بیت کوین (BTC)

بیت کوین چیست؟ معرفی اولین رمز ارز دنیا

بیت کوین را یک ارز دیجیتال می‌شناسند، اما ما حتی از سال‌ها قبل ظهور آن مشغول استفاده از پول‌های دیجیتال بوده‌ایم. پس بیت کوین چه تفاوتی دارد که جهان اقتصاد را تکان داده و یکی از برترین نوآوری‌های قرن خطاب می‌شود؟ در این صفحه می‌خواهیم با Bitcoin آشنا شویم و کاربردهای آن را بشناسیم. همچنین به نحوه کار شبکه رمز ارز BTC پی خواهیم برد. تا انتهای مقاله به خوبی بیت کوین را خواهید شناخت.

تکنولوژی با سرعتی باورنکردنی در حال رشد است و به طور مستمر مفاهیم جدیدی متولد می‌شوند. با این حال، بیت کوین یکی از خاص‌ترین‌ها بوده و دستاوردی شگرف در دنیای پول و اقتصاد محسوب می‌شود. علاوه بر جنبه کاربردی و فناوری، رشد قیمت بیت کوین نیز سرمایه‌های هنگفتی برای عده‌ای رقم زد، و آن‌ها را از فرش به عرش رساند!

بعد از تولد Bitcoin ارزهای دیجیتال زیادی خلق شدند. بسیاری از آن‌ها، قابلیت‌های بیشتری ارائه کرده و از نظر فناوری چند پله بالاتر از جد خود قرار دارند، با این حال می‌بینیم که از نظر ارزش بازار، اولویت سرمایه گذاری و پایداری مارکت، بیت کوین هنوز قدرتمندترین است. در مقایسه با اولین سال‌های راه‌اندازی بستر رمز ارز BTC مارکت دامیننس یا همان نرخ تسلط آن بر بازار کریپتوکارنسی کاهش زیادی داشته، اما هنوز با اختلاف برترین است و بالاترین سهم را در مشت خود دارد. حتی اگر رقبایی قدرتمند از بهترین آلت کوین‌های کنونی هم سبز شوند، باز هم قرار نیست بیت کوین جایی برود!

ممکن است برخی بیت کوین را ضعیف‌تر از اتریوم و چند پروژه مبتنی بر بلاک چین دیگر خطاب کنند، چرا که قابلیت‌های کمتری نسبت به آن‌ها دارد و از یک سری مشکلات نظیر مقیاس‌پذیری رنج می‌برد، اما نباید فراموش کنیم که ظهور بیت کوین و آشنا شدن جهان با تکنولوژی بی‌نظیر زنجیره بلوکی زمینه را برای به وجود آمدن این دسته پروژه‌ها فراهم کرد.

جالب است بدانید هر رمز ارزی که بعد از Bitcoin متولد شد، در یک دسته‌بندی با نام «آلت کوین» قرار می‌گیرد. منظور این است که آن‌ها جایگزینی برای بیت کوین بوده‌اند. این شکل گروه‌بندی اهمیت نخستین ارز دیجیتال رمزنگاری شده را یادآوری می‌کند؛ چند صد هزار کوین و توکن در یک طرف و بیت کوین به تنهایی در طرفی دیگر قرار گرفته است.

معرفی بیت کوین ؛ شکل جدید پول با ساختار غیر متمرکز

 

همانطور که در بالا گفتیم، مفهوم پول دیجیتال جدید نیست و ما از خیلی زمان‌های دور در حال استفاده از آن هستیم، اما بیت کوین دارای دو ویژگی بنیادی است که سبب می‌شود از فرم نرمال ارز متمایز شود؛ اولا این که بیت کوین برای تامین امنیت سیستم پولی خود به شدت متکی به فنون و تکنیک‌های رمزنگاری است، و دقیقا به همین دلیل ارز دیجیتال رمزنگاری شده (کریپتوکارنسی) یا در فارسی رمز ارز خطاب می‌شود. ویژگی مهم دیگر آن، که حتی از اولین مورد دارای اهمیت بالاتری است، داشتن ساختاری غیر متمرکز است.

