چطور پروژه های کریپتویی و ارز دیجیتال کلاهبرداری را تشخیص بدهیم؟

پروژه های ارز دیجیتال اسکم امروزه فراگیر شده‌اند. در این مطلب، نحوه تشخیص پروژه، سایت و صرافی های کلاهبرداری ارز دیجیتال را آموزش می‌دهیم.

کلاهبرداران که در دنیا با عنوان اسکمر (Scamer) آن‌ها را می‌شناسند، همیشه به دنبال راه‌های تازه‌ای برای سرقت پول شما هستند و رشد بزرگ رمز ارزها طی سال‌های اخیر نیز فرصت‌های کلاهبرداری فراوانی را برای این افراد فراهم کرده است. به گزارش شرکت داده‌های بلاک چینی چینالاسیس (Chainalysis)، جرایم ارز دیجیتال در سال 2021 رکورد جدیدی را ثبت کرده و هکرها 14 میلیارد دلار کریپتو را سال گذشته به سرقت برده‌اند. به همین خاطر، آشنایی با انواع روش‌های متداول کلاهبرداری ارز دیجیتال و تشخیص پروژه ها، سایت ها و صرافی های تقلبی، به حفاظت از دارایی‌های کریپتویی شما کمک می‌کند.

انواع اسکم و کلاهبرداری ارز دیجیتال

راه های مختلفی برای اسکم از طریق رمز ارزها وجود دارد که آشنایی با انواع آن‌ها باعث می‌شود دید بهتری نسبت به نحوه مراقبت از دارایی‌هایتان بیابید. پیشتر در مقاله‌ای جداگانه به بررسی انواع روش های کلاهبرداری با ارزهای دیجیتال پرداخته‌ایم، اما در ادامه نگاهی گذرا به آن‌ها خواهیم داشت. سپس به بررسی نحوه تشخیص پروژه های کلاهبرداری ار دیجیتال می‌پردازیم.

فیشینگ (Phishing)

کلاهبرداری فیشینگ از قدیم‌الایام وجود داشته است و همچنان محبوبیت خود را دارد. اسکمرها با ارسال ایمیل‌های حاوی لینک‌های مخرب، شما را به وبسایت‌های تقلبی و فیک هدایت کرده و با ترغیب شما به وارد کردن اطلاعات شخصی نظیر کلید خصوصی یا عبارت بازیابی کیف پول ارز دیجیتال، دارایی‌هایتان را سرقت می‌کنند.

برخلاف رمز عبور، شما برای دسترسی به والت‌های رمز ارزی تنها به یک کلید خصوصی نیاز دارید و در صورت سرقت این کلید، تغییر آن نیز امکان‌پذیر نخواهد بود. هر کلید به یک والت منحصربه‌فرد متصل است، بنابراین از آنجایی که امکان تغییر آن وجود ندارد، باید یک کیف پول جدید بسازید.

برای جلوگیری از کلاهبرداری فیشینگ، هیچ‌گاه روی لینک‌های ناشناس کلیک نکرده و اطلاعاتتان را وارد لینک‌های ارسالی در ایمیل‌ها نکنید. برای استفاده از خدمات وبسایت‌هایی مانند صرافی‌های غیر متمرکز که نیازمند اتصال کیف پول به سایت مربوطه هستند، همیشه به صورت مستقیم وارد آن‌ها شده و لینک آدرس (URL) را به دقت بررسی کنید.

