متاورس ترکیبی از واقعیت مجازی، واقعیت افزوده و اینترنت است. فناوری و تکنولوژی متاورس و ارتباطش با بلاک چین و ارز دیجیتال را بررسی می‌کنیم.

احتمالا در ماه‌های گذشته کلمه «Metaverse» به گوشتان خورده است. یا شاید در جایی خوانده باشید که متاورس قرار است جایگزین اینترنت شود. شاید هم اصلا قرار است ما در آنجا زندگی کنیم. شاید فیسبوک (یا Epic یا Roblox یا صدها کمپانی کوچکتر دیگر) در تلاش برای گرفتن کنترل آن هستند. یا شاید به توکن‌های NFT ربط دارد. در این مطلب، درباره مفهوم متاورس که جنبش اصلی آن میان عامه مردم از تغییر نام فیسبوک آغاز شد و نقش آن در دنیای کریپتو و ارز دیجیتال صحبت می‌کنیم.

این مطلب به چند قسمت تقسیم شده است. برای دسترسی به بخش‌های مختلف از فهرست زیر استفاده کنید.

متاورس یعنی چه؟

متاورس اَبَر مجموعه‌ای از واقعیت مجازی، واقعیت افزوده و اینترنت است. ممکن است با گرایشات Metaverse مانند بازی‌های ویدویی محبوب نظیر روبلاکس (Roblox)، فورتنایت (Fortnite) و انیمال کراسینگ (Animal Crossing) آشنا باشید.

همانند یک شهربازی مجازی بدون محدودیت در اندازه و خلاقیت، کاربران در متاورس قادر به حرکت یکپارچه از یک مکان به مکان دیگر به همراه هزاران نفر دیگر، درون یک دنیای دیجیتال هستند. به لطف استفاده از کریپتو و بهره بردن از مفهوم توکن‌های غیر مثلی (ان اف تی – NFT) متاورس چیزی متفاوت و فراتر از واقعیت مجازی است.

آغاز متاورس از کتاب‌های علمی-تخیلی

اما تشریح مفهوم دقیق متاورس به یک دلیل دشوار است؛ این مفهوم وجود خارجی ندارد. Metaverse تا حدودی رویای آینده اینترنت است و تا حدودی هم راهی بدیع برای محصور کردن برخی از روندهای فعلی مانند رشد دنیای سه بعدی ریل تایم در زیرساخت آنلاین است.

اما قسمت جالب ماجرا پاسخ این سوال است که «آیا حاضرید با عینک‌های واقعیت افزوده، صفحه فیسبوک‌تان را در بازی فورتنایت (Fortine) چک کنید؟ آیا دوستانتان به جای یک میان‌وعده معمولی شما را به یک میان‌وعده سایبری دعوت خواهند کرد؟»

نیل استیون‌سن (Neal Stephenson) اولین بار در کتاب خود به نام سقوط برف (Snow Crash) در سال 1992 از واژه متاورس استفاده و آن را یک دنیای مجازی 3D متشکل از آواتار مردمان واقعی توصیف کرد. در این داستان، دو نفر راننده تحویل کالا برای نجات خود از یک ویران‌شهر سرمایه‌داری، در دنیای متاورس سفر می‌کنند.

دنیای متصور آینده‌نگرها ممکن است بیشتر شبیه دنیای Oasis در رمان «Ready Player One» نوشته ارنست کلاین (Ernest Cline) در سال 2011 باشد، که فیلمی با همین نام نیز در سال 2018 از روی آن ساخته شد. با اینکه هیچ‌کس نمی‌داند متاورس دقیقا چه شکلی خواهد بود، اما ویژگی‌های پایه‌ای آن بنا نهاده شده است؛ حول دنیاهای مجازی و فیزیکی می‌گردد، بر گرد یک اقتصاد کاملا کارا قرار دارد و اجازه سفر درون «مکان‌های» مختلف خود با راحتی نسبی و حفظ کالاها و آواتارهای خریداری‌شده را به کاربران می‌دهد.

فیلم Ready Player One

اما متاورس دیگر تنها یک واژه علمی-تخیلی نیست. زمانی که تکنولوژی زندگی ما را تغییر می‌دهد، دیگر برایمان تعجب ندارد. اینترنت، تلفن‌های هوشمند و فضای کلاود که برخی از این فناوری‌های هستند، همگی با حضور اولیه خود در داستان‌های علمی-تخیلی قدم به دنیای ما گذاشتند. شاید «چیز بزرگ بعدی» که در عصر دیجیتال در شرف رسیدن است و پتانسیل تغییر زندگی روزمره ما را هم دارد، «Metaverse» نام داشته باشد.

چرا Metaverse مهم است؟

حتی اگر هم متاورس نتواند به آن نسخه حماسی که مردم انتظارش را دارند برسد، اما قادر به تغییر بنیادین نوع تعامل ما با دنیای دیجیتال است. مجموعه‌ای از تجربیات مجازی می‌تواند همانند کاری که توکن‌های غیر قابل تعویض (NFT) انجام دادند، فرصت‌های جدیدی را برای سازندگان، گیمرها و هنرمندان به ارمغان آورده و نه تنها اقتصاد سازنده را تغییر دهد، بلکه دوباره آن را ابداع کند.

