سوشال فای چیست؟ ترکیب شبکه‌های اجتماعی با امور مالی غیرمتمرکز

یکی از مهم‌ترین فناوری‌های ارتباطی دنیای امروز ما، رسانه‌های اجتماعی هستند. این رسانه‌ها تحت‌کنترل شرکت‌های بزرگی قرار دارند که بر تمام فعالیت‌های ما و بر درآمدی که از این طریق کسب می‌کنیم، نظارت می‌کنند. بااین‌حال، همان‌طور که امور مالی غیرمتمرکز (Defi) توانسته است امور مالی سنتی را دستخوش تحول کند، پلتفرم‌های مبتنی بر وب ۳ هم در حال تغییر دنیای رسانه‌های اجتماعی هستند. حال چه می‌شود اگر بتوان رسانه‌های اجتماعی را با امور مالی در فضای وب ۳ ترکیب کرد؟ این همان چیزی است سوشال فای(SocialFi) نوید آن را به ما می‌دهد.

سوشال فای روشی انقلابی برای ترکیب رسانه‌های اجتماعی با امور مالی غیرمتمرکز است و قرار است به ایجاد فناوری‌های نوآورانه برای نسل‌های آینده کمک کند. در این مطلب، ابتدا با سوشال فای آشنا می‌شویم و به بررسی کامل ویژگی‌ها و اهداف آن و نیز پلتفرم‌ها و پروژه‌های مهمی که در این حوزه وجود دارند، می‌پردازیم. اگر کنجکاوید بدانید سوشال فای چیست و چطور بر رسانه‌های اجتماعی که امروزه از آنها استفاده می‌کنیم تأثیر خواهد گذاشت، این مطلب را مطالعه کنید.

سوشال فای چیست؟

سوشال فای (SocialFi) مخفف عبارت Social Finance است که به‌معنای امور مالی شبکه‌های اجتماعی است. درواقع سوشال فای ترکیبی از شبکه‌های اجتماعی و امور مالی غیرمتمرکز برای ایجاد برنامه‌های اجتماعی غیرمتمرکز است. این تعریف نشان می‌دهد سوشال فای با رویکرد تمرکززدایی توسعه یافته است و هیچ واسطه‌ای آن را کنترل نمی‌کند. سوشال فای بر محافظت از حریم خصوصی کاربران و دارایی‌های شخصی آنها تأکید زیادی دارد؛ همان مفهومی که برای طرفداران و کاربران فناوری بلاک چین و ارزهای دیجیتال بسیار ارزشمند است.

در فضای سوشال فای، ایجاد، مدیریت و مالکیت پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی به‌طورکامل با رویکردی غیرمتمرکز و مبتنی بر وب ۳ صورت می‌گیرد. علاوه بر آن، کنترل کامل محتواهایی که کاربران تولید می‌کنند، برعهده خود آنهاست. کسب درآمد از این پلتفرم‌ها و محتواها به‌طور مستقیم انجام می‌شود و هیچ واسطه‌ای در این میان سود نمی‌برد. کسب درآمد از محتوا به‌طور معمول با ارزهای دیجیتال صورت می‌گیرد، اما مدیریت هویت و مالکیت دیجیتال، با توکن های غیرمثلی (NFT) سروکار دارد.

پلتفرم‌های سوشال فای، در اصل به‌عنوان سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO) ساخته می‌شوند. دلیلش این است که مدل حاکمیت دائو برای جلوگیری از سانسور از هر مدل حاکمیتی دیگری مناسب‌تر است. در دائوها، قدرت متمرکزی وجود ندارد و این مشارکت‌کنندگان شبکه هستند که باید به تصمیماتی که گرفته می‌شود، رأی دهند. ازآنجاکه فناوری بلاک چین در چند سال گذشته به‌خوبی تکامل یافته است، بستر مناسب برای تعامل با رسانه‌های اجتماعی برای زیرساخت‌های سوشال فای، از قبل فراهم است.

