اتریوم چیست؟ معرفی کامل ارز دیجیتال اتریوم (ETH)
اتریوم (Ethereum) دومین ارز دیجیتال قدرتمند بازار است، و با اختلافی زیاد بالاتر از رقبا قرار دارد. اما این دستاورد چطور حاصل شده است؟ جالب است بدانید قبل از تولد اتریوم رمز ارزهای زیادی وجود داشتند، اما اتر (ETH) موفق شد با کنار زدن تمام آنها خیلی قوی و بدون رقیب در رتبه دوم مارکت قرار بگیرد، و روز به روز فاصلهاش را با بقیه بیشتر کند. در این مقاله با اتریوم و رمز ارز اتر آشنا شده و تفاوتهای این دو را متوجه خواهیم شد.
اتریوم اولین رمز ارز بازار نیست. حتی قبل از ظهور آن در سال 2015 آلت کوینهای بیشماری متولد شده بودند، اما Ethereum به یک دلیل توانست با شتابی باورنکردنی همه را رد کند و پشت سر بیت کوین قرار بگیرد. با نگاهی به روند رشد قیمت اتریوم جهش باورنکردنی ارز دیجیتال ETH طی نخستین ماهها و سالهای عرضه را خواهید دید؛ اگر سقف تاریخی ارز دیجیتال اتریوم را با مبلغی که در ICO به فروش رسید مقایسه کنید، به سود سرشار 16,000 برابری پی خواهید برد! باورنکردنی است!
اما علت این استقبال بینظیر از اتریوم چه بود؟ به لطف Ethereum جهان تکنولوژی پتانسیلهای خارقالعاده و نامحدود بلاک چین را درک کرد و آنها را برای حل مشکلات دنیای واقعی به کار بست. تا قبل از آن، فناوری زنجیره بلوکی صرفا راهی برای ساخت شبکههای انتقال غیر متمرکز پول تصور میشد، اما اتریوم پنجرهای تازه به روی ارزهای دیجیتال گشود. این اتفاق به نفع اتر، رمز ارز بومی اتریوم، نیز تمام شد و آن را به فضا پرتاب کرد.
تعریفی کوتاه از بلاک چین برای درک زیربنای اتریوم

قبل از پرداختن به ارز دیجیتال و شبکه اتریوم به طور اختصاصی، ابتدا بد نیست مروری بر تکنولوژی زنجیره بلوکی داشته باشیم که اصل و اساس تولد جهان کریپتو بود و بیت کوین موفقیتش را به آن مدیون است. اگرچه اغلب پروژههای کریپتوکارنسی از بلاک چین استفاده میکنند، اما به آن محدود نیستند و گزینههای مشابه جایگزینی هم وجود دارند. با این حال، با توجه به استفاده Ethereum از همین مورد، به تشریحش میپردازیم.
به زبان ساده، این یک روش برای ذخیرهسازی اطلاعات است. به بیان دیگر، میتوان آن را یک مدل پایگاه داده دانست که به شکلی متفاوت اقدام به نگهداری ورودی میکند. نام دیگرش دفتر کل توزیع شده است که به کاربرد اصلی Blockchain اشاره دارد؛ اگرچه این شکل دیتابیس در سیستمهای متمرکز هم به کار برده میشود، اما هدف اصلی کمک به ایجاد سیستمهای غیر متمرکز نظیر اتریوم است. چنین نتورکی بدون شک ساختاری توزیع شده دارد که علت نحوه نامگذاری را مشخص میکند. ابتدا تصور بر این بود که با استفاده از آن صرفا میتوان شبکههایی تمرکززدا به منظور جابهجا کردن پول ساخت، اما اتریوم به همراه ارز دیجیتال خود اتر (ETH) نشان داد موارد استفاده از فناوری مورد بحث بیشمار است. امروز میدانیم از زنجیره بلوکی میتوان در تقریبا همه صنایع بهره برد.