سایت و صرافی فیک ارز دیجیتال

گاهی اوقات اسکمرها با ساخت پلتفرم‌های جعلی معاملات رمز ارزها یا نسخه‌های فیک والت‌های رسمی، به دنبال فریب قربانیان هستند. این سایت های جعلی غالبام نام مشابه اما کمی متفاوت نسبت به وبسایت‌های رسمی دارند. پلتفرم‌های تقلبی در وهله اول درست به‌نظر می‌رسند، بنابراین تشخیص تفاوت‌ها در نگاه اول کمی دشوار است. سایت‌های جعلی کلاهبرداری رمز ارزها به دو روش عمل می‌کنند:

• وبسایت فیشینگ: تمام اطلاعات وارده از سوی شما مانند رمزعبور و عبارت بازیابی کیف پول و دیگر اطلاعات مالی، در دست کلاهبرداران قرار می‌گیرد.
• سرقت مسقیم: ابتدا، سایت مربوطه اجازه برداشت مقدار کمی پول را به شما می‌دهد. پس از اینکه تراکنش درست انجام شد، احتمال واریز پول بیشتر توسط شما وجود دارد. در مرحله دوم، به محض تلاش برای برداشت، سایت از کار می‌افتد یا درخواست شما را رد می‌کند.

اپلیکیشن های جعلی

راه دیگر کلاهبرداری ارز دیجیتال که شاید تشخیص آن کمی زمان‌بر باشد، هدایت کاربران به دانلود و نصب برنامه‌های تقلبی از طریق گوگل پلی، اپ استور یا دیگر منابع ارتباطی مانند ارسال لینک از طریق اس‌ام‌اس، تلگرام یا دیگر رسانه‌های اجتماعی است. با اینکه این اپلیکیشن‌ها سریعا شناسایی و از استورها پاک می‌شوند، اما تا پیش از آن ممکن است هزاران نفر آن‌ها را دانلود کرده و در دام اسکمرها بیفتند.

بنابراین همیشه از سایت‌های قدیمی و شناخته‌شده استفاده کرده و در رابطه با اپلیکیشن‌ها و صرافی‌های جدید هشیار باشید. همیشه پیش از استفاده از پلتفرم و نصب برنامه روی کامپیوتر یا موبایل تحقیقات کاملی انجام داده و نسبت به اعتبار آن مطمئن شوید.

تاییدیه‌های جعلی از سوی افراد مشهور

کلاهبرداران گاهی با ادعای تایید یک پروژه توسط سلبریتی‌ها، تاجران معروف یا اینفلوئنسرها، توجهات را به اهداف بالقوه خود جلب می‌کنند. گاهی اوقات، این روش از طریق فروش رمز ارزهایی که وجود خارجی ندارند به تریدرهای ساده‌لوح انجام می‌شود. این نوع اسکم‌ها پیچیدگی‌های خاص خود را دارند و حتی می‌توانند بروشورها و وبسایت‌های پر زرق و برقی را شامل شوند که نشان‌دهنده تایید یک سلبریتی نظیر ایلان ماسک هستند.

سایت های جعلی استخراج ابری رمز ارز

کلاود ماینینگ (Cloud Mining) روشی است که شرکت‌ها با اجاره دستگاه‌های سخت‌افزاری استخراج خود در ازای یک مبلغ ثابت و سهمی از درآمد کسب‌شده، قابلیت ماین کردن ارزهای دیجیتال را برای افراد فراهم می‌کنند. از نظر تئوری، این متد به افراد اجازه می‌دهد که بدون خرید ریگ‌ سخت‌افزاری، از راه دور به ماینینگ بپردازند. با این وجود، بسیاری از شرکت‌های استخراج ابری کلاهبرداری بوده یا در بهترین حالت، کارایی چندانی ندارند که در نهایت به از دست رفتن پول و انرژی یا کسب درآمد کمتر از مقدار وعده‌داده‌شده منجر می‌شود.

عرضه اولیه سکه (ICO) اسکم

عرضه اولیه سکه (ICO) راهی برای آغاز به کار یک شرکت فعال در حوزه کریپتو برای جمع‌آوری سرمایه از طریق کاربران آتی است. در این روش، در ازای ارسال رمز ارزهایی نظیر بیت کوین یا دیگر توکن‌های مشهور، خرید کوین پروژه مربوطه با قیمتی پایین‌تر وعده داده می‌شود. تا کنون ICOهای متعددی با موفقیت انجام شده‌اند، اما برخی دیگر نیز با فریب سرمایه گذاران از طریق اجاره دفاتر جعلی و بازاریابی‌های چشم‌نواز، به کلاهبرداری اقدام کرده‌اند.

