متاورس چیست؟ متاورس در ارز دیجیتال و کریپتو به زبان ساده

احتمالا در ماه‌های گذشته کلمه متاورس (Metaverse) به گوشتان خورده است. یا شاید در جایی خوانده باشید که متاورس قرار است جایگزین اینترنت شود. شاید هم اصلا قرار است ما در آنجا زندگی کنیم. در این مطلب، درباره مفهوم متاورس (که جنبش اصلی آن میان مردم از تغییر نام فیسبوک آغاز شد) و نقش آن در دنیای کریپتو و ارز دیجیتال صحبت می‌کنیم.

مقدمه‌ای بر متاورس

متاورس را می‌توان طرحی مفهومی از جهانی سه‌بعدی، آنلاین و دائمی توصیف کرد که چندین فضای مجازی را در دل خود جای می‌دهد. افزون بر این، می‌توان آن را نسل بعدی اینترنت قلمداد کرد. دنیای متاورس به کاربران امکان می‌دهد در فضاهایی سه‌بعدی با هم کار، بازی و دیدار کنند و حتی مراودات اجتماعی داشته باشند.

در حال حاضر، Metaverse تنها طرحی مفهومی محسوب می‌شود و به طور کامل، پیاده‌سازی نشده است؛ اما برخی از پلتفرم‌ها دارای تعدادی از عناصر سازنده این حوزه جدید هستند. برای مثال، بازی‌های ویدئویی، نزدیک‌ترین تجربه به دنیای متاورس را در اختیار کاربران خود قرار می‌دهند. توسعه‌دهندگان در این روزها توانسته‌اند با برگزاری رویدادهای مجازی در دل بازی‌ها و خلق اقتصادهای مجازی درون آن‌ها، مرزهای بازی‌های ویدئویی را جابه‌جا کنند.

اگرچه استفاده از ارز دیجیتال در جهان متاورس ضروری نیست، اما این دارایی‌های نوپدید می‌توانند موهبتی بزرگ برای فناوری Metaverse باشند. به کمک رمز ارزها می‌توان یک اقتصاد دیجیتال بر پایه توکن‌های کاربردی و کلکسیون‌های مجازی (توکن غیر قابل تعویض) خلق کرد.

افزون بر این، متاورس می‌تواند از مزیت کیف پول‌های رمز ارزی از قبیل تراست والت (Trust Wallet) و متامسک (MetaMask) بهره‌مند شود. همچنین فناوری بلاک چین می‌تواند نظام‌های حکمرانی شفاف و قابل اعتمادی را در اختیار کاربران بگذارد.

در حال حاضر، برنامه‌های بلاک چینی مشابه با متاورس در دسترس هستند و حتی می‌توانند درآمدی قابل قبول را نصیب کاربران خود بکنند. از جمله این برنامه‌ها می‌توان به اکسی اینفینیتی (Axie Infinity) اشاره کرد. این برنامه، یک بازی با مدل درآمدی play-to-earn (بازی کن و پول دربیار) است که کاربران بی‌شماری با هدف درآمدزایی در آن فعال‌ هستند. سکندلایف (SecondLife) و دیسنترالند (Decentraland) دو نمونه موفق دیگر از ترکیب دنیای بلاک چین و اپلیکیشن‌های واقعیت مجازی هستند.

با نیم‌نگاهی به آنچه در آینده در انتظار ما است، درمی‌یابیم که غول‌های فناوری در تلاش‌اند تا پرچم‌دار پیشرفت در حوزه متاورس باشند. با این حال، مولفه‌های غیرمتمرکز صنعت بلاک چین به بازیگران کوچک‌تر اجازه داده تا در توسعه متاورس نیز بخت خود را بیازمایند.

روز به روز، پیوندهای گسترده‌تر و عمیق‌تری میان امور مالی و جهان‌های واقعی و مجازی برقرار می‌شود. امروزه می‌توانیم تنها با فشردن یک دکمه به هر چیزی که می‌خواهیم دسترسی پیدا کنیم. زیست‌بوم رمز ارزها نیز در این میان از قافله رشد عقب نمانده و هر چیزی در جهان واقعی دارد معادلی در دنیای رمز ارزها برای خود دست و پا می‌کند؛ از آثار هنری خلق‌شده در قالب NFT گرفته تا بازی‌های بلاک چینی و پرداخت‌های رمز ارزی. اکنون همه این عناصر در قالب بخش‌هایی از جهان در حال رشد متاورس در دسترس کاربران قرار دارند.

تعریف متاورس به زبان ساده

متاورس،‌ طرحی مفهومی از یک فضای مجازی سه بعدی آنلاین است که می‌تواند تمامی کاربران را در تک‌تک جنبه‌های زندگی فردی‌شان به هم متصل کند. این فناوری نوپدید قادر است پلتفرم‌های مختلف را به هم پیوند دهد؛ درست مانند اینترنت که متشکل از وب‌سایت‌های مختلف است و با یک مرورگر می‌توان میان‌ آن‌ها گشت و گذار کرد.

متاورس اَبَر مجموعه‌ای از واقعیت مجازی، واقعیت افزوده و اینترنت است. ممکن است با گرایشات Metaverse مانند بازی‌های ویدویی محبوب نظیر روبلاکس (Roblox)، فورتنایت (Fortnite) و انیمال کراسینگ (Animal Crossing) آشنا باشید.

همانند یک شهربازی مجازی بدون محدودیت در اندازه و خلاقیت، کاربران در دنیای متاورس قادر به حرکت یکپارچه از یک مکان به مکان دیگر به همراه هزاران نفر دیگر، درون یک دنیای دیجیتال هستند. به لطف استفاده از کریپتو و بهره بردن از مفهوم توکن‌های غیر مثلی (ان اف تی – NFT) متاورس چیزی متفاوت و فراتر از واقعیت مجازی است.

واقعیت افزوده، نقشی حیاتی در Metaverse خواهد داشت و هر کاربر با استفاده از آن یک شخصیت یا آواتار را در این فضای سه‌بعدی هدایت خواهد کرد. برای مثال، روزی فرا می‌رسد که شما به کمک یک هدست واقعیت مجازی آکیولوس در دفتر مجازی خود در یک جلسه واقعیت ترکیبی شرکت کنید، سپس بعد از اتمام جلسه برای اندکی سرگرمی، سراغ یک بازی بلاک چینی بروید، در ادامه نگاهی به سبد رمز ارزهای خود بیندازید و تمامی مراودات مالی خود را درون متاورس انجام دهید.

متاورس افزون بر پشتیبانی از رسانه‌های گیمینگ یا اجتماعی می‌تواند محملی برای میزبانی از اقتصاد، هویت دیجیتال، حکمرانی غیرمتمرکز و دیگر برنامه‌های کاربردی باشد. امروز نیز وجود امکان خلق اقلام و ارزهای ارزشمند می‌تواند برپایی یک متاورس واحد و یکپارچه را تسهیل کند. تمام این ویژگی‌ها بلاک چین را به بازویی پرتوان برای ایجاد متاورس تبدیل می‌کند.

تاریخچه متاورس ؛ آغاز از کتاب‌های علمی-تخیلی

اما تشریح مفهوم دقیق دنیای متاورس به یک دلیل دشوار است؛ این مفهوم وجود خارجی ندارد. Metaverse تا حدودی رویای آینده اینترنت محسوب می‌شود و هم راهی بدیع برای محصور کردن برخی از روندهای فعلی مانند رشد دنیای سه بعدی ریل تایم در زیرساخت آنلاین است.

اما قسمت جالب ماجرا پاسخ این سوال است که «آیا حاضرید با عینک‌های واقعیت افزوده، صفحه فیسبوک‌تان را در بازی فورتنایت (Fortine) چک کنید؟ آیا دوستانتان به جای یک میان‌وعده معمولی شما را به یک میان‌وعده سایبری دعوت خواهند کرد؟»

نیل استیون‌سن (Neal Stephenson) اولین بار در کتاب خود به نام سقوط برف (Snow Crash) در سال 1992 از واژه متاورس استفاده و آن را یک دنیای مجازی 3D متشکل از آواتار مردمان واقعی توصیف کرد. در این داستان، دو نفر راننده تحویل کالا برای نجات خود از یک ویران‌شهر سرمایه‌داری، در دنیای متاورس سفر می‌کنند.