در اینجا اضافه شدن دیتای جدید یک سری قوانین خاص دارد، و همین قوانین اتریوم و سایر پروژههای ساخته شده بعد از اتریوم را خاص و کاربردی کردهاند. از جمله ویژگیهای حائز اهمیت، که همان دلیل مناسب بودنش به منظور درست کردن نتورکهای مخصوص انتقال ارزش هستند، عدم امکان دستکاری، تغییر یا حذف داده بعد از ذخیرهسازی است.
در پایگاه داده اتریوم دیگر با جداول سر و کار نداریم، بلکه اطلاعات در قالب بلاکها ثبت میشوند. هر بلاک حاوی تعدادی تراکنش است، و با تکیه بر فنون رمزنگاری به بلاک قبلی و بعدی اتصال پیدا میکند. این اتصال دلیل اصلی امنیت بالای Ethereum است؛ اگر یک عامل خرابکار جزئی بسیار کوچک از دیتا را عوض کند، کل دیتابیس زیر و رو شده و همه متوجه این اتفاق خواهند شد.
اتریوم به شدت متکی به فنون رمزنگاری است، و دقیقا به همین دلیل نسل نوین ارزهای دیجیتال نظیر اتر (ETH) را ارز دیجیتال رمزنگاری شده یا همان رمز ارز خطاب میکنند. از رمزنگاری به منظور وصل کردن قالبهای داده استفاده میشود تا امنیت به بهترین وجه ممکن حاصل شود.
صحبت بیشتر درباره این تکنولوژی از حوصله مقاله کنونی خارج است. اکنون برای ادامه بررسی شبکه و ارز دیجیتال اتریوم به اندازه کافی دربارهاش میدانیم. اگر میخواهید اطلاعات بیشتری داشته باشید، حتما به مقاله اختصاصی که در وبلاگ صرافی ارز دیجیتال بیت 24 به این منظور نوشته شده است مراجعه کنید. در ادامه به طور ویژه درباره Ethereum و رمز ارز ETH صحبت خواهیم کرد؛ اتریوم چیست و چطور میخواهد دنیا را تغییر بدهد؟
آشنایی با اتریوم

کوتاهترین تعریف برای اتریوم این است: بزرگترین کامپیوتر غیر متمرکز دنیا! Ethereum یک کامپیوتر غولآسا و عظیم است که اعمال مختلفی برای ما نظیر ساخت قرارداد هوشمند، دی اپ (اپلیکیشن غیر متمرکز)، ساخت ارز دیجیتال و دیگر موارد انجام میدهد. تفاوت بستر ارز دیجیتال اتر با دیگر دستگاههای محاسباتی بزرگ عدم تمرکز است؛ اتریوم یک نتورک متشکل از هزاران گره در سراسر دنیا است که دست به دست دادن همه آنها اجرای اعمال مختلف را ممکن میکند. تمرکزگرایی سبب شده پروژه رمز ارز ETH مالک خاصی نداشته باشد. در اصل، این شبکه متعلق به کاربرانش است، و ذینفعان اصلی همان نودها به شمار میروند.
همانطور که گفتیم دنیا با ظهور Bitcoin با Blockchain آشنا شد، اما Ethereum توانست کاربردهای بینظیر این تکنولوژی را نشان بدهد؛ در یک بستر مبتنی بر مدل ذخیرهسازی زنجیره بلوکی امکان پیادهسازی انواع برنامههای کاربردی و بازیها وجود دارد، کاری که بیشمار توسعهدهنده در سراسر دنیا روی اتریوم انجام میدهند. انعطافپذیری بالای اتریوم درست کردن برنامههای پیچیده را هم میسر کرده است، تا توسعهدهندگان هیچ محدودیتی نداشته باشند. سالها است حتی بازیهای متاورس هم روی اتریوم مستقر میشوند که ساختاری بسیار پیچیده دارند.
ایدهپرداز طرح، در نظر داشت به برنامهنویسان ایجاد و راهاندازی قطعه کدی قابل اجرا در سرتاسر یک شبکه غیر متمرکز (به جای یک سرور متمرکز) را بدهد. عدم تمرکز اتریوم و ارز دیجیتال آن دستاوردهای خاص خود را داشتهاند که از جمله مهمترینها غیر قابل سانسور و غیر قابل حذف کردن برنامهها است.