دنیای مجازی متاورس قابلیت تبدیل شدن به یک صنعت تریلیون دلاری را دارد؛ دنیایی برای سرگرمی، تبلیغات و حتی برای برخی، مکانی برای کار کردن. Metaverse توسعه‌دهنده اینترنت نیست، بلکه جانشین آن است و قرار است با استفاده از بلاک چین و برنامه‌های غیر متمرکز ساخته شود.

سرمایه‌گذار خطرپذیر و مقاله‌نویس، متیو بال (Mathew Ball)، در وب سایت خود نوشته است که متاورس به «دروازه‌ای به سوی اکثر تجربیات دیجیتال، یک عضو کلیدی از تمام تجربیات فیزیکی و پلتفرم کار بزرگ بعدی» تبدیل خواهد شد. به باور وی، این دنیا به نیروی محرکه ساخت نسل جدید شرکت‌ها، مشابه همان اتفاقی که در زمان آغاز محبوبیت اینترنت افتاد، تبدیل خواهد شد. نکته جالب‌تر اینکه حتی می‌تواند منجر به سقوط رهبران فعلی صنعت شود؛ باز هم مشابه همان اتفاق رشد و ظهور پلتفرم‌های دیجیتال.

مهمترین ویژگی‌های متاورس

در ادامه به بعضی از ویژگی‌هایی که قبل ورود به متاورس باید نسبت به آن‌ها آگاهی داشته باشید، اشاره خواهیم کرد.

بی‌حد و مرز

متاورس به عنوان یک فضای مجازی سه‌بعدی، انواع موانع از جمله فیزیکی یا غیر فیزیکی را از بین می‌برد. متاورس فضایی بی‌پایان است که هیچ محدودیتی ندارد، مانند اینکه چند نفر به‌طور همزمان از آن استفاده کنند، چه نوع فعالیت‌هایی می‌توانند در آن انجام شوند و چه صنایعی می‌توانند به متاورس ورود کنند. Metaverse سطح دسترسی و عملکردی که پلتفرم‌های اینترنتی فعلی ارائه می‌کنند را گسترش خواهد داد.

ماندگار

متاورس را نمی‌توان جدا، بازنشانی یا راه‌اندازی مجدد (ریست) کرد. کاربران می‌توانند آزادانه هر زمان و از هر نقطه از جهان که بخواهند، وارد آن شوند و همیشه به‌طور مداوم چیزهای جدیدی را تجربه کنند. یک متاورس در طول زمان طبق مشارکت‌های کاربرانش، مانند محتوا و تجربه‌هایی که آن‌ها طراحی کرده‌اند، تکامل پیدا می‌کند.

غیر متمرکز

متاورس به یک شرکت یا یک پلتفرم خاص تعلق ندارد، بلکه متعلق به همه کاربرانش است که می‌توانند اطلاعات خصوصی خود را تحت کنترل داشته باشند. فناوری بلاک چین بخش بزرگی از متاورس را تشکیل می‌دهد، چون تضمین می‌کند که تمام تراکنش‌های انجام شده در یک دنیای مجازی، عمومی و همیشه ایمن هستند و به راحتی ردیابی می‌شوند.

همه جانبه

چه از یک هدست واقعیت مجازی، عینک واقعیت افزوده یا تنها از گوشی هوشمند خود استفاده کنید، می‌توانید سطح جدیدی از تعامل و غرق شدن در واقعیت مجازی را تجربه کنید. بعد وارد شدن به یک متاورس به‌طور کامل تمام حواس انسان درگیر می‌شود و کاربران حضور بیشتری را در تجربیات خود احساس می‌کنند. متاورس به عنوان فضایی بسیار واقع‌گرایانه، می‌تواند با کاربران خود سازگار شود و کاربران می‌توانند به‌طور مستقیم بر محیط، اشیاء، رنگ‌ها، نور و موارد دیگر تأثیر بگذارند.

اقتصادهای مجازی

کاربران متاورس می‌توانند در اقتصادهای مجازی غیر متمرکز قدرت گرفته از ارزهای دیجیتال (مانند رمز ارز MANA در متاورس دسنترالند) مشارکت داشته باشند. یک اقتصاد متاورسی شامل بازاری برای خرید، فروش و مبادله دارایی‌های دیجیتال مثل آواتارها، لباس‌های مجازی، NFT، بلیط‌ حضور در رویدادها، زمین‌ها و املاک و دیگر موارد است.

تجربه‌های اجتماعی

قلب تپنده متاورس وابسته به کاربرانش است. اینجا هر کاربر، در تجربه‌های مشترک شرکت کرده و به‌واسطه محتوایی که کاربران تولید کرده‌اند، از ساخته‌های مجازی گرفته تا داستان‌های شخصی و تعامل با آواتارهای مبتنی بر هوش مصنوعی، در ساخت آینده متاورس نقش خواهد داشت.