سوشال فای چگونه کار می‌کند؟

گفتیم رسانه‌های اجتماعی سنتی تحت کنترل سازمان‌های بزرگ هستند و بنابراین، طبیعی است که این رسانه‌ها کاملا متمرکز باشند. ازآنجاکه در گذشته، گزارش‌های زیادی درباره نقض حریم خصوصی و امنیت داده‌های کاربران وجود داشته است، سوشال فای راهی برای شبکه‌سازی ارائه کرده است که ضمن حفظ حریم خصوصی و ایمنی کاربران، به آنها امکان می‌دهد خودشان بر محتوایی که تولید و ارسال می‌کنند، کنترل داشته باشند.

سوشال فای به کاربران اجازه می‌دهد از محتوای خود درآمد کسب کنند؛ اما این تنها ویژگی مهم آن نیست. کاربران می‌توانند با هرگونه فعالیت غیرمتمرکز در حوزه ارتباطات، ضرب توکن‌های غیرمثلی (NFT) و ساخت بازی‌های مبتنی بر وب ۳، درآمد به دست آورند. همچنین، درآمدهای تبلیغاتی در سوشال فای به‌شکل عادلانه توزیع می‌شود؛ به این معنا که تولیدکننده محتوا به‌طور بالقوه می‌تواند از درآمد حاصل از تبلیغات با استفاده از شبکه‌های سوشال فای هم سهمی داشته باشد.

دلایل پیدایش سوشال فای چه بوده است؟

حال سؤال اینجاست که اصلا سوشال فای چرا به وجود آمده است؟ آیا واقعا کاربرد یا مزایای خاصی دارد؟ برای پاسخ به این پرسش، ابتدا چالش‌هایی را که رسانه‌های اجتماعی در وب ۲ با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند معرفی و سپس بررسی می‌کنیم که سوشال فای چه راه‌حلی برای آنها دارد. برخی چالش‌های رسانه‌های اجتماعی در وب ۲ ما را به سمت سوشال فای سوق داده‌اند. برخی از مهم‌ترین چالش‌های رسانه‌های اجتماعی در وب کنونی عبارت‌اند از:

۱. نگاه محصول‌وار به کاربران

هر روز، بیش از نیمی از جمعیت جهان، به‌طور متوسط ۲ ساعت و ۲۷ دقیقه از روزشان را در رسانه‌های اجتماعی می‌گذرانند. بااین‌حال، درآمد حاصل از تمام تعاملات و داده‌هایی که کاربران در این رسانه‌ها به اشتراک می‌گذارند، فقط نصیب چند نهاد متمرکز و سهام‌داران آنها می‌شود. این فقط یک معنا می‌تواند داشته باشد: «اگر محصولی رایگان است، پس خود شما محصول هستید»! واقعا هم همین‌طور است. کاربران برای غول‌های فناوری دنیا از آمازون و متا گرفته تا اکس، چیزی جز محصول نیستند. اصلا چرا آنها باید به شما اجازه دهند از اینستاگرام، فیس‌بوک، سرویس وب آمازون و نظایر آنها مجانی استفاده کنید؟

۲. سانسور و سلب آزادی بیان

همه پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی این حق را به خود می‌دهند که به تولیدکنندگان محتوا به‌دلیل صحبت کردن درباره موضوعات خاص، اخطار داده و ادامه فعالیت را از آنها سلب کرده‌اند. می‌گویند این کار را برای جلوگیری از انتشار محتواهای نامناسب انجام می‌دهند، اما چند مورد سراغ دارید که محتوا هیچ مشکلی نداشته است و فقط به‌دلایل واهی و سیاست‌بازی‌های کثیف سانسور یا حذف شده است؟

۳. کسب درآمد به‌شکل غیرمستقیم

کاربرانی که در شبکه‌های اجتماعی فعالیت می‌کنند، هم از طریق داده‌هایی که به‌اشتراک می‌گذارند و هم از طریق تبلیغات، فقط برای صاحبان این پلتفرم‌ها درآمد می‌سازند و خودشان سهمی از آن ندارند. تولیدکنندگان محتوا و اینفلوئنسرها هم که برند شخصی خودشان را دارند، باید به روش‌های غیرمستقیم و با واسطه از برند خود درآمد کسب کنند. اعتبار اجتماعی آنها و تعداد دنبال‌کنندگانی که در پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی دارند، به‌طور مستقیم برایشان درآمدزا نیست.

