عرضه اولیه سکه – ICO چیست و چه کاربردی در بلاک چین و ارز دیجیتال دارد؟

ICO عرضه اولیه سکه (Initial Coin Offering) که به اختصار ICO نامیده می‌شود، روش اصلی جذب سرمایه‌ی مورد نیاز برای توسعه یک رمز ارز جدید است.

ما در دوران دیجیتالی شگفت‌انگیزی زندگی می‌کنیم. ساعت، عکس، تلویزیون، بازاریابی و حتی رابطه‌هایمان هم دیجیتالی شده است. دنیا فقط یک ارز دیجیتال کم داشت که با آمدن بیت کوین آن را هم به دست آوردیم. پس مفهومی مثل ICO که به معنای دیجیتالی شدن سهام‌ها است، نباید کسی را متعجب کند. علیرغم شباهت‌های زیاد آن به عرضه اولیه سهام (Initial Public Offering)، در یک عرضه اولیه سکه:

1. سهمی از یک شرکت آینده به دست نخواهید آورد.
2. باید به نوعی با فناوری بلاک چین مرتبط باشد.

عرضه اولیه سکه چه سودی برای استارتاپ‌ها دارد؟

ICO یک روش جمع آوری سرمایه نسبتا جدید است و هر چند روش عرضه اولیه سهام یا IPO مطمئن‌تر به نظر می‌رسد، مزایای آن کاملا برتر هستند:

1. حفظ کنترل: در این روش سرمایه‌گذار در شرکت شما شریک نمی‌شود و به جای آن، خدماتی که در آینده قرار است ارائه دهید را به وی می‌فروشید. بدین ترتیب سرمایه را جمع آوری کرده و کنترل کسب و کارتان را هم از دست نمی‌دهید.
2. جهانی شدن: در عرضه اولیه سکه محدودیت‌های فردی یا مکانی وجود ندارد و می‌توانید از اقصی نقاط جهان سرمایه جمع آوری کنید.
3. عدم وجود مقررات: دیگر خبری از قوانینی که می‌توانند کارتان را چندین ماه عقب بیندازند نیست. موفقیت یک استارتاپ حوزه تکنولوژی به اول بودن آن در بازار بستگی دارد و بدیهی است که کنار رفتن مقررات سرعت پیشرفت هر پروژه‌ای را بیشتر می‌کند.

عرضه اولیه سکه چگونه کار می‌کند؟

قبل از هر چیز به استارتاپی نیاز داریم که یک ایده جالب و مرتبط با بلاک چین داشته باشند. ایده‌ای مثل فروش درخت‌های اصلاح‌شده ژنتیکی که پس از رشد، در ازای دریافت یک بیت کوین اسم شما روی برگ‌هایشان حک خواهد شد. ممکن است پیش خودتان فکر کنید این ایده خیلی عجیب است، ولی فراموش نکنید که ایده‌های خیلی عجیب و غریب‌تر باعث ایجاد کسب و کارهای موفق شده‌اند!

استارتاپی که قصد فروش چنین درخت‌هایی دارد، می‌تواند با یک کمپین بازاریابی از مردم بخواهد توکن‌هایش را خریداری کنند.

توکن ICO چیست؟

عرضه اولیه سکه شباهت زیادی به بازی مونوپولی دارد؛ شرکت‌کنندگان به خرید و فروش چیزی می‌پردازند که در واقعیت وجود ندارد و در پایان عده‌ای برنده و عده‌ای بازنده خواهند بود. توکن ICO نشانگر میزان سرمایه‌ای است که به یک استارت آپ اهدا کرده‌اید؛ هر چقدر پول بیشتری بدهید، توکن بیشتری دریافت می‌کنید. این توکن‌ها را می‌توان فروخت و یا بعدا برای استفاده از خدمات استارتاپ خرج کرد.

همان طور که قبلا اشاره کردیم، در یک عرضه اولیه سکه، سهام شرکت به شما تعلق نمی‌گیرد. پس چرا مردم برای آن پول خرج می‌کنند؟ دلیل، وجود قراردادهای هوشمند ICO است.

قرارداد هوشمند ICO چیست؟

استارتاپی که قصد داشت درخت‌های اصلاح‌شده ژنتیکی را به فروش برساند، باید به سرمایه‌گذارانش قول بدهد در آینده یک چیز ارزشمند نصیبشان خواهد شد. این تعهد می‌تواند در مورد یک درخت رایگان، ۲ درصد از درآمد شرکت در آینده، و یا هر چیز ارزشمند دیگری باشد.

قرارداد هوشمند ICO در واقع یک توافق‌نامه بین شرکت برگزار کننده عرضه اولیه سکه و صاحب توکن (سرمایه‌گذار) است. این نوع قرارداد در صورت فراهم شدن شرایط از پیش تعیین شده، به صورت اتوماتیک اجرا خواهد شد. برای مثال یک قرارداد ممکن است به گونه ساخته شود که هر کسی قبل از اتمام سال ۲۰۲۰ توکن خریداری کرده، بتواند آن را با قیمت ثابت به فروش برساند. بنابر این به هنگام فروش توکن توسط این دسته از خریداران، قیمت به صورت خودکار تنظیم خواهد شد.