در حقیقت، تجربه‌های شبه متاورس حتی قبل از تغییر نام فیسبوک به متا نیز وجود داشته‌اند. این تجربه‌ها در بازی‌هایی مانند Second Life و The Sims نیز دیده می‌شوند که در آن کاربران زندگی آواتارهای آنلاین خود را کنترل می‌کنند. در سال 2009 متا (فیسبوک سابق) حتی مشغول آزمایش روی تجربه‌های پیش‌-متاورس بود، مانند بازی Farmville که به شرکت‌کنندگان اجازه می‌داد مزارع مجازی خود را ایجاد کنند و محصولات خود را در ازای دریافت Farm Coin بفروشند. در حالی که این پلتفرم‌ها بعضی از عناصر متاورس را دارند، اما رویدادهایی را شامل می‌شوند که تأثیر چندانی بر دنیای خارج از پلتفرم اصلی خود نخواهند گذاشت.

یک متاورس واقعی، تجربه‌ای مستمر است که عناصر را از پلتفرم‌ها و مخاطبان مختلف در یک قالب واحد با یکدیگر ترکیب می‌کند.

تغییر نام فیسبوک به متا و نوید آینده روشن آن

متاورس مفهوم جدیدی نیست و همانطور که گفتیم اولین مرتبه در کتاب سقوط برف آقای نیل استیون‌سن، چند دهه قبل، از آن استفاده شد. همچنین پروژه‌های متاورس بلاک چینی نیز جدید نیستند و دیسنترالند و سندباکس از سال‌ها قبل وجود داشته‌اند. قبل از آن‌ها یک متاورس بسیار محبوب دیگر به نام سکند لایف (Second Life) در سال 2003 عرضه شد که با وجود پیشرفت‌های زیاد طی سال‌های اخیر در دنیای واقعیت مجازی، واقعیت افزوده و بلاک چین هنوز یکی از بهترین پروژه‌های متاورس به شمار می‌رود. اما تصمیم استراتژیک یکی از بزرگترین، مهمترین و ارزشمندترین شرکت‌های دنیا برای تمرکز روی این مفهوم آن را سر زبان‌ها انداخت و توجه سرمایه گذاران را جلب کرد. اکنون حتی اگر خود شرکت متا اقدام خاصی انجام ندهد، به وسیله جلب توجه افکار عمومی، مسیر پیشرفت متاورس را هموار کرده است.

در اواخر ماه ژوئن (اوایل تیر)، مارک زاکربرگ به کارمندان خود در فیس بوک گفت که قرار است «روی زنده کردن متاورس کار کنند». این شرکت برای به ثمر رساندن این پروژه، تیمی از مدیران اجرایی شامل مدیر محصول اینستاگرام، ویشال شاه (Vishal Shah)، و معاونین بخش گیمینگ فیسبوک به نام ویوک شارما (Vivek Sharma) و جیسون رابین (Jason Rubin) تشکیل داد.

در نهایت، هفته گذشته در 28 اکتبر (6 آبان)، شرکت فیسبوک به متا (Meta) تغییر نام یافت و برنامه‌های خود برای توسعه متاورس را معرفی کرد. آقای زاکربرگ در مصاحبه‌ای با Verge، درباره جاه‌طلبی‌های خود صحبت کرد. وی ایده فضای کار مجازی را مطرح و از آن با نام «دفاتر بی‌نهایت (Infinity Offices)» یاد کرد. به باور وی، کار در دنیای مجازی امکان چندوظیفگی (یا همان مالتی‌تسکینگ – Multitasking) را فراهم می‌کند و برگزاری جلسات در یک محیط متاورس‌گونه به صورت واقعیت مجازی، ذاتا مشارکتی‌تر و سازنده‌تر خواهد بود. تماس‌های محیط پلتفرم زوم (Zoom) مشخصا محدودیت‌های خود را دارند و آقای زاکربرگ گفته است که ترجیح می‌دهد جلسات خود را در صورت امکان به صورت واقعیت مجازی برگزار کند.

وی همچنین درباره توانایی ارائه راه‌حل‌هایی برای مبارزه با نابرابری‌های اجتماعی توسط متاورس صحبت کرده است. آقای زاکربرگ با استناد به تحقیق انجام‌شده توسط اقتصاددان آمریکایی راج چتی (Raj Chetty) اظهار داشته است که موقعیت جغرافیایی یک فرد شدیدا با فرصت‌های مالی وی همبستگی دارد. اما در دنیایی که متاورس در آن محبوبیت دارد، این ایده به نوعی تغییر می‌کند و با بهبود فناوری پشتیبان واقعیت افزوده و مجازی، کار از راه دور نیز قابل دسترس‌تر خواهد شد.

فیسبوک قصد دارد با مجموعه سرمایه گذاری‌های خود این توسعه را به ثمر برساند. این شرکت هم‌اکنون مالک Oculus، سازنده هدست‌های محبوب واقعیت مجازی Quest، است. با اینکه فناوری VR هنوز راه درازی را در پیش دارد، اما به گفته آقای زاکربرگ، این شرکت تا «پایان این دهه» برای قابلیت‌های متاورس آماده خواهد شد.

