آنچه در این مقاله خواهید خواند
مسئله بیت کوین و تورم فوق‌العاده مهم است؛ ما در سال 2023 هستیم و تورم همچنان تیتر اخبار کشورها است. این پدیده یک نگرانی مداوم است که حداقل با ارز فیات حل نخواهد شد. جهان اغلب با مشکلات اقتصادی و عدم اطمینان ناشی از رویدادهای تاثیرگذار مانند افزایش درگیری‌ها در خاورمیانه، تنش در روابط بین کشورهای بزرگ، بلایای طبیعی و غیره مواجه است. در این شرایط سرمایهگذاران و مردمی که نگران افزایش تورم و کاهش قدرت خرید ارزهای فیات هستند به سراغ پناهگاه‌های امنی مانند طلا یا اخیرا بیت کوین می‌روند.
در حال حاضر تورم حتی در کشورهای توسعه یافته نیز افزایش یافته و میلیاردها نفر پس‌اندازی را که به سختی به دست آورده‌اند، به تورم افسارگسیخته می‌بازند. پس این سوال که آیا بیت کوین می‌تواند یک حفاظ تورمی باشد، از همیشه مهم‌تر شده است. ما می‌خواهیم بررسی کنیم که چه رابطه‌ای بین بیت کوین و تورم وجود دارد، آیا این صحت دارد که نرخ تورم بیت کوین صفر است؟
رویای بیت کوین و کابوس تورم
از آنجایی که ارزش پول واقعی یا همان ارز فیات به دلیل چاپ بی‌رویه پول توسط بانک‌های مرکزی کاهش مییابد، بیت کوین (BTC) اغلب به عنوان پوششی در برابر تورم معرفی میشود. برخلاف عرضه نامحدود ارزهای فیات، بیت کوین دارای عرضه ثابت 21 میلیون کوین است و بسیاری معتقدند همین ویژگی باعث میشود بین بیت کوین و تورم، BTC دست بالا را داشته باشد.
علاوه بر این اینکه مجموع عرضه بیت کوین تنها 21 میلیون کوین است، همه مردم می‌توانند از نرخ انتشار بیت کوین مطلع شوند و هیچ پنهان‌کاری در این مورد وجود ندارد. بلاک چین این ارز در نهایت پس از استخراج تمام بیت کوین‌ها به تورم صفر درصد خواهد رسید. اما آیا این به معنای آن است که بیت کوین به طور کامل از ما در مقابل تورم محافظت می‌کند؟
همه‌گیری کووید-19 باعث شد بسیاری از کشورها پول بیشتری چاپ کنند و در نتیجه ارزش پول را کاهش دهند. با کاهش ارزش پول فیات، ارزش دارایی‌های با عرضه محدود مانند سهام، املاک و مستغلات و بیت کوین افزایش یافت. در واقع، یکی از عواملی که باعث افزایش قیمت 250 درصدی بیت کوین شد این بود که سرمایهگذاران سنتی متوجه پتانسیل این ارز دیجیتال به عنوان محافظی در برابر تورم شدند. برای فهمیدن ارتباط بیت کوین و نرخ تورم اجازه بدهید ابتدا کمی توضیح کوتاهی در مورد تورم ارائه دهیم و سپس استدلال‌های موافق و مخالف در مورد مقاوم بودن بیت کوین در مقابل تورم را بررسی کنیم.
تورم چیست؟
تورم (Inflation) به عنوان کاهش ارزش ارزهای فیات به مرور زمان و افزایش قیمت کالاهای مصرفی تعریف میشود. در مقابل، به دلیل عرضه محدود، بیت کوین و برخی ارزهای دیجیتال دیگر معمولا نرخ تورم پایینی را تجربه می‌کنند.
تورم به معنای روند صعودی پایدار در قیمت کالاها و خدمات در یک اقتصاد است. همچنین تورم با کاهش قدرت خرید یک ارز مطابقت دارد، به این معنا که با ادامه تورم، برای خرید مقدار معینی از کالاها و خدمات، واحدهای بیشتری و بیشتری از آن ارز لازم است.