طرح‌های پامپ و دامپ

پامپ و دامپ (Pump & Dump) طرحی است که در آن یک کوین یا توکن از طریق ایمیل یا رسانه‌های اجتماعی نظیر توییتر، فیسبوک یا تلگرام، توسط کلاهبرداران شدیدا هایپ می‌شود و توجهات را به خود جلب می‌کند. تریدرهایی هم که به دنبال از دست دادن فرصت‌ها نیستند، با خرید آن رمز ارز باعث رشد قیمت می‌شوند. سپس اسکمرها با موفقیت در افزایش قیمت‌ها، دارایی‌های خود را فروخته و ریزش قیمت‌های شدید را به بار می‌آورند. این اتفاق حتی می‌تواند طی چند دقیقه بیفتد.

تشخیص کلاهبرداری ارز دیجیتال از طریق ارائه هدایا

اینجا همان جایی است که اسکمرها با وعده دادن معادل رمز ارز یا چند برابر آن، افراد را به ارسال ارز دیجیتال به یک آدرس ترغیب می‌کنند. پیام‌رسانی‌های هوشمندانه از سوی حسابی که بسیار هم معتبر به‌نظر می‌رسد، می‌تواند حس مشروعیت را در افراد ایجاد کند. قربانیان با خود فکر می‌کنند که شانس در خانه‌شان را زده و با طمع کسب چند برابر پولشان، دارایی‌های خود را برای کلاهبرداران ارسال می‌کنند.

این همان اتفاقی است که در سال 99 در توییتر افتاد. کلاهبرداران با هک 130 حساب مشهور در این پلتفرم، در توییتی همگانی آدرسی را ارائه و به ترغیب کاربران به ارسال بیت کوین اقدام کرده بودند.

بنابراین مراقب وعده‌های پوچ و توخالی اینگونه افراد باشید. فکر کنید چرا یک نفر باید در ازای ارسال رمز ارز به وی، دو برابر مبلغ را به شما بازگرداند؟ ارزش افزوده این کار کجاست؟ چه اتفاقی قرار است برای پول‌های شما بیفتد؟ بدون وجود قرارداد چه تضمینی برای بازگرداندن دارایی‌ها وجود دارد؟ پرسیدن این سوالات به جواب درست کمک خواهد کرد.

نکات تشخیص و شناسایی پروژه های کلاهبرداری ارز دیجیتال

برای اینکه در دام اسکمرها نیفتید، یک سری نشانه‌های هشداردهنده وجود دارد که توجه به آن‌ها کارساز خواهد بود:

• وعده و تضمین سود: از آنجایی که در بازارهای مالی بالا و پایین زیادی وجود دارد، هیچ سرمایه گذاری مالی هم نمی‌تواند سود در آینده را تضمین کند. بنابراین هر پروژه رمز ارزی که وعده سود تضمینی به شما داد، باید یک چراغ قرمز در ذهنتان روشن شود.
• نداشتن وایت پیپر یا ضعیف بودن آن: از آنجایی که وایت پیپر یکی از جنبه‌های مهم عرضه اولیه هر پروژه است، هر ارز دیجیتالی هم باید آن را داشته باشد. در این مقاله باید نحوه طراحی و کار پروژه توضیح داده شده باشد. اگر پروژه‌ای وایت پیپر نداشت، یا فهمیدن نحوه کار آن دشوار بود، هشیاریتان را دوچندان کنید.
• بازاریابی بیش از حد: تمام کسب و کارها خودشان را تبلیغ می‌کنند. اما یکی از راه‌های کلاهبرداران برای جذب افراد، مارکتینگ گسترده به صورت آنلاین، از طریق اینفلوئنسرها، تبلیغات آفلاین و موارد دیگر است. این رویکرد با هدف جمع‌آوری سریع پول و رساندن نام پروژه به گوش افراد زیاد در کوتاهترین زمان ممکن طراحی شده است. هر زمان حس کردید بازاریابی یک پروژه بیش از حد زیاد است یا ادعاهای گزاف بدون پشتوانه می‌کند، تحقیقات بیشتری انجام دهید.
• اعضای تیم بی‌نام و نشان: همانند اکثر کسب و کارها، یافتن اطلاعات درباره افراد پشت یک پروژه باید راحت باشد. یکی دیگر از راه‌های تشخیص یک پروژه کلاهبرداری ارز دیجیتال، این است که تیم سازنده ناشناس باشند. اگر نتوانستید مجریان یک بیزینس را به صورت آنلاین پیدا کنید، هشیار باشید.
• پول رایگان: چه به صورت پول نقد یا رمز ارز، هرگونه وعده فرصت سرمایه گذاری و کسب پول رایگان به احتمال قوی جعلی و با هدف سرقت دارایی‌های شماست. این دارایی حتی می‌تواند زمان شما باشد.