اکنون چشم‌انداز متاورس، یک غول شرکتی چند میلیارد دلاری را همراه خود دارد که برای گرفتن سکان هدایت آن در حال رقابت است. این امر آینده Metaverse را بیش از پیش مبهم کرده است.

ساخت یک باغ دیواری دیجیتال

آقای زاکربرگ در کنفرانس Connect هفته گذشته، از برنامه صرف هزینه 10 میلیارد دلاری تنها در سال جاری برای توسعه متاورس، اکوسیستمی از تجربیات دیجیتال، خدمات و پلتفرم‌های متصل به همی که به طور یکپارچه با دنیای واقعی ترکیب می‌شوند، خبر داد.

اما فیس بوک  همانطور که بارها و بارها نشان داده است، مثلا زمانی که از ادعای خود مبنی بر عدم نیاز به داشتن حساب فیسبوک برای استفاده از محصولات Oculus عقب‌نشینی کرد، مطمئنا به دنبال اعمال کنترل‌های شدید روی نحوه دسترسی و استفاده از متاورس است. به هر حال، جذابیت‌های داخلی اکوسیستم‌ها راهی محبوب و آزمایش‌شده برای وادار کردن ادامه تعاملات در کنار ایزوله کردن رقابت‌هاست.

با توجه به اینکه خود آقای زاکربرگ از متاورس با عنوان «نسل بعدی اینترنت» که مورد استفاده صدها میلیون نفر قرار خواهد گرفت یاد کرده، بعید به نظر می‌رسد یک شرکت بزرگ دارای سهامدارانی که جلب رضایتشان هم مهم است، در پشت‌پرده از قدرت خود برای قرار دادن متا در مرکز متاورس استفاده نکند.

بنابراین دنیای Metaverse به عنوان چشم‌اندازی پهناور و قریب‌الوقوع که بدون شک راه‌های جدیدی جهت خلق، معاشرت و کار آنلاین معرفی خواهد کرد، به رسانه‌ای فراگیر تبدیل می‌شود که اکثر کاربران علاقه‌مند به اینترنت تا حدی با آن تعامل خواهند داشت.

با توجه به انتشار اخیر «فایل‌های فیسبوک» توسط وال استریت ژورنال نیز مشخص شد که این پلتفرم رسانه اجتماعی از مشکلات متعددی رنج می‌برد و روش‌های تجاری مشکوکی از یک دعوی حقوقی بزرگ برای کاهش تعدیل محتوا گرفته تا رفتار ترجیحی با کاربران خاص، را به کار گرفته است. همه این‌ها در تضاد کامل با دیدگاه برابری‌طلبانه آقای زاکربرگ برای متاورس است.

این اسناد همچنین نشان می‌دهند که فیسبوک به سرعت در حال از دست دادن محبوبیت خود میان جوانان نسل هزاره است؛ نسلی که احتمالا بیشترین تعامل را با فناوری‌های متاورس خواهند داشت.

شرکت متا تا کنون به‌خاطر برنامه‌های خود مورد انتقاد گسترده قرار گرفته و اخیرا نیز توسط سیاستمدار آمریکایی، الکساندریا اوکاسیو-کورتز (Alexandria Ocasio-Cortez)، در یک انتقاد توئیتری «سرطان دموکراسی» نامیده شده است. به نظر می‌رسد که این احساس، منعکس‌کننده اجماع عمومی در توییتر حوزه رمز ارزها باشد که واکنش مثبتی هم به این خبر نشان نداده است:

این بازی تازه شروع شده است و به نفع شما هم پیش نمی‌رود. متا قصد استفاده از هویت دیجیتال شما را در سر دارد و با توجه به راه و روش این شرکت، بیش از پیش به داده‌های شما دسترسی خواهد شد.

کدام شرکت‌های بزرگ وارد حوزه متاورس شده‌اند؟

هیچ شخص یا شرکتی نمی‌تواند به تنهایی متاورس را کنترل کند، همانطور که انجام چنین کاری در فضای ارز دیجیتال امکان‌پذیر نیست. اما مثل همیشه یک سری شرکت تلاش می‌کنند با ورود به موقع، در آینده سهم بیشتری از آن داشته باشند. جالب است بدانید آن‌ها با وجود رقابت، همکاری نزدیکی نیز با یکدیگر دارند؛ گوگل، مایکروسافت و سونی به انجمن XR فیس بوک، کنسرسیومی از شرکت‌های فناوری که هدفشان شکل‌دهی به آینده «واقعیت تجربی» است، پیوسته‌اند.

منظور از ورود به حوزه متاورس لزوما ساخت یک دنیای مجازی مطابق با تعریف این مفهوم نیست. یک شرکت ممکن است با توسعه یک موتور توسعه محیط‌های سه بعدی، زمینه را برای پیشرفت Metaverse فراهم کند یا این که بخواهد با ایجاد بستری به منظور خرید و فروش توکن‌های غیر مثلی (مورد استفاده در متاورس‌ها) در رشد این مفهوم نقش داشته باشد.

