معرفی شیباریوم (Shibarium)؛ بلاک چین لایه دوم اختصاصی شیبا اینو
تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۸/۰۱
آخرین بروزرسانی : ۱۴۰۲/۰۹/۱۱
شیباریوم نامی است که برای بلاک چین لایه 2 اختصاصی پروژه شیبا اینو انتخاب شده است. از مدتها قبل سازنده شیبا اینو در مسیر تبدیل این رمز ارز از یک میم کوین ساده به یک اکوسیستم بزرگ و مجزا قدم برداشته که ارائه شیباریوم یکی از اقدامات اخیرش محسوب میشوند. در این مطلب میخواهیم اطلاعات بیشتری درباره پروژه شیباریوم شیبا اینو کسب کنیم.
شیبا اینو، نامی که برای بسیاری از علاقهمندان به ارزهای دیجیتال آشناست. این میم کوین جنجالی که به عنوان رقیب سرسخت دوج کوین شناخته میشود، مدتی است که بار دیگر بر سر زبانها افتاده است؛ اما این بار نه به خاطر حذف چند صفر یا پامپ قیمت بلکه برای توسعه پلتفرمی به نام شیباریوم. ظاهراً تیم توسعهدهندگان شیبا پس از هجوم کاربران و اشتیاق آنها به این دارایی متوجه جایگاه و پتانسیل این ارز دیجیتال شدهاند و تصمیم گرفتند با ایجاد سازوکارهایی جدید این دارایی را وارد مسیری تازه و پرهیجان کنند. در مقاله پیشرو قصد داریم به مفهوم و کارکرد شیباریوم، بخشهای مختلف اکوسیستم آن و مزایایی که این مجموعه بزرگ دارد، بپردازیم. پس با ما همراه باشید تا بیشتر از شیباریوم بدانید.
شیباریوم چیست؟
شیباریوم Shibarium یک راهکار مقیاسپذیر لایه دوم است که با هدف توسعه شیبا اینو و افزایش سرعت تراکنشها و کاهش کارمزد معرفی شد. البته اهداف بلاک چین شیباریوم به این اهداف خلاصه نمیشود. سازندگان این اکوسیستم به دنبال ایجاد یک پلتفرم دیفای گسترده، توسعه و پیادهسازی نرمافزارهای غیرمتمرکز (Dapp)، توسعه متاورس و بازیهای بلاک چینی هستند. البته آغاز این تغییرات مهم با شکلگیری صرافی غیرمتمرکز شیبا سوآپ (Shibaswap DEX) و عرضه توکنهای غیرمثلی (NFT) رنگ و بویی جدیتر به خود گرفت و نشان داد توسعهدهندگان شیباریوم به دنبال جمعآوری تمام ویژگیهای مهم دنیای ارزهای دیجیتال روی یک پلتفرم واحد هستند.
بلاک چین شیباریوم قرار است ارز دیجیتال شیبا را از یک میم کوین ساده به اکوسیستمی قدرتمند تبدیل کند؛ اکوسیستمی که جنبههای گوناگون عرصه کریپتو را در بر میگیرد. از نظر سازندگان، شیباریوم یک رویکرد چند وجهی است و نه تنها به طرفداران پروپاقرص شیبا (ارتش شیب) امکان و قدرت استفاده از داراییهای دیجیتالی مانند NFT، دیفای و متاورس را میدهد بلکه مسیر را برای تولید محصولات فیزیکی با برند تجاری شیبا نیز هموار میکند. بنابراین میتوان در آیندهای نزدیک شاهد عرضه محصولاتی با کیفیت و توسعه پلتفرمهایی با برند شیبا باشیم.
سازندگان شیباریوم
علیرغم محبوبیت چشمگیر میم کوین شیبا در ۲ سال اخیر، هنوز هم هیچ کدام از سازندگان و بنیانگذاران شیباریوم تمایلی به افشای هویت واقعی خود ندارند. یکی از افراد مهم و تأثیرگذار در این ارز دیجیتال، ریوشی (Ryoshi) است. نام او که همزمان با عرضه شیبا در سال ۲۰۲۰ بر سر زبانها افتاد، در یکی از اولین پیامهایش به طرفداران شیبا اعلام کرد او شخص خاص و مهمی نیست و حتی اگر تلاشها برای افشای هویتش موفقیتآمیز باشد، اتفاقی دلسردکننده خواهد بود. حدس و گمانهای مختلفی درباره هویت ریوشی وجود دارد. به عقیده عدهای ریوشی همان مالک سابق آلامدا ریسرچ و صرافی FTX، سم بنکمن فرید است. عده دیگری مانند اینفلوئنسر مطرح بیت بوی کریپتو (BitBoy Crypto) عقیده دارند نِیما جهان (Neyma Jahan) سازنده شیباریوم است. البته در این میان عدهای هم باور دارند ایلان ماسک در پشت پرده مشغول هدایت این میم کوین بوده است.
