توکن غیر مثلی (NFT) چیست؟ NFT به زبان ساده

ان اف تی (NFT) یا توکن غیر مثلی از جمله اصطلاحاتی است که یک دنبال‌کننده اخبار و مطالب حوزه بلاک چین و کریپتوکارنسی، به دفعات شنیده است. مبحث توکن غیر مثلی یا همان ان اف تی واقعا مثل یک بمب ترکید و روز به روز شاهد گسترش میزان استفاده و مقبولیت آن هستیم. ان اف تی مفهوم خاصی است که حتی ویتالیک بوترین، نابغه دنیای کریپتو و مغز متفکر تیم توسعه اتریوم، هم نتوانسته بود آن را پیش‌بینی کند! او اعتراف کرد که ظهور دیفای برای وی عجیب نبود و منتظر چنین مفهومی بود، اما نتوانسته بود NFT یا همان توکن غیر قابل تعویض را متصور شود.

اکنون می‌بینیم ان اف تی روزبه‌روز کاربرد بیشتری پیدا می‌کند و گستره استفاده از آن فراتر از دنیای معمول خرید ارز دیجیتال رفته است. به عنوان مثال، توکن غیر قابل معاوضه بخشی جدانشدنی از مفهوم متاورس است که آینده دنیای دیجیتال را شکل می‌دهد.

درک معنی NFT برای عده زیادی دشوار است، حتی افرادی که از ماه‌ها یا شاید سال‌ها قبل در حال خرید و فروش انواع ان اف تی هستند! مفهوم توکن غیر مثلی به ما این امکان را می‌دهد تا بخش بخش جهان واقعی را به دنیای دیجیتال نگاشت و در واقع در آن تکرار کنیم. در ریاضیات منظور از نگاشت، ارتباطی است که میان اشیاء یا ساختارهای مختلف برقرار می‌شود. توکن NFT از ابتدا بر مبنای ایده نگاشت دنیای واقعی به دیجیتال متولد شد و رشد کرد. نگران نباشید! در ادامه شما را با مفهوم، ویژگی‌ها، نحوه عملکرد، کاربردها و سایر مباحث مربوط به توکن‌های غیر قابل تعویض و معاوضه بیشتر آشنا می‌کنیم. در این مطلب به جای استفاده از کلمات و توضیحات پیچیده، توکن غیر مثلی را به زبان ساده توضیح داده‌ایم.

تعریف توکن غیر مثلی یا ان اف تی (NFT) به زبان ساده

شاید در نگاه اول، بیت کوین چیز خاصی به جز یک سیستم انتقال پول دیجیتال، که فقط به شکل غیر متمرکز کار می‌کند، نباشد، اما حقیقت چیز دیگری است. اولین رمز ارز دنیا بستر را برای ظهور فناوری‌ها و سیستم‌های خارق‌العاده بیشتری فراهم کرد. مهمترین دستاورد ظهور اولین رمز ارز دنیا یعنی بیت کوین علاوه بر معرفی یک سیستم پولی غیر متمرکز بین‌المللی با خرید ارز دیجیتال، آشنا شدن دنیا با فناوری بلاک چین بود که به طور پیوسته به ابعاد جدید و متفاوتی از کاربردهای آن پی می‌بریم.

بلاک چین (Blockchain) در ابتدا صرفا یک نوع خاص پایگاه داده بود، اما رفته رفته پتانسیل و کاربردهای بیشتر آن نمایان شد. ساخت توکن غیر قابل تعویض یا NFT یکی از آن‌ها است. تا پیش از Bitcoin، تکرار چیزی در دنیای دیجیتال (آوردنش به دنیای دیجیتال) به همین راحتی نبود، اما اکنون می‌توان جزء جزء جهان واقعی را به دنیای دیجیتال نگاشت کرد. توکن های غیر مثلی یا ان اف تی بر مبنای ایده نگاشت دنیای واقعی به دیجیتال متولد شدند. برای شروع، سراغ دلیل نام‌گذاری آن می‌رویم؛ یک توکن NFT از بقیه متمایز و کاملا منحصربه‌فرد است و ویژگی‌های خاص خود را دارد.

به همین دلیل یک ان اف تی را توکن غیر مثلی (مثل آن وجود ندارد) خطاب می‌کنیم. در زبان انگلیسی NFT خلاصه Non-Fungible Token یا همان توکن غیر مثلی و غیر قابل تعویض است. در مقابل ان اف تی (Fungible Token) یا توکن قابل معاوضه و مثلی قرار می‌گیرد. آن‌ها متفاوت از یکدیگر نیستند، به همین دلیل امکان تعویضشان وجود دارد. در بخش بعدی مطلب به طور دقیق‌تر به بررسی این مفهوم خواهیم پرداخت.

تا پیش از Bitcoin، تکرار چیزی در دنیای دیجیتال (آوردنش به دنیای دیجیتال) به همین راحتی نبود، اما اکنون می‌توان جزء جزء جهان واقعی را به دنیای دیجیتال نگاشت کرد. توکن های غیر مثلی یا ان اف تی بر مبنای ایده نگاشت دنیای واقعی به دیجیتال متولد شدند. توکن غیر قابل معاوضه خواص متفاوتی دارد و برخلاف توکن یک رمز ارز کاملا منحصربه‌فرد است. شاید نام آن گنگ به نظر برسد، اما مهمترین خاصیت توکن NFT از روی همین اسم پیدا است؛ توکن های این چنینی غیر قابل تعویض و غیر مثلی هستند (مثل و همانند هر یک از آن‌ها وجود ندارد).

یک توکن غیر مثلی یا NFT نوعی توکن رمزنگاری شده روی یک بلاک چین است و یک دارایی منحصربه‌فرد را نمایش می‌دهد. در فضای ارزهای دیجیتال، رمز ارزها به دو دسته‌بندی اصلی کوین یا توکن تقسیم می‌شوند. کوین (Coin) رمز ارزی با بلاک چین اختصاصی خود نظیر بیت کوین و توکن (Token) ارز دیجیتالی سوار بر یک بلاک چین دیگر نظیر شیبا اینو است. یک ان اف تی یا توکن غیر مثلی هم نوعی توکن است و روی یک بلاک چین ایجاد می‌شود.

دارایی مورد نظر ممکن است خود دیجیتالی باشد یا ورژنی توکن شده از یک دارایی ملموس در دنیای واقعی به شمار برود. از آن جایی امکان معاوضه توکن های غیر قابل تعویض با یکدیگر وجود ندارد، می‌توان از آن‌ها در دنیای صفر و یک به عنوان اثبات اصالت و مالکیت بهره برد. برای درک بهتر منظور از غیر قابل تعویض بودن یک توکن، بهتر است ابتدا معنی قابلیت معاوضه یک توکن را متوجه شوید.

قابلیت تعویض به این معنی است که واحدهای مجزای یک دارایی با یکدیگر قابل معاوضه هستند و می‌توان آن‌ها را با یکدیگر عوض کرد. وجه تمایزی بین هر یک وجود ندارد و از هم غیر قابل تشخیص هستند. به عنوان نمونه ارز فیات دلار، یورو، تومان یا دیگر موارد چنین خاصیتی دارند؛ یک اسکناس ده هزار تومانی تفاوتی با دیگری ندارد. فرد به ازای دریافت یک ده هزار تومانی، یک اسکناس دیگر با همین ارزش در اختیارتان قرار می‌دهد. فارغ از مبحث ثبت شماره سریال روی هر اسکناس، آن‌ها از یکدیگر قابل تشخیص نیستند. برای یک دارایی مورد استفاده به منظور مبادله، این ویژگی ضروری است.

در شبکه رمز ارزها نیز وضعیت یکسانی برقرار است. به عنوان نمونه شما قصد خرید شیبا اینو را دارید. اگر طی این فرآیند 5 میلیون توکن SHIB را برای فردی ارسال و از وی 5 میلیون توکن SHIB دریافت کنید، این وسط هیچ کدام متضرر یا منتفع نشده‌اید. هر توکن شیبا با دیگری قابل تعویض است، در حالی که توکن های غیر مثلی یا NFT این چنین نیستند. این موضوع درباره تمام ارزهای دیجیتال اعم از کوین یا توکن حتی بیت کوین صدق می‌کند.

دو واحد بیت کوین با یکدیگر تفاوتی ندارد. اگر امروز یک BTC فروختید، دو سال بعد به دنبال خرید همان نخواهید بود، چرا که هیچ وجه تمایزی ندارد و با بقیه واحد‌های BTC یکسان است. قابلیت تعویض ویژگی مهمی برای ارزها اعم از فیات و دیجیتال است، چرا که تبادل رایگان را امکان‌پذیر می‌کند. از نظر تئوری هیچ راهی برای شناخت تاریخچه هر واحد وجود ندارد. در دنیای توکن های غیر قابل تعویض و غیر قابل معاوضه وضعیت به گونه دیگری است؛ هر توکن NFT با دیگری تفاوت دارد.

مثالی در دنیای واقعی، دریافت یک اسکناس 5 هزار تومانی از یک فرد و دادن یک اسکناس 5 هزار تومانی دیگر به وی است. بدون در نظر گرفتن متفاوت بودن شماره سریال اسکناس‌ها، تفاوتی بین آن‌ها وجود ندارد. برای یک دارایی مورد استفاده به منظور مبادله این ویژگی ضروری است و پول‌ها باید حتما قابل تعویض باشند.

یک توکن غیر قابل معاوضه، یک دارایی دیجیتالی با هویت متفاوت است. توکن های غیر مثلی را نمی‌توان با یکدیگر مبادله و معاوضه کرد. منظور از عدم امکان تبادل، غیر ممکن بودن این کار از نظر فنی و سیستمی نیست، بلکه منطق، هرگز چنین اجازه‌ای نمی‌دهد. تصور کنید شما توکن غیر قابل تعویض یک تابلوی نقاشی را به قیمت چند میلیون دلار خریده‌اید. آیا آن را از با توکن غیر قابل تعویض مربوط به یک کتاب قدیمی به ارزش فقط چند هزار دلار معاوضه خواهید کرد؟

تاریخچه NFT از ابتدا تا امروز

با اینکه 2021 به سال توکن‌های غیر مثلی تبدیل شد، اما سال اختراع این فناوری نبود. کوین مکوی (Kevin McCoy) اولین ان اف تی به‌نام “Quantum” را روی بلاک چین نیم کوین (Namecoin) در سال 2014 مینت کرد.

با این وجود، شروع فعالیت رمز ارزهایی معروف به کوین‌های رنگی (Colored Coins) مبتنی بر شبکه بیت کوین در سال 2012 و 2013، آغازگر مفهومی بود که نهایتا به توسعه توکن‌های BRC-20 منجر شد. این ایده در مقاله‌ای به نگارش منی روزنفیلد (Meni Rosenfield) در سال 2012 ریشه داشت و مسیر تکامل توکن‌های دیجیتالی روی بیت کوین را هموار ساخت.

با این حال، دنیا توکن‌های NFT را تازه در سال 2017 شناخت. علت این امر، ظهور شبکه اتریوم بود که محدودیت‌های دیگر بلاک چین‌های پیش از خود را از نظر میزبانی ان اف تی‌ها مرتفع کرد. اتریوم نه تنها راه‌حلی مطمئن برای مسائل حیاتی نظیر  ساخت، ذخیره‌سازی، برنامه‌نویسی و معامله توکن‌های غیر قابل معاوضه ارائه کرد، بلکه موانع ورود راه‌اندازی پروژه‌های این حوزه را نیز کاهش داد.

بنابراین تکامل توکن‌های غیرمثلی را می‌توان به‌صورت زیر خلاصه کرد:

• 2012 – 2016: دوران ابتدایی
• 2017 – 2020: خیزش ان اف تی‌ها
• 2021: سال NFTها
• 2022 تا کنون: نزول و صعود با NFTهای بیت کوینی

2012 تا 2016 – دوران ابتدایی: از کوین‌های رنگی تا اسپلز آو جنسیس

همانطور که گفتیم، پروتکل کوین‌های رنگی برای مدیریت مالکیت دارایی‌های دنیای واقعی روی بلاک چین بیت کوین توسعه داده شد. این رمز ارزها به‌خاطر خاصیت «غیر قابل تعویض» خود که باعث منحصربه‌فردی کاربردشان می‌شد، با خود بیت کوین متفاوت بودند.