یک قرارداد هوشمند چگونه ساخته می‌شود؟

بیشتر این قراردادها هنوز هم در پلتفرم اتریوم ایجاد می‌شوند، اما پلتفرم‌های دیگری مثل کانفیدیل (Confideal)، چین لینک (ChainLink) و بلاک کت (BlockCAT) نیز از آن‌ها پشتیبانی می‌کنند و بدون شک مزایا و معایب خودشان را دارند.

چرا باید روی توکن‌های ICO سرمایه گذاری کرد؟

1. بر اساس شرایط تعیین شده در قرارداد هوشمند، ممکن است در آینده از مزایایی برخوردار شوید.
2. توکن‌ها، پتانسیل رشد قیمت سریع دارند و با خرید و فروش به موقع می‌توانید سود خوبی کسب کنید. درست مثل کاری که در بورس اوراق بهادار انجام می‌شود.

حالا که مشخص شد با یک بورس الهام گرفته از ‌بیت کوین رو به رو هستیم، آیا به جای خرید سهام اپل و اینتل، سرمایه‌گذاری روی استارتاپی که قصد فروش درخت‌های عجیب و غریب دارد، عاقلانه است؟

برای پاسخ به این سوال می‌توانیم تعدادی آمار جالب را با هم مرور کنیم:

1. پلوتوس (Plutus) یک اپلیکیشن پرداخت آسان بیت کوینی است که در سال ۲۰۱۶ عرضه اولیه سکه خود را انجام داد و توکن‌هایش را با قیمت آغازین ۱.۱۸۳ دلار به فروش رساند. بعدها قیمت این توکن به ۱۵.۱۲۲ دلار افزایش یافت و این یعنی سرمایه‌گذاران اولیه ۱۱۷۸ درصد سود کرده‌اند!
2. یک رمز ارز دیگر به نام نئو (Neo) با ۳۳ سنت کار خود را شروع کرد و در سال ۲۰۱۸ قیمت آن از ۱۹۶ دلار فراتر رفت. محاسبه درصد سود این مثال را به خودتان واگذار می‌کنیم!

اقدامات و تاثیر کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا روی ICOها

همان طور که قبلا اشاره شد، مقررات خاصی برای برگزاری یک عرضه اولیه سکه وجود ندارد، ولی با این حال کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) اختیار دخالت در روند کاری آن را دارد. این موضوع در سرنوشت یک ICO که در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ توسط خالق تلگرام برگزار شد و بیش از ۱.۷ میلیارد دلار سرمایه هم جمع آوری کرد، مشهود است. سازمان SEC طی یک اقدام فوری و به دلیل احتمال صورت گرفتن اقدامات غیرقانونی توسط تیم توسعه دهنده، توانست مجوز منع فعالیت موقت این پروژه را دریافت کند. سپس در ماه مارچ سال میلادی جاری، حکم اولیه دادگاه ناحیه‌ای ایالات متحده در ناحیه جنوبی نیویورک (SDNY)، شرکت تلگرام را به بازگرداندن ۱.۲ میلیارد دلار سرمایه، و پرداخت ۱۸.۵ میلیون دلار جریمه مدنی محکوم کرد.

مزایا و معایب عرضه اولیه سکه

هر شرکتی به آسانی می‌تواند یک عرضه اولیه سکه برگزار کند و سرویس‌های آنلاینی وجود دارند که می‌توانند در عرض چند ثانیه توکن‌های جدید موردنیازشان را بسازند. سرمایه گذاران باید به این موضوع توجه داشته باشند و فراموش نکنند که توکن‌ها ارزش ذاتی یا ضمانت قانونی ندارند. برگزار کنندگان یک عرضه اولیه سکه توکن‌ها را بر اساس قوانین ICO ایجاد کرده و سپس آن‌ها را مطابق برنامه‌شان بین سرمایه گذاران توزیع می‌کنند.

سرمایه گذاران اولیه یک ICO معمولا با امید به این که پروژه در آینده موفق خواهد شد، توکن‌های آن را خریداری می‌کنند. چون اگر پروژه واقعا موفق شود، ممکن است قیمت هر توکن افزایش چشمگیری داشته باشد. بنابراین می‌توان گفت که مزیت اصلی یک ICO، پتانسیل سوددهی بالای آن است.  در گذشته، عرضه اولیه سکه توانسته سرمایه گذاران را به میلیونر تبدیل کند. برای مثال در سال ۲۰۱۷ تعداد ۴۳۵ عرضه اولیه سکه موفق ثبت شد و میانگین سرمایه جمع آوری شده توسط هر کدام ۱۲.۷ میلیون دلار بود. بدین ترتیب در سال ۲۰۱۷ میزان سرمایه جمع آوری شده از طریق ICO چیزی نزدیک به ۵.۶ میلیارد دلار بوده است و ۱۰ پروژه بزرگ مربوط به آن سال ۲۵ درصد از مبلغ را دریافت کرده بودند. علاوه بر این، در سال ۲۰۱۷ میانگین بازگشت سرمایه دلاری ICOها ۱۲.۸ برابر سرمایه اولیه بوده است.