مثالی از یک برنامه غیر قابل حذف از اتریوم
از جمله خواص بلاک چین، عدم تغییر یک قطعه کد بعد از پیادهسازی است. به همین دلیل مهندسها برای آپگرید کردن دی اپهای خود باید از پترنهای خاصی پیروی کنند. یکی از بیشمار نرم افزار ساخته شده روی اتریوم تورنادوکش نام دارد که یک کوین میکسر است و برای گم کردن رد رمز ارزها استفاده میشود. استفاده زیاد از آن برای پولشویی، فرار مالیاتی و جابهجایی اتر و مابقی ارزهای دیجیتال مبتنی بر اتریوم دولتهای مختلف را به تحریم جدی و سنگین این ابزار تحریک کرد، اما فشارها در نهایت فایدهای نداشت. در ادامه یاد خواهید گرفت که اساس کار اتریوم قراردادهای هوشمند هستند، و دی اپها با استفاده از آنها نوشته میشوند.
دستگاههای نظارتی متعلق به دولت آمریکا، با دستور به سرویسدهندههای متمرکز (ارائهدهندگان هاست) وب سایت تورنادوکش را از دسترس خارج کردند، اما این فقط رابط کاربری ابزار نام برده بود! اصل کار اسمارت کانترکتی است که روی اتریوم اجرا شده و به هیچ وجه متوقف نمیشود. تنها یک راه برای از بین بردنش وجود دارد: نابود کردن کامل Ethereum و ارز دیجیتال ETH! اگر دولتها، که از سیستمهای غیر متمرکز بیزار هستند، امکان چنین کاری را داشتند، لحظهای دریغ نمیکردند، اما ساختار توزیع شده اتریوم چنین اجازهای به آنها نمیدهد!
حتی اگر کشورها عزم خود را برای نابودی اتریوم جزم کنند، یک ویژگی دیگر این پروژه سبب خواهد شد تلاشها راه به هیچ جایی نداشته باشند؛ فعالیت در اتریوم ناشناس است و اطلاعاتی درباره هویت گرههای تشکیلدهنده در دسترس نیست! نمیتوان هزاران گره ناشناش را در سراسر دنیا ردیابی و تک تک آنها را منفجر کرد! این کار غیر ممکن است، و همین Ethereum را فناناپذیر و همیشگی میکند، حتی اگر روزی قیمتش شدیدا ریزش کند. بدون توجه به خرید و فروش اتریوم که مشابه هر ارز دیجیتال و دارایی دیگر تحت تاثیر عرضه و تقاضا و همچنین تعدادی فاکتور دیگر است، این بستر آمده تا بماند، و جهان را از شر سیستمها پولی، اپلیکیشنها و بازیهای متمرکز رها کند.
تفاوت اتر و اتریوم چیست؟

همانطور که تا اینجا گفته شود، BTC به عنوان اولین ارز دیجیتال رمزنگاری شده که بلاک چین را به کار بست، فقط یک شبکه نظیر به نظیر و غیر متمرکز برای انتقال نوعی پول الکترونیکی بود، اما اتریوم این چنین نیست؛ ETH به عنوان رمز ارز Ethereum تنها بخشی از این اکوسیستم بزرگ محسوب میشود، و محدود به آن نیست. به عبارت دیگر، داشتن یک پول دیجیتال توزیع شده فقط یکی از ویژگیهای اتریوم است. دیگر قابلیتهای آن را ساخت انواع نرم افزار و گیم خطاب کردیم که با استفاده از اسمارت کانترکتها انجام میشود. بستر مورد استفاده به منظور ساخت آنها، و همچنین انتقال پول دیجیتال، اتریوم نام دارد. نام رمز ارز بومی در اینجا اتر است.