کوین‌های رنگی که در واقع جهشی عظیم در قابلیت‌های بیت کوین به‌شمار می‌رفتند، از کسری‌های کوچک بیت کوین تا نهایتا کمترین مقدار آن یعنی 1 ساتوشی تشکیل می‌شدند. کاربردهای مختلف این نوع از ارزهای دیجیتال نظیر نمایش مالکیت، کوپن، کالکتیبل‌های دیجیتال، حق عضویت، میزان سهم و دیگر موارد، همگی به درک مردم از پتانسیل بلاک چین‌ها برای صدور دارایی‌ها کمک کردند.

با این وجود، هیچ‌گاه قرار نبود بیت کوین به‌عنوان یک پایگاه داده برای توکن‌ها استفاده شود. این یعنی کوین‌های رنگی صرفا در همان سطح مفهومی خود باقی ماندند و با اقبال عمومی مواجه نشدند. با این حال، توسعه چنین پروتکلی، مجموعه تجربیاتی را آغاز کرد که در ظهور توکن‌های غیر مثلی به اوج خود رسید. اولین NFT ساخته‌شده در سال 2014، یک تصویر هشت ضلعی شکل به‌نام کوانتوم (Quantum) بود. تولد اتریوم نیز پلتفرم مورد نیاز ان اف تی‌ها برای شکوفایی را فراهم ساخت.

یکی از پروژه‌های بزرگ این دوران که منجر به توسعه دارایی‌های دیجیتال شد، پلتفرم The Counterparty ساخته‌شده روی بیت کوین بود. در آن زمان، یک مجموعه ان اف تی به‌نام “Rare Pepes” روی پلتفرم کانترپارتی عرضه شد و آغاز کاربرد این نوع از توکن‌ها به‌عنوان «اثر هنری» را رقم زد. پس از آن، مجموعه “Spells of Genesis” روی اتریوم ساخته شد که یکی دیگر از پروژه‌های بزرگ توکن غیر قابل تعویض عرضه‌شده روی پلتفرم کانترپارتی بود.

2017 تا 2020 – خیزش ان اف تی‌ها در گیمینگ و متاورس؛ از کریپتوپانکس تا اکسی اینفینیتی

اتریوم در سال 2017 و پس از آن، مجموعه استانداردهای ساخت توکن را معرفی کرد که باعث تسهیل حرکت پایدار NFTها به سمت بلاک چین شدند. استاندارد توکن نظیر ERC-721، چارچوبی است که نحوه ساخت و استقرار توکن‌های جدید روی یک بلاک چین را برای توسعه‌دهندگان مشخص می‌کند.

به‌دنبال موفقیت توکن‌های مجموعه Rare Pepes، شرکت توسعه نرم افزار لاروا لبز (Larva Labs)، کلکسیون توکن‌های غیرمثلی خود به‌نام کریپتوپانکس، ساخته جان واتکینسون (John Watkinson) و مت هال (Matt Hall) را منتشر کرد. این مجموعه که از جوانان پیروی فرهنگ پانک در لندن الهام گرفته شده بود، دارای 10,000 توکن منحصربه‌فرد است که هیچ دو کاراکتری عین یکدیگر نیستند. کریپتوپانکس با موفقیت خود، بنیان دیگر پروژه‌های ان اف تی نظیر بورد ایپ یات کلاب (Bored Ape Yacht Club) را بنا کرد.

کلکسیون NFT بعدی منتشرشده در اکتبر آن سال (مهر 96)، بازی کریپتوکیتیز (CyptoKitties) بود که طی هکاتون (همایش کدنویسی که در آن برنامه‌نویسان برای یافتن راه‌حل‌های جدید دور یکدیگر جمع می‌شوند) EthWaterloo معرفی شد. این بازی اجازه خرید، فروش و ساخت توکن‌های غیر قابل معاوضه با ظاهر گربه‌های بامزه و دارای خصیصه‌های مختلف روی اتریوم را به کاربران می‌دهد. پس از ظهور کریپتوکیتیز، بازی‌های مبتنی بر ان اف تی محبوبیت فراوانی پیدا کردند.

در ادامه، ترکیب گیمینگ مبتنی بر NFT با پروژه‌های متاورسی شور و هیجان تازه‌ای را وارد بازار کریپتو کرد. یکی از پروژه‌های بزرگ این دوران، دنیای مجازی دیسنترالند (Decentraland) بود که اجازه اکتشاف در فضای بازی و ساخت و جمع‌آوری کالکتیبل‌های دیجیتال را به بازیکنان می‌دهد.

در اکتبر 2018 (مهر 97)، بازی مبارزه‌ای اکسی اینفینیتی (Axie Infinity) منتشر و به رهبر بازی‌های مبتنی بر مدل «بازی کن جایزه ببر» تبدیل شد که اجازه کسب درآمد از بازی‌های بلاک چینی را به کاربران می‌داد. در اکسی اینفینیتی که روی اتریوم ساخته شده است، موجودات بامزه‌ای به‌نام Axie دارای خاصیت غیر مثلی و ویژگی‌های منحصربه‌فرد هستند که بازیکنان برای رقابت در نبردها از آن‌ها استفاده می‌کنند.

2021 – ورود ان اف تی‌ها به بلاک چین‌های غیر اتریومی

عوامل خاصی باعث رشد شدید توکن‌های غیر قابل معاوضه در سال 2021 شدند. در آن زمان، بلاک چین‌های مختلف استانداردهای جدیدی را خصوصا برای NFTها تعیین کردند.

در آن زمان، شاهد جهش عرضه و تقاضا برای خرید و فروش این دست از توکن‌ها بودیم. به استناد وبسایت NonFungible.com، معامله ان اف تی‌ها در سال 2021 حدود 21,0000 درصد رشد یافت و به سقف 17 میلیارد دلاری رسید.

استفاده از توکن‌های غیر مثلی در بازار هنر، یکی از فاکتورهای بزرگ پشت این صعود بود. ظهور آثار هنری دیجیتال روش دیگری را برای نمایش و ذخیره و همچنین تایید آثار خلاقانه هنرمندان فراهم کرد. به لطف این مزایا، آثار هنری دیجیتال با اقبال عمومی مواجه شده و رشد بیشتر NFTها را به ارمغان آوردند.

در آن دوران بود که خانه‌های مزایده معروف نظیر Christie’s و Southby’s فرآیندهایشان را آنلاین کردند. علاوه بر این، این مزایده‌ها آثاری را در خود جای دادند که افزایش محبوبیت ان اف تی‌ها را در پی داشت. طی مزایده Christie’s، هنرمندی به‌نام بیپل (Beeple) اثر هنری غیر مثلی خود به‌نام “Everydays: the First 5000 Days” را با قیمت 69 میلیون دلار به فروش رساند. چنین رقمی، توجهات بلاک چین‌های غیر اتریومی و طرفداران این حوزه را به سمت ان اف تی‌ها جلب کرد.

در این زمان، بلاک چین‌هایی نظیر کاردانو، سولانا، فلو و تزوس کار خود را روی توسعه پلتفرم‌های شخصی NFT آغاز کردند. در سپتامبر 2021 (شهریور 1400)، قراردادهای هوشمند وارد کاردانو شده و توسعه برنامه‌ها روی آن را تسهیل کردند. چند استاندارد جدید نیز با هدف افزایش اعتبار دارایی‌های غیرمثلی توسط بلاک چین‌های مختلف معرفی شدند. یکی از اتفاقات کلیدی آن سال، ری‌برندینگ فیسبوک به متا (Meta) و ورود به دنیای متاورس بود.

2022 تا کنون – احیای بازار و ظهور NFTهای بومی بیت کوین

برای اکثر مواقع سال 2022، بازار توکن غیرمثلی آرام بود. در آن سال، عوامل اقتصاد کلان شور و هیجان در این بازار را کاهش دادند و حتی فضای متاورس نیز از محدوده توجه کاربران خارج شد. طی این اتفاق، بخش متاورس شرکت مراکت زاکربرگ 13.72 میلیارد دلار از دست داد.

اما سال 2023 جان دوباره‌ای به بازار ان اف تی بخشید. اوردینالز بیت کوین که در ژانویه 2023 (دی 1401) عرضه شد، با بهره‌گیری از آپگرید تپروت، قابلیت ساخت توکن غیر قابل تعویض در این شبکه را فراهم کرد. در فوریه 2023 (بهمن 1401)، یوگا لبز (Yuga Labs)، یکی از برترین سازندگان توکن غیر قابل معاوضه در بازار ان اف تی‌ها، از عرضه یک کلکسیون جدید به‌نام “TwelveFold” روی شبکه بیت کوین خبر داد. اردینال‌های بیت کوین که مفهوم توسعه‌یافته کوین‌های رنگی سال 2014 محسوب می‌شوند، در واقع یک شناسه سریالی حک‌شده روی کوچکترین واحد سازنده بیت کوین یعنی ساتوشی هستند.

به استناد DappRadar، حجم معاملات در بازار NFT در فوریه 2023 (بهمن 1401) به 2 میلیارد دلار رسید که رشد 117 درصدی نسبت به ماه گذشته را نشان می‌دهد. این روند تا ماه مارس (اسفند 1401) نیز ادامه یافت و حجم معاملات در این بازار کمی پایین‌تر از 2 میلیارد دلار به ثبت رسید. بر اساس پیش‌بینی‌ها، ارزش بازار بخش ان اف تی با رشد سالانه 27.7 درصدی، تا سال 2027 به 125.6 میلیارد واحد خواهد رسید.

نحوه کارکرد توکن غیر مثلی (NFT)

همانند ساخت یک ارز دیجیتال جدید (در قالب یک توکن بدون نیاز به بلاک چین اختصاصی)، ساخت یک توکن غیر قابل معاوضه نیز امروز به لطف وجود پروتکل‌های متعدد راحت شده است. یکی از محبوب‌ترین‌ها ERC-721 است. این استاندارد برای ساخت و ترید دارایی‌های غیر قابل تعویض در بلاک چین اتریوم مورد استفاده قرار می‌گیرد. بسیاری از پروژه‌های ان اف تی در بستر شبکه Ethereum پیاده‌سازی و اجرا شده‌اند، بنابراین قیمت اتریوم فاکتور تاثیرگذاری در روند تایین ارزش توکن‌های غیر مثلی است.

اتریوم پراستفاده‌ترین بستر برای توکن‌‌های رمز ارزی عادی نیز محسوب می‌شود، به طوری که بخش قابل توجهی از رمز ارزهای کنونی که مارکت کپ چند میلیارد دلاری دارند، توکن اتریومی هستند. استاندارد ساخت اغلب آن‌ها ERC20 است.

ورژن بهبود یافته استاندارد ERC721 برای ساخت ان اف تی ERC1155 است. فراهم کردن امکان نگهداری توکن های مثلی و غیر مثلی داخل یک قرارداد هوشمند به عنوان ویژگی‌ منحصربه‌فرد ورژن بهبود یافته شناخته می‌شود. به لطف این استاندارد اصطلاحا مالتی توکن، گستره‌ای از امکانات در اختیار کاربران و مخصوصا توسعه‌دهندگان قرار می‌گیرد. وجود استانداردهایی به منظور ساخت توکن غیر قابل تعویض، درجه بالاتری از قابلیت همکاری را فراهم می‌کند که در نهایت به نفع کاربران است. به لطف پیروی NFTها از استانداردهایی مشخص، امکان انتقال دارایی‌های منحصربه‌فرد بین اپلیکیشن‌های مختلف به راحتی میسر می‌شود.

یک ان اف تی، بخشی از یک بلاک چین است. «تغییرناپذیر بودن» پایگاه داده‌ای مثل بلاک چین، قابلیت جذابی برای سیستم‌های مالی محسوب می‌شود. به عنوان نمونه اتریوم را در نظر بگیرید. اتر رمز ارز اختصاصی این شبکه است. بر بستر آن می‌توان رمز ارزها (توکن های قابل تعویض) دیگر را نیز (بر اساس استاندارد ERC-20) ساخت. حال این بلاک چین از ان‌ اف تی‌ها هم پشتیبانی می‌کند. هر یک حاوی اطلاعات خاصی است که آن را از دیگری متمایز خواهد کرد. پروتکل‌ها و پلتفرم‌های متعددی به منظور ساخت توکن غیر قابل معاوضه روی بلاک چین این اکوسیستم بزرگ ایجاد شده‌اند.