۴. مالکیت دیجیتال

یکی دیگر از چالش‌های پلتفرم‌های اجتماعی، مالکیت دیجیتال و توانایی ردیابی مالکیت آثار است. مخصوصا هنرمندانی که آثار خود را به‌صورت آنلاین به اشتراک می‌گذارند، بیشتر از هرکسی برای آثار هنری که خلق می‌کنند، به مالکیت دیجیتال نیاز دارند.

۵. اشباع حوزه دیفای

بازار دیفای که از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۲ رشد قابل‌توجهی را تجربه کرد، اکنون در آستانه اشباع قرار دارد. بسیاری از افراد هنوز با این حوزه به‌خوبی آشنایی ندارند و باید بستری برای جذب مخاطب بیشتر به امور مالی غیرمتمرکز و برقراری ارتباط ایمن بین آنها وجود داشته باشد.

۶. رشد سریع جوامع وب ۳

جوامع درحال رشد وب ۳ نقشی اساسی در پیش‌برد سوشال فای به سوی فضای ارزهای دیجیتال و صنعت کریپتو ایفا کرده‌اند. با گسترش بیشتر این جوامع، تقاضا برای اشتراک‌گذاری محتوا نیز افزایش یافته است. باید راهی برای پاسخگویی به این حجم از تقاضا وجود داشته باشد.

سوشال فای برای غلبه بر چالش‌های وب ۲ چه راه حلی دارد؟

حال بیایید ببینیم سوشال فای چطور می‌تواند بر چالش‌هایی که درباره آنها صحبت کردیم، غلبه کند.

۱. دادن کنترل به دست خود کاربران در سوشال فای

سوشال فای با ارائه پلتفرم‌ها و شبکه‌های اجتماعی غیرمتمرکز به کاربران اجازه می‌دهد خودشان کنترل داده‌هایی را که منتشر می‌کنند در اختیار داشته باشند. این موضوع دست شرکت‌های بزرگ و غول‌های رسانه‌های اجتماعی را از داده‌های کاربران کوتاه می‌کند. در سوشال فای، کاربران دیگر صرفا محصولی برای شرکت‌ها نیستند.

۲. جلوگیری از سانسور با راه‌حلی غیرمتمرکز

گفتیم بیشتر پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی در وب ۲ با مفهوم سانسور درگیرند. بااین‌حال، دلیل نمی‌شود که چون ما از سانسور بیزاریم، اجازه بدهیم محتواهای نامناسب بدون هیچ‌گونه کنترلی در سراسر جهان، توزیع شوند. به قشرهای آسیب‌پذیری مانند کودکان یا افراد دارای ناتوانی جسمی فکر کنید. تصور کنید افرادی مدام مطالب توهین‌آمیز، نامناسب یا خشونت‌بار منتشر کند که به چنین قشرهایی آسیب برساند و هیچ نیرویی قادر به حذف آنها از پلتفرم‌ها نباشد. بعید است کسی با این موضوع موافق باشد؛ بنابراین جایی باید تعادل برقرار شود.

پلتفرم های سوشال فای، از راه‌حلی غیرمتمرکز استفاده می‌کنند که با برچسب‌گذاری داده‌های آنچین (درون‌زنجیره‌ای) کار می‌کند. همه مطالبی که در یک پلتفرم سوشال فای به‌شکل عمومی قابل‌مشاهده هستند، آنچین محسوب می‌شوند. بنابراین، این داده‌ها تحت قوانین برچسب‌گذاری براساس موضوع و ماهیت کلماتی که در پست به کار می‌رود قرار می‌گیرند. انتخاب پست‌های مناسب بر این اساس، وظیفه نودها خواهد بود.

