علت ریزش بازار بیت کوین و ارزهای دیجیتال چیست؟ (آذر 1401)

بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال درگیر یک روند نزولی طاقت‌فرسا شده‌اند. با وجود سقوط بیش از 70 درصدی بیت کوین از سقف تاریخی خود، به نظر هنوز به کف نرسیده‌ایم و درد بیشتری در راه است! اما طی چند روز اخیر بازار ارز دیجیتال سقوط شدیدی را تجربه کرد. علت چه بود؟ در ادامه به بررسی عوامل مختلف مخصوصا اصلی‌ترین دلیل ریزش اخیر بازار بیت کوین و رمز ارزها خواهیم پرداخت.

طولانی‌ترین روند نزولی بیت کوین از سال 2015 تا کنون در حال طی شدن است. آخرین مرتبه‌ای که بیت کوین 9 کندل قرمز را به شکل پشت سر هم داخل نمودار هفتگی خود ثبت کرده بود، به زمان معامله آن به قیمت 220 دلار در نخستین ماه سال 2015 برمی‌گردد. این نشان می‌دهد بازار حال خوشی ندارد.

ریزش شدید بازار ارز دیجیتال با سقوط امپراطوری FTX

هر مرتبه که پروژه‌ای بزرگ سقوط می‌کند، کل بازار ارز دیجیتال را با خود به اعماق جهنم می‌برد. اردیبهشت 1401، شکست سهمگین پروژه بلاک چین ترا و سقوط لونا ضربه‌ای مهلک به کل مارکت رمز ارزها وارد کرد. این مرتبه بحران نقدینگی و ورشکستگی یکی از بزرگترین صرافی‌های ارز دیجیتال دنیا می‌خواهد اتفاقی مشابه، یا شاید خیلی بدتر، را رقم بزند.

اف تی ایکس یکی از بزرگترین پلتفرم‌های خرید و فروش رمز ارز و موسس و مدیر عامل آن آقای سم بنکمن فراید ملقب به SBF دومین فرد ثروتمند دنیای کریپتو بودند. به زمان فعل توجه کنید: «بودند»

اکنون صرافی اف تی ایکس قادر به پردازش درخواست‌های برداشت کاربران خود نیست، چرا که نقدینگی کافی به این منظور ندارد! آقای سم بنکمن فراید نیز حتی دیگر یک میلیاردر نیست و از فهرست میلیاردرهای جهان حذف شده است. متاسفانه اتفاقی که برای FTX افتاد، به کل مارکت لطمه وارد کرد و سبب ریزش و سقوط شدید قیمت بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال شد. احتمالا، مشابه بلایی که سر رمز ارز LUNA آمد، برای توکن بومی این صرافی یعنی ارز FTT اتفاق خواهد افتاد و بالای 99.99 درصد ارزش خود را از دست خواهد داد.

اما ماجرا از چه قرار است؟ اف تی ایکس نه یک صرافی عادی بلکه یک اکوسیستم و امپراطوری بزرگ برای خود دارد (داشت!) دو بازوی مهم آن آلامدا ریسرچ و اف‌تی‌ایکس ونچر محسوب می‌شوند. اولین گزینه شرکتی مخصوص ترید و معامله و دومین مورد یک شرکت سرمایه گذاری خطر‌پذیر است. روز 11 آبان، افشای ترازنامه بازوی ترید صرافی FTX نگرانی‌هایی به وجود آورد؛ بخش زیادی از سرمایه این شرکت مربوط به توکن‌های FTT است که ارز دیجیتال بومی صرافی مالک آن محسوب می‌شود. آیا استفاده از یک توکن ساخت دست خود برای اعتبار بخشیدن و پشتوانه دادن به شرکتی متعلق به خود، کار درستی است!؟

بعد از افشای این خبر، ناگهان مقدار زیادی توکن اف تی تی (حدود 23 میلیون واحد به ارزش 584 میلیون دلار در زمان انتقال) به صرافی بایننس منتقل شد. خیلی زود مشخص شد این مقدار به خود بایننس تعلق داشته و انتقال آن با هدف فروش برای مدیریت سرمایه بوده است. CZ مدیر عامل Binance اعلام کرد آن‌ها همه موجودی خود از FTT که مقداری بسیار بیشتری از 23 میلیون واحد منتقل شده است را به فروش خواهند رساند. انتشار این خبر برای سقوط و ریزش اولیه بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال کافی بود.