وقتی در یکی از این پلتفرم‌ها یک توکن غیر مثلی ایجاد می‌کنید، در واقع آن توکن NFT در بلاک چین اتریوم ذخیره می‌شود. هر توکن غیر قابل معاوضه حاوی مشخصات خاص و متفاوتی است که آن را از سایر توکن‌ها متمایز می‌کند. اما چرا به طور مستقیم یک ان اف تی روی اتریوم ایجاد نکنیم؟ این کار مستلزم داشتن دانش برنامه‌نویسی و آشنایی با نحوه کار قراردادهای هوشمند است، اما پلتفرم‌های اختصاصی فعال در این حوزه، به عنوان واسطه‌ای بین کاربر و بلاک چین اتریوم عمل می‌کنند و این امکان را در اختیار شما قرار می‌دهند که با چند کلیک ساده توکن های غیر مثلی مورد نظر خود را بسازید.

درست مانند توکن‌ های قابل معاوضه (انواع رمز ارزها)، هر توکن غیر مثلی نیز روی آدرسی مشخص قرار دارد. پس در یک کیف پول ارز دیجیتال نظیر تراست والت قادر به ذخیره‌سازی و نگهداری ان اف تی‌های خود هستید. البته این نکته را هم به خاطر داشته باشید که یک توکن غیر قابل تعویض بدون اجازه مالک آن، حتی توسط سازنده اولیه، قابل تکثیر یا انتقال نیست. این ویژگی به لطف استفاده از بلاک چین برای ساخت توکن های غیر مثلی یا NFT حاصل شده است. به همین دلیل توکن غیر قابل تعویض برای نمایش و اثبات مالکیت دارایی‌های دیجیتالی یا فیزیکی فوق‌العاده است.

کاربرد ان اف تی بسیار گسترده است؛ از توکن های غیر مثلی در حوزه گیمینگ، هویت دیجیتال، ارائه مجوز، گواهینامه‌ها و مخصوصا هنر استفاده می‌کنند. علاوه بر آ‌ن‌ها، به طور خاص، باید به متاورس اشاره کنیم که توکن NFT بخشی جدانشدنی از آن است. در نظر داشته باشید توکن غیر مثلی وسیله‌ای به منظور نگاشت (برقراری ارتباط) دنیای واقعی به دیجیتال است، پس بی‌نهایت کاربرد می‌توان برای آن تعریف کرد.

نحوه محاسبه قیمت یک توکن‌ غیر مثلی چگونه است؟

سوال مطرح برای بیشتر افراد، چگونگی قیمت‌گذاری روی توکن های غیر قابل معاوضه است. چطور ممکن است فردی برای ان اف تی اولین توئیت شبکه اجتماعی توئیتر بالای دو میلیون دلار پرداخت کند، در حالی که هیچ چیز ملموسی در نهایت دریافت نمی‌کند! شبیه بسیاری از چیزهای ارزشمند در دنیا، در اینجا نیز ارزش ذاتی نیست، بلکه بیشتر توسط افرادی تعیین می‌شود که آن را باارزش تصور می‌کنند. در اصل، ارزش یک باور مشترک است. مهم نیست با ارز فیات کشوری ثروتمند، فلزهای گرانبها یا خودروهای لوکس سر و کار داریم. این موارد ارزشمند هستند، چرا که عقیده مردم این چنین است.

بیت کوین، دوج کوین یا دیگر ارزهای دیجیتال محبوب هیچ کدام قابل لمس نیستند و یک دارایی تمام دیجیتال محسوب می‌شود. شما نیز اکنون می‌توانید در پلتفرمی نظیر اتریوم، به سادگی آب خوردن یک رمز ارز جدید در قالب توکن ERC20 ایجاد کنید، اما این دارایی قادر به رقابت با گزینه‌های مطرح بازار نخواهد بود. دنیا درباره قیمت بیت کوین و اتریوم به توافق رسیده است، پس چنین روالی را می‌توان برای دیگر انواع دارایی‌های دیجیتال مثل توکن های غیر قابل تعویض یا همان توکن NFT نیز دنبال کرد.

ارزش هر توکن غیر مثلی بر اساس معیارهای متعددی مخصوصا میزان عرضه و تقاضا مشخص می‌شود و قیمت کاملا توافقی است. نه برای خریدار و نه برای فروشنده هیچ اجباری برای خرید یا فروش در قیمتی خاص وجود ندارد. ممکن است شما هم بتوانید NFT یک عکس طراحی شده با فتوشاپ را به قیمت چند میلیون دلار به فروش برسانید، البته اگر تقاضا برای آن وجود داشته باشد! آیا تا کنون از خرید یک تابلو نقاشی عادی به قیمتی نجومی متعجب نشده‌اید؟ نوع نگاه یک سری افراد به این اثر، شاید به خاطر شخصیت جذاب طراح آن یا هر چیز دیگر، آن را ارزشمند کرده است.

چنین چیزی درباره ان اف تی های خرید و فروش شده به قیمت‌های فضایی هم صادق است. اولین پیام منتشر شده در توئیتر، شاید به خاطر خاص بودن آن، با توجه به علاقه صدها میلیون نفر به این پلتفرم، ارزشمند شده است، به طوری که فردی تصمیم گرفت NFT آن را به قیمت 2.5 میلیون دلار در یک مزایده خریداری کند. البته، شاید اگر چنین قیمتی توسط مالک کنونی آن مطرح نمی‌شد، در نهایت این توکن غیر مثلی به قیمتی به مراتب پایین‌تر به فروش می‌رفت. احتمال فروش این ان اف تی به قیمتی بسیار بالاتر در صورت وجود تقاضا نیز وجود داشت!

قبلا در مقاله‌ای به طور مفصل درباره چگونگی تعیین قیمت توکن های غیر مثلی صحبت کرده‌ایم. برای کسب اطلاعات بیشتر به مقاله «توکن غیر مثلی چگونه ارزش گذاری می‌شود» مراجعه کنید.

بررسی ویژگی های ان اف تی (NFT)

توکن‌های غیر مثلی به لطف مشخصه‌ها و ویژگی‌های خاص خود و تفاوت زیادی که با دیگر ارزهای دیجیتال و توکن‌های مثلی دارند، بسیار منحصربه‌فرد هستند و مرحله‌ای جدید در پیش‌برد فناوری بلاک چین محسوب می‌شوند. همین ویژگی‌ها است که موجب می‌شود بتوانیم از NFT در بازی‌های بلاک چینی، تبدیل آثار هنری به یک فایل دیجیتال معتبر و قابل تایید و همچنین رویدادهای متاورسی استفاده کنیم. مدتی پیش کنسرتی در یکی از متاورس‌ها برگزار شد که بلیت شرکت در آن به صورت NFT فروخته شده بود. همچنین پلتفرم‌هایی هستند که اجازه می‌دهند اثر هنری خود در دنیای واقعی را به یک فایل دیجیتال تبدیل و بعد با کد هش رمزنگاری‌شده ثابت کنید که آن اثر مال شماست.

پیش از ابداع ان اف تی، هنرمندان دیجیتال به سختی می‌توانستند ثابت کنند که یک دارایی متعلق به آن‌ها است و هر شخص به سادگی می‌توانست اثر آن‌ها را کپی و در دستگاه خود نگهداری کند. اما به لطف توکن‌های غیر مثلی، می‌توان اثر هنری را در یکی از بلاک چین‌های پشتیبان ضرب (مینت) کرد و بعد با کد هش آن، مشخص می‌شود که مالکیت اثر به چه کسی تعلق دارد. این ویژگی کار را از نظر قانونی برای هنرمندان آسان‌تر می‌کند. به طور کلی می‌توان ساختار منحصربه‌فرد، غیر قابل تقسیم، قابلیت انتقال یا انتقال پذیر بودن و در نهایت نایابی توکن‌های غیر مثلی را به عنوان ویژگی‌های اصلی NFT در نظر گرفت.

مزایا و معایب توکن‌ غیر مثلی

توکن‌های غیر قابل تعویض هم درست مانند هر دارایی دیجیتال دیگر مزایا و معایب خاص خودش را دارد. در ادامه مزایا و معایب NFT را به صورت مختصر مورد بررسی قرار می‌دهیم.

مزایای توکن غیر مثلی

• ترویج ارزهای دیجیتال: توکن‌های غیر قابل تعویض می‌توانند راهی برای ورود بیشتر عموم مردم به دنیای ارزهای دیجیتال و بلاک چین باشند.
• تایید و اعتبارسنجی تضمینی: تایید و اعتبارسنجی از طریق تکنولوژی بلاک چین تضمینی است. در واقع همین موضوع موجب افزایش ارزش ان اف تی‌ها شده و در چنین شرایطی تقاضا برای وجود بازار توکن‌های غیر مثلی افزایش پیدا می‌کند.
• کسب درآمد: هنرمندان و افرادی که در صنعت بازی فعالیت دارند، هنگام فروش آثار خود با مشکل مواجه می‌شوند. تکنولوژی بلاک چین راهکار جدیدی برای کسب درآمد از NFT را در این حوزه ارائه داده است.
• جمع‌آوری کلکسیون: در واقع سرمایه گذاری در این حوزه می‌تواند مثل جمع کردن یک کلکسیون باشد. شما می‌توانید نسخه‎‌های نادر و کمیاب را در قالب توکن غیر قابل تعویض و یک کلکسیون دیجیتال خریداری کنید.

معایب توکن غیر مثلی

• سختی فرآیند ساخت نرم افزار غیرمتمرکز: شما برای ساخت یک نرم افزار غیر متمرکز برای NFT نیازمند زمان زیادی هستید. حتی در برخی از موارد فرآیند ساخت بسیار سخت و پیچیده خواهد بود.
• بازار نوظهور: به طور کلی بازار توکن‌ های غیر قابل تعویض از جمله بازارهای نوظهور هستند. ان اف تی‌ها به اندازه توکن‌های مثلی یا همان ارزهای دیجیتال مورد استفاده قرار نمی‌گیرند. بنابراین به کارگیری توکن‌های غیر قابل معاوضه برای کاربرانی که تجربه چندانی در زمینه ساخت نرم افزار‌های غیر متمرکز ندارند، سخت به نظر می‌رسد.
• ریسک بالا: هنگامی که شما یک توکن غیر قابل تعویض را به امید افزایش قیمت در آینده خریداری می‌کنید، باید این احتمال را هم در نظر بگیرید که ممکن است ضرر قابل توجهی متحمل شوید. به بیان ساده‌تر روند نزولی قیمت ارزهای دیجیتال ضررهای قابل توجهی را برای سرمایه گذاران توکن های غیر قابل تعویض به همراه دارد.
• ساختار پیچیده: از آنجایی که ان اف تی یک بازارهای نوظهور محسوب می‌شود، بنابراین درک ساختار و قابلیت‌های آن برای افرادی که آشنایی چندانی با دارایی‌های دیجیتال و تکنولوژی بلاک چین ندارند، سخت و پیچیده خواهد بود.

تفاوت توکن غیر مثلی (NFT) با ارزهای دیجیتال (توکن مثلی)

ارزهای دیجیتال با استانداردهای سنتی اکثرا توکن‌های مثلی محسوب می‌شوند و تفاوت زیادی با NFT به عنوان توکن غیر مثلی دارند. به بیان ساده، توکن مثلی رمز ارزی است که قابل معاوضه و جایگذاری با یک توکن دیگر از دسته خودش باشد. به عنوان مثال هر واحد BTC دقیقا مشابه و قابل تعویض با یک BTC دیگر است. کوین ETH نیز همینطور است و می‌توان هر واحد آن را با یک ETH دیگر عوض کرد.

حتی ارزهای سنتی نیز پیرو این دسته‌بندی هستند. هر اسکناس ده هزار تومانی از نظر ارزش هیچ فرقی با یک اسکناس ده هزار تومانی دیگر ندارد. این موضوع موجب می‌شود مالکیت هر واحد ارزی متعلق به شخص خاصی نباشد و همچنین امنیت و نقدشوندگی شبکه‌های پرداختی بالا برود. اما توکن‌های غیر مثلی به گونه‌ای ساخته شده‌اند که هر کدام از آن‌ها قابل تمیز و تشخیص از دیگری باشند. به همین دلیل، اگر یک NFT در ازای تابلوی مونالیزا ساخته شده باشد، هرگز کسی آن را با NFT نقاشی کودکی پنج ساله اشتباه نخواهد گرفت.