پیش از معرفی شبکه Shibarium ریوشی در ماه می سال ۲۰۲۱ به توسعه این ارز دیجیتال اشاره و اندکی بعد پستش را پاک کرد. بسیاری باور دارند اختلاف میان او و یکی از توسعهدهندگان مرموز شیباریوم یعنی شیتوشی کوساما (Shytoshi Kusama) موجب شد تا او صحنه ارتباطی با هوادارانش را در ماه می سال ۲۰۲۲ و با پاک کردن تمامی توییتهایش ترک کند. پس از این اتفاق شیتوشی اخبار و رویدادهای مهم شبکه شیباریوم را به اطلاع کاربران میرساند.
شیباریوم چگونه کار میکند؟
در شیباریوم تراکنش ها میان زنجیره لایه اول (اتریوم) و پروتکل لایه دوم (شیباریوم) تقسیم میشوند. در نگاه اول ممکن است به نظر برسد که این فرایند موجب کاهش سرعت انجام فرایندها خواهد شد؛ اما دقیقاً این موضوع برعکس است. در حقیقت زنجیره Shibarium بخش بزرگی از بار تراکنشها را کنترل کرده و از افزایش و معطلی آنها بر بستر اتریوم جلوگیری میکند این تغییر موجب کاهش ازدحام شبکه اتریوم شده و اجازه نمیدهد تا کارمزدها افزایش پیدا کنند. البته لازم به یادآوری است که تا پیش از رویداد مرج و اجرای مکانسیم اثبات سهام در اتریوم این شبکه با ترافیک سنگین تراکنشها و افزایش ۵۰ تا ۸۰ دلاری برخی کارمزدها مواجه بود.
شیباریوم برای کنترل عرضه شیبا و افزایش قیمت از مکانیسمی مشابه آنچه در حال حاضر برای سوزاندن توکنهای SHIB وجود دارد، استفاده میکند. در این فرایند توکنهایی که به عنوان کارمزد برای تراکنشها پرداخت میشوند، سوزانده میشوند. توکن سوزی مکانیسمی است که در آن توکنها به کیف پولهایی یک طرفه ارسال میشوند. این کیف پولها توکنهای دریافتی را میپذیرند؛ اما آنها را منتقل یا آزاد نمیکنند. به این ترتیب. این ارزها برای همیشه از چرخه تبادلات حذف میشوند. این سازوکار به زنجیره Shibarium اجازه میدهد تا به طور مداوم توکنها را بسوزاند و قیمت شیبا اینو را به طور تصاعدی و پایدار افزایش دهد. در عین حال دارندگانی که توکنهای خود را می سوزانند میتوانند تراکنشهای خود را با کارمزد کمتری نهایی کنند.
اعتبارسنجها و نمایندهها
در شبکه شیباریوم اعتبارسنجها و دلگیتورها (Delegators) نقش کلیدی دارند. اعتبارسنجها یا همان ولیدیتورها (Validator) نودهایی هستند که مسئولیت تأیید تراکنشها و حفظ یکپارچگی دفتر کل بلاک چین را بر عهده دارند. نقش ولیدیتورها اطمینان از یکپارچگی شیباریوم با تأیید معتبر بودن تراکنشها و تطابق آنها با قوانین شبکه است. البته باید به این مورد نیز اشاره کنیم که برای راهاندازی یک نود اعتبارسنج در بلاک چین شیباریوم باید ۱۰ هزار واحد از توکن بومی این شبکه با نام ارز بون (BONE) سهامگذاری شود. درباره ماهیت و ویژگیهای این توکن در ادامه توضیح بیشتری خواهیم داد.