کم‌کم ترس بازار را فرا گرفت و کاربران شروع به بیرون کشیدن سرمایه‌های خود از صرافی FTX کردند. سم بنکمن فراید ابتدا اوضاع را روبه‌راه و دارایی‌های کاربران را امن و امان می‌دانست، اما خیلی زود برای رفع «بحران نقدینگی» به سمت چانگ پنگ ژائو دست کمک دراز کرد. اکنون می‌دانیم این صرافی حدود 8 میلیارد دلار بدهی دارد و از روز 18 آبان برداشت‌ها را متوقف کرده است. این بخشی از داستان بود. برای پی بردن به اصل قضیه و جزئیات آن، می‌توانید به مقاله «ماجرای سقوط صرافی FTX»  مراجعه کنید.

بی‌اعتمادی به بازار ارزهای دیجیتال بعد از حوادث مختلف

از ضربه‌ای که حادثه‌ی شکست پروژه بلاک چین ترا به کل بازار ارز دیجیتال زد نمی‌توان چشم‌پوشی کرد. در بهار امسال، پروژه بسیار محبوب استیبل کوین الگوریتمی ترا با سقوطی فاجعه‌بار مواجه شد. این اتفاق در شرایطی افتاد که ارزش کل بازار این پروژه در حدود 40 میلیارد دلار بود و در کمتر از چند هفته تقریبا صفر شد. این اتفاق سقوط شدید ارز بومی بلاک چین ترا یعنی لونا (LUNA) را نیز در پی داشت، ارزی که اکنون با نام لونا کلاسیک (Luna Classic) شناخته می‌شود. فاجعه لونا تاثیری بسیار منفی روی دیدگاه عموم نسبت به بازار ارزهای دیجیتال داشت. شاید دلیل این تاثیر بزرگ، توجه زیاد از طرف بسیاری از سرمایه گذاران و تحلیلگران شناخته شده به این پروژه بود.

در تابستان امسال، پس از آشوب‌هایی که با تحریم کاربران استفاده‌کننده از سرویس تورنادو کش پیش آمد، اعتماد بسیاری از فعالان این حوزه نسبت به پروژه‌های متمرکز همسو با تحریم‌ها از بین رفت. به عنوان مثال می‌توان از تغییر سرمایه 1.6 میلیارد دلاری فعالان بازار از USDC به USDT نام برد که ضرری بزرگ برای سازنده یو اس دی کوین (USDC) بود.

باید توجه داشته باشیم که صنعت بلاک چین در مراحل اولیه رشد خود قرار دارد و رویدادهایی این چنینی بسیار برای عموم نگران‌کننده است. همانطور که در بازار گاوی با رشدهای نجومی قیمت ارزهای دیجیتال، سرمایه گذاران خرد دچار طمع شده و به شدت به این بازار هجوم می‌آورند، در شرایط برعکس نیز رفتاری هیجانی از روی ترس را می‌توانیم از طرف عموم سرمایه گذاران شاهد باشیم؛ آن‌ها به سرعت، حتی با وجود قرارگیری در وضعیت ضرر، بازار را ترک می‌کنند.

افزایش شدید نرخ بهره، دلیل اصلی ریزش شدید بازار بیت کوین و ارزهای دیجیتال

بحران کرونا شرایط بسیار سختی را برای اقتصاد جهانی به وجود آورد، به طوری که برای رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی، بسیاری بیکار شدند. بیکاری گسترده و رکود شدید بعد از آن، شرایطی را به وجود آورد که دولت‌های جهان مجبور به کمک نقدی در اشکال مختلف به شهروندان خود شدند. تا به امروز دولت آمریکا 6.7 تریلیون دلار تسهیلات مالی را در قالب وام و کمک نقدی بلاعوض به اقتصاد خود تزریق کرده‌ است. البته باید خاطر نشان کنیم که در کنار این تزریق سنگین نقدینگی، کاهش شدید نرخ بهره به زیر 0.25 درصد، اقدام دیگری بود که فدرال رزرو برای کمک به اقتصاد آمریکا انجام داد.