پول غیر متمرکز، به طور دقیق، همان مفهوم کاملا جدیدی است که بیت کوین ما را با آن آشنا کرد. Bitcoin برخلاف ارزهای رایجی که در کشورهای مختلف استفاده می‌شود (مثلا دلار یا ریال) در اختیار یک موجودیت مرکزی نیست، و به دست استفاده‌کنندگان از آن اداره می‌شود. این یعنی مردم جامعه، به جای دولت‌ها، در مسند قدرت قرار دارند و می‌توانند درباره این شبکه گردش ارزش، تصمیم‌گیری کنند. به این ترتیب از تورم و بروز دیگر مشکلات ناشی از سیاست‌های غلط بانک‌های مرکزی جلوگیری خواهد شد.

مرموز بودن خالق بیت کوین

 

ارزش بازار بیت کوین زمانی مرز یک تریلیون دلار را نیز رد کرد، و اکنون به عنوان یک تکنولوژی نوآورانه شناخته می‌شود (حتی توسط کسانی که با آن مبارزه می‌کنند). با وجود این همه پیشرفتی که دنیای کریپتو فقط به خاطر ظهور بیت کوین داشت و مفاهیم جدیدی نظیر اپلیکیشن غیر متمرکز، ان اف تی، دیفای، متاورس و بسیاری دیگر از کنارش متولد شدند، هنوز خالق آن مشخص نیست! تنها چیزی که از سازنده Bitcoin می‌شناسیم نام مستعار ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) است.

یک سری حدس و گمان وجود داشته و افرادی به عنوان ایجادکننده نخستین رمز ارز دنیا پیشنهاد شده‌اند. حتی چند نفر خودشان چنین ادعایی مطرح کرده‌اند، اما در نهایت به طور دقیق هویت ساتوشی ناکاموتو مشخص نشد! از روی این اسم، برخی او را ژاپنی‌تبار می‌دانند. البته عده‌ای معتقد هستند که Satoshi Nakamoto به گروهی از توسعه‌دهندگان ناشناخته اشاره می‌کند و خالق، نه یک نفر، بلکه یک تیم بوده است.

آخرین پیغامی که از این شخصیت مرموز در اینترنت منتشر شد، مربوط به پیامی در 7 مارس 2014 (۱۶ اسفند ۱۳۹۲) است که در آن اعلام کرد من دورین ناکاموتو نیستم! این اسم مربوط به فردی است که به اشتباه توسط برخی همان خالق ناشناس بیت کوین تصور شد، و برای مدتی توجه رسانه‌ها را به خود جلب کرد. جالب است با گذشت سال‌ها از این حادثه، و مردود شدن این ارتباط، هنوز با جستجوی نام Satoshi Nakamoto در گوگل تصویر این فرد نمایش داده می‌شود.

بعد از آن، آفریننده بیت کوین برای همیشه محو شد و تا کنون هیچ اثری از وی نبوده است. حتی بیت کوین‌های متعلق به او نیز اصلا جابه‌جا نشده‌اند، به همین دلیل،‌ ممکن است در صورت فرد (نه تیم) بودن این نام مستعار، او از دنیا رفته باشد. هیچ چیز معلوم نیست. هویت واقعی ساتوشی ناکاموتو احتمالا به یکی از مرموز‌ترین اسرار تاریخ تبدیل خواهد شد.

دستاوردهای تمرکززدایی بیت کوین

بیت کوین یک سال بعد از بحران مالی بزرگ 2008 راه‌اندازی شد، بحرانی که نتیجه اقدامات اشتباه بانک‌های مرکزی (مخصوصا اقتصادهای بزرگ دنیا) بود. یک دولت ممکن است برای برون رفت موقت از مشکلات، اعمال اشتباهی نظیر چاپ پول بدون پشتوانه انجام بدهد. نتیجه چنین کارهایی معمولا در دولت یا دولت‌های بعدی خود را نشان می‌دهد! این موضوع ناشی از ساختار متمرکز ارزهای فیات است، چیزی که بیت کوین می‌خواهد با آن مبارزه کند. این تنها یکی از بی‌شمار باگ‌هایی است که در سیستم‌های بانکی سنتی می‌بینیم.

بیت کوین در اختیار یک نهاد و در کل موجودیت خاص مثل بانک مرکزی متعلق به یک کشور، نیست. در اینجا سروری مرکزی برای نگهداری داده‌ها هم وجود ندارد و همه چیز غیر متمرکز است؛ شبکه از دست به دست هم دادن تعداد زیادی گره پراکنده در سراسر دنیا ایجاد می‌شود و شکلی کاملا توزیع شده دارد. هر نفر می‌تواند به سادگی نصب یک نرم افزار روی کامپیوتر خود، و در ادامه دانلود نسخه‌ای از پایگاه داده (که از نوع بلاک چین) است، به یک گره در نتورک Bitcoin تبدیل شود و به تمرکززدایی بیشتر کمک کند.