متا (فیس بوک سابق)

در حال حاضر شرکت متا پرچمدار این حوزه است و به نظر می‌رسد از ماه‌ها یا شاید سال‌ها قبل اعلام تصمیم خود برای تمرکز روی مفهوم متاورس، مشغول کار روی آن بوده است. علاقه و تمرکز آن به Metaverse به اندازه‌ای است که حتی نام شرکت را برای اشاره به چشم‌انداز خود تغییر داده است. جالب است بدانید شرکت Oculus که هدست واقعیت مجازی آکیولوس ریفت (Oculus Rift) را در سال 2012 عرضه کرد، به متا تعلق دارد. با وجود تعدد هدست‌های واقعیت مجازی در بازار، اکنون محصولات شرکت Oculus و سپس HTC در این حوزه پرچمدار هستند.

متا تا امروز دستاوردهای مهمی در حوزه متاورس داشته است. به عنوان مثال باید به ساخت پیام‌رسانی منطبق با فناوری واقعیت مجازی که امکان تعامل همه جانبه را برای کاربران فراهم می‌کند اشاره کرد. یکی دیگر از دستاوردهای آن پروژه کمبریا (Cambria) است که یک هدست واقعیت مجازی سازگار با آکیولوس کوئست (Oculus Quest) محسوب می‌شود.

گوگل

به عقیده مدیر عامل این غول فناوری متاورس یک مدل محاسبات در حال تکامل به روشی فراگیر و دارای تعامل با واقعیت افزوده است. شرکت گوگل تا کنون از طریق توسعه یک عینک واقعیت افزوده بسیار پیشرفته، یعنی گوگل گلس، تجربه عملی زیادی در این فناوری به دست آورده است. در نوامبر 2021 (آبان 1400)، دقیقا همان ماهی که تصمیم استراتژیک شرکت فیس بوک برای تغییر نام اعلام شد، گوگل تصمیم گرفت بخش‌های واقعیت مجازی و واقعیت افزوده خود را تحت تیمی جدید در آزمایشگاه‌های گوگل (Google Labs) سر و سامان بدهد. آن‌ها روی توسعه ابزارهای کنفرانس ویدیویی هولوگرافیک مشغول فعالیت هستند.

هر شرکت چشم‌انداز متفاوتی برای خود ترسیم کرده است، اما در نهایت همه به تعریف متاورس پای‌بند هستند. اکنون بیشتر تمرکز شرکت گوگل روی اتصال کاربران به ترکیبی از دنیای دیجیتال و واقعی به وسیله آواتارها است. این تعریف بیشتر ما را یاد واقعیت افزوده (AR) می‌اندازد که در مقایسه با واقعیت مجازی (VR) اختلاف بیشتری با تعریف اساسی متاورس دارد. برخلاف متا، گوگل اکنون طرح جامع و حساب شده‌‌ای برای توسعه پروژه متاورس خود ندارد و به نظر منتظر است تا مسیر پیشرفت این فناوری را قبل از اتخاذ تصمیم‌های بزرگ بیشتر رصد کند.

مایکروسافت

ارزشمندترین شرکت دنیا بعد از اپل یعنی مایکروسافت هم به متاورس علاقه‌مند شده است. این شرکت برای شروع، نرم‌افزار مش فور تیمز (Mesh for Teams) را در سال 2022 عرضه می‌کند. مش فور تیمز در بحبوحه شیوع کرونا جان گرفت و تلاش می‌کند تا دورکاری را تا حد زیادی مشابه فعالیت در دفتر اصلی شرکت‌ها کند. این نرم افزار بعد از رونق گرفتن بحث متاورس بیشتر محبوب شد و اکنون افراد زیادی منتظر عرضه آن هستند.

آن چه مش فور تیمز را جذاب و تبدیل به یک پروژه متاورس فوق‌العاده می‌کند، ساخت یک آواتار مجازی به عنوان هویت دیجیتال هر کاربر است. به منظور کاوش در فضاهای مجازی، مهمترین جنبه هر دنیای متاورس، می‌توان از این آواتارها استفاده کرد.

بایننس

بایننس نه فقط بزرگترین صرافی ارز دیجیتال دنیا (از نظر حجم معاملات) بلکه یک اکوسیستم بزرگ در دنیای بلاک چین و رمز ارزها است. یکی از بخش‌های این اکوسیستم بازار NFT بایننس به شمار می‌رود. به لطف وجود بسترهای بزرگ برای معامله‌ توکن‌های غیر مثلی، سرعت رشد متاورس بیشتر خواهد شد. هر چه باشد ان اف تی بخشی جدانشدنی و حیاتی از متاورس است. بایننس می‌خواهد اکنون به این روش به رشد متاورس کمک کند، اما احتمالا در آینده نزدیک برنامه‌های متفاوتی ارائه خواهد کرد.