همین مسئله منجر به رشد فزاینده نرخ تورم در آمریکا شد. البته لازم به ذکر است که سیاست‌های انبساطی فدرال رزرو بسیار موفق بود. همانطور که در نمودار زیر می‌بینیم، با آغاز کووید بازار سهام آمریکا ریزش بسیار شدیدی را تجربه کرد اما بعد از اتخاذ سیاست‌های صحیح، اقتصاد آمریکا کمی ترمیم شد. نکته حائز اهمیت این است که بخش قابل توجهی از نقدینگی تزریق شده وارد بازار ارزهای دیجیتال شد و شرایطی را فراهم کرد که بیت کوین بتواند سقف تاریخی 68 هزار دلار را ثبت کند. همچنین تعدادی بسیاری از ارزهای دیجیتال رشد نجومی و غیرمنتظره‌ای را تجربه کردند.

تورم افسارگسیخته آمریکا عوارض جانبی سیاست‌های اقتصادی دوران کووید-19 بود. جروم پاول (Jerome Powell) رئیس بانک مرکزی آمریکا، قبل از آغاز سال 2022 اعلام کرد که کنترل تورم اولویت اول فدرال رزرو در این سال خواهد بود. افزایش نرخ بهره سیاستی بسیار کارآمد برای کنترل تورم است چرا که نقدینگی را از شریان‌های اقتصاد بیرون می‌کشد. اما بررسی تاثیر افزایش نرخ بهره بانکی آمریکا روی بازار ارز دیجیتال نشان می‌دهد این اتفاق به بازارهای مالی پرریسک نظیر رمز ارزها ضربه وارد می‌کند.

همانطور که می‌بینیم، افزایش بسیار شدید نرخ بهره از ابتدای 2022، شرایطی را به وجود آورد که نقدینگی از کل اقتصاد، از جمله بازار سهام و بازار ارزهای دیجیتال خارج شد. انتظار رشد بازار ارزهای دیجیتال در این شرایط کمی دشوار است؛ بسیاری از مردم هنوز با بازار رمز ارزها ناآشنا هستند. حتی افراد آشنا با این حوزه نیز به خاطر پرریسک بودن آن، دریافت سود تضمینی از بانک را به سرمایه گذاری به بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال ترجیح می‌دهند. آن‌ها حتی ممکن است برای سپرده کردن پول در بانک به منظور دریافت سود، رمز ارزهای در وضعیت ضرر خود را نیز به فروش برسانند. در شرایطی که تمایل زیادی برای خرید وجود نداشته و فشار فروش هم بالا است، ریزش و سقوط بیت کوین و در کل بازار ارزهای دیجیتال دور از انتظار نیست.

سقوط بازار ارز دیجیتال بعد از رشد حبابی با ظهور پروژه‌های بی‌ارزش

به طور کلی پول بسیار هوشمند و ریسک‌گریز است. رشد قیمت بیت کوین از زیر 10 هزار دلار تا 68 هزار دلار همراه با صعود بقیه‌ بازار ارزهای دیجیتال، کل ارزش بازار را به 3 تریلیون دلار رساند. این عدد برای صنعت نوظهور بلاک چین تا حدود خیلی زیادی حبابی بود، چرا که ارزش تولید شده توسط این صنعت به هیچ وجه در این اندازه نیست.

حقیقت این است که تکنولوژی بلاک چین توان ایجاد انقلاب بزرگی در زندگی اجتماعی جامعه بشری را دارد، اما در حال حاضر بسیار خام است و هنوز در مراحل اولیه بلوغ به سر می‌برد. در بازار گاوی 2021، تعداد زیادی پروژه ضعیف شامل بی‌شمار میم کوین به بازار معرفی شدند و سرمایه گذاران طمع‌کار به خیال این که همه‌ی این پروژه‌ها موفق خواهند بود اقدام به خرید آن‌ها کردند. همین موضوع منجر به رشد حبابی بازار ارزهای دیجیتال شد. بسیاری از این ارزهای دیجیتال یا صفر شدند یا تا نزدیکی صفر سقوط کردند، چرا که توان تولید ارزش و حل مشکل را نداشتند.

بحران انرژی در اروپا پولی برای خرید ارزهای دیجیتال باقی نگذاشته است!