در اغلب پروژهای کریپتویی نسل دوم و سوم چنین روالی برای نامگذاری ارز دیجیتال نتورک در نظر گرفته شده است. به عنوان مثال اسم رمز ارز کاردانو و ترون به ترتیب آدا و ترونیکس است. البته، با توجه به این که تعداد تریدرها، سرمایه گذاران و در کل خریداران و فروشندگان رمز ارزها در مقایسه با برنامهنویسان بیشتر است، و اکنون بین کاربرد و کسب سود کفه ترازو به سمت دومی سنگینی میکند، اغلب اتریوم را فقط با همان ارز دیجیتالش میشناسند، و با جنبههای دیگر آن کاری ندارند. پس طبیعی است وقتی به «اتریوم» اشاره میشود، منظورشان همان رمز ارز اتر باشد. در عمل این دو متفاوت از یکدیگر بوده و ETH زیر مجموعهای از Ethereum به شمار میرود، اما به کار بردن یکی به جای دیگری کاملا مصطلح شده است، هر چند دقیق نیست.
از نظر توسعهدهندگان، اتر را باید به خون جاری در رگهای اتریوم تشبیه کرد، به طوری که مهمترین نقش را در اینجا ایفا میکند. شبکه برای بقا به گرههای توزیع شده خود وابسته است، و میدانیم بیشتر آنها (به جز تعداد محدود عاشق فناوری) با هدف درآمدزایی فعالیت میکنند. اگر بعد از پردازش درخواستهای کاربران پولی پرداخت نشود، نودها بهانهای برای باقی ماندن نخواهند داشت، و اتریوم را ترک میکنند. پس طبیعی است انجام هر عملی نظیر پیادهسازی یک اسمارت کانترکت ساده، ساخت یک توکن، ایجاد یک برنامه کاربردی یا درست کردن یک بازی نیازمند پرداخت کارمزد باشد. بنیاد ناظر بر پروژه یعنی اتریوم فاندیشن هیچ سودی از این هزینه پرداختی نبرده و همه مستقیما به اعتبارسنجها داده میشوند. در Ethereum کارمزدها را با استفاده از ETH پرداخت میکنید.
درباره ارز دیجیتال بومی اتریوم، اتر
درآمد اعتبارسنجهای اتریوم فقط از کارمزدهای داده شده توسط کاربران نیست، بلکه آنها کوینهای اتر استخراجی را هم دریافت میکنند. تا مدتها مکانیزم اجماع این نتورک غیر متمرکز اثبات کار بود، به همین دلیل با ماینرهای رقابتکننده مواجه بودیم، اما با مهاجرت پروژه به مکانیزم اثبات سهام از نیمه سال 2022، اکنون با استیککنندهها سر و کار داریم. در این مدل دیگر رقابتی وجود ندارد و پروتکل، ایجادکننده بلاک بعدی را بر اساس معیارهای مختلف انتخاب میکند. یکی از این فاکتورها بدون شک تعداد رمز ارز ETH استیک شده است؛ هر چه ETH بیشتری داشته باشید، شانستان برای انتخاب شدن به عنوان نود سازنده بلاک بعدی در Ethereum بالاتر است.
پس نحوه تزریق ارز اتر به عرضه در گردش این گونه است. عملیات با دادن پاداش به استیککنندهها انجام میشود. همانطور که گفتیم، در بلاک چین تراکنشها به صورت بلاکهای حاوی اطلاعات ذخیره میشوند. قبلا که مدل دستیابی به اجماع PoW بود، اتصال بلاکها به توان پردازشی بسیار بالایی نیاز داشت، اما اکنون و به لطف PoS دیگر این گونه نیست. بعد از این که پروتکل با توجه به معیارهای گوناگون یکی را به منظور درست کردن مجموعه تراکنش آتی برگزید، این کار با کمترین توان پردازشی ممکن انجام خواهد شد. دقیقا به همین دلیل بعد از تغییر الگوریتم Ethereum از Proof Of Work به Proof Of Stake میزان مصرف انرژی کل شبکه نزدیک به 99.99 درصد کمتر شد، که دستاوردی بینظیر است!