قابلیت تعویض‌پذیری، اصلی‌ترین تفاوت NFT‌ها و رمز ارزها

یک واحد از یک ارز دیجیتال مشخص را می‌توان با یک واحد از همان دارایی عوض کرد، اما چنین کاری در ارتباط با ان اف‌ تی‌ها امکان‌پذیر نیست. منظور از امکان‌پذیر نبودن، عدم‌توانایی به خاطر محدودیت‌های فنی نیست، بلکه منطقی برای این کار وجود ندارد!

اگر شما یک عدد BTC از فرد دیگری دریافت کنید و یک عدد BTC برای او بفرستید، صرف نظر از بحث کارمزد شبکه، هیچ‌کدام متضرر نشده یا سود نکرده‌اید. به همین دلیل گفته می‌شود ارزهای دیجیتال قابلیت تعویض‌پذیری دارند. اما یک NFT منحصربه‌فرد است (مثل آن وجود ندارد)، در نتیجه ارزشی متفاوت از سایر توکن های غیر مثلی دارد. پس با تعویض آن، یک نفر متضرر شده و دیگری به سود خواهد رسید. پس همانطور که می‌بینید، از نظر فنی امکان تعویض وجود دارد؛ شما می‌توانید حتی به صورت رایگان یک ان اف تی در اختیارتان را برای فرد دیگری ارسال کنید، اما این عمل منطقی نیست.

ارزهای فیات هم مشابه ارزهای دیجیتال و برخلاف توکن های غیر مثلی دارای قابلیت تعویض‌پذیری هستند. اگر شما یک اسکناس 10 هزار تومانی به یک نفر دیگر بدهید و یک اسکناس 10 هزار تومانی از او بگیرید، این وسط نه فردی سود کرده و نه کسی زیان دیده است.

تعریف توکن غیر مثلی داینامیک یا پویا

در ابتدا توکن‌های غیر مثلی یا NFT تنها به صورت استاتیک یا ثابت طراحی شده بودند و قابلیت تغییر کردن نداشتند. این مشخصه به سازنده اثر اجازه می‌داد هنر خود را با خیالی آسوده بفروشد، چرا که هیجکس نمی‌توانست بعدا تغییری در متادیتای اثر هنری به وجود بیاورد و دوباره آن را بفروشد. در حقیقت روند NFTهای کلاسیک یا استاتیک به این صورت است که یک قرارداد هوشمند ثابت و غیر قابل تغییر دارند و اگر شخصی بخواهد متادیتای آن‌ها را عوض کند، مجبور به ثبت یک قرارداد هوشمند جدید خواهد بود.

اما پس از مدتی و مخصوصا در بازی‌های بلاک چینی نیازی مبرم به نوعی از توکن غیر مثلی حس می‌شد که بتوان در آن تغییرات به وجود آورد. به عنوان مثال اگر شما یک NFT بورد ایپ یات کلاب خریداری کنید، نیازی به ایجاد تغییر در آن ندارید، چرا که ان اف تی شما تنها نقش عکس پروفایل و مجوز ورود به دنیای BAYC را دارد؛ اما اگر یک ان اف تی کفش در بازی StepN خریداری کنید، در گذر زمان نیاز پیدا می‌کنید که با هر بار ارتقا دادن کفش، مشخصه‌های درآمدزایی آن را تغییر دهید یا پس از دویدن آن را ترمیم کنید.

تمام این اطلاعات قابل تغییر جزئی از متادیتای ان اف تی محسوب می‌شوند و باید قابل تغییر باشند، بنابراین داینامیک یا پویا بودن NFT از مشخصه‌های بسیار مهم برای توسعه یک کلکسیون توکن غیر قابل معاوضه محسوب می‌شود. برای ساخت یک NFT داینامیک یا پویا، توسعه‌دهنده باید قرارداد هوشمند آن را به صورتی بسازد که به کمک اوراکل‌ها، با اطلاعات برون‌زنجیره‌ای یا درون‌زنجیره‌ای (بسته به نوع پروژه) ارتباط داشته باشد و بتواند متادیتای NFT را تغییر دهد.

به بیان ساده‌تر توکن‌های غیر مثلی یا ان اف تی در دو نوع کلی استاتیک و داینامیک ساخته می‌شوند. ان اف تی‌های استاتیک در حقیقت طرح‌های ثابت و بدون تغییری هستند که متادیتای آن‌ها هرگز تغییر نمی‌کند. در حقیقت مینت این NFTها با یک قرارداد هوشمند غیر قابل تغییر و تعامل‌ناپذیر انجام شده است. استفاده این نوع از توکن‌ های غیر قابل تعویض محدود به عکس پروفایل یا مجوز فعالیت در باشگاه‌های خاص است (مثل NFT های بورد ایپ یات کلاب). البته استفاده‌های دیگری نیز برای این نوع از ان اف تی وجود دارد، اما ناتوانی در تغییر متادیتا موجب محدودیت استفاده‌های ممکن از این گونه می‌شود.

آموزش ساخت توکن غیر مثلی (NFT)

برای ساخت توکن غیر مثلی خودتان می‌توانید از پلتفرم‌ها و بلاک چین‌های متعددی استفاده کنید، اما در حال حاضر محبوب‌ترین بلاک چین‌ها برای این کار اتریوم و سولانا و محبوب‌ترین پلتفرم‌ها، اپن سی و مجیک ایدن هستند.

فرآیند ساخت NFT در این پلتفرم‌ها روندی نسبتا یکسان دارد و در صورتی که فایل عکس، موسیقی یا ویدیوی مد نظر خود را دارید، به راحتی می‌توانید با طی کردن مراحل ذکر شده در مطالب آموزشی ما در این مورد، اقدام به ساخت اولین ان اف تی (NFT) خود کنید و بعد حتی آن را در بازار داخلی اوپن سی یا مجیک ایدن بفروشید. به این منظور از مقاله «آموزش ساخت توکن NFT در OpenSea» استفاده کنید.

خرید و فروش توکن NFT

همانطور که گفتیم منظور از عدم قابلیت تبادل یک ان اف تی با دیگری، منطقی نبودن این کار به خاطر عدم تشابه هر یک با سایر موارد است. هیچ فردی، صرف نظر از نو یا کهنه بودن کاغذها، بین انتخاب دو اسکناس ده هزار تومانی تعلل نخواهد کرد، چرا که این دو هیچ تفاوتی با هم ندارند. پس تبادل آن‌ها با هم امکان‌پذیر است. اگر فردی به ازای دریافت یک اسکناس ده هزار تومانی، یک اسکناس ده هزار تومانی دیگر به شما بدهد، هیچ سود و زیانی نکرده است. وضعیت درباره دو واحد ETH ،BTC یا دیگر رمز ارزها یکسان است. در هر لحظه، خرید و فروش بیت کوین در هر بازاری هم که باشد، قیمتی ثابت و مشخص دارد. اما توکن های غیر قابل تعویض وضعیت متفاوتی دارند؛ هر یک منحصربه‌فرد است و با دیگری تفاوت دارد.

در بازارهای مالی می‌توان توکن های غیر قابل معاوضه را با یکدیگر مبادله کرد. این بازارها، خریداران و فروشندگان را به یکدیگر متصل می‌کنند. طبق انتظار، با توجه به منحصربه‌فرد بودن هر توکن، قیمت هر کدام با دیگری متفاوت است. شبیه سایر انواع دارایی، دیجیتال یا غیر دیجیتال، قیمت آن‌ها نیز بر اساس وضعیت عرضه و تقاضا تغییر می‌کند. به عنوان یک بستر محبوب تبادل ان اف تی باید به OpenSea اشاره کنیم. این وب سایت علاوه بر بازاری برای تبادل توکن های غیر مثلی یا خرید و فروش آن‌ها، بستری برای ساخت آن‌ها هم محسوب می‌شود، هر چند برای این کاربرد جزو بهتر‌ین‌ها نیست. پس بهتر است قبل از هرچیز، بهترین بازارهای NFT را پیدا کنید تا برای ساخت و سپس خرید و فروش NFT به سراغ آن‌ها بروید.

با افزایش محبوبیت توکن‌های غیر مثلی در میان کاربران حوزه ارزهای دیجیتال، خرید و فروش NFT نیز رونق بسیاری پیدا کرد و برخی از ان اف تی ها از جمله توکن‌های کلکسیون بورد ایپ یات کلاب و کریپتوپانکس با قیمت‌های چند میلیون دلاری به فروش رسیدند. اما صاحبان این NFTها چطور و از چه پلتفرمی اقدام به فروش یا خرید می‌کنند؟ جواب این سوال تا حد زیادی به بلاک چین و همچنین کلکسیون مربوطه بستگی دارد. به عنوان مثال کلکسیون بورد ایپ یات کلاب بر بستر شبکه اتریوم ساخته شده است، بنابراین برای خرید یا فروش آن‌ها باید از یک پلتفرم در بلاک چین Ethereum استفاده کرد. در نقطه مقابل، کلکسیون‌هایی نیز هستند که فقط در بلاک چین سولانا معامله می‌شوند و به همین خاطر باید از یک بازار Solana استفاده کنید. در بخش بعد معروف‌ترین این پلتفرم‌ها را نام می‌بریم.

بهترین پلتفرم‌ها برای معامله NFT

برای خرید و فروش NFT بر حسب اینکه چه شبکه‌ای را انتخاب کنید، گزینه‌های متعددی در اختیارتان قرار دارد، اما بهترین گزینه‌ها از این قرار هستند:

• اوپن سی (OpenSea)
• راریبل (Rarible)
• مجیک ایدن (Magic Eden)
• اکسی مارکت پلیس (Axie Marketplace)
• کریپتوپانکس لاروالبز (CryptoPunks Larvalabs)
• دیسنترالند (Decentraland)

کاربردهای ان اف تی (NFT)

از مهمترین کاربردهای ان اف تی (NFT) این است که می‌توانیم هر شی موجود در دنیای واقعی را به یک ان اف تی یا توکن غیر مثلی تبدیل کنیم. تبدیل اشیاء قابل لمس به توکن غیر قابل تعویض یا به اصطلاح توکنیزه کردن آن‌ها، علاوه بر تسهیل و بهبود فرآیند خرید، فروش و معامله، ریسک بروز اتفاقاتی مثل جعل و کلاهبرداری را کاهش می‌دهد. با توجه به تعریف توکن غیر مثلی می‌توان از آن در هر حوزه یا صنعت استفاده کرد.

به عنوان اولین کاربردهای ان اف تی می‌توانیم به استفاده در اپلیکیشن های غیر متمرکز برای ساخت آیتم‌های دیجیتال منحصربه‌فرد و کالکتیبل‌های رمز ارزی اشاره کنیم. در نظر داشته باشید بازی‌های بلاک چینی و کریپتویی هم در دسته‌بندی اپلیکیشن‌های غیر متمرکز قرار می‌گیرند. در ادامه کاربردهای اصلی توکن‌های غیر مثلی را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

صنعت هنر

بعد از جنگ جهانی دوم آثار هنری زیادی به طور کلی مفقود و با نسخه‌های جعلی جابه‌جا شدند. همیشه افرادی هستند که از فرصت‌های این چنینی سوء استفاده کرده و در نهایت مبلغ بالایی را به جیب می‌زنند. اما پیدایش ان اف تی‌ها موجب شده تا این مشکلات تا حد زیادی برطرف شوند. شما به راحتی می‌توانید آثار هنری فیزیکی را توکن غیر قابل تعویض (NFT) تبدیل کنید. البته عکس این حالت هم ممکن است، بدین صورت که امکان تبدیل توکن NFT به آثار هنری فیزیکی هم وجود دارد. ساختار تکنولوژی به کار رفته در توکن‌های غیر مثلی، تشخیص اصالت آثار هنری را بسیار آسان کرده است. بنابراین رفع و حتی از بین بردن مشکل جعل هنری به عنوان یکی از کاربردهای اصلی ان اف تی‌ شناخته می‌شود.