چگونه به دام کلاهبرداری ارز دیجیتال نیفتیم؟

بسیاری از اسکم‌های حوزه کریپتو بسیار پیچیده و قانع‌کننده هستند. به همین خاطر، چند روش را برای مراقبت از دارایی‌هایتان معرفی می‌کنیم تا در صورت به دام افتادن همچنان قابلیت محافظت از دارایی‌ها وجود داشته باشد:

• از کیف پول‌تان محافطت کنید: برای خرید رمز ارزها، شما به یک والت نیاز دارید. اکثر کیف پول‌ها هم در هنگام ساخت، یک عبارت بازیابی یا کلید خصوصی ارائه می‌کنند. اگر شرکتی از شما خواست این کلیدها را با هدف سرمایه گذاری با آن‌ها به اشتراک بگذارید، در معرض اسکم و کلاهبرداری هستید. هیچ‌گاه این کلمات یا کلیدهای خصوصی خود را در اختیار دیگران قرار نداده و آن‌ها را به صورت آنلاین در دستگاه‌های متصل به اینترنت نگهداری نکنید.
• مراقب اپلیکیشن کیف پول باشید: اولین باری که پول جابه‌جا می‌کنید، برای تایید اعتبار برنامه نصب‌شده، مقدار کمی رمز ارز منتقل کنید. اگر در هنگام به‌روزرسانی برنامه نیز متوجه رفتار مشکوکی شدید، آپدیت را لغو کرده و برنامه را از روی دستگاه پاک کنید.
• فقط روی پروژه‌ای که آن را می‌فهمید سرمایه گذاری کنید: اگر نحوه کار یک رمز ارز برایتان شفاف نیست، بهتر است صبر کرده و تحقیقات بیشتری انجام دهید.
• عجله نکنید: اسکمرها عموما از تاکتیک‌های اعمال فشار برای سرمایه گذاری سریع پول استفاده می‌کنند. مثلا، با وعده سود یا تخفیف بیشتر، از شما می‌خواهند تا یک ساعت دیگر پول را به پروژه واریز کنید. در این حالت، عجله نکرده و تحقیقات کامل شخصی خود را انجام دهید.
• مراقب تبلیغات در رسانه‌های اجتماعی باشید: کلاهبرداران حوزه کریپتو غالبا از رسانه‌های اجتماعی برای اجرایی کردن طراح‌های خود استفاده می‌کنند. این افراد ممکن است با استفاده از تصاویر غیرمجاز سلبریتی‌ها یا تاجران شناخته‌شده، به ایجاد حس اعتبار و مشروعیت اقدام کرده یا وعده پول رایگان و هدیه به شما بدهند. همیشه در هنگام مواجه با فرصت‌های رویایی کسب درآمد و ثروت یک‌شبه تا حدودی شکاک باشید.
• تماس‌های ناگهانی را نادیده بگیرید: اگر فردی از ناکجا آباد با شما تماس گرفت تا یک فرصت سرمایه گذاری در رمز ارزها را معرفی کند (مانند دوست مدرسه‌تان که بعد از سال‌ها درصدد بازاریابی شبکه‌ای است یا فردی که به شما می‌گوید در قرعه‌کشی برنده شدید)، آن را در ابتدای امر یک پیشنهاد کلاهبرداری در نظر بگیرید. هیچ‌گاه اطلاعات شخصی نظیر شماره و رمز کارت عابر بانک و کلید خصوصی کیف پول‌تان را فاش نکرده و از انتقال پول به دیگران جدا خودداری کنید.
• تنها از پلتفرم‌های معتبر اپلیکیشن دانلود کنید: با اینکه برنامه‌های فیک و جعلی می‌توانند از گوگل و اپ استور سر در بیاورند، اما همچنان دانلود اپلیکیشن از آن‌ها نسبت به دیگر پلتفرم‌ها امن‌تر است.
• تحقیقات خودتان را انجام دهید: رمز ارزهای معروف اسکم نیستند. اما اگر تا به‌حال اسم پروژه‌ای به گوشتان نخورده است، وایت پیپر و هویت تیم سازنده را بررسی کرده و نظرات واقعی افراد نسبت به آن را بخوانید.
• زیادی خوب بودن خوب نیست: شرکت‌هایی که وعده تضمین سود یا ثروتمند شدن یک‌شبه را به شما می‌دهند، کلاهبرداری‌اند. اگر چیزی زیاد از حد خوب به نظر می‌رسد، مراقب باشید.