پدیده تورم روی هر محصول یا خدماتی از جمله آب و برق، خودرو، غذا، مراقبت‌های پزشکی و مسکن اثر می‌گذارد و در نتیجه، مصرف‌کنندگان و مشاغل را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به طور خلاصه، تورم قدرت خرید مصرف‌کننده را کاهش می‌دهد، ارزش پس‌اندازها را پایین می‌آورد و بازنشستگی را به تاخیر می‌اندازد. بانک‌های مرکزی کشورها تورم را رصد می‌کنند تا بتوانند به شکل موثری به آن پاسخ دهند. به عنوان مثال، بانک مرکزی آمریکا (فدرال رزرو) یک هدف تورم 2 درصدی دارد. اگر نرخ تورم آمریکا از این مقدار بالاتر برود، سیاست پولی را برای مبارزه با تورم تغییر می‌دهد.
حفاظ تورمی
بحث‌ها در مورد ارتباط بیت کوین و تورم تازه است، اما مفهوم «حفاظ تورمی» یا Inflation Hedge به اندازه خود مفهوم ارز قدمت دارد. از دوران باستان تورم یکی از عوارض جانبی شناخته شده سیستم‌های مالی مبتنی بر دارایی‌های فیزیکی بوده است. به طور مثال، بسیاری از مورخان تورم افسارگسیخته را به عنوان یکی از دلایل اصلی سقوط امپراتوری روم معرفی می‌کنند.
در عصر مدرن، متوسط نرخ تورم جهانی در دوره‌های متوسط اقتصادی بین 2 تا 5 درصد است. این بدان معناست که پول خوابیده در بانک سالانه حدود 2 تا 5 درصد از قدرت خرید خود را از دست می‌دهد. برای مبارزه با این کاهش ارزش، سرمایهگذاران سعی می‌کنند پول نقد کمتری داشته باشند و سرمایه خود را در دارایی‌هایی قرار دهند که ارزش آنها حداقل به اندازه کاهش ارزش ناشی از تورم، افزایش مییابد. قرن‌ها، این دارایی طلا بوده است و حالا بیت کوین نیز به عنوان سدی در برابر تورم ظاهر شده است.
تورم برای اقتصاد مفید است یا مضر؟
تورم قدرت خرید ارزها را کاهش می‌دهد، اما این الزاما به معنای بد بودن تورم نیست. اکثر اقتصاددانان معتقدند که تورم متوسط می‌تواند به نفع یک اقتصاد باشد. اما چطور؟
نرخ تورم متوسط مشخص می‌کند که مخارج مصرف‌کننده (Consumer Spending) چقدر خواهد بود. این برای رشد هر اقتصادی بسیار مهم است. در یک اقتصاد سالم، انتظار می‌رود نرخ تورم باثبات و متوسط باشد. رشد اقتصادی با افزایش خرید کالاها و خدمات توسط مصرف‌کنندگان و بیشتر بودن تقاضا از عرضه مشخص میشود. وقتی تقاضا از عرضه پیشی می‌گیرد، تولیدکنندگان قیمت‌ها را افزایش می‌دهند و باعث تورم می‌شوند. در این بستر تورم را می‌توان یک اتفاق خوب در نظر گرفت.
با این حال، هر افزایش یا کاهش قیمتی که خیلی سریع اتفاق می‌افتد، عموما نشانه خوبی نیست. افزایش سریع قیمت‌ها، مصرف‌کنندگان را به پیش‌بینی افزایش بیشتر در آینده سوق می‌دهد. سپس مصرف‌کنندگان احتمالا به احتکار یا خرید کالاها و خدمات بیشتر به دلیل پیش‌بینی قیمت‌های بالاتر در آینده رو می‌آورند. این رفتار باعث افزایش بیشتر تقاضا میشود و در نتیجه تولیدکنندگان را به افزایش قیمت‌ها سوق می‌دهد. این پدیده معمولا به عنوان «ابر تورم» یا «تورم افسارگسیخته» شناخته میشود.
از سوی دیگر، تورم منفی به معنای کاهش مداوم قیمت‌ها است. در این شرایط مصرف‌کنندگان به دلیل انتظار کاهش قیمت‌ها، خرید خود را متوقف می‌کنند. با ادامه روند کاهش تقاضا، تولیدکنندگان نیز برای جذب خریداران، قیمت‌ها را پایین می‌آورند که شرایط مطلوبی برای رشد اقتصادی نیست.