وضعیت پایگاه داده بر اساس اجماع بین گره‌های بستر مشخص می‌شود و هیچ موردی نسبت به بقیه قدرت بیشتری ندارد تا بتواند خودسرانه تصمیم‌گیری کند، و بدون اطلاع استفاده‌کنندگان سیستم، عملی انجام بدهد. به همین دلیل سایر مشکلات از جمله اختلاس و سانسور که به طور رایج و مستمر در شبکه‌‌های بانکی سنتی رخ می‌دهند، در بیت کوین وجود ندارند. علاوه بر عدم تمرکز، یکی دیگر از دلایل عدم امکان دست‌کاری و دست بردن در عرضه (مثل اختلاس) شفافیت فناوری است که بیت کوین از آن استفاده می‌کند. در قسمت بعد درباره این موضوع نیز صحبت می‌کنیم.

وقتی یک کاربر بیت کوین اقدام به ایجاد یک تراکنش می‌کند، بر اساس فرآیند پیچیده‌ای که در یکی از بخش‌های پیش رو درباره آن صحبت می‌کنیم، این عملیات به دیتابیس اضافه می‌شود، اما تا زمانی که درباره آن اجماع صورت نگیرد، اعتباری ندارد. به عبارتی هر گره می‌تواند بعد از دانلود بلاک چین، به دلخواه تراکنش بسازد، اما فقط در صورت توافق بقیه اعضای نتورک این عملیات معتبر تلقی خواهد شد. به این شکل، Bitcoin ساختاری غیر متمرکز پیدا می‌کند تا به جای یک یا حتی چند موجودیت خاص، به دست مجموعه‌ای از افراد اداره شود.

عدم امکان سانسور ارز BTC

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های بیت کوین که مخصوصا برای ساکنان کشورهای تحریم شده نظیر ایران به خوبی قابل درک و ارزشمند است، مصونیت در برابر سانسور محسوب می‌شود. این ویژگی ناشی از همین تمرکززدایی است. اغلب بانک‌های سراسر دنیا، از ترس مواجه شدن با خشم آمریکا، مدت‌ها است مبادله مالی با کشورمان را متوقف کرده‌اند. در هر صورت، یک نهاد خاص وجود دارد که ایالات متحده به آن مراجعه و خواسته‌ای را مطرح کند. اما وضعیت در Bitcoin به گونه دیگری است؛ شبکه بیت کوین از ده‌ها هزار نود تشکیل می‌شود، آیا آمریکا می‌خواهد تک تک آن‌ها را تحت فشار قرار بدهد؟ اصلا امکان پیدا کردن آن‌ها را دارد؟

فعالیت در سیستم پولی بیت کوین، به خاطر خاصیت غیر متمرکز و متن باز آن، کاملا ناشناس است، به همین دلیل به سادگی دانلود و نصب یک نرم افزار تبدیل به یک نود می‌شوید، و هیچ اطلاعات دیگری ارائه نمی‌کنید. پس در عمل، هویت تشکیل‌دهندگان نتورک مشخص نیست. از طرفی به خاطر تعدد، نمی‌توان به سراغ همگی رفت، پس عملا امکان سانسور وجود ندارد.

یکی از دلایل مخالفت دولت‌های قدرتمند با ارزهای دیجیتال رمزنگاری شده، همین موضوع است. البته ایالات متحده اکنون عقیده دارد حجم بازار بیت کوین به اندازه‌ای نیست که یک کشور بتواند تمام پول‌های مورد نیازش را با آن جابه‌جا کند، اما در هر صورت، با بزرگتر شدن مارکت،‌ ممکن است در کانون توجهشان قرار بگیرد. البته حتی در این صورت هم قادر به انجام هیچ کاری نخواهند بود؛ ذات بیت کوین سانسورنشدنی است و نمی‌توان به خواست نهادی خاص، موجودی یک آدرس را مسدود کرد، مگر همه گره‌ها درباره این موضوع توافق کنند، که امری محال است!