هر نود به‌شکل جداگانه می‌تواند دخالت کند و پست نامناسب را تأیید کند. این موضوع به‌شکل قانونی پیگیری می‌شود. بنابراین، همه مسئولیت حذف پست یا مسدود کردن برچسب مربوطه، با همان نود است و باید دربرابر سانسوری که انجام داده است پاسخگو باشد. در اینجا، دیگر با یک مقام مرکزی یا تیمی کوچک در سازمانی متمرکز طرف نیستیم که بنا به مصلحت یا براساس قوانین دلخواه خودشان در شبکه، مطلبی را حذف کنند و کسی نتواند آنها را بازخواست کند.

۳. کسب درآمد از فعالیت‌های آنلاین در سوشال فای

یکی از مهم‌ترین اصول طراحی اپلیکیشن‌های وب ۳، مدیریت عادلانه مشوق‌های مالی بین همه ذی‌نفعان بوده است؛ هدفی که فقط با استفاده از مدل دائو امکان‌پذیر است. اپلیکیشن‌های سوشال فای، با استفاده از مفهوم توکن‌های سوشال (social token) درون‌برنامه‌ای، این هدف را یک گام جلوتر می‌برند.

توکن‌های سوشال، همان توکن‌های کاربردی در دنیای دیفای و گیمفای هستند که برای پیش‌برد اقتصاد درون‌برنامه‌ای به کار می‌روند؛ بااین‌تفاوت که این کار را بهتر انجام می‌دهند.

توکن‌های سوشال، صرفا برای اپلیکیشن‌ها نیستند، حتی خود کاربران هم می‌توانند توکن مخصوص به خودشان را داشته باشند و از آن درآمد داشته باشد. مثلا ایلان ماسک می‌تواند توکن خاص خودش را داشته باشد و با آن، اقتصاد خودش را مدیریت کند.

پر واضح است که ارزش هر توکن، به‌شکل مستقیم با قدرت اجتماعی کاربر متناسب خواهد بود؛ یعنی توکن ایلان ماسک قوی‌تر از توکن یک کاربر معمولی است که فقط یک حساب کاربری در شبکه‌های اجتماعی دارد.

توکن سوشال کاربردهای متعددی دارد که عبارت‌اند از:

• برای برقراری تعامل با محتوای هر کسی، از لایک و کامنت گرفته تا اشتراک‌گذاری، فقط باید توکن سوشال مربوط به خودش را در کیف پول خود داشته باشید.
• افرادی که بیشترین توکن سوشال یک اینفلوئنسر را داشته باشند، پیام‌هایی که برای او می‌فرستند بالاتر از پیام دیگران قرار می‌گیرد.
• اینفلوئنسرها می‌توانند با تعیین محدودیت، فقط به افرادی اجازه ارسال دایرکت بدهند که تعداد مشخصی توکن سوشال داشته باشند.
• هنرمندان با تعداد فالوئرهای زیاد، می‌توانند توکن سوشال خود را با گزینه خرید اشتراک (سابسکرایب) تنظیم کنند. بنابراین برای دسترسی به محتواهای آنها، باید اشتراک بخرید.

این مدل‌های اقتصادی می‌توانند در کاهش اسپم یا هرزنامه بسیار مؤثر باشند. بااین‌حال، فعلا در مرحله آزمایش به سر می‌برند.

۴. ارائه مالکیت و هویت دیجیتال

ظهور توکن‌های غیرمثلی یا NFTها که در اصل تصویری برای اثبات (PFP) هستند، شکلی از هویت دیجیتال را ایجاد کرده است که قبلا هرگز سابقه نداشته است. شعار این بازار میلیارد دلاری این است: «من میمون خودم هستم و میمون، خود من است». NFTها مجموعه‌هایی هستند که دارندگان آنها با نوعی دلبستگی عاطفی آنها را ایجاد یا خریداری می‌کنند. برخی از معروف‌ترین این مجموعه‌ها شامل بورد ایپ یات کلاب (Bored Ape Yacht Club)، مون‌بردز (Moonbirds) و کریپتوپانک (CryptoPunk) هستند.