رابطه بین بیت کوین و تورم
بیت کوین لقب «نقطه اوج نژاد بشر» را دریافت کرده است، زیرا همه ویژگی‌های یک دارایی ایده‌آل را دارد. دارایی ایده‌آل باید ارزشمند و ابزار ذخیره ارزش باشد و همچنین ذخیره‌سازی و انتقال آن سریع، آسان و ارزان باشد. قبل از بیت کوین، هیچ دارایی دیگری نمی‌توانست همه این الزامات را برآورده کند. میلیاردها دلار بیت کوین را می‌توان روی چیزی به کوچکی یک فلش USB نگهداری کرد و یک میلیارد دلار بیت کوین را می‌توان تقریبا به صورت آنی و به شکلی فوق‌العاده ارزان به هر نقطه از جهان انتقال داد. سوای بحث بیت کوین و تورم، شاید همین مورد استفاده به تنهایی بتواند بیت کوین را بسیار ارزشمندتر و مفیدتر از طلا یا ارزهای فیات کند.
در مورد ارتباط بیت کوین و تورم، به خاطر پیچیدگی اقتصاد توکنی بیت کوین، موضوع خیلی سرراست نیست. به طور کلی، برخی ارزهای دیجیتال، از جمله بیت کوین، برای مقاومت در مقابل تورم یا داشتن نرخ تورم قابل پیش‌بینی و پایین طراحی شده‌اند. اما در حالی که بیت کوین به طور کلی به عنوان یک محافظ خوب در برابر تورم معرفی میشود، تحولات اقتصادی اخیر نشان داده است که BTC به عنوان یک پوشش 100 درصدی در برابر تورم عمل نمی‌کند.
این ارز دیجیتال که عمدتا توسط سرمایه‌گذاری‌های نهادی هدایت میشود، به طور فزاینده‌ای با حرکات کلی بازار هماهنگ شده است، به این معنا که وقتی بازار سقوط می‌کند، ارزش بیت کوین نیز احتمالا کاهش مییابد. وقتی تورم افزایش مییابد، فدرال رزرو معمولا یک دستور دوگانه را تصویب می‌کند؛ نرخ بهره بانک مرکزی افزایش مییابد و سیاست انقباض پولی در پیش گرفته میشود. در نتیجه، قیمت دارایی‌ها (از جمله رمز ارزی مانند بیت کوین) کاهش خواهد یافت. البته، این باعث نمی‌شود که بیت کوین پوششی در برابر تورم نباشد اما ارتباط بیت کوین و تورم را کمی پیچیده‌تر می‌کند.
آیا بیت کوین تورم دارد؟
بله، بیت کوین که اغلب به عنوان «مقاوم در برابر تورم» تلقی میشود، تورم دارد. نرخ تورم بیت کوین ناشی از این است که مقدار بیشتری از این رمز ارز استخراج میشود. با این حال، با توجه به اینکه میزان استخراج بیت کوین جدید هر چهار سال به علت هاوینگ به طور خودکار 50 درصد کاهش مییابد، نرخ تورم بیت کوین نیز در نهایت کاهش پیدا می‌کند.
تا زمانی که افزایش ارزش بیت کوین در برابر ارزهای فیات ادامه یابد، نرخ تورم سالانه بیت کوین معمولا برای سرمایهگذاران جای نگرانی ندارد. با این حال، سایر ارزهای دیجیتال ممکن است عملکرد متفاوتی داشته باشند. برای مثال، هر استیبل کوین وابسته به پول با ارز فیات پشتیبانی میشود و در معرض تورم قرار دارد؛ وقتی ارز ذخایر پشتیبان آنها ارزش خود را از دست می‌دهد، ارزش استیبل کوین‌ها نیز کاهش مییابد.