بحث سانسور همیشه مربوط به تحریم‌های خارجی نیست. ممکن است داخل یک کشور نیز دولت به دلایل مختلف تصمیم به بستن حساب‌های بانکی یک فرد بگیرد، کاری که در سیستم بیت کوین امکان‌پذیر نیست.

شفافیت و حریم خصوصی در Bitcoin

 

بسیاری از خواص بیت کوین به لطف استفاده از فناوری بلاک چین بوده‌اند. به عنوان مثال، تکنولوژی زنجیره بلوکی امکان داشتن پایگاه داده‌ای غیر متمرکز، که اعضای توزیع شده می‌توانند به صورت همزمان روی آن کار و ثبت اطلاعات کنند، را فراهم کرده است. از جمله خاصیت‌های بسیار مهم دیگر زنجیره‌های بلوکی عمومی نظیر بیت کوین که مبارزه با مشکلاتی نظیر اختلاس را در پی داشته، شفافیت است.

پایگاه داده از نوع بلاک چین، برای هر فردی با دسترسی به اینترنت قابل مشاهده است، و تمام تراکنش‌های انجام شده روی آن، از ابتدای راه‌اندازی تا همین الان، را می‌توان دید. به همین دلیل نمی‌توان به دور از چشم افراد ذی‌نفع، موجودی یک حساب را خالی کرد. تصور کنید یک موسس نیکوکاری برای دریافت کمک از مردم ارز دیجیتال BTC را هم قبول می‌کند. به لطف شفافیت، موجودی هر حساب را نیز می‌توان دید. بعد از واریز پول توسط افراد، این موسسه باید برای تک تک تراکنش‌هایی که با استفاده از مبالغ اهدایی انجام می‌دهد، جوابگو باشد. پس دیگر نمی‌تواند با اختلاس، از سرمایه برای اهداف شخصی استفاده کند! مثال‌های بی‌شماری می‌توان برای دستاورد شفافیت تراکنش‌ها و موجودی‌ها در بلاک چین بیت کوین آورد.

شاید تصور کنید این نحوه کار حریم خصوصی را زیر سوال برده، اما نباید ویژگی دیگر که استفاده ناشناس است را فراموش کنید. تنها چیزی که از گیرنده و فرستنده یک تراکنش در دسترس است، مشتی کاراکتر محسوب می‌شود! برای تبدیل شدن به یک کاربر بیت کوین (به منظور ارسال و دریافت ارز، نه فعالیت در شبکه برای اعتبارسنجی به عنوان یک نود) کافی است یک اپلیکیشن کیف پول برای خود دانلود و نصب کنید. با ورود به والت‌های کریپتویی، هیچ اطلاعاتی از شما خواسته نمی‌شود. به همین دلیل، اگرچه تراکنش‌های انجام شده توسط یک آدرس و همچنین موجودی آن در بلاک چین بیت کوین قابل مشاهده است، اما هویت مالک آن مشخص نیست. حتی اگر فردی به دلایل مختلف نظیر دریافت آدرس از شما به هویت مالک پی ببرد، بعدها می‌توان به کمک میکسرها دوباره یک آدرس جدید گرفت.

کاربردها و موارد استفاده بیت کوین

 

به لطف خواصی که در بالا به گوشه‌ای از آن‌ها اشاره کردیم، کاربردهای متعددی برای بیت کوین به وجود آمده‌اند. در ادامه به بخشی از آن‌ها اشاره خواهیم کرد. در نظر داشته باشید موارد استفاده Bitcoin به گزینه‌های زیر ختم نشده و می‌توان بی‌شمار حالت دیگر را نیز ذکر کرد.

شمول مالی

یکی از مهم‌ترین‌ها، شمول مالی است. منظور از آن، قرار دادن فرصت استفاده از خدمات پولی در اختیار همه مردم به صورت یکسان است، به طوری که یکی نسبت به دیگری ارجحیت خاصی نداشته باشد. برای درک بهتر این ویژگی، السالوادور را در نظر بگیرید، کشوری که با قبول بیت کوین به عنوان یک پول رسمی و قانونی، تاریخ‌ساز شد.