دلگیتورها یا نمایندهها، کاربرانی هستند که با تفویض حق رأی خود به اعتبارسنج، در مکانیسم اجماعی با نام اثبات سهام نیابتی یا نمایندگی شده (DPoS) شرکت میکنند. در این مکانیسم به جای اینکه همه شرکتکنندگان شبکه بتوانند تراکنشها را تأیید کنند و بلوکهای جدید ایجاد کنند، تنها گروهی منتخب از اعتبارسنجیها از طریق فرآیند رأیگیری برگزیده میشوند. به عبارت دیگر، افرادی که نمیخواهند خودشان یک نود را راهاندازی و اجرا کنند، با در اختیار قرار دادن توکنهای BONE به اعتبارسنجها، از شبکه پشتیبانی میکنند. آنها با انتخاب ولیدیتورها به عنوان مسئول اعتبارسنجی تراکنشها، نقشی حیاتی در این اکوسیستم ایفا میکنند.
نمایندگان میتوانند به اعتبارسنج مورد نظر خود رأی دهند و قدرت رأی خود را به آن تفویض کنند. اعتبارسنجها از قدرت رأی دلگیتورها برای اعتبارسنجی تراکنشها و حفظ امنیت شبکه استفاده میکنند. این مکانیسم، توافقی کارآمدتر و مقیاسپذیرتر را نسبت به فرایند اثبات کار (PoW) و اثبات سهام (PoS) فراهم میکند. البته این ارتباط و سازوکار میتواند در مواقعی مشکلساز هم باشد. بدین معنا که دلگیتورها در صورت تخلف یا پیروی نکردن اعتبارسنجها از قوانین پروتکل در معرض مجازات و از خطر از دست رفتن داراییهای خود قرار میگیرند. میزان پاداش دریافتی و نرخ کمیسیون دلگیتورها توسط اعتبارسنجها تعیین میشود. بنابراین دلگیتورها میتوانند نرخ کمیسیونها را برای میزان دریافت پاداش و بازده سهامگذاری توکنهای خود مورد ارزیابی و مقایسه قرار دهند.
شیباریوم برای افزایش کارایی و تطابق بیشتر با شبکه اتریوم از دو لایه مهم در ساختارش استفاده میکند. یکی از این موارد نرمافزار اعتبار سنج هایمدال (Heimdall Validator) است. برنامهای منبعباز با الگوریتم اجماع تندرماینت (Tendermint) و دیگری تولید کننده بلاک بور (Bor) بوده که به طور کامل با ماشین مجازی اتریوم (ِEVM) سازگار است. لایه هایمدال به مدیریت اعتبار سنجها و انتخاب تولیدکنندگان بلاک کمک میکند. در عین حال این لایه وظیفه همگام سازی و مدیریت بخشهای مهم دیگر سیستم را نیز بر عهده دارد. از سوی دیگر تمامی تعاملات برای کاربران Shibarium از طریق لایه Bor انجام میشود. همانطور که اشاره کردیم لایه بور با ماشین مجازی اتریوم سازگار بوده و در نتیجه انعطافپذیری بیشتری به توسعهدهندگان اتریوم برای دسترسی به برنامهها و ابزارهای گوناگون میدهد.
نگاهی به اجزای شبکه شیباریوم
با محبوبیت مفاهیمی مانند NFT، متاورس، دائو، دیفای و بازیهای مبتنی بر بلاک چین، سازندگان ارز شیبا تصمیم گرفتند با توسعه اکوسیستمی گسترده تمامی این پارامترها را در محصول تازه خود بگنجانند. در این قسمت نگاه مختصر خواهیم داشت به برخی از بخشهای مهم این اکوسیستم و هر آنچه که باید در آینده منتظرش باشیم.
توکنومیک شیباریوم
اکوسیستم شیباریوم طیف وسیعی از داراییهای دیجیتال را در بر میگیرد که هر کدام اهداف متفاوتی را دنبال میکنند. برخی از این داراییها عبارتاند از:
- SHIB: این ارز دیجیتال را میتوان سنگ بنای اکوسیستم شیباریوم دانست؛ ارزی که توانست سازندگان را متقاعد کند این میم کوین پتانسیل زیادی برای رشد و توسعه دارد.
- BONE: همانطور که پیشتر اشاره کردیم این ارز دیجیتال نقش حیاتی را در بلاک چین شیباریوم ایفا میکند. BONE توکن بومی شبکه بوده و برای پرداخت کارمزد تراکنشها مورد استفاده قرار میگیرد. البته این تنها نقش این دارایی دیجیتال نیست؛ چراکه میتوان آن را در اعتبارسنجها سهامگذاری کرد و در نقش یک توکن حاکمیتی نیز از آن بهره برد.