نرخ تورم بیت کوین مثبت است یا منفی؟
بیت کوین از نظر فنی یک ارز تورم‌زا یا دارای تورم مثبت (Inflationary) است چون عرضه آن فعلا ادامه دارد. تعریف رایج از تورم منفی (Deflation) ممکن است این برداشت را ایجاد کند که تورم بیت کوین منفی است زیرا قدرت خرید آن در طول زمان افزایش مییابد، اما اصطلاح تورم منفی به کاهش عرضه پول (یا جایگزین‌های آن) اشاره دارد.
دقت داشته باشید که تورم منفی فقط کاهش قیمت کالاها نیست. تورم منفی (کاهش عرضه پول) یک پدیده پولی است که باعث چنین کاهش قیمتی میشود. پس بیت کوین نمی‌تواند تورم منفی باشد زیرا عرضه آن کاهش نمی‌یابد. برعکس، عرضه آن به طور پیوسته افزایش مییابد تا زمانی که به هارد کپ 21 میلیون کوین برسد. (پیش‌بینی میشود که این اتفاق در سال 2140 رخ دهد.)
وقتی عرضه Bitcoin به این سقف رسید، نرخ تورم بیت کوین نه مثبت خواهد بود و نه منفی. در آن زمان، نرخ تورم بیت کوین طبق برنامه‌ریزی در وضعیت کاهش تورم (Disinflation) خواهد بود. در نتیجه یک پایه پولی ثابت و عرضه بدون تغییر خواهیم داشت.
یک تبصره در این مورد وجود دارد. در حال حاضر تخمین زده میشود که تعداد بیت کوین های گم شده چیزی بیش از 30 درصد عرضه است که این گم شدن‌ها به دلیل خطای انسانی یا فوت مالکان ادامه می‌باید. بنابراین، از این دیدگاه می‌توان ادعا کرد که نرخ تورم بیت کوین در نهایت منفی خواهد بود، اما در تئوری تورم بیت کوین فعلا مثبت است.
آیا بیت کوین ضد تورم است؟
حال به این سوال برگردیم که آیا بیت کوین محافظ خوبی در مقابل تورم است. بیت کوین به جای «ضد تورم» که به معنای نفوذناپذیری کامل در برابر هرگونه تغییر خارجی است، می‌تواند بیشتر به عنوان یک دارایی «مقاوم در برابر تورم» در نظر گرفته شود.
بیت کوین حتی ممکن است محافظ بهتری نسبت به طلا تلقی شود. بیت کوین در مقایسه با طلا بی‌ثبات‌تر است، اما چشم‌انداز رشد بلندمدت بهتری دارد و بنابراین می‌تواند از سرمایه شما در برابر نرخ تورم بالا محافظت کند. چطور؟ ویژگی‌های تعیین‌کننده قیمت بیت کوین و نرخ تورم آن را در ادامه توضیح می‌دهیم.
عرضه محدود
یکی از راه‌های مقاوم‌سازی یک دارایی در برابر تورم، کمیاب بودن است. عرضه بیت کوین ثابت است و ثابت بودن عرضه یک دارایی به این معناست که کوین‌های جدید نمی‌توانند خلق شوند. ساتوشی ناکاموتو خالق بیت کوین، می‌خواست ارزش هر واحد بیت کوین به مرور زمان افزایش یابد. این هدف از طریق عرضه محدود و همچنین سرعت پایین استخراج بیت کوین تضمین شد. وقتی همه بیت کوین‌ها استخراج شود، دیگر نمی‌توان بیت کوین جدیدی ایجاد کرد. معاملات BTC طبق معمول انجام خواهد شد و ماینرها همچنان پاداش خواهند گرفت، اما فقط با کارمزد پردازش تراکنش‌ها.
عدم وابستگی به یک اقتصاد یا ارز خاص
بیت کوین، مانند طلا، به هیچ نهاد، اقتصاد یا ارز خاصی تعلق ندارد. وقتی کشوری دچار رکود اقتصادی میشود، اثرات نامطلوب اقتصادی می‌تواند به کشورهای دارای روابط اقتصادی با آن نیز سرایت کند. اما بیت کوین تحت تاثیر اقتصاد یک کشور خاص نیست و در نتیجه کمتر تحت تاثیر بحران‌های اقتصادی یا سیاسی کشوری یا منطقه‌ای قرار می‌گیرد.