السالوادور یکی از کشورهای آمریکای لاتین است، منطقه‌ای محروم که بیشتر مردمش به خدمات بانکی دسترسی ندارند. به عنوان مثال، یک بررسی در سال 2021 نشان داد نزدیک به 70 درصد مردم کشور السالوادور به سرویس‌های بانکی دسترسی ندارند! حال به کمک بیت کوین، آن‌ها می‌توانند به سادگی داشتن یک گوشی هوشمند و اتصال به اینترنت، یک والت رمز ارزی برای خود ایجاد و اقدام به مبادله کنند.

پیشرفت دنیای رمز ارزها و به وجود آمدن مفاهیم جدیدی در آن نظیر دیفای، سبب شد شمول مالی همینطور بهتر و بهتر شود. اکنون با تکیه بر پروتکل‌های DeFi، مردم به گستره‌ای از خدمات پولی نظیر وام‌دهی هم دسترسی دارند. همه این پیشرفته‌ها مدیون بیت کوین بوده و بدون وجود آن، هرگز به دست نمی‌آمد.

انتقال فرامرزی پول

فرستادن مقداری پول به سایر نقاط جهان از طریق سیستم‌های بانکی سنتی، دردسرهای خاص خود را دارد، و زمان‌بر و هزینه‌بر است. حتی افرادی که در کشورهای تحریم نشده سکونت دارند، این مشکل را حس می‌کنند. حال این دغدغه برای ایرانیان دوچندان است، به طوری که همیشه استرس بلوکه شدن دارایی خود را دارند، و برای دور زدن تحریم‌ها گهگاه باید کارمزدهای قابل توجهی پرداخت کنند. این در حالی است که به خاطر جهانی بودن شبکه بیت کوین، این امکان وجود دارد تا بر بستر آن مقداری پول را از هر نقطه جهان به نقطه‌ای دیگر انتقال داد.

عملیاتی که ممکن است حین طی شدن به واسطه شبکه‌های بانکی متداول چند ساعت یا حتی چند روز زمان ببرد، در حد دقیقه انجام خواهد شد. هزینه پایین، مزیت دیگری است که مردم را به استفاده از Bitcoin سوق داده است. البته این کارمزد، مخصوصا در زمان افزایش ترافیک داخل نتورک، برخی مواقع به ارقامی بالا می‌رسد،‌ به طوری که ایجاد تراکنش‌های کوچک دیگر مقرون‌به‌صرفه نخواهد بود.

این مدل جابه‌جایی علاوه بر فرستنده، برای گیرنده هم بسیار راحت‌تر است. در سمت مقصد، دریافت‌کننده می‌تواند با مراجعه به یک صرافی آنلاین ارز دیجیتال به سادگی سکه‌های BTC خود را نقد و به پول رایج محل کشورش تبدیل کند.

رسیدن به شفافیت

یک سری شرکت‌ها و موسسات، با پول عده‌ای دیگر کار می‌کنند و باید پاسخگوی نحوه خرج و مخارج خود باشند. متاسفانه در این دسته سیستم‌ها، اختلاس گهگاه رخ می‌دهد، به طوری که افراد مسئولیت‌دار در آن سازمان، با سواستفاده از قدرت و با حساب‌سازی، بخشی از سرمایه را به نفع خود مصادره می‌کنند!

اما اگر دریافت‌ها و پرداخت‌‌های آن‌ها را به بستر بیت کوین (یا هر شبکه دیگر با یک بلاک چین عمومی) آورد، تمام دخل و خرج جلوی چشم همه ذی‌نفعان خواهد بود. یک مثال خوبی که در بالا نیز به آن اشاره کردیم، زیر نظر داشتن نحوه مصرف دارایی‌های متعلق به یک خیریه است. اگر همه چیز شفاف باشد، مسئولان موسسه دیگر نمی‌توانند از مبالغی که به اسم نیازمندان جمع‌آوری شده برای مقاصد شخصی استفاده کنند.

چنین کاربردی درباره همه شرکت‌ها صدق می‌کند. اگر یک کسب و کار دارای چند ذی‌نفع باشد، با تکیه بر بیت کوین از بروز اختلاف به خاطر تردید در نحوه مصرف ذخیره پول، جلوگیری خواهد شد، چرا که همه تراکنش‌ها مثل روز مشخص هستند.