- LEASH: گرانترین و محدودترین ارز دیجیتال زنجیره شیباریوم است. این ارز سقفی بیش از 100 هزار واحد دارد. دارندگان ارز LEASH میتوانند برای دریافت پاداش، توکنهای خود را سهامگذاری کنند.
- TREAT: هنوز جزئیات دقیقی از این ارز دیجیتال و کاربرد آن منتشر نشده است، اما به نظر میرسد زمانی که توسعه شیباریوم به نقطه مطلوب سازندگان برسد، از این دارایی دیجیتال برای پاداش به سهامگذاران و اعتبارسنجها استفاده شود.
- SHI: استیبل کوین الگوریتمی و بومی بلاک چین شیباریوم بوده و بر خلاف اکثر استیبل کوینها که نرخ برابری ۱ دلاری دارند، ارزش SHI برابر با ۰.۰۱ دلار است. بر اساس گفتههای توسعهدهندگان، SHI به عنوان پوششی در برابر نوسانات بازار کریپتو ایفای نقش خواهد کرد. البته به نظر میرسد این استیبل کوین ارتباط قیمتی با توکن TREAT داشته باشد.
داگی دائو (Doggy DAO)
یکی از مهمترین بخشهای اکوسیستم شیباریوم، سازمان خودگردان غیرمتمرکزی با نام داگی دائو است، نهادی که بر اساس نقشه راه شیبا قدرت را در اختیار هواداران و ارتش شیب قرار خواهد داد. اعضای داگی دائو با در اختیار داشتن توکن BONE میتوانند در رأیگیریهای جامعه مشارکت داشته باشند. در وایت پیپر شیبا که با عنوان ووف پیپر (WoofPaper) شناخته میشود به این موضوع اشاره شده است که کاربران هرچه تعداد ارز BONE بیشتری در اختیار داشته باشند رأی آنها وزن و قدرت بیشتری خواهد داشت.
کاربران برای حضور در رأیگیریها باید ارز BONE خود را سهامگذاری کنند تا دارایی با نام tBONE دریافت کنند. کارایی تی بون تنها محدود به پیشنهادات ارتقا و توسعه نبوده و کاربران میتوانند در خصوص جفت ارزهایی که در صرافی سوشی سوآپ لیست میشوند نیز اظهار نظر کنند. نکته جالب توجه این است که سازندگان اعلام کردهاند برای حفظ سلامت و جلوگیری از بروز مشکلات در رأیگیریها، ۵۰ درصد از توکنها BONE به شکل قفل شده باقی خواهند ماند. پس از اعلام جزئیات درباره این ارز و کاربرد آن در داگی دائو، عدهای از هواداران اعتراض خود را نسبت به این تغییر ابراز کردند و معتقد بودند که ارز SHIB باید به عنوان توکن حاکمیتی در این نهاد برگزیده میشد. با این حال، شیتوشی کوساما در پستی به این نکته اشاره کرد که برخی از نهنگها حجم زیادی از توکن SHIB را در اختیار دارند؛ بنابراین انتخاب این ارز به عنوان توکن حاکمیتی امکانپذیر نیست.
شیبا اترنیتی (Shiba Eternity)
در اوایل اکتبر سال ۲۰۲۲، Shiba Inu بازی موبایلی با نام شیبا اترنتی را منتشر کرد که به سرعت مورد توجه کاربران قرار گرفت. البته به نظر میرسد توسعهدهندگان با عرضه این بازی به دنبال چند هدف مختلف بودند؛ چراکه اعلام کردند علاوه بر جنبه سرگرمی، این بازی محلی برای بررسی عملکرد و آزمایش بلاک چین Shibarium بوده است.
متاورس شیبا اینو
متاورس شیبا اینو یا SHIB:The Metaverse دنیایی مجازی با بیش ۱۰۰ هزار قطعه زمین است که کاربران میتوانند با خرید و توسعه آن کسب درآمد کنند. سازندگان شیباریوم به کاربران وعده دادهاند که درآینده میتوانند فضای شخصی خود را در این پلتفرم داشته باشند و پروژههای مورد نظرشان را در این فضا بسازند و مدیریت کنند. نکته مهم در ارتباط با دسترسی به زمینهای متاورس شیبا این است که تمامی آنها از ابتدا در دسترس نخواهند بود و در فاز اولیه تنها حدود یک سوم یا ۳۶،۴۳۱ واحد از زمینها در اختیار کاربران قرار خواهد گرفت.