قبلا برای تبدیل شدن به یک نود نیازمند یک ریگ ماینینگ بودید، دستگاهی گران قیمت که متشکل از تعداد زیادی کارت گرافیک است. این دستگاهها برق را به معنی واقعی میبلعند، و به همین دلیل هزینه برق زیادی روی دست ماینر میگذارند. اما الان کافی است نرم افزاری را روی یک کامپیوتر عادی نصب کنید و آن را همیشه روشن نگه دارید. به همین راحتی شما یک ولیدیتور اتریوم شدهاید. قبلا سرمایه گذاری و سرمایه اولیه شما دستگاه گران قیمتی بود که خریداری میکردید، اما اکنون این سرمایه از نوع اتر است؛ به عنوان یک ولیدیتور باید 32 اتر در یک آدرس قفل کنید. اگر این تعداد ارز دیجیتال ETH ندارید، از طریق عضویت در یک استخر استیک همچنان امکان کسب درآمد منفعل با مشارکت در نتورک برای شما میسر است.
آیا تعداد ارز دیجیتال اتریوم نامحدود است؟

بله، اما این به معنی رشد بیرویه تعداد رمز ارزهای اتر در دسترس نیست. سال گذشته، به وسیله اجرای یک هاردفورک بسیار مهم، مکانیزم توکنسوزی به اتریوم آمد تا بخشی از کارمزدهای پرداختی توسط کاربران از بین بروند. در برخی مواقع حتی شبکه ضدتورمی میشود، به طوری که تعداد کوینهای سوزانده شده از تعداد کوینهای ارائه شده به عنوان پاداش، بالاتر است!
این سوال توسط کاربران به خاطر مدل کار برخی رمز ارزها، مخصوص اولین آنها، مطرح میشود. BTC و یک آلت کوین محبوب دیگر مثل ADA اصطلاحا هاردکپ دارند، یعنی در نهایت تعداد مشخصی از آنها وجود خواهد داشت. این عدد برای بی تی سی 21 میلیون و برای آدا 45 میلیارد است. هدف این بوده تا از عرضه بیرویه رمز ارز، و بیارزش شدنش، جلوگیری شود. اگرچه ETH فاقد چنین سیستمی است، اما به روشی دیگر از تورمی شدن ارز دیجیتال Ethereum جلوگیری میشود که همان توکن سوزی است.
کاربردهای ارز دیجیتال ETH بیرون از Ethereum
نگاه دنیا به ارزهای دیجیتال رمزنگاری شده تغییر کرده و دیگر آنها را یک سری دارایی ناملموس و بیارزش خطاب نمیکنند، چرا که به ارزش ذاتی گزینههای برتر نظیر اتریوم پی بردهاند. به همین دلیل میبینیم اتر رفته رفته در حال تبدیل به یک پول بینالمللی است. تا کنون کسب و کارهای متعددی ETH را به عنوان یک روش پرداخت پذیرفتهاند، به طوری که پس از خرید محصولات یا دریافت خدمات آنها میتوانید هزینه را در قالب رمز ارز اتریوم بپردازید.
تا کنون صدها هزار ارز دیجیتال (اغلب در قالب یک توکن روی خود اتریوم) ایجاد شدهاند، اما ارزش همگی به یک اندازه نیست. اگر یک بیزینس در تصمیم برای پذیرش رمز ارزها به عنوان یک روش پرداخت باشد، بدون شک اولین گزینههای در دسترس BTC و ETH محسوب میشوند. علت این است که آنها پشتوانهای قوی دارند. شاید این پشتوانه از جنسی متفاوت باشد، و سرمایه گذاران سنتی نتوانند آنها را درک کنند، اما در هر صورت وجود دارند و روز به روز نمایانتر میشوند.