دارندگان این NFTها با افتخار از آنها به‌عنوان عکس پروفایل خود در پلتفرم‌هایی نظیر اکس استفاده می‌کنند. حتی برخی از دارندگان این NFTها، آنها را به‌عنوان هویت خود در نظر می‌گیرند؛ یعنی نوعی ارتباط عاطفی بین آنها وجود دارد.

با اینکه هویت عاطفی یک مفهوم انتزاعی است، NFT از نظر طراحی، نوعی اثبات مالکیت به شمار می‌رود. بنابراین اگر کاربری بخواهد یک پروفایل سوشال فای ایجاد کند، می‌تواند از NFT‌های خود به‌عنوان تصویر پروفایل خود استفاده کرده و فقط با اتصال کیف پول خود، مالکیت NFT خود را تأیید کند.

جدا از جنبه هویتی، این NFTها دسترسی انحصاری به جوامع خاصی در سوشال فای را نیز فراهم می‌کنند. این جوامع ممکن است خط فکری، تجربیات، رویدادها یا حتی توصیه‌های سرمایه‌گذاری برای دارندگان NFT خود ارائه دهند. این ویژگی در حال حاضر در گروه‌های دیسکورد پیاده‌سازی شده است، اما می‌تواند یکی از ویژگی‌های SocialFi هم باشد.

پلتفرم‌های SocialFi به ایجادکنندگان NFTها، قابلیت‌هایی ارائه می‌دهند که با کمک آنها بتوانند آثارشان را توزیع کنند. برای نمونه، هنرمندی که مجموعه NFT خود را راه‌اندازی می‌کند، می‌تواند درآمد حاصل از فروش را با دارندگان توکن‌های سوشال خود به اشتراک بگذارد. این کار انگیزه‌ای به دنبال‌کنندگان آن هنرمند می‌دهد که درباره این موضوع صحبت کنند و این نیز به‌نوبه خود، به افزایش فروش مجموعه NFT آن هنرمند کمک می‌کند.

۵. گسترش بازار دیفای

گفتیم بازار دیفای اشباع شده است و نیاز به جذب مخاطب بیشتر دارد. سوشال فای با واردکردن رسانه‌های اجتماعی به دیفای، می‌تواند بازاری گسترده‌تر برای این حوزه باز کند. سوشال فای می‌تواند مانند یک کاتالیزگر، بسیاری از کاربرانی را که در مناطقی زندگی می‌کنند که اسم دیفای به گوششان نخورده است، با این مفهوم آشنا کند تا جذب این بازار شوند.

۶. پاسخ به تقاضای جوامع درحال‌رشد وب ۳

جوامع وب ۳ هرروز بزرگ‌تر می‌شوند و نیاز به محتواهای بیشتری دارند. سوشال فای با ارائه رویکردی غیرمتمرکز برای توانمندسازی کاربران به‌منظور کنترل بیشتر بر دارایی‌ها و داده‌هایشان در شبکه‌های اجتماعی، می‌تواند پاسخگوی این حجم از تقاضا باشد. کاربرانی که می‌دانند دیگر محصول نیستند، انگیزه پیدا می‌کنند محتواهای بیشتری به اشتراک بگذارند و به این ترتیب، نیاز این جوامع برطرف می‌شود.

دو چالش کلیدی که SocialFi باید بر آن‌ها غلبه کند

همه اینها عالی به نظر می‌رسند، درست است؟ اما آیا واقعا پیاده‌سازی آنها به همین راحتی است؟ آیا سوشال فای می‌تواند آینده رسانه‌های اجتماعی باشد؟ واقعیت این است که دو چالش بزرگ وجود دارد که سوشال فای باید بر آنها غلبه کند. بیایید آنها را بررسی کنیم:

زیرساخت‌های مقیاس‌پذیر

اولین چالش وب ۳ مقیاس پذیری آن است. متا روزانه ۴ پتابایت داده تولید می‌کند. در هر دقیقه، ۵۱۰٬۰۰۰ دیدگاه ارسال می‌شود، ۲۹۳٬۰۰۰ وضعیت به‌روز می‌شود، ۴میلیون پست لایک می‌شود و ۱۳۶٬۰۰۰ عکس آپلود می‌شود. آیا بلاک چین‌ها می‌توانند از پس این حجم برآیند؟