کیف پول شیباریوم
یکی دیگر از اقدامات تیم توسعه شیباریوم به منظور آماده سازی شرایط برای ورود کاربران به این اکوسیستم، ساخت کیف پولی با نام شیبا یا SHIB Wallet بود. بر اساس اعلام سازندگان، هدف از ایجاد این کیف پول، ساخت ابزاری است که بتواند مکانیسم اثبات سهام را در بلاک چین شیباریوم تقویت کند. این تیم ادعا کرده است که این کیف پول جدید کاربران را قادر میسازد تا چندین تراکنش را با سرعت بالا و هزینه کم انجام دهند.
تاثیر شیباریوم بر شیبا اینو
شیباریوم از جنبههای زیادی بر شیبا اینو تاثیرگذار خواهد بود و به بهبود قابلیتها و پتانسیل بلند مدت آن کمک شایانی خواهد کرد از جمله:
- بهبود کارایی تراکنشها: معرفی لایه 2 برای اکوسیستم Shiba Inu، باعث سریعتر شدن زمان پردازش تراکنشها میشود. با وجودی که تسریع تراکنشها و رشد تعداد آنها در شبکه انتظار میرود، اما برای برخی از دادههای خاص شاید به زمان بیشتری نیاز باشد.
- کاهش هزینه تراکنشها: کاربران اتریوم اغلب با کارمزدهای گزاف تراکنش دست و پنجه نرم میکنند که گهگاه، حتی از ارزش خود تراکنش هم بیشتر میشود. با راه اندازی شیباریوم، انتظار میرود این شبکه کارمزدهای گس را به حداقل رسانده و بار تحمل هزینههای بالای تراکنشها را برای کاربران کاهش دهد.
- بهبود کاربرد توکن: علیرغم سوزاندن بیش از 40 درصد از توکنهای SHIB، میزان عرضه آن همچنان بالاست و مانعی بر سر راه رشد این رمز ارز محسوب میشود. شیباریوم قصد دارد با تبدیل کردن توکن BONE به ارز بومی خود، این مشکل را رفع کند. ولیدیتورهای شبکه در ازای تامین امنیت و اعتبارسنجی تراکنشها، توکن BONE را به عنوان پاداش دریافت خواهند کرد. علاوه بر این، در نتیجه استفاده از توکن شیبا اینو در این محیط جدید، عرضه بالای آن نیز کنترل خواهد شد.
- ساخت برنامههای غیر متمرکز: در حالت کلی، اپلیکیشنهای غیر متمرکز روی شبکههای همتابههمتا اجرا میشوند، اما شیبا اینو منابع لازم جهت خدمت بهعنوان ارز بومی برای DAppها را در اختیار ندارد. به همین خاطر، شیباریوم اکوسیستمی قدرتمند را خواهد ساخت که با کمک اتریوم و راهحل لایه 2 خود، منابع فنی لازم جهت ساخت این برنامهها را برای توسعهدهندگان فراهم خواهد کرد.
جدیدترین اخبار شیباریوم
در این قسمت، جدیدترین اخبار مربوط به اکوسیستم Shibarium را بررسی میکنیم.
زمان راه اندازی شیباریوم
پس از انجام ۲ فاز آزمایشی و موفقیتآمیز آلفا و بررسی و رفع برخی مشکلات، سرانجام توسعهدهندگان فاز بتا شیباریوم را در ۱۱ مارس ۲۰۲۳ راهاندازی کردند. در فاز آلفا که به شکل خصوصی انجام شد، برای تسترهایی منتخب از سراسر جهان دعوتنامه ارسال شد و از آنها خواسته شد تا در بررسیهای اولیه این شبکه شرکت کنند. پس از درخواستهای مکرر کاربران و تأخیرهای پیاپی، سرانجام نسخه آزمایشی بتای این شبکه با نام پاپی نت (Puppynet) در اختیار کاربران قرار گرفت.