یک سری حوادث مخصوصا تحریم گسترده روسیه توسط کشورهای اروپایی به خاطر حمله آن به اوکراین، سبب شد دولت‌های قاره سبز در تامین انرژی مورد نیاز خود برای سپری کردن زمستان امسال دچار مشکل شوند. این اتفاق به افزایش شدید قیمت انواع سوخت منجر شد. این در حالی است که زمستان و سرمای طاقت‌فرسا هنوز شروع نشده است! به عنوان مثال قیمت انرژی در آلمان، بزرگترین اقتصاد اروپا و سومین اقتصاد بزرگ جهان، نزدیک به 80 درصد رشد کرد! این موضوع سبب شده توان خرید سوخت‌های رایج نظیر نفت برای گستره قابل توجهی از جامعه از بین برود. آن‌ها به استفاده از چوب و هیزم برای گرم کردن خود رو آورده‌اند.

سرمای زمستان در بیشتر کشورهای اروپایی طاقت‌فرسا است. مردمی که قادر به پرداخت هزینه لازم برای گرم کردن منازل خود نیستند، بدون شک پولی برای سرمایه گذاری، آن‌ هم روی بازارهای پرریسک، ندارند، یا حداقل این کار برایشان در اولویت نیست. از طرفی آن‌ها احتمالا در شرایطی مجبور به فروش دارایی‌های رمز ارزی خود، حتی در وضعیت ضرر، به منظور تامین سوخت می‌شوند.

شباهت سقوط کنونی بیت کوین و ارزهای دیجیتال با ترکیدن حباب دات کام

بسیاری از تحلیل‌گران شرایط امروز بازار ارزهای دیجیتال را با شرایط شاخص نزدک (NASDAQ) در سال 2000 مقایسه می‌کنند. این شاخص که سهام شرکت‌های تکنولوژی و اینترنتی را نمایندگی می‌کند، در اواخری دهه 1990 میلادی، در شرایطی که اینترنت تکنولوژی نوظهور زمان بود، رشد خیره کننده‌ای را تجربه کرد. آنقدر رشد سهام این شرکت‌ها خیره کننده بود که بسیاری از سرمایه گذاران رشدهای 500 تا 1000 درصدی را در پرتفوی خود شاهد بودند.

هر هفته تعدادی شرکت جدید اینترنتی معرفی می‌شد (همانطور که گفتیم، در دوران بازار گاوی 2021 نیز ما شاهد اتفاقات مشابه در دنیای ارزهای دیجیتال بودیم که هر هفته تعدادی پروژه جدید با سر و صدای بسیار ظهور می‌کردند). اما این دوران ماه عسل در سال 2000 به پایان رسید و حباب بازار تکنولوژی ترکید. این اتفاق به حباب دات کام (DotCom Bubble) معروف شد. بسیاری از شرکت‌ها ورشکسته و از صحنه رقابت حذف شدند، اما همه‌ از بین نرفتند.

شرکت آمازون یکی از شرکت‌هایی بود که در این دوران بیش از 80 درصد ارزش خود را از دست داد؛ اما بعد از ترکیدن حباب و انقراض رقبای ضعیف، ما شاهد بودیم که شرکت‌ها و بیزنس‌هایی که مبنای قوی داشتند، موفق شدند مسیر خود را ادامه بدهند و در سال‌های بعد حتی سقف‌های سال 2000 را پشت سر بگذارند.

همین اتفاق در حال افتادن در بازار ارزهای دیجیتال است. در حال حاضر ما شاهد انقراض ضعیف‌ها هستیم. پروژه ترا یکی از آن‌ها بود. اما تعداد بسیاری پروژه قدرتمند در دنیای ارزهای دیجیتال همچنان در حال توسعه هستند. بازار خرسی کنونی فرصت بسیار مناسبی برای شناسایی این پروژه‌ها است. فراموش نکنید زمانی که در اخبار تیترهایی از افزایش قیمت بیت کوین می‌بینیم، به معنی این است که برای سرمایه گذاری دیر شده‌ است! سرمایه گذاران هوشمند در بازار خرسی می‌خرند و در بازار گاوی با قیمت بالا می‌فروشند. سرمایه گذار خرد و ناآگاه در بازار گاوی با قیمت بالا می‌خرد و در بازار خرسی با قیمت پایین می‌فروشد.

تهیه شده در بیت 24