دنیای متصور آینده‌نگرها ممکن است بیشتر شبیه دنیای Oasis در رمان «Ready Player One» نوشته ارنست کلاین (Ernest Cline) در سال 2011 باشد، که فیلمی با همین نام نیز در سال 2018 از روی آن ساخته شد. با اینکه هیچ‌کس نمی‌داند دنیای متاورس دقیقا چه شکلی خواهد بود، اما ویژگی‌های پایه‌ای آن بنا نهاده شده است؛ حول دنیاهای مجازی و فیزیکی می‌گردد، بر گرد یک اقتصاد کاملا کارا قرار دارد و اجازه سفر درون «مکان‌های» مختلف خود با راحتی نسبی و حفظ کالاها و آواتارهای خریداری‌شده را به کاربران می‌دهد.

اما متاورس دیگر تنها یک واژه علمی-تخیلی نیست. زمانی که تکنولوژی زندگی ما را تغییر می‌دهد، دیگر برایمان تعجب ندارد. اینترنت، تلفن‌های هوشمند و فضای کلاود که برخی از این فناوری‌های هستند، همگی با حضور اولیه خود در داستان‌های علمی-تخیلی قدم به دنیای ما گذاشتند. شاید «چیز بزرگ بعدی» که در عصر دیجیتال در شرف رسیدن است و پتانسیل تغییر زندگی روزمره ما را هم دارد، «Metaverse» نام داشته باشد.

دلیل اهمیت متاورس

حتی اگر هم متاورس نتواند به آن نسخه حماسی که مردم انتظارش را دارند برسد، اما قادر به تغییر بنیادین نوع تعامل ما با دنیای دیجیتال است. مجموعه‌ای از تجربیات مجازی می‌تواند همانند کاری که توکن‌های غیر قابل تعویض (NFT) انجام دادند، فرصت‌های جدیدی را برای سازندگان، گیمرها و هنرمندان به ارمغان آورده و نه تنها اقتصاد سازنده را تغییر دهد، بلکه دوباره آن را ابداع کند.

دنیای مجازی متاورس قابلیت تبدیل شدن به یک صنعت تریلیون دلاری را دارد؛ دنیایی برای سرگرمی، تبلیغات و حتی برای برخی، مکانی برای کار کردن. Metaverse توسعه‌دهنده اینترنت نیست، بلکه جانشین آن است و قرار است با استفاده از بلاک چین و برنامه‌های غیر متمرکز ساخته شود.

سرمایه‌گذار خطرپذیر و مقاله‌نویس، متیو بال (Mathew Ball)، در وب سایت خود نوشته است که متاورس به «دروازه‌ای به سوی اکثر تجربیات دیجیتال، یک عضو کلیدی از تمام تجربیات فیزیکی و پلتفرم کار بزرگ بعدی» تبدیل خواهد شد. به باور وی، این دنیا در آینده به نیروی محرکه ساخت نسل جدید شرکت‌ها، مشابه همان اتفاقی که در زمان آغاز محبوبیت اینترنت افتاد، تبدیل می‌شود. نکته جالب‌تر اینکه حتی می‌تواند منجر به سقوط رهبران فعلی صنعت شود؛ باز هم مشابه همان اتفاق رشد و ظهور پلتفرم‌های دیجیتال.

مشاغل در دنیای متاورس

همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، متاورس می‌تواند مشتمل بر تمامی جنبه‌های یک زندگی واقعی باشد. این روزها بسیاری از افراد به صورت دورکاری و از خانه کار می‌کنند؛ در متاورس، یک نیروی کار می‌تواند وارد یک دفتر سه‌بعدی مجازی شود و با آواتارهای دیگر همکارانش ارتباط برقرار کند. افزون بر این، احتمال دارد که روزی شغلی مرتبط با متاورس داشته باشید و بتوانید از درآمد آن به‌طور مستقیم در متاورس استفاده کنید. این دست از مشاغل در حال حاضر نیز وجود دارند.

گیم‌فای (GameFi) و بازی‌های مبتنی بر مدل Play-To-Earn یا بازی کن و پول دربیار، اکنون به نقطه‌ای رسیده‌اند که می‌توانند درآمد ثابت و پایداری را برای کاربران خود فراهم کنند. این مشاغل آنلاین در خط مقدم پذیرش و پیاده‌سازی متاورس در آینده قرار دارند؛ چرا که به مردم اثبات می‌کنند می‌شود در جهان‌های مجازی زندگی کرد و پول درآورد. شماری از بازی‌های مبتنی بر مدل Play-To-Earn هم هستند که جهان‌های مجازی سه‌بعدی یا آواتار ندارند که از جمله آن‌ها می‌توان به اکسی اینفینیتی (Axie Infinity) و گادز آنچیند (Gods Unchained) اشاره کرد. با این حال، این بازی‌ها می‌توانند بخشی از جهان درحال رشد متاورس باشند و حلقه‌ای از زنجیره خلق درآمد در دنیای آنلاین قلمداد شوند.

تغییر نام فیسبوک به متا و نوید آینده روشن آن

متاورس مفهوم جدیدی نیست و همانطور که گفتیم اولین مرتبه در کتاب سقوط برف آقای نیل استیون‌سن، چند دهه قبل، از آن استفاده شد. همچنین پروژه‌های متاورس بلاک چینی نیز جدید نیستند و دیسنترالند و سندباکس از سال‌ها قبل وجود داشته‌اند. قبل از آن‌ها یک متاورس بسیار محبوب دیگر به نام سکند لایف (Second Life) در سال 2003 عرضه شد که با وجود پیشرفت‌های زیاد طی سال‌های اخیر در دنیای واقعیت مجازی، واقعیت افزوده و بلاک چین هنوز یکی از بهترین پروژه‌های متاورس به شمار می‌رود. اما تصمیم استراتژیک یکی از بزرگترین، مهمترین و ارزشمندترین شرکت‌های دنیا برای تمرکز روی این مفهوم آن را سر زبان‌ها انداخت و توجه سرمایه گذاران را جلب کرد. اکنون حتی اگر خود شرکت متا اقدام خاصی انجام ندهد، به وسیله جلب توجه افکار عمومی، مسیر پیشرفت متاورس را هموار کرده است.

در اواخر ماه ژوئن (اوایل تیر)، مارک زاکربرگ به کارمندان خود در فیس بوک گفت که قرار است «روی زنده کردن متاورس کار کنند». این شرکت برای به ثمر رساندن این پروژه، تیمی از مدیران اجرایی شامل مدیر محصول اینستاگرام، ویشال شاه (Vishal Shah)، و معاونین بخش گیمینگ فیسبوک به نام ویوک شارما (Vivek Sharma) و جیسون رابین (Jason Rubin) تشکیل داد.

در نهایت، هفته گذشته در 28 اکتبر (6 آبان)، شرکت فیسبوک به متا (Meta) تغییر نام یافت و برنامه‌های خود برای توسعه متاورس را معرفی کرد. آقای زاکربرگ در مصاحبه‌ای با Verge، درباره جاه‌طلبی‌های خود صحبت کرد. وی ایده فضای کار مجازی را مطرح و از آن با نام «دفاتر بی‌نهایت (Infinity Offices)» یاد کرد. به باور وی، کار در دنیای مجازی امکان چندوظیفگی (یا همان مالتی‌تسکینگ – Multitasking) را فراهم می‌کند و برگزاری جلسات در یک محیط متاورس‌گونه به صورت واقعیت مجازی، ذاتا مشارکتی‌تر و سازنده‌تر خواهد بود. تماس‌های محیط پلتفرم زوم (Zoom) مشخصا محدودیت‌های خود را دارند و آقای زاکربرگ گفته است که ترجیح می‌دهد جلسات خود را در صورت امکان به صورت واقعیت مجازی برگزار کند.

وی همچنین درباره توانایی ارائه راه‌حل‌هایی برای مبارزه با نابرابری‌های اجتماعی توسط متاورس صحبت کرده است. آقای زاکربرگ با استناد به تحقیق انجام‌شده توسط اقتصاددان آمریکایی راج چتی (Raj Chetty) اظهار داشته است که موقعیت جغرافیایی یک فرد شدیدا با فرصت‌های مالی وی همبستگی دارد. اما در دنیایی که متاورس در آن محبوبیت دارد، این ایده به نوعی تغییر می‌کند و با بهبود فناوری پشتیبان واقعیت افزوده و مجازی، کار از راه دور نیز قابل دسترس‌تر خواهد شد.

پروژه متاورس فیس بوک (متا) قصد دارد با مجموعه سرمایه گذاری‌های خود این توسعه را به ثمر برساند. این شرکت هم‌اکنون مالک Oculus، سازنده هدست‌های محبوب واقعیت مجازی Quest، است. با اینکه فناوری VR هنوز راه درازی را در پیش دارد، اما به گفته آقای زاکربرگ، این شرکت تا «پایان این دهه» برای قابلیت‌های متاورس آماده خواهد شد.

