کاردانو چیست؟ معرفی بلاک چین کاردانو و ارز دیجیتال آدا (ADA)
کاردانو یکی از جنجالیترین پروژههای مبتنی بر بلاک چین است. Cardano اکوسیستم کامل و منحصربهفرد خود را دارد و بستر را برای ساخت انواع برنامه و اسمارت کانترکت فراهم میکند. آدا (ADA) ارز دیجیتال آن است که حکم خون در رگهای کاردانو را دارد. اما به طور دقیق شبکه کاردانو و رمز ارز آدا چیست و چطور تبدیل به یکی از برترین دستاوردهای حوزه کریپتو شده است؟ تا انتهای این صفحه بیشتر با Cardano و ADA آشنا خواهید شد.
متاسفانه فضای کریپتوکارنسی بیشتر از کاربرد، رنگ و بوی پول به خود گرفته است، به طوری که اغلب توسعهدهندگان به دنبال کسب سودهای هنگفت در مدت زمانی کوتاهی هستند، به جای این که در تلاش برای ارائه محصولی کاربردی، ارزشمند و آیندهنگرانه باشند؛ برخلاف کاردانو خیلی سخت قادر به یافتن پروژهای با مسیری کاملا مشخص و واضح برای آینده خود خواهید بود. این یکی از نقاط قوت و ویژگیهای منحصربهفرد شبکه Cardano و ارز دیجیتال ADA است. همین نگاه به آینده و تاکید بر رشد آهسته و پیوسته بر اساس نقشه راه اولیه، سرمایه گذاران و نهنگهای بیشماری را به خرید کاردانو ترغیب کرده است، و روز به روز به تعداد آدرسهای جدید رمز ارز آدا افزوده میشود.
اگر کاردانو با همین روند پیش برود، به زودی تبدیل به تهدیدی بسیار جدی برای اتریوم خواهد شد، نتورکی که بیشترین سهم را در حوزه قراردادهای هوشمند، ان اف تی، متاورس و دیگر بخشهای مربوط به جهان کریپتو دارد. جالب است بدانید خالق شبکه بلاک چینی کاردانو با ارز دیجیتال بومی آدا یکی از اعضای اصلی تیم توسعه جدیترین رقیب کنونی آن بوده است، اما وی در نهایت به خاطر اختلاف نظر با رهبر پروژه تصمیم گرفت از آنها جدا شود، و بر اساس عقایدش مسیر جدیدی در پیش بگیرد که آخر به تولد کاردانو ختم شد. Cardano و ADA خیلی زود رقبا را کنار زدند و در زمره برترینها قرار گرفتند.
معرفی مختصر کاردانو ؛ بلاک چینی منطبق با تحقیقات آکادمیک

واقعیت این است که چه کاردانو چه بقیه شبکههای کاربردی مبتنی بر فناوری زنجیره بلوکی، همگی برای مبارزه با غول این عرصه و گرفتن بخشی از سهم آن به وجود آمدهاند؛ کاردانو هم جزو رقبای اتریوم است، اما جزو مهمترینها قرار میگیرد که با نام قاتل شناخته میشوند! دلیل استفاده از این اصطلاح اشاره به جدی بودن خطر Cardano برای بازار Ethereum است. مشابه بقیه نتورکهای ساخته شده با تکیه بر تکنولوژی بلاک چین، کاردانو هم تلاش میکند تا مشکلات اصلی نخستین و برترین پروژه در حوزه خود را برطرف و به این روش توجه سرمایه گذاران و توسعهدهندگان را جلب کند. به عنوان دو ایراد اساسی که Cardano به خوبی آنها را مدیریت کرده باید به مقیاسپذیری ضعیف و کارمزدهای بالا اشاره کرد؛ با مبادله ارز دیجیتال ADA خیلی زود متوجه سرعت بالای تایید و هزینه پایین تراکنشها خواهید شد.