دور زدن تحریم‌ها

به این ویژگی در قسمت کاربرد «انتقال فرامرزی پول» اشاره کردیم، اما با توجه به اهمیت آن، مخصوصا برای مردم کشورمان، به طور خاص دوباره آن را یادآور می‌شویم. عدم تمرکز سیستم ارز دیجیتال BTC آن را در برابر هر گونه بلوکه‌سازی پول مصون کرده است. پس حتی اگر نهادهای مربوط به آمریکا یا هر کشور تحریم‌کننده دیگر از تعلق داشتن یک آدرس به فرد یا شرکتی ساکن ایران اطمینان پیدا کنند، همچنان قادر به انجام کار خاصی نیستند، مگر این که آن‌ها را به صرافی‌های متمرکز اعلام کنند.

سوال اینجاست که چطور رمز ارزهای عده‌ای مسدود و از دسترسشان خارج می‌شود؟ در نظر داشته باشید به خاطر عدم تمرکز شبکه خود رمز ارز بیت کوین، نحوه کار صرافی‌های متمرکز ارز دیجیتال تغییر نمی‌کند! دارایی مسدود شده‌ای که به آن اشاره کردیم، در این دسته پلتفرم‌ها قفل می‌شود. شما بعد از افتتاح حساب در یک صرافی رمز ارز متداول (متمرکز)، اصطلاحا حضانت پولتان را به آن‌ها می‌سپارید، و قدرت کنترل را در اختیارشان می‌دهید. پس اگر به هویت ایرانی شما پی ببرند، می‌توانند با سواستفاده از این قدرت، از پس دادن بیت کوین خودداری کنند. در نتیجه این موضوع ارتباطی با بحث مصونیت بیت کوین در برابر سانسور و تحریم، ندارد.

سرمایه گذاری در کنار کاربرد

بیت کوین را طلای دیجیتال خطاب می‌کنند. خالق این ارز دیجیتال، در تلاش بود تا یک سیستم انتقال پول نظیر به نظیر و غیر متمرکز ارائه کند،‌ اما این روزها می‌بینیم که بیت کوین از مسیر اولیه خود و چشم‌اندازی که ساتوشی ناکاموتو در ذهن خود داشت، فاصله گرفته است. اکنون BTC را به جای ارزی برای انتقال سریع پول، بیشتر به چشم یک دارایی ذخیره ارزش و پوشش تورم نظیر طلا می‌بینند؛ خرید بیت کوین تبدیل به یک نوع سرمایه گذاری بلندمدت شده است.

ممکن است عده‌ای با نگاه به سقوط ارزش BTC از حوالی 69,000 دلار به 17,000 دلار، مخصوصا اگر خودشان در قیمت‌های بالا اقدام به خرید کرده باشند، ناراحتی تمام وجودشان را بگیرد، اما باید به این افراد، شروع کار بیت کوین را یادآور شد؛ اولین پول دیجیتال رمزنگاری شده و غیر متمرکز، ابتدا فقط چند سنت ارزش داشت! تصور کنید افرادی که در نخستین روزها و حتی نخستین سال‌ها سرمایه گذاری کرده بودند، ارزش دارایی‌های آن‌ها چند برابر شده است.

منتقدان Bitcoin و در کل رمز ارزها، آن‌ها را بی‌ارزش، بدون پشتوانه و پوج خطاب می‌کنند، اما باید به یک سوال پاسخ بدهند: شما ارزش را چه می‌بینید؟ طلا به خاطر زیبا بودن و کاربرد در جواهرات، و همچنین در صنایع مختلف مانند برخی قطعات دستگاه‌های کامپیوتری، ارزشمند است. در سوی دیگر با بیت کوین مواجه هستیم که به خاطر یک سری کاربرد دیگر ارزش پیدا کرده است. آیا به خاطر این که رمز ارزها نظیر BTC شکل و شمایل فیزیکی ندارند و ملموس نیستند، باید روی موارد استفاده آن چشم بست و بی‌ارزش خطابش کرد؟

ممکن است ارزش از دیدگاه سرمایه گذاران قدیمی و سنتی متفاوت باشد،‌ اما با در نظر گرفتن عصر تکنولوژی که اکنون درونش قرار داریم، باید از زاویه فناوری هم به چیزهای مختلف نگاه کرد.