اکنون چشم‌انداز متاورس، یک غول شرکتی چند میلیارد دلاری را همراه خود دارد که برای گرفتن سکان هدایت آن در حال رقابت است. این امر آینده Metaverse را بیش از پیش مبهم کرده است.

ساخت یک باغ دیواری دیجیتال

آقای زاکربرگ در کنفرانس Connect هفته گذشته، از برنامه صرف هزینه 10 میلیارد دلاری تنها در سال جاری برای توسعه متاورس، اکوسیستمی از تجربیات دیجیتال، خدمات و پلتفرم‌های متصل به همی که به طور یکپارچه با دنیای واقعی ترکیب می‌شوند، خبر داد.

اما فیس بوک  همانطور که بارها و بارها نشان داده است، مثلا زمانی که از ادعای خود مبنی بر عدم نیاز به داشتن حساب فیسبوک برای استفاده از محصولات Oculus عقب‌نشینی کرد، مطمئنا به دنبال اعمال کنترل‌های شدید روی نحوه دسترسی و استفاده از متاورس است. به هر حال، جذابیت‌های داخلی اکوسیستم‌ها راهی محبوب و آزمایش‌شده برای وادار کردن ادامه تعاملات در کنار ایزوله کردن رقابت‌هاست.

با توجه به اینکه خود آقای زاکربرگ از متاورس با عنوان «نسل بعدی اینترنت» که مورد استفاده صدها میلیون نفر قرار خواهد گرفت یاد کرده، بعید به نظر می‌رسد یک شرکت بزرگ دارای سهامدارانی که جلب رضایتشان هم مهم است، در پشت‌پرده از قدرت خود برای قرار دادن متا در مرکز متاورس استفاده نکند.

بنابراین دنیای Metaverse به عنوان چشم‌اندازی پهناور و قریب‌الوقوع که بدون شک راه‌های جدیدی جهت خلق، معاشرت و کار آنلاین معرفی خواهد کرد، به رسانه‌ای فراگیر تبدیل می‌شود که اکثر کاربران علاقه‌مند به اینترنت تا حدی با آن تعامل خواهند داشت.

با توجه به انتشار اخیر «فایل‌های فیسبوک» توسط وال استریت ژورنال نیز مشخص شد که این پلتفرم رسانه اجتماعی از مشکلات متعددی رنج می‌برد و روش‌های تجاری مشکوکی از یک دعوی حقوقی بزرگ برای کاهش تعدیل محتوا گرفته تا رفتار ترجیحی با کاربران خاص، را به کار گرفته است. همه این‌ها در تضاد کامل با دیدگاه برابری‌طلبانه آقای زاکربرگ برای متاورس است.

این اسناد همچنین نشان می‌دهند که فیسبوک به سرعت در حال از دست دادن محبوبیت خود میان جوانان نسل هزاره است؛ نسلی که احتمالا بیشترین تعامل را با فناوری‌های متاورس خواهند داشت.

شرکت متا تا کنون به‌خاطر برنامه‌های خود مورد انتقاد گسترده قرار گرفته و اخیرا نیز توسط سیاستمدار آمریکایی، الکساندریا اوکاسیو-کورتز (Alexandria Ocasio-Cortez)، در یک انتقاد توئیتری «سرطان دموکراسی» نامیده شده است. به نظر می‌رسد که این احساس، منعکس‌کننده اجماع عمومی در توییتر حوزه رمز ارزها باشد که واکنش مثبتی هم به این خبر نشان نداده است:

این بازی تازه شروع شده است و به نفع شما هم پیش نمی‌رود. متا قصد استفاده از هویت دیجیتال شما را در سر دارد و با توجه به راه و روش این شرکت، بیش از پیش به داده‌های شما دسترسی خواهد شد.

مهمترین ویژگی‌های متاورس

در ادامه به بعضی از ویژگی‌هایی که قبل ورود به متاورس باید نسبت به آن‌ها آگاهی داشته باشید، اشاره خواهیم کرد.

بی‌حد و مرز

متاورس به عنوان یک فضای مجازی سه‌بعدی، انواع موانع از جمله فیزیکی یا غیر فیزیکی را از بین می‌برد. متاورس فضایی بی‌پایان است که هیچ محدودیتی ندارد، مانند اینکه چند نفر به‌طور همزمان از آن استفاده کنند، چه نوع فعالیت‌هایی می‌توانند در آن انجام شوند و چه صنایعی می‌توانند به متاورس ورود کنند. Metaverse سطح دسترسی و عملکردی که پلتفرم‌های اینترنتی فعلی ارائه می‌کنند را گسترش خواهد داد.

ماندگار

متاورس را نمی‌توان جدا، بازنشانی یا راه‌اندازی مجدد (ریست) کرد. کاربران می‌توانند آزادانه هر زمان و از هر نقطه از جهان که بخواهند، وارد آن شوند و همیشه به‌طور مداوم چیزهای جدیدی را تجربه کنند. یک متاورس در طول زمان طبق مشارکت‌های کاربرانش، مانند محتوا و تجربه‌هایی که آن‌ها طراحی کرده‌اند، تکامل پیدا می‌کند.

غیر متمرکز

متاورس به یک شرکت یا یک پلتفرم خاص تعلق ندارد، بلکه متعلق به همه کاربرانش است که می‌توانند اطلاعات خصوصی خود را تحت کنترل داشته باشند. فناوری بلاک چین بخش بزرگی از متاورس را تشکیل می‌دهد، چون تضمین می‌کند که تمام تراکنش‌های انجام شده در یک دنیای مجازی، عمومی و همیشه ایمن هستند و به راحتی ردیابی می‌شوند.

همه جانبه

چه از یک هدست واقعیت مجازی، عینک واقعیت افزوده یا تنها از گوشی هوشمند خود استفاده کنید، می‌توانید سطح جدیدی از تعامل و غرق شدن در واقعیت مجازی را تجربه کنید. بعد وارد شدن به یک متاورس به‌طور کامل تمام حواس انسان درگیر می‌شود و کاربران حضور بیشتری را در تجربیات خود احساس می‌کنند. متاورس به عنوان فضایی بسیار واقع‌گرایانه، می‌تواند با کاربران خود سازگار شود و آن‌ها می‌توانند به‌طور مستقیم بر محیط، اشیاء، رنگ‌ها، نور و موارد دیگر تأثیر بگذارند.

اقتصادهای مجازی

کاربران متاورس می‌توانند در اقتصادهای مجازی غیر متمرکز قدرت گرفته از ارزهای دیجیتال (مانند رمز ارز MANA در متاورس دسنترالند) مشارکت داشته باشند. یک اقتصاد متاورسی شامل بازاری برای خرید، فروش و مبادله دارایی‌های دیجیتال مثل آواتارها، لباس‌های مجازی، NFT، بلیط‌ حضور در رویدادها، زمین‌ها و املاک و دیگر موارد است.

تجربه‌های اجتماعی

قلب تپنده متاورس وابسته به کاربرانش است. اینجا هر کاربر، در تجربه‌های مشترک شرکت کرده و به‌واسطه محتوایی که کاربران تولید کرده‌اند، از ساخته‌های مجازی گرفته تا داستان‌های شخصی و تعامل با آواتارهای مبتنی بر هوش مصنوعی، در ساخت آینده متاورس نقش خواهد داشت.

در حقیقت، تجربه‌های شبه متاورس حتی قبل از تغییر نام فیسبوک به متا نیز وجود داشته‌اند. این تجربه‌ها در بازی‌هایی مانند Second Life و The Sims نیز دیده می‌شوند که در آن کاربران زندگی آواتارهای آنلاین خود را کنترل می‌کنند. در سال 2009 متا (فیسبوک سابق) حتی مشغول آزمایش روی تجربه‌های پیش‌-متاورس بود، مانند بازی Farmville که به شرکت‌کنندگان اجازه می‌داد مزارع مجازی خود را ایجاد کنند و محصولات خود را در ازای دریافت Farm Coin بفروشند. در حالی که این پلتفرم‌ها بعضی از عناصر متاورس را دارند، اما رویدادهایی را شامل می‌شوند که تأثیر چندانی بر دنیای خارج از پلتفرم اصلی خود نخواهند گذاشت. یک متاورس واقعی، تجربه‌ای مستمر است که عناصر را از پلتفرم‌ها و مخاطبان مختلف در یک قالب واحد با یکدیگر ترکیب می‌کند.

فناوری‌های مورد استفاده در متاورس

شرکت‌ها برای ایجاد یک تجربه کاربری همه جانبه‌ در متاورس از تکنولوژی‌های پیشرفته‌ای مثل بلاک چین، واقعیت افزوده (AR) و واقعیت مجازی (VR)، بازسازی سه بعدی، هوش مصنوعی (AI) و اینترنت اشیا (IoT) برای بهبود جهان سه بعدی استفاده می‌کنند.