برای حل این مشکل، پروژه‌هایی مانند پروژه دی‌سو (DeSo)، راه‌اندازی شده‌اند. این پروژه یک لایه بلاک چینی برای ساخت اپلیکیشن‌های سوشال فای است. دی‌سو ادعا می‌کند که می‌تواند نسبت‌به بسیاری از زنجیره‌های لایه اول موجود، مقیاس‌پذیرتر باشد. آنها از شاخص‌گذاری، مدیریت اندازه بلاک، فناوری Warp Sync و شاردینگ برای رسیدن به مقیاس‌پذیری استفاده می‌کنند. Warp Sync روشی نوآورانه برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها است که با آن، نیاز نیست تمام نودها کل تاریخچه تراکنش‌ها را اعتبارسنجی کنند. شاردینگ هم راه‌حلی است که امکان پردازش موازی تراکنش‌ها را فراهم می‌کند. با این روش، هم سرعت پردازش تراکنش‌ها افزایش می‌یابد و هم از تراکم شبکه جلوگیری می‌شود.

این پروژه ادعا می‌کند فقط با افزایش اندازه بلاک قادر به پردازش ۸۰ پست در ثانیه برای چهار میلیون کاربر این پلتفرم است. حال اگر دو تکنیک Warp Sync و شاردینگ هم به آن اضافه شوند، می‌توان پلتفرم را برای یک میلیارد کاربر مقیاس‌پذیر کرد. باید دید آیا واقعا این کار عملی خواهد بود یا نه.

مدل اقتصاد پایدار

شاید سخت‌ترین بخش دیفای و مدل‌های کسب‌وکار برگرفته از آن، ایجاد مدل‌های اقتصادی باشد که در شرایط استرس و سناریوهای غیرمترقبه، بتوانند پایداری خود را حفظ کنند. هم در سوشال فای و هم در گیمفای، چندین پلتفرم وجود دارد که نوید مشوق‌های زیادی را به کاربرانی که در آنها مشارکت می‌کنند می‌دهند. بااین‌حال، تاکنون ثابت شده است که این مشوق‌ها فقط باعث رشد کوتاه‌مدت می‌شوند و برای تأثیرگذاری آنها در بلندمدت باید چاره‌ای اندیشید.

این مدل‌ها قبل از اینکه به جریان اصلی تبدیل شوند، همگی باید در مقیاس کوچک از طریق چندین چرخه بازار و رویدادهای مختلف تحت آزمایش قرار گیرند. در غیر این صورت، ممکن است به کاربران ضررهای جبران‌ناپذیری وارد شود. برای نمونه، اگر روی توکن سوشال یک اینفلوئنسر سرمایه‌گذاری کنید تا بتوانید با پست‌های او تعامل برقرار کنید، آنگاه یک پست نامناسب او به‌سرعت ارزش توکن سوشال آن فرد را کاهش دهد، چه کسی ضررهای شما و سایر کاربران را جبران خواهد کرد؟

واقعیت این است که در یک پلتفرم رسانه‌های اجتماعی، هر اشتباه از جانب اینفلوئنسرها، با وجود اینکه اقتصاد آنها از نوع اقتصاد خرد است، ممکن است اثری مارپیچی داشته باشد و به‌راحتی به سراسر سیستم سرایت کند و اقتصاد کلان را تحت‌تأثیر قرار دهد.

دلایل افزایش محبوبیت سوشال فای

محبوبیت سوشال فای به چند دلیل مهم به‌شکل مداوم درحال افزایش است. این دلایل عبارت‌اند از:

• امکان برخورداری از آزادی و مزایای شبکه‌های اجتماعی غیرمتمرکز برای کاربران؛
• کوتاه‌شدن دست شرکت‌های بزرگ از داده‌های کاربران؛
• برخورداری از امنیت و حریم خصوصی بیشتر؛
• ارائه کنترل کامل همه فعالیت‌های کاربران از ارسال مطالب گرفته تا کسب درآمد از محتوا به خود آنها؛
• سلب قدرت از صاحبان پلتفرم‌های اجتماعی برای سانسور، حذف یا غیرفعال‌کردن حساب‌های کاربری افراد به‌دلایل واهی؛
• امکان ایجاد بالقوه اپلیکیشن‌های کاربر محور و محافظت از آثار و حریم خصوصی آنها؛
• امکان ایجاد برنامه‌هایی که با استفاده از توکن‌های دیجیتال، روشی سریع و سازگار با محیط‌زیست برای انجام تراکنش‌ها و معاملات ارائه می‌دهند.