Puppynet اولین نسخه آزمایشی شبکه Shibarium است که در اختیار عموم قرار میگیرد. در این نسخه، توسعهدهندگان میتوانند از شبکه برای پیادهسازی و اجرای برنامههای غیرمتمرکز در Shibarium استفاده کنند. در این فضا، کسب و کارها نیز قادر خواهند بود ویژگیهای غیرمتمرکز شبکه، دروازههای پرداخت ارز دیجیتال یا سازوکار توکنهای حاکمیتی را مورد بررسی و آزمایش قرار دهند. با این حال، باید توجه داشت که هیچ ارز دیجیتال واقعی در Puppynet وجود ندارد و تبادلات در این شبکه تنها با ارزهای آزمایشی انجام میشود. با آنکه تاریخ عرضه رسمی این شبکه هنوز مشخص نیست، پس از عرضه نسخه بتای شیباریوم، راهاندازی شبکه اصلی چندان دور نخواهد بود.
یک میلیون تایی شدن تعداد آدرس والتهای Shibarium
در سوم سپتامبر 2023 (12 شهریور 1402)، تیم توسعه شیباریوم در پستی در وبلاگ خود از 1 میلیون تایی شدن تعداد آدرسهای فعال روی این شبکه خبر داد. بر اساس دادههای دریافتی از اکسپلورر بلاک چین شیباریوم به آدرس shibariumscan.io، تا امروز در آخر مهر ماه 1402، بیش از 3.5 میلیون تراکنش از زمان آغاز بهکار این زنجیره روی آن انجام شده است.
در حال حاضر، روزانه بهطور متوسط حدود 10 هزار تراکنش روی این شبکه انجام میشود و ارزش کل قفل شده در آن برابر 663 هزار دلار است. این در حالی است که در 30 اوت 2023 (8 شهریور 1402)، مقدار ارزش کل قفلشده در زنجیره شیباریوم به نزدیکی 1.5 میلیون دلار رسیده بود. این یعنی کاربران فعلا به انجام تراکنشهای کوچک در این شبکه اکتفا میکنند.
ورود شیبا و شیباریوم به لینکدین
در 16 اکتبر 2023 (24 مهر 1402)، یکی از کاربران شبکه احتماعی ایکس (توییتر سابق) بهنام RagnarShib.eth، از ورود شیباریوم به لینکدین خبر داد. این حساب کاربری در پست خود، کاربران را به دنبال کردن این صفحه دعوت کرده و گفته بود «بهروزرسانیهای جالب پیرامون این دنیای حرفهای» در این صفحه منتشر خواهد شد.
پیشتر، RagnarShib.eth که ادمین کانال تلگرامی شیبا اینو نیز محسوب میشود، قربانی حمله چند هکر شده بود. این افراد با هک کردن حساب ایکس وی، از ایردراپ جعلی توکن BONE خبر داده بودند، اما تیم شیبا اینو سریعا مشکل را برطرف کرده و امنیت آن را تضمین کردند.
سخن پایانی
کمتر کسی فکرش را میکرد میم کوینی که تنها برای رقابت با دوج کوین وارد بازار شد بتواند تا این اندازه مورد حمایت کاربران قرار گیرد و توسعهدهندگانش را برای ادامه مسیر متقاعد کند. باید اعتراف کرد شیبا اینو در حال حاضر از شهرت اولیه خود فراتر رفته و با معرفی شیباریوم به اکوسیستمی کامل تبدیل شده است. در این میان اهدافی که این اکوسیستم نمیتوانست با ارز دیجیتال SHIB موفق به انجام آنها شود با معرفی توکنهایی مانند LEASH و BONE میسر شده است. از سوی دیگر Shibarium با ارائه تراکنشهای سریع، افزایش امنیت و ایجاد جامعهای مبتنی بر آرا اعضا فرصتی منحصربهفرد را برای کاربران و شرکتهای بزرگ فراهم کرده است. در نهایت باید دید آیا شیباریوم میتواند به وعدههایی که داده است عمل کند یا خیر.
تهیه شده در بیت 24
از 1 تا 5 چه امتیازی به این مطلب میدهید؟
اشتراک گذاری
افزودن نظر ( 2)
2
نظر خود را بنویسید
پیام شما ثبت شد و بعد از تایید مدیر منتشر خواهد شد
نظرات کاربران( 2)
محمد عزیزی
2024-06-15 00:00:00
نظرات کاربران( 2)
در حال بارگذاری