بلاک چین و ارز دیجیتال

تکنولوژی بلاک چین راه حل غیرمتمرکز و شفافی برای اثبات مالکیت دیجیتالی، قابلیت وصول دیجیتالی، انتقال ارزش، حاکمیت، دسترسی پذیری و تعامل پذیری ارائه می‌دهد. ارزهای دیجیتالی این امکان را برای کاربران فراهم می‌کنند که وقتی در حال انجام کار یا معاشرت در دنیای سه بعدی دیجیتال هستند، ارزش خود را منتقل کنند.

برای مثال می‌توان با خرید در زمین‌های مجازی در دسنترالند در متاورس سرمایه گذاری کرد. بازیکنان می‌توانند قطعات زمین 16×16 متری را در قالب توکن‌های غیر مثلی (NFT) و با استفاده از ارز دیجیتال بومی بازی یعنی ارز مانا (MANA) خریداری کنند. با وجود پشتیبانی از تکنولوژی بلاک چین، امکان ایجاد و محفوظ ماندن مالکیت این زمین‌های مجازی وجود دارد.

در آینده، ارز دیجیتال می‌تواند به‌صورت بالقوه مردم را ترغیب کند تا واقعاً در متاورس کار کنند. به دلیل اینکه شرکت‌های بیشتری از فضاهای کاری آنلاین برای دورکاری استفاده می‌کنند، ممکن است شاهد ارائه شغل‌های مربوط به متاورس باشیم.

واقعیت افزوده (AR) و واقعیت مجازی (VR)

واقعیت افزوده (AR) و واقعیت مجازی (VR) می‌توانند یک تجربه سه بعدی همه جانبه و تعاملی برای ما ایجاد کنند. این تکنولوژی‌ها نقطه ورود ما به جهان مجازی هستند. اما تفاوت بین AR و VR چیست؟

واقعیت افزوده برای تغییر دادن شکل دنیای واقعی از عناصر بصری دیجیتالی استفاده می‌کند. AR بیشتر از VR در دسترس است و تقریباً می‌توان در هر گوشی هوشمند یا دستگاه دیجیتالی با یک دوربین از آن استفاده کرد. کاربران با استفاده از برنامه‌های واقعیت افزوده می‌توانند محیط اطراف خود را با تصاویر دیجیتال تعاملی مشاهده کنند، این شبیه به تکنولوژی است که در بازی موبایل پوکمون پو (Pokémon GO) به کار رفته است. زمانی که بازیکنان دوربین گوشی‌های خود را باز می‌کنند، می‌توانند پوکمون‌ها را در محیط دنیای واقعی ببینند.

طرز کار واقعیت مجازی فرق دارد. VR که شباهت زیادی به متاورس دارد، محیطی مجازی ایجاد می‌کند که کاملاً توسط کامپیوتر ساخته شده است. سپس کاربران می‎‌توانند با استفاده از هدست‌ها، دستکش‌ها و سنسورهای واقعیت مجازی این محیط را بررسی کنند.

روش کار واقعیت افزوده و واقعیت مجازی نشان دهنده مدل اولیه متاورس است. در حال حاضر واقعیت مجازی دنیایی دیجیتالی ساخته که دارای محتوای تصویری تخیلی است. همچنان که تکنولوژی واقعیت مجازی بیشتر بالغ می‌شود، VR می‌تواند تجربه متاورس را برای اضافه کردن شبیه سازی فیزیکی با تجهیزات واقعیت مجازی گسترش دهد. در این صورت کاربران می‌توانند احساس کنند، بشنوند و با افرادی در دیگر نقاط جهان ارتباط برقرار کنند. با توجه به تبلیغات زیاد موجود در مورد متاورس، می‌توانیم انتظار داشته باشیم که در آینده نزدیک شرکت‌های متاورس بیشتری در زمینه توسعه تجهیزات واقعیت افزوده و واقعیت مجازی سرمایه گذاری کنند.

هوش مصنوعی (AI)

در سال‌های اخیر هوش مصنوعی (AI) به شکل گسترده‌ای در زندگی‌های ما به کار برده شده است؛ در زمینه‌هایی مثل برنامه ریزی استراتژی برای کسب و کار، تصمیم گیری، تشخیص چهره، محاسبات سریع‌تر و موارد دیگر. به‌تازگی متخصص‌های هوش مصنوعی در حال تحقیق در مورد احتمالات به کار بردن AI در زمینه ساخت متاورس همه جانبه بوده‌اند.

هوش مصنوعی قادر است داده‌های زیادی را با سرعت برق پردازش کند. با وجود ترکیب این ویژگی با روش‌های یادگیری ماشینی، الگوریتم‌های هوش مصنوعی می‌توانند با در نظر گرفتن داده‌های قبلی برای رسیدن به خروجی‌ها و بینش‌های منحصربه‌فرد، از فرآیندهایی یاد بگیرند که قبلاً تکرار شده‌اند.

هوش مصنوعی می‌تواند با سناریوهای مختلفی برای شخصیت‌های غیر قابل بازی (NPC) در متاورس به کار برود. شخصیت‌های غیرقابل بازی تقریباً در همه بازی‎های وجود دارند، این شخصیت‌ها بخشی از محیط بازی هستند که برای واکنش نشان دادن و پاسخ دادن به کارهای بازیکن‌ طراحی شده‌اند. با وجود توانایی‌های پردازشی هوش مصنوعی می‌توان شخصیت‎‌های غیرقابل بازی را در میان فضای سه بعدی جای داد تا با کاربران گفتگوهای واقعی داشته باشند یا کارهای خاص دیگری انجام بدهند. یک NPC هوش مصنوعی برخلاف یک کاربر انسانی می‌تواند خود به خود اجرا شود و میلیون‌ها بازیکن به‌صورت همزمان از آن استفاده کنند. همچنین این شخصیت‌ها می‌توانند به چند زبان مختلف کار کنند.

یکی دیگر از کاربردهای بالقوه هوش مصنوعی ایجاد آواتارهای متاورس است. می‌توان از موتورهای هوش مصنوعی برای تحلیل تصاویر دو بعدی یا اسکن‌های سه بعدی برای تولید آواتارهایی استفاده کرد که واقعی‌تر و دقیق‌تر به نظر می‌رسند. برای افزایش پویایی این فرآیند هم می‌توان از هوش مصنوعی برای ایجاد حالت‌های چهره، مدل‌های مو، لباس‌ها و ویژگی‌های متفاوتی استفاده کرد که به بهبود انسان‌های دیجیتالی که ایجاد می‌کنیم کمک می‌کنند.

بازسازی سه بعدی

بازسازی سه بعدی یک تکنولوژی جدید نیست اما استفاده از آن در طول همه‌گیری افزایش پیدا کرده بود، به‌ویژه در صنعت املاک و مستغلات، چون خریداران بالقوه به خاطر قرنطینه نمی‌توانستند شخصاً از املاک مورد نظر خود بازدید کنند. به همین دلیل هم برخی از آژانس‌ها با استفاده از فناوری بازسازی سه بعدی تورهای املاک مجازی ایجاد کردند. در این فرآیند که خیلی به متاورس مورد تصور ما شباهت داشت، خریداران از هر جایی که بودند می‌توانستند نگاهی به اطراف خانه‌های جدید بالقوه خود بیندازند و بدون اینکه حتی پایشان را داخل خانه بگذارند آن را بخرند.

یکی از چالش‌های متاورس ایجاد محیطی دیجیتالی است که تا حد امکان نزدیک به دنیای واقعی ما به نظر برسد. متاورس با کمک بازسازی سه بعدی می‌تواند فضاهایی ایجاد کند که واقعی و طبیعی به نظر می‌رسند. ما از طریق دوربین‌های سه بعدی خاص می‌توانیم با ارائه مدل‌های شبیه به واقعیت دقیق و سه بعدی از ساختمان‌ها، مکان‌های فیزیکی و اشیاء، دنیای خود را به فضای آنلاین ببریم. در مرحله بعد داده‌های فضایی سه بعدی و عکاسی 4K اچ دی برای پردازش و ایجاد یک نسخه شبیه سازی شده مجازی در متاورس، برای اینکه کاربران آن را تجربه کنند، به کامپیوترها منتقل می‌شوند. از این نسخه‌های کپی مجازی از اشیاء دنیای واقعی می‌توان به‌ عنوان دوقلوهای دیجیتالی هم یاد کرد.