انتقال سریع و راحت
بیت کوین مانند طلا، بادوام، به راحتی تعویض‌پذیر، کمیاب و امن است. اما بیت کوین نسبت به طلا برتری دیگری نیز دارد، زیرا بهتر از طلا قابل حمل و قابل انتقال است. به دلیل ماهیت غیرمتمرکز بیت کوین، هر کسی می‌تواند آن را ذخیره کند. این در حالی است که عرضه طلا در کشورها کنترل میشود.
استدلال‌ها علیه ضد تورم بودن بیت کوین
بزرگ‌ترین استدلال علیه بیت کوین و نقش ضد تورمی آن نوسانات BTC است. بسیاری از مردم فکر می‌کنند که سرمایه‌گذاری در چیزی که می‌تواند 10 درصد از ارزش خود را طی یک شبانه‌روز از دست بدهد، مضحک است. اما این نگرانی با سرمایه‌گذاری بیشتر در بیت کوین و افزایش ارزش بازار (مارکت کپ) آن اهمیت کمتری پیدا می‌کند. وقتی ارزش بازار بیت کوین به 5 تریلیون دلار و بالاتر از آن برسد، عملا با توجه به سطح بسیار پایین نوسانات، رفتاری شبیه به طلا خواهد داشت.
موضوع قابل توجه این است که طلا نیز در بازههای ده ساله نوسان زیادی دارد و ممکن است در طول یک دهه هیچ پوششی در مقابل تورم ارائه ندهد. نمودار زیر نشان می‌دهد که استفاده از طلا به عنوان یک محافظ خوب در برابر تورم ارزهای فیات تا حد زیادی به زمان خرید وابسته است. برای مثال، اگر شما در اگوست 2011 اقدام به خرید طلا کرده باشید، در حال حاضر (اکتبر 2023) در ضرر هستید. بنابراین توانایی طلا برای مقاومت در مقابل تورم درست مثل بیت کوین به این بستگی دارد که آیا سرمایهگذاران «روی کف خریده‌اند» یا نه.
استدلال دیگر علیه مقاوم بودن بیت کوین در برابر تورم این است که بیت کوین به شدت با شاخص‌های بازار سهام مانند نزدک و S&P 500 همبستگی پیدا کرده است. یکی از قوی‌ترین استدلال‌ها برای سرمایه‌گذاری در طلا عدم همبستگی آن با بازارهای سنتی است. در سال‌های اول ظهور BTC، بسیاری از سرمایهگذاران از اینکه بیت کوین نه با طلا و نه با شاخص‌های اقتصادی همبستگی ندارد، به وجد آمده بودند. این باعث می‌شد BTC گزینه خوبی برای تنوع بخشیدن به سبد سرمایه آنها باشد. اما اخیرا رفتار بیت کوین بیشتر و بیشتر شبیه بازار سهام شده است و بسیاری احساس می‌کنند که بیت کوین مزیت عدم همبستگی را از دست داده است. در نتیجه، زمانی که سرمایهگذاران شروع به فروش وحشتزده یا پانیک سل (Panic Sell) می‌کنند، هم سهام و هم ارزهای دیجیتال به شدت دامپ می‌شوند. اما این روند عمدتا در دو سال گذشته شروع شده است و هنوز برای قضاوت در مورد تداوم آن زود است.
در شرایط رکود اقتصادی چه اتفاقی برای بیت کوین می‌افتد؟
بیت کوین از خاکستر بحران مالی ۲۰۰۸ که به عنوان «رکود بزرگ» نیز شناخته میشود، متولد شد. در پاسخ به ورشکستگی گسترده بانک‌ها، ساتوشی ناکاموتو بیت کوین را ساخت تا ارزی را در اختیار مردم قرار دهد که تحت کنترل اشخاص ثالث یا مقامات مرکزی نباشد. نتیجه یک ارز دیجیتال مستقل از هر نهاد یا کشوری است. در نتیجه بسیاری از سرمایهگذاران بیت کوین را به عنوان محافظی در برابر نرخ تورم دوره‌های رکود می‌بینند.