با توجه به این که مطالعه، تحقیق و آزمایش بخشی جدانشدنی از روند توسعه این پروژه است، در طراحی مکانیزم اجماع اختصاصی شبکه و همچنین استفاده از یک معماری چندلایه منحصربهفرد آن، از اصول ریاضی استفاده شده است. بد نیست بدانید IOHK، یک شرکت فناوری و مهندسی که برای موسسههای دانشگاهی، شرکتها و نهادهای دولتی محصولات مبتنی بر کریپتو نظیر شبکههای بلاک چین و ارزهای دیجیتال میسازد، ناظر بر Cardano است و بر فرآیند توسعه آن نظارت میکند.
یک نکته جالب درباره ارز دیجیتال کاردانو تلاش ایجادکننده و مسئول آن برای همکاری با سازمانها تا جای ممکن است. شاید این موضوع با ذات غیر متمرکز و توزیع شده رمز ارز آدا و نتورک اصلی کاردانو متضاد به نظر برسد، اما در عوض سبب میشود شرکتهایی که به خاطر مسائل قانونی از همکاری با ارائهدهندگان خدمات کریپتویی ترس دارند، به این سمت متمایل شوند. به عنوان مثال Cardano اکنون با بانکهای مرکزی و حتی دولتهای زیادی، مخصوصا در قاره آفریقا، مشارکت میکند و به آنها خدمات میدهد. حتی رمز ارز آدا یعنی ارز دیجیتال اختصاصی کاردانو توسط تعداد زیادی از فروشندگان محصولات و ارائهدهندگان سرویسها به عنوان یک روش پرداخت پذیرفته میشود. IOHK در راستای فعالیت قانونی ضمن داشتن ساختاری غیر متمرکز، در سال 2021 از همکاری با گروه ویژه اقدام مالی (FATF) خبر داد تا بتواند حق خود را در زمینه مبارزه با پولشویی و حمایت از تروریسم ادا کند.
روی هم رفته، شبکه بلاک چین کاردانو توازنی بینظیر بین فاکتورهای مختلف برقرار کرده است. به عنوان مثال سولانا را شاهد هستیم که مقیاسپذیری آن بینظیر و مثالزدنی است، اما هر از گاه کاملا خاموش و از دسترس خارج میشود. این اتفاق از زمان راهاندازی نتورک نام برده تا کنون چند مرتبه رخ داده است، و با توجه به معماری پروژه، مهندسان باز هم وقوعش را پیشبینی میکنند. این در حالی است که طی پنج سال اخیر کاردانو همیشه در دسترس بوده و هرگز خاموش نشده است. مورد دیگر مربوط به بحثی است که در بالا مطرح کردیم؛ شبکه ارز دیجیتال Cardano میخواهد ضمن داشتن مدلی غیر متمرکز، قانونمند عمل و از انجام اعمال خلاف در بستر خود جلوگیری کند.
چرا خالق کاردانو مسیری جداگانه در پیش گرفت؟

وقتی ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin)، ایدهپرداز اتریوم، آن چه در ذهن داشت را با چند نفر متخصص و معتمد مطرح کرد، تعدادی انگشتشمار به وی پیوستند که یکی از این افراد چارلز هاسکینسون (Charles Hoskinson) بود. او نقش مهمی در توسعه پروژه نام برده داشت، اما در نهایت به خاطر وجود یک اختلاف نظر کلیدی با رهبر تیم، مجبور شد آن را کنار بگذارد و کاردانو را در سال 2015 استارت بزند. اکنون میبینیم او همان عقیده جنجالی خودش که توسط تیم Ethereum پذیرفته نشد را در Cardano اجرا کرده، و بسیار هم موفق بوده است.
اختلاف بر سر نحوه هدایت بود؛ چارلز هاسکینسون میخواست این نتورک تحت نظر یک شرکت تجاری، همان مدلی که IOHK فعالیت میکند، قرار داشته باشد، اما ایدهپرداز اصلی دوستدار ایجاد یک سازمان غیر انتفاعی بود. به عقیده وی این مدل بیشتر با ساختار غیر متمرکز شبکه همخوانی دارد. در هر صورت نظر او غالب و بنیادی غیر انتفاعی تاسیس شد. بعد از آن آقای Hoskinson، با تکیه بر دانش فنی قبلی و تجربههای سرشاری که از همکاری با توسعهدهندگان اولین بستر ساخت اسمارت کانترکت به دست آورده بود، روی بلاک چین اختصاصی خودش تمرکز کرد.