اینترنت اشیا (IoT)

اولین بار مفهوم اینترنت اشیا (IoT) در سال 1999 معرفی شد. اگر بخواهیم به زبان ساده بگوییم، اینترنت اشیا سیستمی است که همه چیز را از جهان فیزیکی ما می‌گیرد و آن‌ها را از طریق سنسورها و دستگاه‌ها به اینترنت متصل می‌کند. این دستگاه‌ها بعد از اتصال به اینترنت دارای یک شناسه منحصر به فرد و توانایی ارسال یا دریافت خودکار اطلاعات می‌شوند. امروزه IoT ترموستات‌ها، بلندگوهای فعال کننده صوتی، دستگاه‌های پزشکی و دستگاه‌های خیلی بیشتری را به طیف گسترده‌ای از اطلاعات متصل می‌کند.

یکی از کاربردهای اینترنت اشیا در متاورس جمع آوری و ارائه اطلاعات از جهان واقعی است. این کار باعث افزایش دقت نمونه‌های دیجیتالی آن‌ها می‌شود. برای مثال فیدهای اطلاعات اینترنت اشیاء می‌توانند نحوه عملکرد اشیاء معین متاورس را بر اساس آب و هوای فعلی یا شرایط دیگر تغییر دهند.

اجرای IoT به ‌صورت پیوسته جهان سه بعدی را به تعداد زیادی از دستگاه‌های واقعی متصل می‌کند. با این کار امکان ایجاد شبیه سازی‌های بهنگام در متاورس فراهم می‌شود. همچنین اینترنت اشیاء می‌تواند جهت بهینه سازی بیشتر محیط متاورس، از هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی برای مدیریت داده‌هایی که جمع آوری می‌کند، استفاده کند.

جایگاه بلاک چین، NFT و ارز دیجیتال در دنیای متاورس

به نظر می‌رسد دنیای متاورس قرار است در کنار دارایی‌های دیجیتال فراهم‌کننده دسترسی برون‌منطقه‌ای به خدمات و محصولات، و به لطف راه‌حل‌های هویت دیجیتال مبتنی بر بلاک چین که به آواتارهای دیجیتالی واقعا پایدار کمک می‌کنند، ارزش‌هایی مانند دسترسی بدون نیاز به کسب اجازه، مقاومت در برابر سانسور، امنیت و عدم تمرکز که صنعت بلاک چین بر پایه آن بنا شده است را به ارث ببرد.

با این وجود، متصدیان تکنولوژی در نهایت با هدف هدایت توسعه متاورس و شکل‌دهی به آن مطابق تصورات خود، به دنبال تاثیرگذاری و اعمال قدرت بر زیرساخت‌های بلاک چین خواهند رفت. در هر حال، با توجه به پیش‌بینی رشد ترکیبی سالانه 13.1 درصدی صنعت Metaverse طی چند سال آینده و رشد 32.4 درصدی برای حوزه فناوری بلاک چین حداقل تا سال 2025، انگیزه مالی قوی‌تری در متاورس وجود دارد.

توییتر نیز قرار است با Bluesky، یک پروتکل غیر متمرکز رسانه اجتماعی که در نهایت برای میزبانی انواع شبکه‌های اجتماعی از جمله خود توییتر استفاده خواهد شد، وارد عمل شود. با این حال، با توجه به اینکه توییتر نیز بیش از آنچه انتظار می‌رفته در معرض جنجال‌هایی از جمله تعلیق حساب‌های مشکوک، ربایش حساب‌های پرمخاطب، و گزارش‌های متعددی از سانسور دولتی قرار گرفته است، چندان واضح نیست که آیا این پلتفرم هم از اصول اصلی فوق‌الذکر پشتیبانی می‌کند یا خیر.

البته لازم به ذکر هم نیست که توییتر (و بسیاری از پلتفرم‌های رسانه اجتماعی دیگر) در چندین کشور ممنوع هستند. همانطور هم که مشابه محصول کیف پول نووی (Novi) فیسبوک قبلا دیده‌ایم، پروژه‌های رمز ارزی بیشتر از دیگر حوزه‌ها زیر ذره‌بین قانون‌گذاری‌های سخت‌گیرانه‌تر قرار می‌گیرند که در نهایت، به تضعیف محصول منجر و تعادل میان منفعت و پیشرفت، بیشتر به سوی منفعت متمایل می‌شود.

در حال حاضر، پروژه‌های متاورس و پلتفرم‌های رسانه اجتماعی رمز ارزی زیادی در دست توسعه هستند و مزیت بزرگ فنی و اولیه‌ای نسبت به عرضه‌های دارای پشتوانه شرکتی دارند که باعث دموکراتیک و عمومی ماندن آن‌ها می‌شود.

یکی از این پلتفرم‌ها پروژه بلاک توپیا (Bloktopia) است که از طریق اقتصادهای کاربر محور، مستغلات مجازی و تجربیات دیجیتال مبتنی بر VR خود، در حال حاضر دید اولیه‌ای از نحوه فعالیت متاورس ارائه می‌دهد.

یکی دیگر از پلتفرم‌های رسانه اجتماعی واقعا غیر متمرکزی که در چشم‌انداز متاورس است، بیتوربیت (Bitorbit) نام دارد. بیتوربیت که بر ولاس (Velas)، یکی از فورک‌های شبکه سولانا قرار دارد، برای مدیریت مشکلات اولیه‌ای طراحی شده است که اکثر رسانه‌های اجتماعی متعلق به شرکت‌ها را به تجربه‌ای ناخوشایند برای کاربران و سازندگان تبدیل کرده است. این پلتفرم با استفاده از بلاک چین، حریم خصوصی را به کاربران بازگردانده و به کسب درآمد از محتوا و تبادلات آنلاین امن آن‌ها کمک می‌کند.

از طرف دیگر، در پشت صحنه دنیای Metaverse، تقاضای تحویل هویت بدون نیاز به اجازه (عمومی)، خدمات مالی و تبادلات پرسرعت قرار دارد. داده‌ها نیز باید ذخیره‌شده و در خدمت میلیون‌ها یا حتی میلیاردها نفر قرار بگیرند. پاسخ به این مشکلات، در فناوری پشتیبان رمز ارزها نهفته است.

شرکت‌هایی مانند دسنترالند (Decentraland) و سندباکس (Sandbox)، دنیاهای مجازی را توسعه داده‌ و آن‌ها را با ارزهای دیجیتال ادغام کرده‌اند تا بازیکنان قادر به ایجاد ساختارهایی مانند کازینوهای مجازی و شهربازی و کسب درآمد از آن‌ها باشند. حتی کازینوهایی در دنیای دسنترالند وجود دارند که شما قادر به شرط‌بندی در آن‌ها از طریق توکن مانا هستید.

بازی‌های ویدئویی اگرچه مشتمل بر ویژگی‌های سه‌بعدی جهان متاورس هستند؛ اما فاقد تمام مولفه‌های جهان مجازی برای شبیه‌سازی زندگی واقعی‌اند. در این میان، رمز ارزها می‌توانند دیگر بخش‌های کلیدی از جمله اثبات دیجیتال مالکیت، انتقال ارزش، حکمرانی و دسترسی‌پذیری را در اختیار بگذارند. اما هر یک از این‌ها دقیقاً به چه معنا است؟

اگر قرار باشد در آینده در جهانی مجازی کار کنیم، اقلام مختلف را بخریم و بفروشیم و حتی با هم معاشرت کنیم، به روشی امن برای اثبات مالکیت خود نیازمندیم. علاوه بر این، برای انتقال این اقلام و دریافت و ارسال پول آن باید ابزاری مطمئن در اختیار داشته باشیم. همچنین احتمال دارد روزی بخواهیم در متاورس در یک فرایند تصمیم‌سازی بزرگ مانند انتخابات شرکت کنیم؛ رویدادی که تأثیری انکارناپذیر بر جنبه‌های مختلف زندگی‌مان خواهد داشت.

شماری از بازی‌های ویدئویی برای انجام چنین کارهایی در حال حاضر راهکارهایی را ارائه کرده‌اند؛ اما بسیاری از توسعه‌دهندگان، استفاده از رمز ارزها و بلاک چین را گزینه‌ای بهتر می‌دانند. بلاک چین، روشی غیرمتمرکز و شفاف را برای دسترسی به چنین قابلیت‌هایی در اختیار می‌گذارد؛ در حالی که بیشتر بازی‌های ویدئویی، ماهیتی متمرکز دارند.