هنرمندان آثارشان را در قالب توکن غیر مثلی برای خرید و فروش عرضه می‌کنند. همانطور که گفتیم اثر هنری آن‌ها می‌تواند دیجیتالی (قطعه‌ای موزیک یا عکس) یا فیزیکی (تابلوی نقاشی یا صنایع دستی) باشد. در ارتباط با آثار فیزیکی بحث مالکیت قابل درک است. هر فردی که ان اف تی مربوط به یک اثر را دارد مالک آن است. اما در ارتباط با آثار دیجیتال قضیه کمی پیچیده می‌شود؛ مگر نمی‌‌توان یک عکس یا قطعه‌ای موزیک را کپی کرد؟ این کپی چه تفاوتی با نسخه اصلی دارد؟

در نظر داشته باشید بحث مالکیت با استفاده از یک اثر مجزا است. بیرون از فضای NFT هم افرادی دست به کپی‌برداری از آثار هنری بقیه می‌زنند، اما در نهایت مورد پیگرد قانونی قرار خواهند گرفت. به عنوان مثال شما حق ندارید یک عکس توکنیزه و ان اف تی شده را بدون داشتن مالکیت آن در پروفایل شبکه‌های اجتماعی خود استفاده کنید، وگرنه مورد پیگرد قانونی قرار خواهید گرفت. البته ممکن است در بازار OpenSea یا هر مارکت خرید و فروش دیگر برای توکن های غیر مثلی اقدام به گرفتن اسکرین شات یا ذخیره عادی یک اثر هنری دارای میلیون‌ها دلار قیمت کنید، اما آن چه در اختیار شما است با اصل اثر متفاوت است. در دنیای واقعی هم ممکن است فردی اقدام به ساخت یک تابلوی نقاشی کاملا شبیه به اثر هنری یک هنرمند معروف کند، اما در نهایت، این آن نیست!

صنعت مد

تکنولوژی بلاک چین مزیت‌های قابل توجهی برای تمام زنجیره‌های تامین به همراه دارد. مشتریان به راحتی اطلاعات مربوط به خریدها و لوازم مورد نظر را به صورت آنلاین مورد بررسی قرار می‌دهند و چنین ساختاری خطر بروز مشکلاتی از جمله جعل را به حداقل میزان ممکن می‌رساند. برای مثال با استفاده از تکنولوژی ان اف تی به راحتی می‌توانید با اسکن QR کد کنار قیمت محصول، به نسخه توکن غیر مثلی و اطلاعات مربوط به لباس و زیور آلات دسترسی پیدا کنید.

مدارک تحصیلی و دانشگاه

توکن‌های غیر قابل تعویض در فرآیند تایید اعتبار مدارک تحصیلی و دانشگاهی نیز مزایای زیادی را به جوامع جهانی ارائه می‌دهد. در سیستم کنونی بیشتر افراد در زمینه دریافت تاییده تحصیلی و دریافت مدارک خود با مشکلاتی مواجه هستند. شما حتی برای تحصیل در یک سازمان آموزشی باید مدارک تحصیلی خود را در اختیار بخش آموزش قرار دهید تا مراحل ثبت‌نام تکمیل شود.

افرادی که در بخش‌های آموزش مشغول به کار هستند، وقت زیادی را صرف مدیریت و تایید مدارک تحصیلی می‌کنند و احتمال بروز خطا در چنین سیستمی بالا است. مدارکی که بر پایه تکنولوژی توکن‌های غیر مثلی (NFT) ساخته می‌شوند. حجم کاغذ بازی و کار اداری را تا حد قابل توجهی کاهش می‌دهند. به طور کلی می‌توان گفت که فرآیند پیگیری و تایید مدارک تحصیلی با استفاده از ان اف تی راحت‌تر است.

صنعت ورزش

بلیط‌های و اجناس تقلبی به عنوان مشکلات اصلی صنعت ورزش شناخته می‌شوند. تکنولوزی و ساختار بلاک چین بهترین راه حل برای رفع مشکلات این چنینی است. ساخت و تبدیل اجناس و بلیط‌های کنونی در قالب توکن‌های غیر مثلی ساده‌ترین و در عین حال بهترین راه برای جلوگیری از رفع مشکل جعل محسوب می‌شود. بنابراین ان اف تی در صنعت ورزش نیز کاربرد دارد و می‌تواند تاثیرات مثبتی به همراه داشته باشد.

صنعت بازی

اقتصاد گیمینگ چیز جدیدی نیست. بسیاری از بازی‌های آنلاین در حال حاضر اقتصاد منحصربه‌فرد خود را دارند. حال با استفاده از بلاک چین قادر به توکنیزه کردن دارایی‌های داخل بازی هستیم. با این کار، دنیای گیم یک قدم جلو رفته است. در حقیقت، به کار بردن توکن های غیر مثلی NFT مشکل متداول تورم که تعداد قابل توجهی از بازی‌ها اکنون با آن دست و پنجه نرم می‌کنند را برطرف کرده یا حداقل کمی تسکین داده است.

همانطور که گفتیم ان اف تی در هر صنعت یا فضایی قابل استفاده است، اما در حال حاضر بیشترین تمرکز روی استفاده از آن برای متحول کردن صنعت گیم قرار دارد. واقعیتی تلخ در دنیای بازی‌های ویدیویی وجود دارد که غیر قابل انکار است؛ بازیکنان ممکن است صدها دلار برای خرید دارایی‌های درون بازی خرج و ساعت‌های زیادی را صرف اجرای آن کنند، اما در نهایت روی هیچ چیز تملک ندارند.

ممکن است بعد از صرف صدها ساعت زمان در یک بازی خاص، تفنگی ایده‌آل به دست آورده باشید، اما در حقیقت مالکیت این اسلحه واقعا در اختیار شما نیست و نمی‌توانید آن را به فروش برسانید. اما با توکنیزه کردن اشیای درون بازی‌ها به لطف استفاده از ان اف تی این روند تغییر خواهد کرد. پلتفرم‌های بزرگی دقیقا با هدف فراهم کردن ساخت بازی‌هایی با قابلیت توکنیزه کردن انواع اشیا توسعه یافته‌اند. به عنوان مثال می‌توانیم به پلتفرم بازی گالا گیمز اشاره کنیم که می‌خواهد تفکر خلاق را با امکان کنترل بازی‌ها و مخصوص دارایی‌های درون بازی به بازیکنان بازگرداند.

واقعیت مجازی

دنیای مجازی در حال شکوفایی است و صنعت واقعیت مجازی (VR) رفته رفته به سایر صنایع و حوزه‌ها وارد می‌شود. در ویرچوآل ری‌آلیتی، با محیطی به ظاهر واقعی اما مجازی رو به رو هستیم. کاربرد توکن غیر مثلی در اینجا کاملا واضح است؛ در VR برای توکنیزه کردن انواع اشیا و دارایی از ان اف تی استفاده می‌کنیم.

هویت دیجیتال

مبحث هویت دیجیتال یکی دیگر از موارد بسیار پرکاربرد توکن غیر قابل تعویض است. ذخیره کردن اطلاعات هویتی و مالکیت در بلاک چین، با در نظر گرفتن خصوصیات این نوع پایگاه داده، شدیدا حریم خصوصی را افزایش داده و در یکپارچگی داده تاثیر به سزایی داشته است. به طور همزمان، به لطف فراهم شدن امکان انتقال راحت و تراست‌لس انواع دارایی، بخش قابل توجهی از موانع بر سر راه اقتصاد جهانی از بین خواهند رفت.

در نظر داشته باشید یک بلاک چین الزاما عمومی نیست و همه پایگاه داده‌های این چنینی، برخلاف بیت کوین و اتریوم، توسط همه مردم قابل مشاهده نیستند. در مبحث هویت دیجیتال دلیل اهمیت فناوری نام برده خاصیت تغییرناپذیری است که بعد ثبت یک داده عوض کردن آن غیر ممکن می‌شود.

یک ان اف تی می‌تواند هر چیزی نظیر یک خودرو، یک نقاشی یا یک خانه باشد که برای فراهم شدن امکان گنجاندن آن در دنیای مجازی و ذخیره‌سازی در بلاک چین، به شکل توکن درآمده است. با این حال، اکنون بیشتر هیجان مفهوم توکن غیر قابل معاوضه به خاطر استفاده از آن برای فروش آثار هنری مختلف است.

معروف‌ترین پروژه های ان اف تی (NFT)

با توجه به ویژگی‌های خاص و منحصربه‌فرد توکن‌های غیر مثلی، سقف خلاقیت در استفاده از این تکنولوژی به معنای واقعی کلمه نامشخص است و تاکنون پروژه‌های متعددی برای پیش‌برد اهداف خود از استانداردهای مرتبط با NFT استفاده کرده‌اند. توکن‌ های غیر قابل تعویض در حوزه بازی‌های بلاک چینی نیز بسیار محبوب هستند و اکثر پروژه‌های بازی درآمدزا مثل اکسی اینفینیتی از توکن‌های غیر مثلی استفاده می‌کنند. در ادامه برخی از معروف‌ترین پروژه‌های فعال در حوزه ان اف تی را به صورت مختصر مورد بررسی قرار خواهیم داد.

مجموعه ان اف تی میمون‌های کسل (Bored Ape Yacht Club)

از جمله دیگر پروژه‌های تاثیرگذار این حوزه می‌توان به کلکسیون ‌Bored Ape Yacht Club اشاره کرد که جامعه کاربری بزرگی تشکیل داده است. بورد ایپ یات کلاب که با نماد اختصاری BAYC نیز شناخته می‌شود، یک مجموعه ان اف تی در بستر بلاک چین اتریوم است و هر تمام توکن‌های غیر قابل تعویض موجود در آن با استفاده یک الگوریتم خاص ساخته شده‌اند. هر کدام از میمون‌های موجود در این مجموعه شکلی منحصربه‌فرد و اختصاصی دارند. بسیاری از افراد مشهور در این پروژه سرمایه‌ گذاری کرده‌اند و همین موضوع موجب شده تا به عنوان یکی از پروژه‌های محبوب در حوزه ان اف تی شناخته شود.

بازی استپن (StepN)

یکی دیگر از معروف‌ترین پروژه‌های این حوزه اپلیکیشن استپن است که قابلیت درآمدزایی از حرکت (Move To Earn) را به فعالان دنیای کریپتو ارائه داد و همچنین بسیاری از اشخاص ناآشنا با فضای رمز ارز را با آن آشنا کرد. این بازی در بستر شبکه سولانا ساخته شده است و توسعه‌دهندگان استپن رویکرد خلاقانه و جدیدی را برای کسب درآمد پیش گرفته‌اند. شما در این بازی یک کفش در قالب توکن غیر قابل تعویض (NFT) طراحی شده است، خریداری می‌کنید و به ازای قدم زدن یا دویدن ارز دیجیتال GST دریافت می‌‌کنید. این بازی طی مدت کوتاهی توانست نظر بسیاری از افراد و ورزشکاران را خود جلب کند، بنابراین به عنوان یکی از محبوب از آن یاد می‌کنند.

بازی کریپتوکیتیز (CryptoKitties)

یکی از اولین پروژه‌ها در حوزه توکن غیر مثلی که مثل بمب صدا کرد و طرفداران زیادی به دست آورد بازی کریپتو کیتیز بود. این بازی در واقع یک اپلیکیشن غیر متمرکز بود و بر بستر شبکه اتریوم ساخته شد. کاربران در بستر این بازی قادر به جمع‌آوری، پرورش و تبادل گربه‌های مجازی بودند. هر کیتی (بچه گربه) می‌تواند ترکیبی از چندین ویژگی مختلف داشته باشد. نژاد، زنگ، سن و دیگر ویژگی‌ها برای هر یک قابل تعیین است. به همین دلیل هر یک هویتی منحصربه‌فرد دارد و از بقیه متمایز می‌شود. این خاصیت ما را به یاد ماهیت توکن غیر قابل تعویض می‌اندازد؛ هر گربه هویتی متفاوتی دارد و با دیگری قابل تعویض نیست. آن‌ها همچنین غیر قابل تقسیم هستند، به این معنی که امکان تقسیم توکن غیر قابل معاوضه یک گربه به چند بخش میسر نیست.