از آن جایی که ICOها پرچم‌دار صنایع رمز ارزی و بلاک چینی هستند، شرکت در آنان چالش‌ها، ریسک‌ها، و فرصت‌های غیرمنتظره مخصوص خودش را به همراه خواهد داشت. بیشتر سرمایه گذاران با امید دریافت سریع سود بالا در مراسم عرضه اولیه سکه شرکت می‌کنند. این امید توسط موفق‌ترین ICOهای تاریخ که سودهای نجومی برای سرمایه گذاران‌شان به ارمغان آورده‌اند، ایجاد شده است. البته این هیجان سرمایه گذاران می‌تواند کاربران را گمراه هم بکند؛ چون عمدتا مقررات خاصی برای برگزاری ICO وجود ندارد و به همین دلیل، کلاهبرداران می‌توانند از افراد حریص و سرمایه گذارانی که آگاهی کافی ندارند سواستفاده کنند. قوانین عرضه اولیه سکه توسط ارگان‌های دولتی مثل SEC تعیین نشده و اگر دارایی سرمایه گذار به علت فریب خوردن یا بی‌کفایتی از دست برود، ممکن است هرگز بازیابی نشود.

در اوایل سپتامبر سال ۲۰۱۷ شاهد واکنش‌های متفاوت ارگان‌های دولتی و غیر دولتی نسبت به ICOها بودیم. بانک مردم چین (People’s Bank of China) به صورت رسمی برگزاری عرضه اولیه سکه را منع کرد و آن را مانعی برای ثبات اقتصادی و مالی دانست. این بانک مرکزی، استفاده توکن به عنوان ارز را ممنوع و بانک‌هایی که خدمات مربوط به ICO ارائه می‌کنند را هم تحریم کرد. بدین ترتیب حتی تعدادی از عرضه اولیه سکه‌های تکیمل شده هم شامل پرداخت جریمه شدند. انتشار این خبر به کاهش قیمت بیت کوین و اتریوم منجر شد و بسیاری به این نتیجه رسیدند که بزودی شاهد اعمال قوانین رمز ارزی خواهیم بود. در اوایل سال ۲۰۱۸، شرکت‌های توییتر، فیس بوک و گوگل نمایش تبلیغات ICO را ممنوع کردند.

کلاهبرداری با عرضه اولیه سکه

خطر کلاهبرداری در هر حوزه‌ای وجود دارد. یک استارتاپ به نام کاندیدو (Condido) پس از جمع آوری ۳۷۵ هزار دلار، وب سایت خود را حذف کرد و کسی نتوانست بنیان‌گذارانش را پیدا کند. به نظر می‌رسد که امروزه برای سرقت‌های بزرگ دیگر حتی لازم نیست از خانه خارج شوید!

چگونه عرضه‌های اولیه سکه تقلبی را شناسایی کنیم؟

1. تیم استارت آپ ناشناس: در دنیای رمز ارزها تمرکز زدایی و حفظ حریم خصوصی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، ولی آیا کسی پولش را در اختیار یک فرد ناشناس قرار می‌دهد؟ بهتر است قبل از شرکت در یک ICO همیشه بنیان‌گذاران استارتاپ میزبان را بشناسید.
2. سودهای نجومی: اگر از سودهای خیلی بالاتر از میانگین بازار صحبت می‌کنند، بهتر است دلایل قوی داشته باشند. در غیر این صورت احتمال کلاهبرداری بالا است.
3. مسیر توسعه نامشخص: اگر استارتاپ با جدیت کار خود را دنبال کند، مسیر توسعه یک سال آتی را با جزئیات کامل مشخص خواهد کرد. اگر وب سایت‌شان به جای مشخص کردن برنامه، وعده‌های پر زرق و برق می‌دهد، بهتر است در سرمایه‌گذاری تجدید نظر کنید.

Pre-ICO چیست؟

به توکن‌هایی که قبل برگزاری عرضه اولیه سکه فروخته می‌شوند، Pre-ICO گفته می‌شود. گاهی اوقات یک شرکت سرمایه لازم برای برگزاری ICO (تبلیغات و دیگر موارد) را ندارد و برای همین تعدادی از توکن‌های خود را از قبل و به قیمتی ارزان‌تر به فروش می‌رساند. خرید این نوع توکن‌ها معمولا سود خوبی به همراه خواهد داشت و موجودی محدود آن‌ها ممکن است در عرض چندین ثانیه به اتمام برسد. بنابر این اگر به دنبال خرید توکن‌های Pre-ICO هستید، باید همیشه اخبار مربوط به ICOها را دنبال کنید.

البته پیدا کردن این نوع مراسم‌ها آسان نیست، چون اکثر اوقات برای عده‌ای محدود از سرمایه‌گذاران برگزار می‌شوند که قرار است نقش «سرمایه‌گذار فرشته» را ایفا کنند. بدین ترتیب استارت آپ می‌تواند با استفاده از پول جمع آوری شده در Pre-ICO، در فروش اصلی یا ICO سرمایه خیلی بیشتری جذب کند.

منبع: cointelegraph.com