ناگفته نماند که توسعه‌دهندگان بلاک چین نیز از دنیای بازی‌های ویدئویی، تأثیر پذیرفته‌اند. برای مثال، گیمیفیکیشن (Gamification) از جمله مفاهیم مشترک در حوزه‌های دیفای و گیم‌فای (GameFi)‌ یا امور مالی مرتبط با بازی است. شباهت این دو ممکن است در آینده به اندازه‌ای زیاد شود که حتی شاهد یکپارچه‌شدن آن‌ها باشیم. اما کلیدی‌ترین جنبه‌های بلاک چین که از آن گزینه‌ای ایده‌آل برای کاربست در متاورس ساخته، از این قرارند:

• اثبات مالکیت دیجیتال: با در اختیار داشتن یک والت یا دسترسی به کلیدهای خصوصی به سادگی می‌توان مالکیت یک فعالیت یا دارایی را روی بلاک چین اثبات کرد. برای مثال، شما به راحتی می‌توانید هنگام کار در متاورس، سیاهه تراکنش‌های خود را برای اثبات مسئولیت‌پذیری خود در اختیار کارفرمایتان قرار دهید. کیف پول یکی از امن‌ترین و مقاوم‌ترین روش‌ها برای ایجاد هویت دیجیتال و اثبات مالکیت یک دارایی است.
• ایجاد کلیکسیون‌های دیجیتال: افزون بر اثبات مالکیت، به کمک بلاک چین می‌توانیم اصالت یک کالا یا اثر هنری را هم نشان بدهیم. از آنجا که در متاورس به دنبال شبیه‌سازی یک زندگی واقعی هستیم، این ویژگی بسیار اهمیت دارد. ما از طریق NFTها می‌توانیم اقلامی را ایجاد کنیم که ۱۰۰ درصد اختصاصی بوده و قابل جعل یا کپی نیستند. یک بلاک چین همچنین می‌تواند مالکیت اقلام فیزیکی را نیز برای دارنده آن‌ها اثبات کند.
• انتقال ارزش: در متاورس، کاربران به روشی امن و قابل اعتماد برای انتقال ارزش نیاز دارند. ارزهای درون‌برنامه‌های در بازی‌های چندنفره، امنیت بسیار کمتری در مقایسه با رمز ارزها دارند. اگر قرار باشد که کاربران اوقات زیادی را در متاورس صرف و در آن درآمد کسب کنند، باید ارزی قابل اعتماد برای انتقال ارزش در اختیار داشته باشند.
• حکمرانی: توانایی کنترل قواعد تعامل کاربران با متاورس از جمله مواردی است که اهمیت به‌سزایی در این فناوری نوظهور دارد. ما در زندگی واقعی در شرکت‌ها دارای حق رأی هستیم و همچنین می‌توانیم در انتخابات، رهبران و دولتمردان خود را انتخاب کنیم. متاورس به روشی مطمئن برای اجرای حکمرانی عادلانه نیاز دارد و در حال حاضر، بلاک چین بهترین روش برای نیل به این هدف است.
• دسترسی‌پذیری: در بلاک چین‌های همگانی، همه افراد از سرتاسر جهان می‌توانند برای خود یک کیف پول ایجاد کنند. برخلاف حساب‌های بانکی، افتتاح حساب بلاک چینی، هیچ نیازی به سپرده اولیه یا حتی جزئیات دست و پاگیر ندارد. همین ویژگی، بلاک چین را به دسترس‌پذیرترین راه برای مدیریت امور مالی و ایجاد هویت دیجیتال تبدیل کرده است.
• قابلیت همکاری تعاملی: بلاک چین به‌طور پیوسته در حال بهبود سازگاری میان پلتفرم‌های مختلف است. پروژه‌هایی همچون پولکادات (DOT) و اولانچ (AVAX) ایجاد بلاک چین‌های سفارشی را تسهیل کرده‌اند؛ بلاک چین‌هایی که می‌توانند با یکدیگر تعامل کنند. در یک متاورس واحد و یکپارچه، اتصال چندین پروژه به هم اجتناب‌ناپذیر خواهد بود؛ اینجاست که بلاک چین می‌تواند راهگشا باشد.

نقش حیاتی NFT در متاورس

توکن غیر مثلی (NFT) نقش بنیادینی در دنیاهای متاورس ایفا کرده و مالکیت کامل کاراکترها، آیتم‌های کسب‌شده در داخل بازی و حتی زمین‌های مجازی را به کاربران می‌دهد. یک NFT از یک ملک مجازی 259 پارسلی (واحد شمارش قطعه زمین) در دیسنترالند اخیرا به قیمت بیش از 900,000 دلار فروش رفته است!

یک توکن غیر مثلی به یک دارایی منحصربه‌فرد اشاره دارد. دارایی مورد نظر ممکن است خود دیجیتالی باشد یا ورژنی توکن شده از یک دارایی ملموس در دنیای واقعی به شمار برود. به عنوان مثال می‌توان یک اثر هنری دیجیتالی یا یک تابلوی نقاشی واقعی را در قالب ان اف تی به فروش رساند. در جهان‌های متاورس یک NFT ممکن است قطعه‌ای زمین، یک شمشیر یا هر نوع دارایی دیگر باشد.

اما منظور از عدم امکان تعویض چیست؟ یک توکن غیر مثلی چه تفاوتی با یک توکن مثلی دارد؟ قابلیت تعویض یعنی واحدهای مجزای یک دارایی با یکدیگر قابل معاوضه هستند و آن‌ها وجه تمایزی از یکدیگر ندارند. به عنوان مثال شما می‌توانید با دریافت یک بیت کوین یا یک اسکناس ده هزار تومانی از فردی دیگر، یک بیت کوین یا یک اسکناس ده هزار تومانی دیگر به او بدهید. هیچ اتفاق خاصی نیفتاده و هیچ فردی متضرر یا منتفع نشده است. بیت کوین یا دیگر ارزهای دیجیتال، مثلی یا قابل تعویض هستند. اما توکن یک اثر هنری را نمی‌توان با دیگری عوض کرد، چرا که به دو چیز متفاوت اشاره دارند. منظور از عدم امکان تعویض عقلانی نبودن این کار به خاطر ارزش متفاوت هر NFT است، وگرنه از نظر فنی این کار امکان‌پذیر است.

از آن جایی امکان معاوضه توکن‌های غیر قابل تعویض با یکدیگر وجود ندارد، می‌توان از آن‌ها در دنیای دیجیتال به عنوان اثبات اصالت و مالکیت بهره برد. کاربرد NFT در مفهوم متاورس اینجا مشخص می‌شود.

خرید و فروش محصولات مجازی از دنیاها و بازی‌های مختلف در بازارچه‌های هم‌تعامل امکان‌پذیر است. بنابراین، همه افراد مثلا قادر به فروش قطعه زمین خود در دنیای دسنترالند و استفاده از پول آن جهت خرید اسکین‌های فورتنایت هستند. رمز ارزها می‌توانند به تنها واحد پولی قانونی استفاده‌شده در متاورس تبدیل شوند و تمام اشیاء مجازی و آیتم‌های نامحسوس به صورت توکن NFT نمایش داده خواهند شد.

آرتور مادرید (Arthur Madrid)، مدیر عامل و هم‌بنیان‌گذار سندباکس، گفته:

به نظر من مردم واقعا از مقدار پولی که بازیکنان برای دارایی‌های دیجیتال خرج می‌کنند شگفت‌زده‌اند. صدها، هزاران و شاید میلیون‌ها دلار روی دارایی‌های دیجیتال خرج شده است. فکر کنم ساخت این NFTهای دیجیتال، ساخت اقتصاد NFT، قرار است لایه جدیدی را به اقتصاد دیجیتال فعلی ما اضافه کند.

با توجه به پتانسیل متاورس در ایجاد تغییر شدید در نحوه تعامل افراد با یکیدیگر و حضور در زندگی روزمره ما، این صنعت قرار است به فناوری اصلی برای همه ما تبدیل شود. اما با توجه به اینکه غول‌های شرکتی قرار است با جامعه باانگیزه و مدبر بلاک چین بر سر توسعه و ماهیت متاورس درگیر شوند، هنوز مشخص نیست که آیا ابزار دیگری برای بهره‌برداری از این حوزه یا سرزمین موعودی که همه ما می‌خواهیم وجود خواهد داشت یا خیر.

معروف‌ترین شرکت‌های فعال در حوزه متاورس

هیچ شخص یا شرکتی نمی‌تواند به تنهایی متاورس را کنترل کند، همانطور که انجام چنین کاری در فضای ارز دیجیتال امکان‌پذیر نیست. اما مثل همیشه یک سری شرکت تلاش می‌کنند با ورود به موقع، در آینده سهم بیشتری از آن داشته باشند. جالب است بدانید آن‌ها با وجود رقابت، همکاری نزدیکی نیز با یکدیگر دارند؛ گوگل، مایکروسافت و سونی به انجمن XR فیس بوک، کنسرسیومی از شرکت‌های فناوری که هدفشان شکل‌دهی به آینده «واقعیت تجربی» است، پیوسته‌اند.