بازی کریپتو کیتیز (محصول اواخر سال 2017) به عنوان یک مثال بی‌نظیر از جذابیت و کاربرد ان اف تی، به حدی در یک بازه زمانی محبوب شد که ترافیک در شبکه اتریوم به خاطر حجم بالای فعالیت کاربران در آن شدیدا بالا رفت. جالب است بدانید در فوریه سال 2020 که رکورد بالاترین میزان تراکنش روزانه بر بستر اتریوم به ثبت رسید، وضعیت آماری، مشابه زمان افزایش ترافیک به خاطر هجوم کاربران کریپتو کیتیز بود! در کنار بمب کمپین‌های عرضه اولیه سکه (ICO) بین سال‌های 2017 و 2018، یکی از دلایل موفقیت شبکه اتریوم در اولین سال‌های راه‌اندازی آن همین بازی بود؛ به واسطه آن میلیون‌ها دلار پول جابه‌جا شد و برخی گربه‌های خاص در قالب توکن NFT به قیمت چند صد هزار دلار به فروش رسیدند! البته در آن زمان مفهوم ان اف تی چندان به محبوبیت دست پیدا نکرد و کاربردش به مواردی خاص نظیر بازی نام برده محدود شد. اما در سال 2021، مفهوم توکن غیر قابل معاوضه مثل بمب ترکید.

بحث و جدال‌های فراوانی بر سر بازی CryptoKitties در انجمن‌های مختلف شکل گرفت. با این حال، یکی از نخستین دستاوردهایی بود که کاربرد بلاک چین خارج از بحث سیستم‌های مالی، با هدف تفریح و سرگرمی، را به ما نشان داد. اکنون می‌دانیم بلاک چین علاوه بر سیستم‌های پولی، بازی و سرگرمی، در بی‌شمار صنعت و حوزه مختلف کاربرد دارد.

بازی دیسنترالند (Decentraland)

جهان مجازی غیر متمرکز بازی دیسنترالند در بستر بلاک چین اتریوم ساخته و پیاده‌سازی شده است. کاربران در بستر این پلتفرم زمین‌های مجازی را خرید و فروش می‌کنند. شما همچنین می‌توانید با استفاده از امکانات موجود در شبکه Decentraland جهان‌های مجازی مورد نظر خود را بسازند. در واقع دیسنترالند یک بازی ویدیویی محسوب می‌شود. تمام زمین‌ها و آواتارهای دیسنترالند در قالب توکن غیر قابل تعویض طراحی و ساخته شده‌اند که قابلیت معامله آن‌ها با ارز مانا بومی این پلتفرم وجود دارد. بنابراین هر یک از آن‌ها مشخصه و ویژگی خاص خود را دارند. این بازی بعد از انتشار مورد توجه بسیاری از کاربران و سرمایه گذاران بزرگ قرار گرفت. نهادها و سازمان‌های بزرگ زیادی این پروژه را برای سرمایه گذاری انتخاب کرده‌اند.

گران‌ترین توکن های غیر مثلی تاریخ

ان اف تی های ارزشمند و گران‌قیمت در طول عمر چند ساله این حوزه کم نبوده‌اند، اما تعدادی از آن‌ها با قیمتی بسیار بیشتر از بقیه خرید و فروش شده‌اند. از جمله آن‌ها می‌توان به ان اف تی The Merge اشاره کرد که 30 هزار کلکسیونر مستقل هر کدام تکه‌هایی از آن را خریداری کردند. یکی دیگر از گران قیمت‌ترین NFT ها Everydays: The First 5000 Days نام دارد که یک سرمایه گذار سنگاپوری تمام آن را به قیمت 69.3 هزار دلار خریده است. کلکسیون کریپتو پانکس نیز از محبوب‌تریت مجموعه‌های ان اف تی محسوب می‌شود و در فهرست گران‌قیمت‌ترین توکن‌های غیر مثلی فروخته شده تاکنون، چندین مورد از کلکسیون CryptoPunks هستند.

اما شاید جالب‌ترین NFT در فهرست گران‌قیمت‌ها، توکن غیر مثلی CLOCK باشد که روزشماری بر روزهای حبس جولین آسانژ (Julian Assange) است و به قیمت 56 میلیون دلار توسط 10 هزار نفر از سرمایه گذاران حوزه کریپتو خریداری شده. گفتنی است که درآمد حاصل از این فروش برای دفاع قانونی از آسانژ به بنیاد Wua Holland تقدیم شده است. بیت 24 در مقاله‌ای فهرست گران‌ترین NFTها را آورده که خواندن آن برای علاقه‌مندان به این حوزه خالی از لطف نیست.

ارتباط بین ان اف تی و متاورس

آبان سال 1400 انتشار یک خبر مثل بمب در بازار کریپتوکارنسی صدا کرد؛ فیس بوک به عنوان مالک شرکت‌های فیس بوک، واتساپ و اینستاگرام تصمیم گرفت نام این شرکت مادر را به متا (Meta) تغییر بدهد. هدف از این کار تمرکز روی حوزه متاورس بود. متاورس مفهوم و اتفاق جدیدی نیست و از سال‌ها قبل نیز مطرح بوده و پروژه‌های بزرگی در این زمینه فعالیت داشتند، اما تغییر نام فیس بوک به متا توجه همه را به این سمت جلب کرد و سبب رشد فضایی قیمت ارزهای دیجیتال پروژه‌های بلاک چینی مربوط به متاورس شد. نکته مهم اینجاست که در دنیاهای متاورس توکن های غیر مثلی یا همان ان اف تی بخشی جدانشدنی هستند و دو مفهوم ان اف تی و متاورس با یکدیگر گره خورده‌اند. در واقع Metaverse بدون توکن های غیر قابل تعویض بی‌معنی است.

به زبان ساده، متاورس اَبَر مجموعه‌ای از واقعیت مجازی، واقعیت افزوده و اینترنت است. متاورس چیزی فراتر از تکنولوژی VR یا همان واقعیت مجازی است و در چند سطح بالاتر از آن قرار می‌گیرد. یک متاورس برای مشخص کردن عناصر مختلف و تفکیک آن‌ها از یکدیگر کاملا متکی بر توکن های غیر مثلی است و ان اف تی در یک جهان مجازی این چنینی کاربردهای وسیعی دارد.

جالب است بدانید سال‌ها قبل از ظهور ارزهای دیجیتال و مطرح شدن بحث توکن NFT از این کلمه استفاده شد؛ نیل استفنسون (Neal Stephenson) اولین بار در کتاب خود به نام سقوط برف (Snow Crash) در سال 1992 از واژه متاورس استفاده و آن را یک دنیای مجازی سه بعدی متشکل از آواتار مردمان واقعی توصیف کرد. اولین پروژه قوی متاورس یعنی بازی سکندلایف (Second Life) هم در سال 2003، شش سال قبل از ظهور بیت کوین، عرضه شد.

بازی سندباکس، بازی دیسنترالند یا پروژه بلاک توپیا را به عنوان نمونه‌‌ای از یک دنیای متاورس در نظر بگیرید. در اینجا آیتم‌های درون دنیای مجازی از طریق توکن های غیر مثلی NFT از یکدیگر تفکیک می‌شوند. هر زمین، خانه، فروشگاه یا هر چیز دیگری که در یک جهان متاورس در اختیار دارید، در قالب یک ان اف تی به شما تعلق می‌گیرد. به همین دلیل می‌توانید آن را خرید و فروش کنید. شاید عجیب به نظر برسد، اما این روزها زمین‌ها، املاک و مستغلات مجازی در جهان‌های متاورس با قیمت‌های چند میلیون دلاری خرید و فروش می‌شوند!

ارتباط بین ان اف تی و نسل سوم اینترنت (Web3)

برخلاف تصور عموم مردم ان اف تی یک تکنولوژی کوتاه مدت یا کلاهبرداری نیست. در واقع توکن‌های غیر مثلی پایه و اساس اینترنت نسل بعد یعنی وب 3 هستند. با نگاهی به گذشته می‌توانیم فهم بهتری از شرایط کنونی داشته باشیم و درک کنیم که وب ۳ چیست. در تاریخ 1992 تنها سه سال از معرفی اینترنت به جوامع جهانی می‌گذشت. افراد برای اولین بار در طول تاریخ می‌توانستند صرف نظر از کشوری که در آن زندگی می‌کنند، اطلاعات مختلف را با سایر مردم جهان به اشتراک بگذارند. طبق نظر کارشناسان فراگیری اینترنت علاوه بر ایجاد فرصت‌های زیاد، مشکلاتی را نیز برای جوامع به همراه داشت.

اطلاعات و دارایی افراد در بستر اینترنت بی‌نهایت بار کپی و در یک چشم بهم زدن، بدون هیچ هزینه‌ای در سراسر جهان توزیع و منتشر می‌شوند. مشکل اصلی اینجاست که ما چطور می‌توانیم از این اطلاعات محافظت کنیم؟ آیا هنرمند‌ها بعد از انتشار یک اثر هنری، قطعه موسیقی یا هر دارایی دیگری که با زحمت خلق کرده‌اند، درآمدی به دست خواهند آورد؟ در واقع درآمد کم و ناچیز بسیاری از هنرمندان طی سال‌های اخیر موجب شده به کلی دست از کار بکشند.

تا قبل از پیدایش توکن‌ های غیر مثلی، بشریت با تحمیل قوانین کپی رایت، قانون DMCA، مدیریت حقوق دیجیتال و نشانه‌دار کردن فایل‌ها سعی داشت علاوه بر محافظت از ایده‌ها، انتشار فایل‌ها را تا حدودی کنترل کند. اما هیچ یک از این راهکارهای پیشنهادی تاثیرگذار نبودند. یکی از دلایل اصلی شکل‌گیری چنین ساختار و سیستمی، مدل‌های کسب و کار تبلیغات اینترنتی است. در حقیقت تبلیغات اینترنتی‌ توسط تعداد محدودی از شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ انجام می‌شوند. این سازمان‌ها علاوه بر سوء استفاده و کسب درآمد از محتوا‌های سایر افراد، مدیریت و کنترل اطلاعات را نیز بر عهده دارند.

اما ان اف تی توانست تحول و پیشرفت بزرگی را در این حوزه ایجاد کند. توکن‌ غیر مثلی یک نوع گواه یا سند مالکیت است که تمام اطلاعات مربوط به آن در بستر بلاک چین ذخیره شده و به ثبت رسیده‌اند و اطلاعات مربوط به دارنده اصلی NFT نیز برای تمامی افراد‌ قابل مشاهده است. بنابراین می‌توانیم ان اف تی را یک تکنولوژی زاده شده از اینترنت و کاملا وابسته به آن در نظر بگیریم.

توکن های غیر مثلی موجب تحول و تغییر در مفهوم مالکیت دنیای امروز شده‌اند. در دنیای واقعی شما قادر به استفاده از دارایی یک شخص نیستید. اما ساختار توکن‌های NFT به قدری هوشمندانه و کاربردی طراحی شده که با انتشار و بیشتر دیده شدن یک توکن غیر مثلی، ارزش آن نیز افزایش می‌یابد. به کارگیری قراردادهای هوشمند در ساختار توکن‌های غیر قابل معاوضه موجب ایجاد این تغییرات مثبت و قابل توجه در جوامع جهانی شده است. تمام NFT ها توسط قراردادهای هوشمند مدیریت می‌شوند.

ان اف تی ها، نرم افزارهای برنامه‌ ریزی شده‌‌ای هستند که با نوشتن چند خط کد ساخته می‌شوند. اینترنت در قدم اول توانست محدودیت‌های جغرافیایی را از بین ببرد و در حال حاضر ان اف تی به دنبال رفع محدودیت‌های اقتصادی است. توکن‌های ان اف تی و Web3 از جمله زیرساخت‌های لازم برای ایجاد بستری غیر متمرکز، همتا به همتا، باز و شفاف محسوب می‌شوند. ان اف تی با با رویکرد اختصاصی و هوشمندانه خود در آینده نزدیک ساختار اینترنت را به کلی تغییر خواهد داد.

آیا حوزه NFT قانونی است؟

مشابه دیگر حوزه‌های مربوط به بلاک چین و در کل صنعت کریپتو، هنوز ان اف تی‌ها هم قانون‌گذاری نشده‌اند. اما انتظار می‌رود تا این اتفاق زودتر از دیگر بخش‌ها رخ بدهد، چرا که از نظر بسیاری از افراد، تحلیلگران و دستگاه‌های نظارتی، فضای NFT واقعا کاربردی است و باید بحث آن را از رمز ارزها جدا کرد.