از طرفی دیگر، یکی از پشتوانه‌های بسیار مهم و قوی بیت کوین، میلیاردها دلار تجهیزاتی است که این روزها در حال ماین کردن آن هستند. استخراج بیت کوین، در ابتدا که هنوز پتانسیل رمز ارزها مشخص نشده بود، حالتی تقریبا تفریحی داشت! اما سال‌ها است این کار به یک صنعت تمام عیار میلیارد دلاری تبدیل شده است. شرکت‌های بزرگی، با سرمایه‌های هنگفت و نیروهای کار متعدد، از مدت‌ها قبل مشغول ماین کردن بیت کوین در مزارع خود هستند. آن‌ها یکی از پشتوانه‌های BTC محسوب می‌شوند.

مقایسه طلای واقعی و طلای دیجیتال

 

این دو را می‌توان از زوایای مختلف روبه‌روی یکدیگر قرار داد. در ادامه از چند جنبه به مقایسه گلد و بیت کوین می‌پردازیم تا به تفاوت‌ها و شباهت‌ها پی ببریم.

سرمایه‌ گذاری یا پوشش تورم

طلا از چند دهه قبل، چه در ایران و چه در سراسر دنیا، یکی از بهترین و قوی‌ترین دارایی‌ها به منظور ذخیره ارزش بوده است؛ مردم برای جلوگیر از کاهش ارزش سرمایه خود و در ادامه کسب سود، اقدام به خرید این فلز گرانبها می‌کنند. حال وجود چند ویژگی مثل همین مورد، سبب شده به بیت کوین لقب طلای دیجیتال را بدهند.

از نظر پوشش تورم، سابقه طلا بسیار طولانی‌تر است. هیچ شکی نیست که حتی در مقایسه با بیت کوین نیز برای مقابله با بی‌ارزش شدن پول دارایی امن‌تری محسوب می‌شود. اگرچه بیت کوین موفق شده طی گذشت حدود یک دهه از زمان تولدش، خود را به عنوان ابزاری برای مقابله با تورم نشان بدهد و اعتماد سرمایه گذاران زیادی را به این منظور جلب کند، اما واقعیت این است که تا رسیدن به وضعیتی مشابه فلزهای گرانبها مخصوصا محبوب‌ترین آن‌ها، فاصله زیادی دارد.

مارکت بیت کوین با وجود رد کردن ارزش 1 تریلیون دلاری در یک بازه زمانی و داشتن ارزشی چند صد میلیارد دلاری در حال حاضر، هنوز پایدار نیست و درگیر نوسان‌های شدید و متعدد می‌شود. گهگاه شاهد سقوط‌های چند ده درصدی قیمت آن هستیم. تصور کنید افرادی که در قیمت‌‌های بسیار بالاتر و نزدیک به سقف، با هدف محافظت از دارایی‌های خود، اقدام به خرید BTC کرده بودند، الان چه حس و حالی دارند؛ آن‌ها اگر همان ارز فیات را نگه می‌داشتند (و طلا نمی‌خریدند) الان کمتر ضرر کرده بودند!

اما این خاصیت بیت کوین و ارزهای دیجیتال است. در نظر داشته باشید هر چیزی که سود بیشتری می‌دهد، ریسک ضرر بالاتری هم دارد. از طرفی اصلاح، بخشی جدایی‌ناپذیر از بازارهای مالی است و حتی در مارکت طلا نیز رخ می‌دهد؛ وقتی قیمت یک دارایی به سرعت و بدون ترمز بالا می‌رود، هر لحظه باید منتظر ترکیدن حباب آن باشیم، پس وقتی درگیر فومو به بیت کوین ورود می‌کنید، باید ریسک این کار را مد نظر داشته باشید.

اگر صرفا می‌خواهید از افت ارزش سرمایه خود جلوگیری کنید، فلز گرانبها و حتی دلار گزینه‌های بهتری هستند. اگر می‌خواهید در فضای دیجیتال سرمایه گذاری داشته باشید، می‌توانید به جای اسکناس دلار، اقدام به خرید تتر کنید که همان ارزش و قیمت را دارد،‌ و همیشه آن را حفظ می‌کند. مارکت کپ گلد مرز 11 تریلیون دلار را هم رد کرده و بازار بسیار بزرگی دارد، به همین دلیل نوسان رو به بالا و البته رو به پایین آن زیاد است. حتی اگر چنین اتفاقی رخ بدهد، ریزش آن‌چنان سنگین و مشابه افت بیت کوین از سقف خود، 70-80 درصدی نیست!