اپیک گیمز

Epic Games یکی از غول‌های صنعت بازی‌ سازی است و تلاش آن برای ورود به دنیای متاورس به سرمایه گذاران این حوزه قوت قلب داده است. در حال حاضر اپیک گیمز یک نیمچه متاورس دارد! فورتنایت (Fortnite) به عنوان یکی از پرطرفدارترین بازی‌های آنلاین کنونی، دیگر صرفا یک بازی ویدیویی ساده نیست و در مقایسه با اولین سال‌های عرضه تبدیل به یک پلتفرم اجتماعی گسترده با بیش از 350 میلیون کاربر شده است. رویدادها، مهمانی‌ها و کنسرت‌های مجازی که افراد مشهور و برندهای مختلف در آن شرکت می‌کنند، نشان‌دهنده همسو بودن این بازی با تعریف متاورس است.

اپیک گیمز اعلام کرد دو هدف را برای فعالیت در متاورس (در حال حاضر) دتبال می‌کند. اولین مورد گسترش فورتنایت تا رسیدن به رکورد 60 میلیون کاربر ماهانه است. دومین هدف فراهم کردن محتواهای سه بعدی و دیگر امکانات ضروری برای توسعه پروژه‌های متاورس است. شرکت‌های فراهم‌کننده بسترهای توسعه دنیاهای Metaverse نظیر اپیک گیمز، خدمت بیشتری به این مفهوم می‌کنند.

تنسنت

Tencent یک هلدینگ چندملیتی چینی و یکی از بزرگترین برندها در دنیای گیم و سرگرمی است. به عنوان یکی از پراستفاده‌ترین و محبوب‌ترین محصولات آن باید به پیام‌رسان ویچت با بیش از 1 میلیارد کاربر فعال اشاره کنیم. اخیرا مدیران Tencent به اهمیت تقویت زیرساخت‌های بازی‌سازی خود برای داشتن سهم در توسعه متاورس اشاره کرده‌اند.

در مقایسه با متا و فیس بوک، تنسنت کمتر روی ملزومات سخت افزاری استفاده از واقعیت مجازی متمرکز است و بیشتر تمرکزش را ارائه راهکارهای نرم افزاری برای افزایش مشارکت بازیکنان در متاورس بیان کرده است.

جایگاه بلاک چین و ارز دیجیتال در دنیای متاورس

به نظر می‌رسد دنیای متاورس قرار است در کنار دارایی‌های دیجیتال فراهم‌کننده دسترسی برون‌منطقه‌ای به خدمات و محصولات، و به لطف راه‌حل‌های هویت دیجیتال مبتنی بر بلاک چین که به آواتارهای دیجیتالی واقعا پایدار کمک می‌کنند، ارزش‌هایی مانند دسترسی بدون نیاز به کسب اجازه، مقاومت در برابر سانسور، امنیت و عدم تمرکز که صنعت بلاک چین بر پایه آن بنا شده است را به ارث ببرد.

با این وجود، متصدیان تکنولوژی در نهایت با هدف هدایت توسعه متاورس و شکل‌دهی به آن مطابق تصورات خود، به دنبال تاثیرگذاری و اعمال قدرت بر زیرساخت‌های بلاک چین خواهند رفت. در هر حال، با توجه به پیش‌بینی رشد ترکیبی سالانه 13.1 درصدی صنعت Metaverse طی چند سال آینده و رشد 32.4 درصدی برای حوزه فناوری بلاک چین حداقل تا سال 2025، انگیزه مالی قوی‌تری در متاورس وجود دارد.

توییتر نیز قرار است با Bluesky، یک پروتکل غیر متمرکز رسانه اجتماعی که در نهایت برای میزبانی انواع شبکه‌های اجتماعی از جمله خود توییتر استفاده خواهد شد، وارد عمل شود. با این حال، با توجه به اینکه توییتر نیز بیش از آنچه انتظار می‌رفته در معرض جنجال‌هایی از جمله تعلیق حساب‌های مشکوک، ربایش حساب‌های پرمخاطب، و گزارش‌های متعددی از سانسور دولتی قرار گرفته است، چندان واضح نیست که آیا این پلتفرم هم از اصول اصلی فوق‌الذکر پشتیبانی می‌کند یا خیر.

البته لازم به ذکر هم نیست که توییتر (و بسیاری از پلتفرم‌های رسانه اجتماعی دیگر) در چندین کشور ممنوع هستند. همانطور هم که مشابه محصول کیف پول نووی (Novi) فیسبوک قبلا دیدیم، پروژه‌های رمز ارزی بیشتر از دیگر حوزه‌ها زیر ذره‌بین قانون‌گذاری‌های سخت‌گیرانه‌تر قرار می‌گیرند که در نهایت، به تضعیف محصول منجر و تعادل میان منفعت و پیشرفت، بیشتر به سوی منفعت متمایل می‌شود.

در حال حاضر، پروژه‌های متاورس و پلتفرم‌های رسانه اجتماعی رمز ارزی زیادی در دست توسعه هستند و مزیت بزرگ فنی و اولیه‌ای نسبت به عرضه‌های دارای پشتوانه شرکتی دارند که باعث دموکراتیک و عمومی ماندن آن‌ها می‌شود.