در آخر اینکه همانند بسیاری از فرصت‌های سرمایه گذاری، هیچ‌گاه پولی که قادر به از دست دادن هستید را وارد پروژه‌های رمز ارزی نکنید. اگر حتی از شما کلاهبرداری هم نشود، بازار ارز دیجیتال نوسان بالایی دارد و درک و تشخیص ریسک‌ها، از عوامل حیاتی فعالیت در آن است.

اگر قربانی کلاهبرداری رمز ارزها شدیم چه کاری باید انجام دهیم؟

افتادن در دام پروژه‌های اسکم کریپتویی می‌تواند فاجعه‌آمیز باشد. به همین خاطر، اقدام سریع در صورت ارسال پول یا افشای اطلاعات شخصی امری ضروری است. اگر اقدامات زیر را انجام داده‌اید، سریعا با بانک خود تماس بگیرید:

• با استفاده از کارت خود پرداختی انجام داده‌اید
• حواله بانکی انجام داده‌اید
• اطلاعات حسابتان را در اختیار دیگران گذاشته‌اید

کلاهبرداران رمز ارزها عموما اطلاعات سرقتی از قربانیان را به دیگران می‌فروشند. بنابراین تغییر نام کاربری و رمز عبور حساب‌های رسانه اجماعی و سوزاندن کارت از جمله مهمترین اقدامات برای جلوگیری از خسارت‌های آتی است. اگر قربانی اسکم‌های آنلاین در رسانه‌های اجتماعی مانند توییتر و تلگرام هستید، آن را حتما به پلتفرم مربوطه گزارش کنید. پلیس فتا ارگان مهمی برای مقابله با جرایم سایبری است. حتما در صورت بروز هرگونه مشکل به این سازمان مراجعه کرده و شکایت خود را مطرح کنید.

جمع‌بندی

کلاهبرداران همیشه به دنبال راه‌های جدید سرقت از سرمایه گذاران حوزه‌های مالی هستند. رمز ارزها نیز به دلیل جدید بودن و پیچیدگی‌هایی که دارند، به یک صنعت جذاب برای این افراد تبدیل شده‌اند. تشخیص انواع راه‌های کلاهبرداری از طریق کریپتو و ارز دیجیتال از جمله عومل حیاتی مراقبت از دارایی‌های رمز ارزی است.

تهیه شده در بیت 24