منظور از ورود به حوزه متاورس لزوما ساخت یک دنیای مجازی مطابق با تعریف این مفهوم نیست. یک شرکت ممکن است با توسعه یک موتور توسعه محیط‌های سه بعدی، زمینه را برای پیشرفت Metaverse فراهم کند یا این که بخواهد با ایجاد بستری به منظور خرید و فروش NFT (مورد استفاده در متاورس‌ها) در رشد این مفهوم نقش داشته باشد.

متا (فیس بوک سابق)

در حال حاضر شرکت متا پرچمدار این حوزه است و به نظر می‌رسد از ماه‌ها یا شاید سال‌ها قبل اعلام تصمیم خود برای تمرکز روی مفهوم متاورس، مشغول کار روی آن بوده است. علاقه و تمرکز آن به Metaverse به اندازه‌ای است که حتی نام شرکت را برای اشاره به چشم‌انداز خود تغییر داده است. جالب است بدانید شرکت Oculus که هدست واقعیت مجازی آکیولوس ریفت (Oculus Rift) را در سال 2012 عرضه کرد، به متا تعلق دارد. با وجود تعدد هدست‌های واقعیت مجازی در بازار، اکنون محصولات شرکت Oculus و سپس HTC در این حوزه پرچمدار هستند.

متا تا امروز دستاوردهای مهمی در حوزه متاورس داشته است. به عنوان مثال باید به ساخت پیام‌رسانی منطبق با فناوری واقعیت مجازی که امکان تعامل همه جانبه را برای کاربران فراهم می‌کند اشاره کرد. یکی دیگر از دستاوردهای آن پروژه کمبریا (Cambria) است که یک هدست واقعیت مجازی سازگار با آکیولوس کوئست (Oculus Quest) محسوب می‌شود.

گوگل

به عقیده مدیر عامل این غول فناوری متاورس یک مدل محاسبات در حال تکامل به روشی فراگیر و دارای تعامل با واقعیت افزوده است. شرکت گوگل تا کنون از طریق توسعه یک عینک واقعیت افزوده بسیار پیشرفته، یعنی گوگل گلس، تجربه عملی زیادی در این فناوری به دست آورده است. در نوامبر 2021 (آبان 1400)، دقیقا همان ماهی که تصمیم استراتژیک شرکت فیس بوک برای تغییر نام اعلام شد، گوگل تصمیم گرفت بخش‌های واقعیت مجازی و واقعیت افزوده خود را تحت تیمی جدید در آزمایشگاه‌های گوگل (Google Labs) سر و سامان بدهد. آن‌ها روی توسعه ابزارهای کنفرانس ویدیویی هولوگرافیک مشغول فعالیت هستند.

هر شرکت چشم‌انداز متفاوتی برای خود ترسیم کرده است، اما در نهایت همه به تعریف متاورس پای‌بند هستند. اکنون بیشتر تمرکز شرکت گوگل روی اتصال کاربران به ترکیبی از دنیای دیجیتال و واقعی به وسیله آواتارها است. این تعریف بیشتر ما را یاد واقعیت افزوده (AR) می‌اندازد که در مقایسه با واقعیت مجازی (VR) اختلاف بیشتری با تعریف اساسی متاورس دارد. برخلاف متا، گوگل اکنون طرح جامع و حساب شده‌‌ای برای توسعه پروژه متاورس خود ندارد و به نظر منتظر است تا مسیر پیشرفت این فناوری را قبل از اتخاذ تصمیم‌های بزرگ بیشتر رصد کند.

مایکروسافت

ارزشمندترین شرکت دنیا بعد از اپل یعنی مایکروسافت هم به متاورس علاقه‌مند شده است. این شرکت برای شروع، نرم‌افزار مش فور تیمز (Mesh for Teams) را در سال 2022 عرضه می‌کند. مش فور تیمز در بحبوحه شیوع کرونا جان گرفت و تلاش می‌کند تا دورکاری را تا حد زیادی مشابه فعالیت در دفتر اصلی شرکت‌ها کند. این نرم افزار بعد از رونق گرفتن بحث متاورس بیشتر محبوب شد و اکنون افراد زیادی منتظر عرضه آن هستند.

آن چه مش فور تیمز را جذاب و تبدیل به یک پروژه متاورس فوق‌العاده می‌کند، ساخت یک آواتار مجازی به عنوان هویت دیجیتال هر کاربر است. به منظور کاوش در فضاهای مجازی، مهمترین جنبه هر دنیای متاورس، می‌توان از این آواتارها استفاده کرد.

بایننس

بایننس نه فقط بزرگترین صرافی ارز دیجیتال دنیا (از نظر حجم معاملات) بلکه یک اکوسیستم بزرگ در دنیای بلاک چین و رمز ارزها است. یکی از بخش‌های این اکوسیستم بازار NFT بایننس به شمار می‌رود. به لطف وجود بسترهای بزرگ برای معامله‌ توکن‌های غیر مثلی، سرعت رشد متاورس بیشتر خواهد شد. هر چه باشد ان اف تی بخشی جدانشدنی و حیاتی از متاورس است. بایننس می‌خواهد اکنون به این روش به رشد متاورس کمک کند، اما احتمالا در آینده نزدیک برنامه‌های متفاوتی ارائه خواهد کرد.

اپیک گیمز

Epic Games یکی از غول‌های صنعت بازی‌ سازی است و تلاش آن برای ورود به دنیای متاورس به سرمایه گذاران این حوزه قوت قلب داده است. در حال حاضر اپیک گیمز یک نیمچه متاورس دارد! فورتنایت (Fortnite) به عنوان یکی از پرطرفدارترین بازی‌های آنلاین کنونی، دیگر صرفا یک بازی ویدیویی ساده نیست و در مقایسه با اولین سال‌های عرضه تبدیل به یک پلتفرم اجتماعی گسترده با بیش از 350 میلیون کاربر شده است. رویدادها، مهمانی‌ها و کنسرت‌های مجازی که افراد مشهور و برندهای مختلف در آن شرکت می‌کنند، نشان‌دهنده همسو بودن این بازی با تعریف متاورس است.

اپیک گیمز اعلام کرد دو هدف را برای فعالیت در متاورس (در حال حاضر) دتبال می‌کند. اولین مورد گسترش فورتنایت تا رسیدن به رکورد 60 میلیون کاربر ماهانه است. دومین هدف فراهم کردن محتواهای سه بعدی و دیگر امکانات ضروری برای توسعه پروژه‌های متاورس است. شرکت‌های فراهم‌کننده بسترهای توسعه دنیاهای Metaverse نظیر اپیک گیمز، خدمت بیشتری به این مفهوم می‌کنند.

تنسنت

Tencent یک هلدینگ چندملیتی چینی و یکی از بزرگترین برندها در دنیای گیم و سرگرمی است. به عنوان یکی از پراستفاده‌ترین و محبوب‌ترین محصولات آن باید به پیام‌رسان ویچت با بیش از 1 میلیارد کاربر فعال اشاره کنیم. اخیرا مدیران Tencent به اهمیت تقویت زیرساخت‌های بازی‌سازی خود برای داشتن سهم در توسعه متاورس اشاره کرده‌اند.

در مقایسه با متا و فیس بوک، تنسنت کمتر روی ملزومات سخت افزاری استفاده از واقعیت مجازی متمرکز است و بیشتر تمرکزش را ارائه راهکارهای نرم افزاری برای افزایش مشارکت بازیکنان در متاورس بیان کرده است.

بهترین ارزهای دیجیتال و پروژه‌های متاورس

برخلاف تصور عده‌ای، هر بازی ساخته شده روی بلاک چین یک دنیای متاورس نیست. منظور ما از پروژه‌های متاورس، جهان‌های مجازی است که با تعریفمان از آن همخوانی دارند یا این که بستر را برای توسعه چنین دنیاهایی فراهم می‌کنند. در ادامه تعدادی از بهترین ارزهای متاورس را معرفی خواهیم کرد.