همانطور که تا اینجا متوجه شدید، توکن های غیرمثلی در بخش‌ها و صنایع مختلف کاربردهای زیادی دارند. به همین دلیل برخی شرکت‌ها و برندهای بزرگ با وجود دور نگه داشتن خود از ارزهای دیجیتال نظیر بیت کوین رفته‌رفته در حال به‌کارگیری آن‌ها هستند. بسیاری رمز ارزها را، حتی خود بیت کوین، بدون پشتوانه و صرفا ابزاری برای سفته‌بازی می‌بینید، به همین دلیل خود را از آن‌ها دور نگه داشته‌اند. اما ماجرای NFT کاملا متفاوت است.

در نتیجه دستگاه‌های نظارتی به احتمال زیاد زودتر درباره توکن های غیر قابل تعویض تصمیم‌گیری خواهند کرد تا به آن سر و سامان بدهند. به این ترتیب زمینه برای ورود شرکت‌ها و برندهای بیشتری فراهم خواهد شد، آن‌هایی که هنوز از ترس مسائل قانونی ورود نکرده‌اند. واقعیت این است که فضای NFT به شدت نیازمند قانون‌گذاری است، و هر چه این اتفاق دیرتر رخ بدهد، سخت‌تر خواهد شد، مخصوصا که با گذر زمان نوع نگاه افراد و سرمایه‌گذاران به آن خراب‌تر می‌شود.

وقتی تصویری ساده به قیمت‌های میلیون دلاری خرید و فروش می‌شود، طبیعی است عده زیادی ان اف تی را در زمینه سفته‌بازی ابزاری به‌مراتب بدتر از ارزهای دیجیتال ببینند! پس با وجود کاربردها و قابلیت‌های متعدد توکن های غیر مثلی، قید آن‌ها را خواهند زد.

در بیشتر نقاط دنیا، NFT وضعیتی مشابه رمز ارزها دارد، یعنی نه قانونی و نه غیرقانونی است! به همین دلیل روزانه مبالغ سنگینی برای معامله این دسته دارایی‌ها جابه‌جا می‌شود. پس در صورت تمایل برای ورود به این بخش از دنیای کریپتو، نیازی به نگرانی نیست، اما جوانب احتیاط را رعایت کنید.

کلاهبرداران بعد از داغ‌شدن بخش ان اف تی مدتی است تمرکزشاان را روی آن قرار داده‌اند. آن‌ها قبلا ارزهای دیجیتال بدون ارزش خود را به نام یک‌سری دارایی آینده‌دار برای سرمایه‌گذاری به افراد ناآگاه معرفی می‌کردند، و اکنون در حال معرفی تعدادی توکن غیر مثلی به عنوان سرمایه‌گذاری‌های بی‌نظیر هستند. اکنون تنها شکل کلاهبرداری این افراد تغییر کرده است. پس اگر قصد ورود به بازار توکن غیر قابل معاوضه را دارید، مشابه زمان فعالیت در هر بازار مالی دیگر ابتدا اطلاعات کافی کسب کنید. با توجه به نبود چارچوبی قانونی مخصوصا برای نظارت، اهمیت این کار در تک‌تک قسمت‌های جهان کریپتو بسیار بیشتر است.

آینده NFT چطور پیش‌بینی می‌شود؟

ان اف تی انقلابی نوین در دنیای کریپتو بود که مالکیت دارایی‌ها و آثار دیجیتالی را به امری ممکن و قانونی بدل کرد. با همه‌گیرتر شدن Web3، مطمئنا استفاده از NFT نیز بیشتر خواهد شد، چرا که آینده رسانه، پرداخت و تعاملات غیر متمرکز در گرو آن است و نسب بعدی پلتفرم‌های متکی بر این صنعت از پایه به شکلی بنا شده است که افراد بتوانند مالکیت اموال خود را داشته و آن‌ها را مدیریت کنند.

توکن NFT در ابتدا به عنوان راهی برای اثبات مالکیت آثار هنری دیجیتال ساخته شد، اما پتانسیل آن به قدری بالا بود که خیلی سریع به جایگاه برحق خود رسید . اکنون توسعه‌دهندگان در حال طراحی ساختارهایی هستند که اجازه می‌دهند دارندگان NFT در متاورس مالک دارایی خود باشند، بتوانند به انجام معاملات مشغول شوند و همچنین از ان اف تی خود به عنوان یک هویت دیجیتالی استفاده کنند. با توجه به تمام این نکات مثبت و کاربردهای احتمالی آینده، به نظر می‌رسد آینده حوزه کریپتو و همچنین وب 3 بسیار با NFT گره خورده باشد.

پرسش‌های متدوال در ارتباط با توکن غیر مثلی

برای بشری که تا امروز، فقط به منظور خرید اجناس و دارایی‌های قابل لمس پول پرداخت کرده است، خرید چیزی غیر قابل لمس آن هم به ازای مبالغ سنگین، عجیب به نظر می‌رسد. پرداخت میلیون‌ها دلار برای خرید چیزی لمس نشدنی، به عقیده بسیاری دیوانگی محض است، اما ورای مفهوم توکن غیر مثلی چیزی ارزشمند نهفته است.

آیا تا کنون خرید یک تابلوی نقاشی به ظاهر خط خطی و صرفا رنگ‌پاشی شده به قیمت میلیون‌ها دلار شما را متعجب نکرده است؟! این اثر به هر دلیل به چشم خریدار آن ارزشمند بوده یا اهداف دیگری پشت پرده وجود داشته است! پس اتفاقات مشابه در دنیای واقعی هم به وفور رخ می‌دهد. در ادامه قصد داریم بر اساس سوالات متداولی که کاربران درباره توکن های غیر قابل تعویض مطرح می‌کنند، به نکات مهمی در ارتباط با این مفهوم اشاره کنیم.

#1 توکن‌ غیر قابل تعویض به چه دردی می‌خورد؟

توکن غیر قابل تعویض برای اثبات مالکیت دارایی‌های کمیاب موجود در دنیای واقعی مانند املاک و آثار هنری مورد استفاده قرار می‌گیرد. حق کپی رایت هر NFT به شخصی که آن توکن را خریداری کرده تعلق دارد. این نکته را به خاطر داشته باشید که شما می‌توانید ان اف تی خود را بفروشید، اما حق بازنشر و فروش محتوای آن را ندارید.

#2 ریسک خرید NFT و سرمایه گذاری در این حوزه چه قدر است؟

ان اف تی یکی از پر ریسک‌ترین حوزه‌ها برای سرمایه گذاری و تشخیص اصالت توکن های NFT چطور امری ضروری است. در واقع همان قدر که احتمال افزایش قیمت و دریافت سودهای زیاد وجود دارد، باید احتمال سقوط و متحمل شدن ضررهای قابل توجه را نیز در نظر داشته باشید. ارزش هر ان اف تی با توجه به میزان درخواست و تقاضای خریداران مشخص می‌شود. به طور کلی بهتر است قبل از اقدام به خرید، تحقیقات لازم را انجام داده و تمام جوانب را در نظر بگیرید چرا که با به کارگیری راهکارهای مدیریت ریسک، احتمال کسب سود نیز برای شما افزایش خواهد یافت.

#3 آیا من هم می‌توانم توئیت‌هایم را در قالب ان اف تی بفروشم؟

هیچ فردی شما را از ساخت مجموعه توکن های NFT اختصاصی خود منع نمی‌کند. شما نیز می‌توانید یک توکن غیر مثلی از روی توئیت‌های به نظر خوب خود ایجاد کنید. این کار محدود به توئیتر نیست و امکان انجامش برای پست‌های مختلف در شبکه‌های اجتماعی گوناگون مهیا است. ممکن است شنیدن خبر فروش اولین پست توئیتر به قیمت حدود 2.5 میلیون دلار، این احساس را به شما بدهد که بازار توکن های غیر قابل تعویض بستر خوبی برای دیجیتال‌سازی، هویت دادن و فروش چیزهای مختلف است، اما فراموش نکنید مبلغ 2.5 دلار برای خرید اولین پست در یکی از بزرگترین شبکه‌های اجتماعی دنیا پرداخت شد. این یک توئیت خاص بود. آیا توئیت شما نیز خاص و باارزش است؟

از این تحلیل می‌توان نتیجه گرفت خرید و فروش توکن های غیر قابل معاوضه به مبالغ بالا، دیوانگی محض نیست و ارزشی هر چند نامتعارف پشت NFT به فروش رسیده وجود دارد. به عنوان مثال در اینجا، ما با اولین پست منتشر شده در یک شبکه اجتماعی محبوب رو به رو هستیم که تولدش، نحوه ارتباط ما با یکدیگر در سراسر دنیا را متحول کرد.

#4 آیا خرید توکن غیر مثلی (NFT) واقعا شبیه جمع‌آوری آثار هنری است؟

امروز هنر دیگر محدود به نقاشی‌های روی بوم نیست. یک عکس دیجیتال زیبا و هنرمندانه یا موشن گرافی خلاقانه یک نفر نیز امروز می‌تواند مصداق واقعی یک اثر هنری منحصربه‌فرد باشد. از آن جایی که تصویر دیجیتال یا ویدیو، در دنیای واقعی به شکل چیزی ملموس وجود ندارد، باید مالکیت آن را هم به صورت مجازی درآورد و منتقل کرد. یک توکن غیر قابل معاوضه این کار را برای ما انجام می‌دهد.

نوع نگاه کلکسیونرها و سرمایه گذاران به توکن های غیر مثلی نشان می‌دهد این ایده با وجود عجیب به نظر رسیدن، کاملا شدنی است. وقتی فردی حاضر به پرداخت 390 هزار دلار بابت یک ویدیوی 50 ثانیه‌ای گرایمز (Grimes – خواننده کانادایی و نامزد ایلان ماسک) شد، مبالغ دیگر نیز برای سایر آثار امکان‌پذیر می‌شوند. تا امروز شاهد مبالغ بسیار بالاتری نیز برای یک ان اف بوده‌ایم. به عنوان یکی از خاص‌ترین‌ها باید به ویدیوی کوتاه ولی مفهومی بیپل (مایک وینکلمن – Mike Winkelmann) اشاره کرد که به قیمت 6.6 میلیون دلار در قالب یک توکن غیر قابل تعویض به فروش رسید. گفتنی است بیپل موفق شد یک توکن NFT دیگر را به قیمت 69 میلیون دلار بفروشد!

#5 چرا می‌توان ویدیوها و تصاویر مربوط به توکن های غیر مثلی را دانلود کرد؟

دو نفر برای خرید دو ویدیو به ترتیب 390 هزار دلار و 6.6 میلیون دلار پول پرداخت کرده‌اند! همین موضوع باعث عجیب شدن مبحث مالکیت آثار هنری دیجیتال می‌شود. می‌توان یک فایل دیجیتال را بی‌شمار مرتبه کپی کرد. این موضوع درباره آثار هنری دیجیتال توکن شده و به فروش رسیده نیز صدق می‌کند.

ان اف تی آمد تا امکان ساخت چیزی غیر قابل کپی را مهیا کند؛ مالکیت اثر دیجیتال، در اختیار فرد دارنده توکن غیر مثلی آن است، هرچند هنرمند همچنان قادر خواهد بود کپی رایت و حق تکثیر اثر را حفظ کند، درست همانطور که با آثار هنری قابل لمس برخورد می‌شود.

برای درک بهتر این توضیح درباره توکن NFT مثالی از دنیای واقعی را در نظر بگیرید. هر فردی قادر است با پرداخت مبالغی نه چندان بالا، نقاشی‌های لئوناردو داوینچی را خریداری کند، اما فقط یک نفر نسخه اورجینال هر یک را در اختیار خواهد داشت. در آن سو، تصویری ارسال شده به یک مسابقه عکاسی را در نظر بگیرید. ممکن است یک عکس پیروز در مسابقه، در فضای وب موجود و توسط هزاران نفر دانلود شده باشد، اما جایزه و تمام مزایای مربوط به این اثر هنری متعلق به مالک آن است. سوالی بسیار مهم در اینجا مطرح می‌شود؛ خریدار یک نقاشی پرینت شده، به طور واضح تفاوت آن را با نسخه اصلی احساس خواهد کرد. این در حالی است که کپی یک اثر هنری دیجیتال، ذره‌ای با ورژن اورجینال تفاوت ندارد!