این مدل تسویه مخصوصا برای ساکنان کشورهای تحت تحریم بسیار دوستداشتنی است! آنها به سیستمهایی نظیر پیپل و مسترکارت دسترسی ندارند، به همین دلیل نمیتوانند هزینه خرید محصول از شرکتهای خارجی را پرداخت کنند. روی هم رفته، انتقال پول به هر نقطه دنیا برایشان دشوار است. اما با توجه به امکان استفاده ناشناس از ارزهای دیجیتال، محدودیتها برطرف شدهاند. اکنون سرویسدهندگان اینترنتی زیادی ارز اتریوم را پذیرا هستند. با توجه به فرامرزی و جهانی بودن اتریوم، استفاده از اتر به عنوان یک پول برای اهالی کشورهای غیر تحریم نیز بسیار سادهتر است؛ حتی یک ساکن آمریکا هم پرداخت اتر را برای خرید از یک شرکت اروپایی ترجیح میدهد.
چطور میتوان اتریوم را دریافت کرد و نگه داشت؟

دریافت جایزه در قالب رمز ارز اختصاصی اتریوم یکی از روشهای کسب اتر است. روش سریعتر، راحتتر و البته گرانتر خرید آن است. به این منظور باید در یک صرافی ارز دیجیتال ثبت نام و بعد از پرداخت پول به مقدار مورد نیاز رمز ارز ETH تهیه کنید. برای نگهداری دارایی خود به ابزارهای مخصوص ذخیرهسازی رمز ارزها نیاز دارید که با نام کریپتو والت یا کیف پول ارز دیجیتال شناخته میشوند.
یک والت، چه از نوع نرم افزاری چه سخت افزاری، برای شما اقدام به تولید آدرس میکند که باید آن را در اختیار فروشنده قرار بدهید. ارز دیجیتال اتر علاوه بر اتریوم در شبکههای دیگری هم مبادله میشود. هدف، کاهش کارمزد انتقال است، چرا که Ethereum مدتها است از مشکل مقیاسپذیری ضعیف و کارمزدهای زیاد رنج میبرد. پس در زمان دادن آدرس خود به صرافی یا فرد واریزکننده باید از انطباق بلاک چین مطمئن شوید.
ریسکهای نگهداری رمز ارزها شامل اتر
مدل نگهداری ارزهای دیجیتال غیر حضانتی است، هر چند طی سالهای اخیر راهکارهای حضانتی هم توسعه یافتهاند. این یعنی مسئولیت کامل دارایی شما بر عهده خودتان است! این فوقالعاده است، و در مقایسه با نحوه کار بانکها دستاوردی بزرگ محسوب میشود، اما مسئولیت فرد را زیاد میکند، به طوری که در صورت اشتباه، برای همیشه سرمایه را از دست خواهد داد. تاکید میکنیم برای همیشه!
وقتی یک کیف پول ارز دیجیتال برای نگه داشتن اتر نصب میکنید، هیچ اطلاعاتی از شما نمیخواهد. تنها چیزی که این ابزار به شما میدهد تعدادی کلمه است که با نام عبارت بازیابی شناخته میشود. همه دارایی شما داخل والت، در این کلمات خلاصه میشوند. اگر گوشی حاوی برنامه والت گم یا سرقت شود، با استفاده از آنها قادر به بازیابی مجدد خواهید بود. در غیر این صورت میبایست با اتریوم های خود خداحافظی کنید. افراد زیادی میلیونها دلار اتر را به این شکل از دست دادهاند، و حسرت خواب و خوراک را بر آنها حرام کرده است!
وقتی شما رمز ورود به اینترنت بانک یا کارت بانکی خود را فراموش میکنید، با مراجعه به یک شعبه و ارائه مدارک هویتی، دوباره کنترل پول موجود در حسابتان را در اختیار خواهید گرفت، چرا که سیستمی متمرکز حضانت سرمایهتان را بر عهده دارد. دقیقا به همین دلیل میتواند در صورت دلخواه آن را مسدود یا بخشی را به عنوان کارمزد (یا به هر دلیل دیگر) برداشت کند. اما اتریوم و مابقی ارزهای دیجیتال رمزنگاری شده این چنین نیستند. تمام مسئولیت بر عهده شما است، برای همین باید در حفظ و نگهداری از اتر خود کوشا باشید.