مزایای پروژه سوشال فای

پروژه‌های سوشال فای مزایای متنوعی ارائه می‌دهند که به برخی از آنها در این بخش اشاره کرده‌ایم:

برای پروژه‌های شبکه‌های اجتماعی

• تنوع‌بخشیدن به جریان‌های درآمد: سوشال فای به پلتفرم‌های اجتماعی امکان می‌دهد با ترکیب عناصر دیفای، مدل‌های اقتصادی متنوعی را حول محتوای ارزشمندی که کاربران تولید می‌کنند ایجاد کنند. با ترکیب این مدل‌های اقتصادی در پلتفرم‌های دیفای، می‌توان روش‌های جدیدی برای ایجاد درآمد به وجود آورد.
• تعامل پیشرفته با کاربر: پروژه‌های SocialFi به این پلتفرم‌ها امکان صدور توکن‌های سوشال را می‌دهند که نشان‌دهنده سهام مالکیت یا حاکمیت در شبکه است. کاربران دارنده این توکن‌ها، می‌توانند در حاکمیت غیرمتمرکز شبکه شرکت کنند.
• تقویت امنیت و حریم خصوصی: پروژه‌های شبکه‌های اجتماعی با پذیرش روش‌های بنیادین غیرمتمرکز برای ذخیره‌سازی داده‌ها و هویت، می‌توانند امنیت و حریم خصوصی کاربران را به‌شکل قابل‌توجهی بهبود بخشند. پیام‌رسانی و اشتراک‌گذاری اطلاعات به‌صورت بین‌زنجیره‌ای (Cross-Chain) از داده‌ها محافظت بیشتری به عمل می‌آورد.

برای پروژه‌های دیفای

مزایای پروژه SocialFi برای پروژه‌های دیفای عبارت‌اند از:

• ایجاد پایگاه کاربری گسترده: پروژه‌های دیفای که با پروژه‌های سوشال فای ادغام می‌شوند، می‌توانند به کاربرانی که در شبکه‌های اجتماعی فعالیت دارند دسترسی پیدا کنند. این ادغام پایگاه کاربری بزرگ‌تری برای دیفای ایجاد می‌کند.
• بهبود نوع تعامل: اگر ویژگی‌های مختص شبکه‌های اجتماعی نظیر فروم‌ها و اتاق‌های گفتگو با پلتفرم‌های دیفای ادغام شوند، کاربران می‌توانند درباره امور مالی غیرمتمرکز نظیر وام‌دهی، جذب سرمایه برای توسعه پروژه‌ها و مواردی از این دست، بهتر با یکدیگر تعامل برقرار کنند.

برای کاربران وب ۳

کاربران وب ۳ هم می‌توانند از مزایای پروژه سوشال فای بهره‌مند شوند:

• یکپارچه‌سازی اپلیکیشن‌ها: سوشال فای یکپارچه‌سازی برنامه‌های مختلف بلاک چینی را تسهیل می‌کند. کاربران می‌توانند در یک پلتفرم واحد به طیف گسترده‌ای از خدمات دیفای و شبکه‌های اجتماعی دسترسی داشته باشند.
• کنترل بر داده‌ها: سوشال فای با ترکیب راه‌حل‌هایی نظیر هویت غیرمتمرکز و مکانیسم‌های امنیتی بلاک‌چین، به کاربران امکان کنترل کامل بر داده‌ها و اطلاعات شخصی خودشان را ارائه می‌دهد و از حریم خصوصی و امنیت آنها حفاظت بیشتری به عمل می‌آورد.
• تجربه کاربری بهتر: پروژه SocialFi به کاربران این امکان را می‌دهد تا با مشارکت در شبکه‌های اجتماعی با کاربران دیگر تعامل داشته باشند و درآمد کسب کنند. کاربران می‌توانند براساس ارزشی که برای پلتفرم به ارمغان می‌آورند، جوایزی دریافت کنند. همه اینها به‌معنای تجربه کاربری بهتر است.