مشکل اینجاست که شما در حال مقایسه دو نوع اثر هنری کاملا متفاوت هستید. لئوناردو داوینچی یک فتوشاپ‌کار یا عکاس نبود! اون آثاری هنری خود را روی بوم نقاشی به تصویر می‌کشید. اثر او فیزیکی است، پس مالک آن باید همان را در اختیار داشته باشید. در آن سو، مایک وینکلمن یک انیمیشن‌ساز است. آثار وی در دنیای دیجیتال وجود دارند و چیزی ملموس نیستند. پس باید در همین دنیای صفر و یک به فروش برسند.

از دیدگاه یک خریدار، پرداخت پول برای ان اف تی یک اثر هنری دیجیتال، راهی برای حمایت از سازنده آن است. از دیدگاه سرمایه گذاری نیز می‌توان این کار را مناسب دانست. هر چه توکن های غیر قابل معاوضه مقبولیت بیشتری پیدا کنند، راحت‌تر قادر به خرید، فروش و مبادله آ‌ن‌ها با یکدیگر خواهیم بود. دلیل دیگر پرداخت پول برای یک توکن غیر مثلی، فراهم شدن امکان استفاده از یک اثر هنری است.

تصور کنید یک فایل تصویری را پسندیده و تصمیم دارید از آن به عنوان عکس پروفایل خود در تلگرام و واتساپ استفاده کنید، اما حق کپی رایت چنین اجازه‌ای به شما نمی‌دهد. سازنده اثر در صورت استفاده شما از‌ آن بدون اجازه، می‌تواند از طریق مراجع قانونی وارد عمل شود. پلتفرم‌های اجتماعی برای حمایت از تولیدکنندگان محتوای دیجیتال حساسیت خاصی روی این موضوع دارند و به شکایت‌ها خیلی سریع ترتیب اثر می‌دهند. حال اگر توکن ان اف تی (NFT) این عکس را خریده باشید، مالکیت آن در بلاک چین برای عموم قابل مشاهده است. در نتیجه مجاز به استفاده از آن خواهید بود. همچنین اگر فرد دیگری اقدام به استفاده از این عکس کند، به خاطر تعلق داشتن توکن غیر قابل تعویض آن به شما، قادر به شکایت خواهید بود.

#6 اگر هر ان اف تی منحصربه‌فرد است، پس چطور آثار هنری تکثیر می‌شوند؟

یک ان اف تی، توکنی خاص و بی‌همتا در یک بلاک چین است. مثال بالا را در نظر بگیرید. شما به عنوان مالک یک عکس می‌توانید از آن چند کپی ایجاد و در پلتفرم‌ها و برنامه‌های مختلف استفاده کنید. آن چه عکس را منحصربه‌فرد می‌کند، توکن تخصیص یافته به آن در یک بلاک چین است. آدرس آن در بلاک چین کاملا مجزا است و هیچ همانندی ندارد. این توکن مالکیت شما بر یک اثر هنری را به اثبات می‌رساند. حال با توجه به تفاوت یک اثر هنری دیجیتال و فیزیکی از نظر ماهیت، قادر به کپی کردن و استفاده از آن در مکان‌های مختلف هستید.

#7 آیا می‌توانم این مقاله را به عنوان یک توکن غیر مثلی بخرم؟

خیر، چرا که ما چنین تصمیمی نداریم! اما در عمل، هر چیز دیجیتالی در قالب یک ان اف تی امکان فروش دارد. تا امروز مقاله‌هایی در وب سایت‌های مختلف، از قیمت 1800 دلار گرفته تا 560 هزار دلار، به فروش رسیده‌اند. به عنوان مثال باید به مقاله‌هایی از وب سایت Quartz و NewYork Times اشاره کنیم. با خرید توکن NFT غیر قابل معاوضه یک مقاله، مالکیتش را به دست خواهید آورد، پس استفاده از محتوای آن برایتان امکان‌پذیر می‌شود، در غیر این صورت کپی رایت را زیر پا خواهید گذاشت.

#8 آیا می‌توانم اعضای بدن فردی را به عنوان یک ان اف تی بخرم!؟

تلاش‌های زیادی برای برقراری ارتباط بین دنیای توکن های غیر قابل تعویض و جهان واقعی، اغلب به عنوان نوعی روش تأیید، صورت گرفته است. شرکت نایکی به عنوان مثال، پتنت طرحی اختصاصی را برای خود به ثبت رسانده که از طریق آن، اورجینال بودن کفش‌های ورزشی دارای این برند با استفاده از یک سیستم مبتنی بر ان اف تی مشخص می‌شود. این سیستم CryptoKicks نام دارد. این موضوع نشان می‌دهد راهکارهایی به منظور توکنیزه کرده اشیای فیزیکی وجود دارد.

یکی از جالب‌ترین اقدامات در این راستای توکنیزه کردن اشیاء فیزیکی، نگاش اعضای بدن به توکن غیر مثلی بوده است؛ برای اولین مرتبه یک خواننده لهستانی چنین اقدامی انجام داد و تصمیم گرفت تمام اعضای بدن خود را به صورت ان اف تی به فروش برساند! البته این کار بیشتر نمادین است! هیچ فردی نمی‌تواند او را به فروش ان اف تی چشم‌های خود وادار کند! اما او در صورت فروش توکن غیر مثلی هر عضو بدن خود، باید مطابق خواسته مالک عمل کند!

#9 توکن غیر قابل معاوضه کجا خرید و فروش می‌شوند؟

مارکت‌هایی به این منظور توسعه پیدا کرده‌اند. برخی از آن‌ها فقط برای خرید، فروش و مبادله توکن های غیر مثلی هستند و تعدادی علاوه بر آن، بستری برای ساخت ان اف تی نیز محسوب می‌شوند. به عنوان نمونه‌ای از محبوب‌ترین‌ها و پراستفاده‌ترین‌ها باید به OpenSea ،Rarible و Nifty Gateway اشاره کرد.

شبیه آثار هنری ارزشمند قابل لمس، ممکن است برای فروش یک ان اف تی نیز مزایده برگزار شود. در اینجا نیز مزایده با یک قیمت کف شروع شده و با ارائه پیشنهاد‌های بیشتر، افزایش پیدا می‌کند. در نهایت فرد حاضر به پرداخت پول بیشتر، مالک آن توکن غیر مثلی خواهد بود. مجددا شبیه آثار هنری فیزیکی، ممکن است افرادی به گردآوری کلکسیونی از توکن های غیر قابل تعویض بپردازند! در نهایت می‌توان برای این کلکسیون یک وب سایت طراحی کرد و همه آن‌ها را به نمایش گذاشت!

#10 آیا امکان سرقت مالکیت آثار هنری دیجیتال وجود دارد؟

بلاک چین ذاتا دارای امنیت بالایی است، اما نمی‌تواند روی اشتباهات انسانی سرپوش بگذارد! تا امروز میلیون‌ها دلار دارایی رمز ارزی عده‌ای از سرمایه گذاران به خاطر عدم نگهداری درست کلیدهای خصوصی به سرقت رفته است و همچنان شاهد رخ دادن اتفاقات این چنینی هستیم. پس اگر یک کلکسیونر ان اف تی، شبیه یک کلکسیونر آثار هنری ملموس به خوبی امنیت موزه شخصی خود را تامین نکند، اشیای باارزش درونش را از دست خواهد داد.

همچنین اگر یک سیستم بلاک چینی نیز به خوبی توسعه پیدا نکند، زمینه را برای سرقت توسط هکرها فراهم خواهد کرد. فراموش نکنید امنیت 100 درصدی و نفوذ ناپذیری کامل در برابر حملات سایبری هرگز امکان‌پذیر نیست و بحث ما فقط بر سر میزان امنیت است. حتی یک موزه (فیزیکی) شخصی نیز با وجود کار گذاشتن سیستم‌های امنیتی متعدد، به طور 100 درصدی در برابر سرقت ایمن نمی‌شود!

مشکل فقط سرقت نیست. تصور کنید یک کلکسیونر، کلید قف صندوقچه‌اش را گم کند! چنین اتفاقی در دنیای رمز ارزها به وفور رخ می‌دهد، به طوری که فرد، کلید خصوصی مربوط به دارایی خود را از دست می‌دهد. شاید در دنیای واقعی بتوان قفل در ورود به موزه یا گاوصندوق را با اذن مالک آن منفجر و مجددا به دارایی‌ها دست پیدا کرد، اما عملی مشابه در دنیای دیجیتال امکان‌پذیر نیست؛ از دست دادن کلید خصوصی عملی برگشت‌ناپذیر است. در بهترین حالت، با سپردن کار به یک سوپرکامپیوتر، باید چندین دهه منتظر بمانید، شاید فرجی حاصل شد!

#11 آیا می‌توانم با ارزهای دیجیتال پول خرید یک توکن ان اف تی را بپردازم؟

نه تنها این نوع پرداخت امکان‌پذیر است، بلکه روشی کاملا متداول در بازار مبادلات توکن های غیر مثلی به شمار می‌رود. یک مالک و فروشنده ان اف تی، قطعا با دنیای رمز ارزها آشنا است و این روش پرداخت را احتمالا به ارز فیات ترجیح می‌دهد. با این حال نمی‌توان با قطعیت صحبت کرد. همه چیز به توافق بین خریدار و فروشنده بستگی دارد. همانطور که ممکن است فروشنده یک اثر هنری فیزیکی، هزینه را با رمز ارزها دریافت کند، امکان درخواست ارز فیات توسط فروشنده یک توکن غیر قابل معاوضه نیز وجود دارد!

#11 آیا NFT فقط شامل نقاشی و تصویر می‌شود؟

در این مقاله دیدیم با وجود استفاده زیاد از مبحث ان اف تی در بخش هنر، به آن ختم نشده و در صنایع گوناگونی کاربرد دارد. پس اگرچه در حال حاضر بیشترین کاربرد NFT مشخص‌کردن اصالت و مالکیت معنوی نقاشی‌ها و تصاویر هنری است، اما محدود به آن نمی‌شود. انتظار داریم در آینده‌ای نزدیک کاربرد توکن های غیر مثلی در برخی صنایع نظیر گیمینگ به‌شدت افزایش پیدا کند.

سخن پایانی

شاید فروش ان اف تی اولین توئیت در شبکه اجتماعی توئیتر به قیمت بالاتر از دو میلیون دلار یا فروش توکن غیر مثلی یک نقاشی قدیمی به مبلغ چند ده میلیون دلار از نظر شما مضحک به نظر برسد و تصور کنید ان اف تی شبیه رمز ارز دوج کوین، شوخی شوخی در حال گسترش است! اما واقعیت این است که توکن های غیر مثلی جزو مهمترین عناصر سازنده اقتصاد دیجیتال جدید مبتنی بر بلاک چین هستند. تیم‌های تحقیقاتی زیادی مشغول مطالعه روی این مبحث هستند تا علاوه بر استفاده از توکن NFT در پروژه‌های عملی، کاربردهای بیشتر آن را مشخص کنند. فراموش نکنید بلاک چین نیز در ابتدا صرفا یک روش متفاوت برای ذخیره‌سازی داده به نظر می‌رسید، اما تحقیقات بیشتر، پتانسیل باورنکردنی آن را نشان داد.

به عنوان نمونه‌ای از کاربردهای توکن غیر قابل تعویض باید به صنعت گیمینگ، هویت دیجیتال، ارائه مجوز، گواهینامه‌ها و مخصوصا هنر اشاره کرد. فراموش نکنید توکن غیر قابل معاوضه را ابزاری برای نگاشت دنیای واقعی به دیجیتال بیان کردیم، پس فهرست کاربردهای آن بسیار طولانی خواهد شد. به لطف استفاده از توکن های غیر مثلی امکان مالکیت جزئی از یک شیء باارزش نیز میسر می‌شود.

شبیه ساخت ارز دیجیتال، ایجاد ان اف تی نیز در ابتدا دشوار بود، اما طی سال‌های اخیر و به لطف ظهور پلتفرم‌هایی با رابط کاربری ساده، این کار راحت‌ و برای عموم کاربران امکان‌پذیر شد.

تهیه شده در بیت 24