دیسنترالند (Decentraland)

بازی دیسنترالند یک جهان آنلاین و دیجیتال و آمیزه‌ای از عناصر اجتماعی با ارزهای دیجیتال، NFTها و املاک مجازی است. در حال حاضر دیسنترالند به عنوان یکی از دو پروژه متاورس در دسترس بسیار معروف شناخته می‌شود. این دنیای مجازی بر بستر اتریوم ساخته شده و ارز دیجیتال آن یعنی رمز ارز مانا (MANA) یک توکن مبتنی بر استاندارد ERC20 است. دیسنترالند یک جهان آنلاین و دیجیتال و آمیزه‌ای از عناصر اجتماعی با ارزهای دیجیتال، NFTها و املاک مجازی است. مهم‌تر از همه، بازیکنان، نقش فعالی در اداره این پلتفرم دارند.

افزون بر این، از این توکن‌ها برای نمایش قطعه زمین‌هایی به ابعاد ۱۶ در ۱۶ متر استفاده می‌شود که می‌توان با پرداخت یا دریافت توکن MANA آن‌ها را خرید و فروش کرد. ترکیب همه این موارد، دییسنترالند را به یک مجموعه پیچیده از اقتصاد رمز ارزی بدل کرده است. بنابراین کاربران بعد از خرید ارز مانا (MANA) می‌توانند در پلتفرم دیسنترالند سرمایه‌ گذاری کنند. در اینجا بازیکنان به ساخت، توسعه و خرید قطعات زمین و دیگر اموال در قالب توکن‌های غیر مثلی می‎‌پردازند. این روزها زمین‌‌ها، کاراکترها و سایر اشیاء دنیای متاورس دسنترالند حتی به قیمت‌های میلیون دلاری خرید و فروش می‌شوند! این پروژه در چارچوب یک سازمان خودگردان غیر متمرکز (DAO) و به دست بازیکنانش اداره می‌شوند.

سندباکس (Sandbox)

بازی سندباکس با اختلاف کم از دیسنترالند دومین جهان متاورس بسیار محبوب است. برخلاف رقیبش، سندباکس قدمت بسیار بالایی دارد؛ این بازی نخستین مرتبه در سال 2012 عرضه شد، اما در آن زمان خبری از بلاک چین، ارز دیجیتال، ان اف تی و یک دنیای سه بعدی نبود. در آپدیت سال 2016 آن دنیای سندباکس حدود ده برابر بزرگتر و یک پول داخلی برای خرید اشیاء مختلف معرفی شد، اما بلاک چینی نبود. در آپدیت اساسی سال 2018 سندباکس از یک بازی موبایل ساده تبدیل به یک متاورس تمام عیار شد. این پروژه نیز در قالب یک DAO به صورت غیر متمرکز اداره می‌شود. کاربران برای انجام تعاملات و سرمایه گذاری در این پلتفرم ارز سندباکس (SAND) را خریداری می‌کنند.

گالا گیمز (Gala Games)

برخلاف دو پروژه قبلی گالا گیمز یک جهان متاورس نیست. در عوض، یکی از بهترین بسترها برای ساخت جهان‌های مجازی این چنینی محسوب می‌شود. هدف اصلی توسعه‌دهنده آن تغییر سبک‌ بازی‌سازی و تحول اساسی دنیای گیمینگ به وسیله برگرداندن کامل کنترل به بازیکنان است. واقعیت انکارنشدنی در صنعت گیم کنونی این است که بازیکنان با وجود صرف روزها و حتی سال‌ها برای اجرای یک بازی، مالک واقعی اشیاء خود در آن نیستند. گالا گیمز می‌خواهد بستر را برای ساخت بازی‌های متاورس قدرت گرفته از توکن‌های غیر مثلی فراهم کند و مالکیت را به کاربران برگرداند. رمز ارز بومی پلتفرم گالا گیمز، GALA نام دارد و برخی از طرفداران این بازی به افزایش قیمت ارز گالا (GALA) در آینده امیدوار هستند.

سکندلایف (SecondLife)

سکندلایف یک محیط مجازی سه‌بعدی است که در آن کاربران از آواتارها برای یادگیری، کسب‌وکار و معاشرت با هم استفاده می‌کنند. افزون بر این، این پروژه مشتمل بر یک بازارگاه NFT نیز برای مبادله آثار هنری و کلکسیونی نیز هست. این پروژه در سپتامبر ۲۰۲۰، در نخستین سالگرد خود میزبان جشنواره هاروست زنجیره هوشمند بایننس به صورت مجازی بود. در این جشنواره، پروژه‌های مختلف فعال در بستر زنجیره هوشمند بایننس در تعدادی غرفه، دستاوردهای خود را به طور مجازی به نمایش گذاشتند تا کاربران عادی بتوانند با آن‌ها آشنا شوند.

اکسی اینفینیتی (Axie Infinity)

بازی اکسی اینفینیتی نیز یکی دیگر از بهترین بازی های کریپتویی بر مدل «کسب درآمد با سرگرمی» است که فرصت درآمدزایی را در اختیار بسیاری از کاربرها از جمله کاربران ساکن در کشورهای در حال توسعه قرار می‌دهد. در این بازی، هر کاربر می‌تواند با خریداری یا دریافت سه موجود به نام اکسی، فارمینگ یا کشت توکن SLP را آغاز کند. او سپس می‌تواند توکن‌های خود را در یک بازار آزاد بفروشد و بسته به زمان صرف شده در بازی و قیمت بازار، ۲۰۰ تا ۱۰۰۰ دلار درآمد کسب کند.

اگرچه در اکسی اینفینیتی، خبری از کاراکترهای سه‌بعدی یا آواتارهای منحصربه‌فرد نیست: اما این امکان را در اختیار کاربران قرار می‌دهد که بتوانند همچون متاورس از دنیای آنلاین، درآمد کسب کنند. شاید ماجرای تعدادی کاربر فیلیپینی به گوشتان خورده باشد که به‌طور تمام‌وقت در این بازی مشغول به کار و فعالیت‌اند و مانند یک شغل واقعی از آن درآمد کسب می‌کنند. البته شما برای تعامل و فعالیت در این پلتفرم نیازمند خرید ارز دیجیتال اکسی اینفینیتی هستید.

سخن پایانی؛ نگاهی به آینده متاورس

فیسبوک یکی از بزرگ‌ترین مدعیان جهان برای خلق یک متاورس یکپارچه است. عزم راسخ این شرکت برای ایجاد متاورس، وقتی جالب‌تر می‌شود که بدانیم این غول شبکه‌های اجتماعی از مدت‌ها قبل در حال توسعه یک استیبل کوین به نام دیم (Diem) است. افزون بر این، مارک زاکربرگ، مدیرعامل فیسبوک به صراحت اعلام کرده که درصدد است از متاورس برای پشتیبانی از ایده دورکاری دائمی و همچنین خلق فرصت‌های درآمدزایی برای ساکنان کشورهای در حال توسعه استفاده کند. گستردگی شرکت‌های زیرمجموعه فیسبوک در حوزه‌های مختلف اعم از رسانه‌های اجتماعی، اپ پیام‌رسانی و پلتفرم‌های رمز ارزی به آن امکان می‌دهد که بتواند تمامی این پلتفرم‌ها را در یک پروژه واحد ادغام کند. به جز فیسبوک، دیگر غول‌های بزرگ فناوری نیز بیکار ننشسته‌اند و در حال کار روی پروژه‌های مبتنی بر متاورس هستند که از جمله آن‌ها می‌توان به مایکروسافت، اپل و گوگل اشاره کرد.

وقتی حرف از یک متاورس نیروگرفته از رمز ارزها به میان می‌آید، بیش از هر چیز، ادغام میان بازارهای NFT و جهان‌های مجازی سه‌بعدی به ذهن متبادر می‌شود. دارندگان NFT در حال حاضر می‌توانند آثار خود را در چندین بازار از قبیل اوپن سی (OpenSea) و بیکری سواپ (BakerySwap)‌ خرید و فروش کنند؛ اما هنوز پلتفرم سه‌بعدی محبوبی برای این کار وجود ندارد. دور از انتظار نیست که در آینده‌ای نزدیک، توسعه‌دهندگان، اپ‌هایی را با الهام از متاورس و با جذب کاربران مشتاق‌تر توسعه بدهند.

اگرچه تا راه‌اندازی یک متاورس واحد و یکپارچه راه درازی در پیش است؛ اما روند توسعه در این حوزه همچنان ادامه دارد. به نظر می‌رسد که متاورس، جنبه کاربردی دیگری از بلاک چین و رمز ارزها را در یک دنیای علمی-تخیلی آشکار کند. اگرچه نمی‌توان با قطعیت، ظهور یک متاورس جهانی را پیش‌بینی کرد؛ اما می‌توانیم در حال حاضر، دست‌کم پروژه‌هایی را با الهام از آن بسازیم و با بهره‌گیری از بلاک چین، جای آن را در زندگی روزمره خود پیدا کنیم.

تهیه شده در بیت 24