اما اگر قصد شما کسب سود و چند برابر کردن دارایی خود است، ارز دیجیتال BTC گزینه بهتری به شمار می‌رود. دیگر نمی‌توان از طلا، با بازاری چند تریلیون دلاری، انتظار چند برابر شدن قیمت در یک بازه زمانی چند ساله یا حتی چند ماهه داشت، اما چنین چیزی برای بیت کوین امکان‌پذیر است. طی چند سال اخیر بارها شاهد رشد فضایی ارزش Bitcoin در فاصله‌های زمانی نه چندان طولانی بوده‌ایم، و این اتفاق در صورت شروع روند صعودی بعدی با هجوم نهنگ‌های فردی و سازمانی، دوباره رخ خواهد داد.

سهولت مبادله

تا مدت‌ها قبل، خرید و فروش طلا دردسرهای زیادی داشت، چرا که همواره باید مقداری از این فلز ارزشمند را با خود جابه‌جا می‌کردید. مشکلات مربوط به نگهداری و حمل و نقل با افزایش میزان سرمایه گذاری بیشتر می‌شد. این در حالی است که بیت کوین یا هر ارز دیجیتال را می‌توان صرف نظر از مقدار تهیه شده داخل یک نرم افزار روی گوشی یا لپ تاپ نگهداری کرد. به دست آوردن یا به فروش رساندن هم به سادگی ورود آنلاین به یک صرافی ارز دیجیتال است.

اما با وجود برخی پلتفرم‌های مبادله با امکانات و خدمات ویژه، وضعیت کمی تغییر کرده است؛ اکنون برای سرمایه گذاری روی نفت مجبور به نگهداری بشکه‌های آن در انبار منزل، یا برای سرمایه گذاری در گلد مجبور به نگهداری شمش‌های آن داخل گاوصندق، نیستید! یک سری شرکت‌ها، که انبارهایی بسیار امن، مطمئن و تحت بیمه دارند، مسئولیت این کار را برای شما به عهده می‌گیرند. کافی است از طریق وب سایت یا اپلیکیشن آن‌ها، در زمان دلخواه اقدام به خرید و فروش کنید.

کمیابی و تورم

آیا دارایی‌هایی که قرار است به عنوان راهی برای مقابله با تورم عمل کنند و یک پوشش قوی باشند، ممکن است خود درگیر تورم شوند؟ بله چنین چیزی امکان‌پذیر است، اما نه برای طلا و بیت کوین! این دو، خواص مشابهی دارند که سبب می‌شود به مرور زمان کمیاب شوند، در نتیجه به خاطر عرضه بیش از حد یا مخصوصا نامحدود، ارزششان را از دست نمی‌دهند.

مقدار دقیق فلزات گرانبها مشخص نیست، اما می‌دانیم در هر صورت میزان محدودی از آن‌ها وجود دارند و روزی، بعد از استخراج تمام منابع، تمام خواهند شد. از طرفی با استخراج بیشتر و بیشتر، به دست آوردن مابقی دشوارتر می‌شود. بیت کوین هم چنین وضعیتی دارد، با این تفاوت که از مقدار نهایی آن، و روند سخت شدن استخراجش، باخبر هستیم؛ قرار است فقط 21 میلیون واحد سکه BTC وجود داشته باشد. از طرفی بر اساس یک فرآیند به نام هاوینگ، رفته رفته عرضه آن، تا رسیدن به عدد نهایی، کاهش پیدا می‌کند و ماین کردن سخت‌تر می‌شود.

تا کنون از 21 میلیون Bitcoin که قرار است وجود داشته باشند، بیش از 19.2 میلیون به دست آمده است، اما تزریق بقیه به عرضه در گردش تا سال 2140 میلادی (بیش از یک قرن دیگر) زمان خواهد برد که به خاطر هاوینگ است. عرضه بیت کوین از ماینرها شروع می‌شود، به طوری که هر استخراج‌کننده یک بلاک تایید شده، مقداری مشخص BTC دریافت می‌کند. این تعداد در ابتدا 50 واحد به ازای هر بلاک بود، اما حدودا هر 4 سال یک مرتبه نصف شد، تا این که بعد از رویداد سال 2020 به 6.25 رسید. با رسیدن رویداد بعدی در بهار 2024 تعداد به 3.125 می‌رسد. این روند کاهشی همینطور ادامه پیدا می‌کند تا بیت کوین دشوارتر از قبل حاصل شود.