یکی از این پلتفرم‌ها بلاک توپیا (Bloktopia) است که از طریق اقتصادهای کاربر محور، مستغلات مجازی و تجربیات دیجیتال مبتنی بر VR خود، در حال حاضر دید اولیه‌ای از نحوه فعالیت متاورس ارائه می‌دهد.

یکی دیگر از پلتفرم‌های رسانه اجتماعی واقعا غیر متمرکزی که در چشم‌انداز متاورس است، بیتوربیت (Bitorbit) نام دارد. بیتوربیت که بر ولاس (Velas)، یکی از فورک‌های شبکه سولانا قرار دارد، برای مدیریت مشکلات اولیه‌ای طراحی شده است که اکثر رسانه‌های اجتماعی متعلق به شرکت‌ها را به تجربه‌ای ناخوشایند برای کاربران و سازندگان تبدیل کرده است. این پلتفرم با استفاده از بلاک چین، حریم خصوصی را به کاربران بازگردانده و به کسب درآمد از محتوا و تبادلات آنلاین امن آن‌ها کمک می‌کند.

از طرف دیگر، در پشت صحنه دنیای Metaverse، تقاضای تحویل هویت بدون نیاز به اجازه (عمومی)، خدمات مالی و تبادلات پرسرعت قرار دارد. داده‌ها نیز باید ذخیره‌شده و در خدمت میلیون‌ها یا حتی میلیاردها نفر قرار بگیرند. پاسخ به این مشکلات، در فناوری پشتیبان رمز ارزها نهفته است.

شرکت‌هایی مانند دسنترالند (Decentraland) و سندباکس (Sandbox)، دنیاهای مجازی را توسعه داده‌ و آن‌ها را با ارزهای دیجیتال ادغام کرده‌اند تا بازیکنان قادر به ایجاد ساختارهایی مانند کازینوهای مجازی و شهربازی و کسب درآمد از آن‌ها باشند. در بازی دیسنترالند، رمز ارز استفاده‌شده مانا (MANA) نام دارد و خرید آن در صرافی‌های بین‌المللی مانند کوین بیس، بایننس و صرافی ایرانی بیت 24 امکان‌پذیر است. حتی کازینوهایی در دنیای دسنترالند وجود دارند که شما قادر به شرط‌بندی در آن‌ها از طریق توکن مانا هستید.

نقش حیاتی ان اف تی در متاورس

NFTها نقش بنیادینی در دنیاهای متاورس ایفا کرده و مالکیت کامل کاراکترها، آیتم‌های کسب‌شده در داخل بازی و حتی زمین‌های مجازی را به کاربران می‌دهند. یک NFT از یک ملک مجازی 259 پارسلی (واحد شمارش قطعه زمین) در دیسنترالند اخیرا به قیمت بیش از 900,000 دلار فروش رفته است!

یک توکن غیر مثلی به یک دارایی منحصربه‌فرد اشاره دارد. دارایی مورد نظر ممکن است خود دیجیتالی باشید یا ورژنی توکن شده از یک دارایی ملموس در دنیای واقعی به شمار برود. به عنوان مثال می‌توان یک اثر هنری دیجیتالی یا یک تابلوی نقاشی واقعی را در قالب ان اف تی به فروش رساند. در جهان‌های متاورس یک NFT ممکن است قطعه‌ای زمین، یک شمشیر یا هر نوع دارایی دیگر باشد.

اما منظور از عدم امکان تعویض چیست؟ یک توکن غیر مثلی چه تفاوتی با یک توکن مثلی دارد؟ قابلیت تعویض یعنی واحدهای مجزای یک دارایی با یکدیگر قابل معاوضه هستند و آن‌ها وجه تمایزی از یکدیگر ندارند. به عنوان مثال شما می‌توانید با دریافت یک بیت کوین یا یک اسکناس ده هزار تومانی از فردی دیگر، یک بیت کوین یا یک اسکناس ده هزار تومانی دیگر به او بدهید. هیچ اتفاق خاصی نیفتاده و هیچ فردی متضرر یا منتفع نشده است. بیت کوین یا دیگر ارزهای دیجیتال، مثلی یا قابل تعویض هستند. اما توکن یک اثر هنری را نمی‌توان با دیگری عوض کرد، چرا که به دو چیز متفاوت اشاره دارند. منظور از عدم امکان تعویض عقلانی نبودن این کار به خاطر ارزش متفاوت هر NFT است، وگرنه از نظر فنی این کار امکان‌پذیر است.

از آن جایی امکان معاوضه توکن‌های غیر قابل تعویض با یکدیگر وجود ندارد، می‌توان از آن‌ها در دنیای دیجیتال به عنوان اثبات اصالت و مالکیت بهره برد. کاربرد NFT در مفهوم متاورس اینجا مشخص می‌شود.

دخرید و فروش محصولات مجازی از دنیاها و بازی‌های مختلف در بازارچه‌های هم‌تعامل امکان‌پذیر است. بنابراین، همه افراد مثلا قادر به فروش قطعه زمین خود در دنیای دسنترالند و استفاده از پول آن جهت خرید اسکین‌های فورتنایت هستند. رمز ارزها می‌توانند به تنها واحد پولی قانونی استفاده‌شده در متاورس تبدیل شوند و تمام اشیاء مجازی و آیتم‌های نامحسوس به صورت توکن NFT نمایش داده خواهند شد.