او به عنوان یکی از نفراتی که از ابتدای طرح همراه بقیه افراد بود، بر کاستیها و مشکلات اشراف پیدا کرد، به همین دلیل خیلی خوب توانست از همان ابتدا از وقوعشان جلوگیری کند. به طور نمونه، اکوسیستم رقیب بعد از 6 سال مکانیزم اجماعش را در نهایت به PoS تغییر داد، در حالی که Cardano از همان ابتدا این مکانیزم را به کار بست. همچنین ارز دیجیتال ADA دارای هاردکپ یا همان حداکثر مقدار عرضه است، در حالی که برای رمز ارز حریف چنین چیزی تعریف نشده است.
کاردانو گل سرسبد بلاک چینها است، اما چرا؟

اگرچه با بررسی چند معیار نظیر تعداد اسمارت کانترکت، تعداد اپلیکیشن غیر متمرکز شامل صرافیهای از این دست، تعداد پروژههای کاربردی و مخصوصا ارزش کل قفل شده (TVL) کاردانو پشت سر چند بلاک چین دیگر قرار میگیرد، اما همچنان ارز دیجیتال آدا نسبت به سایر رمز ارزها ارزش بازار بالاتر و وضعیت بهتری دارد. یکی از دلایل موفقیت Cardano ساخت جامعه کاربری و سرمایه گذاران وفادار بوده است، اما سوال اینجاست که این وفاداری چطور به دست آمده است؟ با تبلیغات ساختگی یا به خاطر دستاوردهای واقعی؟
یکی از علل مهم، ایمان داشتن سرمایه گذاران به آینده کاردانو است، به طوری که عقیده دارند خیلی زود عقبماندگیهای کنونی آن در مقایسه با دیگر نتورکها و اکوسیستمها، با شتابی زیادی جبران خواهد شد. از دلایل این ایمان به آینده روشن، وابستگی شدید پروژه به شواهد و روشهای مبتنی بر علم و تحقیقات آکادمیک بوده است؛ تحقیق و مطالعه بخشی جداییناپذیر از فرآیند توسعه کاردانو است و همه اعضای تیم روی آن تاکید جدی دارند. دقیقا به همین دلیل عرضه یک قابلیت جدید یا مخصوصا پیادهسازی یک هاردفورک، زیاد زمان میبرد، اما در نهایت محصولی بینقص ارائه خواهد شد.
در کاردانو هر پروپوزال ارائه شده به منظور پیشنهاد اعمال یک یا چند تغییر، یا مخصوصا افزودن امکاناتی اضافی، بر اساس مقالات و تحقیقات پیر ریویو مطرح شده و هفتهها و شاید ماهها مطالعه پشت هر کدام بوده است. این مدل کار در فضای رمز ارزها منحصربهفرد و مدیون IOHK است. در سایر پروژهها، به خاطر شکل غیر متمرکز کسب و کار، تغییرات اغلب طبق فیدبکهای اعضای جامعه صورت میگیرند (نه نفراتی متخصص). به همین دلیل گفتیم شبکه رمز ارز کاردانو به خوبی توانسته بین تمرکزگرایی و تمرکززدایی توازن برقرار کند. یکی از مشکلات سیستمهای غیر متمرکز نبود کسب و کاری با اهداف مالی در راس کار است، اما این مشکل در کاردانون بدون فدا شدن بحث عدم تمرکز، به خوبی مدیریت شده است.
کمپانی IOHK تا کنون بیش از 110 مقاله علمی منتشر کرده و هر از گاه به تعداد آنها اضافه میشود. همانطور که گفتیم کاردانو نقشه راه شفاف و کاملا روشنی دارد. رودمپ پروژه ارز دیجیتال آدا (ADA) شامل 5 فاز اصلی است که در ادامه به بررسی آنها میپردازیم.