از سوی دیگر، همان طور که اشاره شد بیت کوین اخیرا همبستگی بیشتری با سایر بازارهای مالی پیدا کرده است و گاهی با سقوط سایر بازارها، قیمت آن کاهش مییابد. همچنین، محدودیت نقدینگی در دوره‌های رکود ممکن است باعث شود سرمایهگذاران شروع به فروش دارایی‌های پرریسک کنند و بیت کوین هنوز یکی از این دسته دارایی‌ها تلقی میشود. با وجود اینها، بیت کوین در دوره همه‌گیری کرونا افزایش قیمت قابل توجهی را تجربه کرد زیرا به عنوان یک محافظ ضد تورمی مورد توجه قرار گرفت.
آیا بیت کوین می‌تواند در درازمدت با تورم مقابله کند؟
بعید است که بیت کوین ارزهای متمرکز اصلی را سرنگون کند، اما از زمان آغاز به کار خود در سال 2009، چشم‌انداز مالی دنیا را تغییر داده است؛ فناوری آن پیشرفت‌های انقلابی در امور مالی غیرمتمرکز را حاصل کرده و برای مشتریان بدون بانک در مناطق کم‌درآمد و دور از دسترس مفید بوده است.
اگر چیزی به بیت کوین کمک کند تا به روش اصلی ذخیره ارزش تبدیل شود و در نتیجه کاملا ضدتورمی شود نوآوری و کاربردهای آن است که همچنان در حال گسترش هستند. نکته هیجان‌انگیز در مورد انقلاب بلاک چین این است که ما حتی نمی‌توانیم تصور کنیم چه موارد استفاده‌ای در آینده ممکن است از بیت کوین به وجود بیاید. سازندگان اولیه اینترنت احتمالا کاربرد پلتفرم‌هایی مانند اوبر و نتفلیکس را پیش‌بینی نمی‌کردند یا نمی‌دانستند اینترنت چقدر انقلابی خواهد بود. ما نیز هنوز در اوایل فناوری بیت کوین و بلاک چین هستیم و چشم‌انداز بیت کوین به عنوان ابزار ضد تورم روشن به نظر می‌رسد.
مسئله قابل توجه دیگر این است که به نظر می‌رسد طلا به دلیل نوسانات بالا درخشش خود را برای سرمایهگذاران جوان از دست داده است و بیت کوین به خاطر پتانسیل رشد سریع و عرضه محدود خود شانس خوبی برای جایگزینی آن دارد. برخی اقتصاددانان پیش‌بینی می‌کنند که صدها سال بعد، مورخان احتمالا به عصر ما به عنوان یک دوره دگرگونی نگاه می‌کنند که در آن جهان دیگر به «اشیا براق» اهمیت نمی‌دهد و بیشتر روی فضای مجازی و دارایی‌های دیجیتال تمرکز کرده است
اگر بر اساس لحظه حاضر قصاوت کنیم، بیت کوین واقعا چشم‌انداز مالی دنیا را بر هم زده، بسیاری از تزهای سنتی سرمایهگذاران را باطل کرده و اساسا چیزی را که زمانی غیر ممکن می‌پنداشتند، ممکن کرده است. شاید این برای اعتبار بخشیدن به بیت کوین به عنوان ابزار اصلی ذخیره ارزش و محافظ نهایی در مقابل تورم کافی باشد.
سخن پایانی
تورم اخیرا بیش از آنکه یک پدیده گذرا باشد، یک پدیده پایدار بوده است و یکی از عواقب آن این است که ارتباط بیت کوین و تورم بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. استدلال‌های مخالف می‌گویند نوسان بیت کوین زیاد است و نمی‌تواند به عنوان محافظ تورم جایگزین طلا و دیگر ابزارها شود، اما واقعیت این است که با افزایش ارزش بازار بیت کوین، این نوسان‌های شدید از بین می‌رود. بیت کوین مزایای متعددی دارد، اما مزیت بی چون و چرای آن بر ارزهای فیات و حتی طلا، کمیاب بودن بیت کوین است. به همین دلیل، بسیاری از سرمایهگذاران بر این باورند که بیت کوین پوشش بسیار خوبی در برابر افزایش تورم و از دست دادن قدرت خرید ارزهای فیات است.
تهیه شده در بیت 24