آرتور مادرید (Arthur Madrid)، مدیر عامل و هم‌بنیان‌گذار سندباکس، گفته:

به نظر من مردم واقعا از مقدار پولی که بازیکنان برای دارایی‌های دیجیتال خرج می‌کنند شگفت‌زده‌اند. صدها، هزاران و شاید میلیون‌ها دلار روی دارایی‌های دیجیتال خرج شده است. فکر کنم ساخت این NFTهای دیجیتال، ساخت اقتصاد NFT، قرار است لایه جدیدی را به اقتصاد دیجیتال فعلی ما اضافه کند.

با توجه به پتانسیل متاورس در ایجاد تغییر شدید در نحوه تعامل افراد با یکیدیگر و حضور در زندگی روزمره ما، این صنعت قرار است به فناوری اصلی برای همه ما تبدیل شود. اما با توجه به اینکه غول‌های شرکتی قرار است با جامعه باانگیزه و مدبر بلاک چین بر سر توسعه و ماهیت متاورس درگیر شوند، هنوز مشخص نیست که آیا ابزار دیگری برای بهره‌برداری از این حوزه یا سرزمین موعودی که همه ما می‌خواهیم وجود خواهد داشت یا خیر.

بهترین ارزهای دیجیتال و پروژه‌های متاورس

برخلاف تصور عده‌ای، هر بازی ساخته شده روی بلاک چین یک دنیای متاورس نیست. منظور ما از پروژه‌های متاورس، جهان‌های مجازی است که با تعریفمان از آن همخوانی دارند یا این که بستر را برای توسعه چنین دنیاهایی فراهم می‌کنند. در ادامه مهمترین موارد را معرفی خواهیم کرد. مقابل هر پروژه نام ارز دیجیتال آن آورده شده است.

دیسنترالند (MANA)

در حال حاضر دیسنترالند یکی از دو پروژه متاورس در دسترس بسیار معروف است. این دنیای مجازی بر بستر اتریوم ساخته شده و ارز دیجیتال آن (MANA) یک توکن مبتنی بر استاندارد ERC20 است. در اینجا بازیکنان می‌توانند به ساخت، توسعه و خرید قطعات زمین و دیگر اموال در قالب توکن‌های غیر مثلی بپردازند. این روزها زمین‌‌ها، کاراکترها و سایر اشیاء دنیای متاورس دسنترالند حتی به قیمت‌های میلیون دلاری خرید و فروش می‌شوند! این پروژه در چارچوب یک سازمان خودگردان غیر متمرکز (DAO) و به دست بازیکنانش اداره می‌شوند.

سندباکس (SAND)

سندباکس با اختلاف کم از دیسنترالند دومین جهان متاورس بسیار محبوب است. برخلاف رقیبش، سندباکس قدمت بسیار بالایی دارد؛ این بازی نخستین مرتبه در سال 2012 عرضه شد، اما در آن زمان خبری از بلاک چین، ارز دیجیتال، ان اف تی و یک دنیای سه بعدی نبود. در آپدیت سال 2016 آن دنیای سندباکس حدود ده برابر بزرگتر و یک پول داخلی برای خرید اشیاء مختلف معرفی شد، اما بلاک چینی نبود. در آپدیت اساسی سال 2018 سندباکس از یک بازی موبایل ساده تبدیل به یک متاورس تمام عیار شد. این پروژه نیز در قالب یک DAO به صورت غیر متمرکز اداره می‌شود.

گالا گیمز (GALA)

برخلاف دو پروژه قبلی گالا گیمز یک جهان متاورس نیست. در عوض، یکی از بهترین بسترها برای ساخت جهان‌های مجازی این چنینی محسوب می‌شود. هدف اصلی توسعه‌دهنده آن تغییر سبک‌ بازی‌سازی و تحول اساسی دنیای گیمینگ به وسیله برگرداندن کامل کنترل به بازیکنان است. واقعیت انکارنشدنی در صنعت گیم کنونی این است که بازیکنان با وجود صرف روزها و حتی سال‌ها برای اجرای یک بازی، مالک واقعی اشیاء خود در آن نیستند. گالا گیمز می‌خواهد بستر را برای ساخت بازی‌های متاورس قدرت گرفته از توکن‌های غیر مثلی فراهم کند و مالکیت را به کاربران برگرداند.

علاوه بر این سه مورد، چند پروژه و ارز دیجیتال متاورس بسیار معروف دیگر نیز برای خرید و سرمایه گذاری وجود دارند. با توجه به محبوبیت روزافزون این حوزه، رشد قیمت آن‌ها ادامه‌دار خواهد شد. برای آشنایی با بهترین و معروف‌ترین پروژه‌ها و بازی‌های متاورس و رمز ارزهای آن‌ها به مطلب زیر مراجعه کنید.

ویدیوی معرفی متاورس

تهیه شده در بیت 24