فازهای بلاک چین کاردانو از ابتدا تا انتها

- بایرون (Byron): راهاندازی اولین فاز در پاییز 2017 اتفاق افتاد و طی آن نخستین ورژن کاردانو برای استفاده عموم عرضه شد. در این مرحله علاوه بر ارز دیجیتال بومی کاردانو یعنی آدا کیف پول رسمی اکوسیستم نیز معرفی شد، که ددالوس نام دارد. Daedalus هنوز بخشی بسیار مهم از اکوسیستم Cardano است و به منظور اجرای یک نود اعتبارسنج نیازمند نصب آن خواهید بود. در بایرون کاردانو کاملا متمرکز بود، چرا که تنها سه اعتبارسنج تراکنشها را بررسی، تایید و ثبت میکردند. به عبارتی با وجود دسترسی عموم به شبکه، امکان فعالیتشان به عنوان گره میسر نبود.
- شلی (Shelley): شروع فاز دوم حدود سه سال طول کشید، اما در نهایت در تابستان 2020 نوبت آن شد. تمرکز اصلی روی تمرکززدایی قرار داشت، به طوری که هر نفر قادر به فعالیت در نتورک به عنوان ولیدیتور باشد. مقیاسپذیری کاردانو هم بعد از شلی به مراتب بهتر شد و توانست به رکورد ثبت بیش از هزار تراکنش در هر ثانیه دست پیدا کند. این دستاورد حاصل ورژن اختصاصی Cardano از مکانیزم PoS یعن Ouroboros بود.
- گوگوئن (Goguen): یک سال بعد فاز سوم هم فرا رسید. تابستان 2021، به لطف اجرای هاردفورک بسیار بزرگ و سرنوشتساز آلونزو، سرانجام امکان ایجاد کردن قرارداد هوشمند، اپلیکیشن غیر متمرکز، پروتکلهای دیفای و در کل سایر محصولات مبتنی بر اسمارت کانترکتها در کاردانو فراهم شد، و در همین زمان بود که اوج تاریخی قیمت کاردانو به ثبت رسید. تا پیش از این مرحله ارز دیجیتال کاردانو (ADA) بدون توجه به دستاوردها و پیشرفتهای پروژه و بستر اصلی موفق به جذب انجمنی از کاربران و سرمایه گذاران وفادار به خود شده بود، به طوری که قبل هاردفورک آلونزو، رمز ارز آدا به فهرست 10 گزینه برتر بازار از نظر مارکت کپ رسید.
- بشو (Basho): شرکت IOHK میخواهد در چهارمین فاز، با استفاده از راهکارهای مختلف مخصوصا سایدچینها، مقیاسپذیری را بهبود ببخشد و رقابت را با اتریوم و سولانا جدیتر از قبل کند. این اتفاق با هجوم توسعهدهندگان و هنرمندان به منظور ساخت نرم افزارها، متاورسها و ان اف تیهای خود روی بلاک چین کاردانو همزمان شده است. یکی از تفاوتهای اصلی Cardano با رقیب اصلی خود همین است؛ زنجیره یا زنجیرههای جانبی کاردانو به شرکت توسعهدهنده همین شبکه تعلق داشته و پروژههایی مستقل نیستند.
- ولتر (Voltaire): با وجود فعالیت شبانهروزی IOHK و نظارت همیشگی آن، در نهایت تصمیم بر این است که کاردانو به یک سازمان خودگردان غیر متمرکز (DAO) عظیم و قدرتمند تبدیل شود، و کمترین وابستگی را به کمپانی تجاری نام برده داشته باشد. معرفی یک سیستم قدرتمند مخصوص اداره و حکومت به شکل غیر متمرکز، از جمله اهداف تعیین شده برای پنجمین فاز توسعه کاردانو است. به منظور ارسال پروپوزال باید ارز دیجیتال آدا داشته باشید. همچنین قدرت رای هر نفر به تعداد ارز دیجیتال ADA در اختیارش بستگی دارد.
بد نیست بدانید در فازبندی مسیر پیشرفت شبکه و ارز دیجیتال کاردانو، بازه زمانی مشخصی تعیین نشد. به عبارتی تکمیل هر فاز ددلاین نداشت، تا از پایان یافتن موفقیتآمیز هر کدام اطمینان حاصل شود. تا امروز همه چیز به خوبی پیش رفته و انتظار داریم تا در سالهای آینده فاز چهارم هم با موفقیت تمام شود.