پروژه های سوشال فای در سال ۲۰۲۳

در این بخش، چند مورد از پروژه های سوشال فای در سال ۲۰۲۳ را معرفی می‌کنیم:

۱. فرند تک

فرند تک (Friend.tech) یک برنامه شبکه اجتماعی است که روی بلاک چین بیس (Base) ساخته شده است و از داده‌های کاربر از منبع اکس (توییتر سابق) استفاده می‌کند. این برنامه به افرادی نظیر کاربران، صاحب‌نظران و افراد مشهور اجازه می‌دهد ازطریق یک توکن سوشال به نام کی (key)، با دوستان و مخاطبان خود ارتباط برقرار کنند.

امکانات فرند تک

• صفحه اصلی (Home): در صفحه اصلی، اعلان‌های مربوط به خرید و فروش‌هایی که شما و سایر کاربران با توکن کی انجام داده‌اید، نشان داده می‌شود. کاربران در همین صفحه می‌توانند پروفایل حساب کاربری، ارزش دارایی‌ها و کارمزدهای به‌دست‌آمده را بررسی کنند.
• گفت‌وگو (Chats): در این بخش کاربران می‌توانند به اتاق‌های چت یا گفت‌وگو که به آنها ملحق شده‌اند دسترسی داشته باشند.
• اکسپلور (Explore): در اکسپلور می‌توانید توکن‌های کی سایر کاربران را ببینید.
• ایردراپ (Airdrop): ایردراپ شامل امتیاز، رتبه‌بندی و سه کد دعوت برای کاربران است. فرند تک هر جمعه، یک برنامه ایردراپ برای کاربران دارد. هرچند هنوز عملکرد پاداش‌های ایردراپ اعلام نشده است، اما گفته شده است که این پاداش‌ها در آینده موارد استفاده خاصی خواهند داشت.

نکات مهم درباره فرند تک

فرند تک تنها برنامه شبکه اجتماعی غیرمتمرکز در بازار ارز دیجیتال نیست. بااین‌حال، چیزی که باعث شده است توجهات زیادی را به خود جلب کند، توانایی آن برای تبدیل شبکه‌های اجتماعی به فرصتی برای کسب درآمد براساس نظریه بازی‌ها است.

علاوه بر جنبه اجتماعی، فرند تک یک ایردراپ با سیستم پاداش‌دهی دارد. این پاداش‌ها هر جمعه توزیع می‌شوند و هریک از آنها در آینده کاربرد مشخصی خواهند داشت. این سیستم، علاقه‌مندان به ایردراپ را به کاربران اولیه تبدیل می‌کند و به آنها فرصتی می‌دهد تا در هنگام راه‌اندازی پروژه اصلی ایردراپ دریافت کنند.

۲. اوپن کمپوس

اوپن کمپوس (Open Campus) از پروتکل جدیدی استفاده می‌کند که به جوامع امکان مشاهده، ایجاد، مالکیت و تبلیغ محتوای دلخواهشان را می‌دهد. همچنین مدرسان می‌توانند از تولید محتوای آموزشی خود کسب درآمد ارز دیجیتال کنند و با مشارکت در شبکه، به رسمیت شناخته شوند.

امکانات اوپن کمپوس

• سیستم peer-review: به کاربران اجازه می‌دهد محتوایی را که در پلتفرم ارسال کرده‌اند با پاداش‌دهی به بازبینی‌کنندگان (با توکن‌های EDU)، ارزیابی کنند.
• Smart donation: اسپانسرها می‌توانند از طریق کمک‌های مالی، مانند بورسیه و سایر کمک‌های مالی به پیشرفت اهداف آموزشی کمک کنند.
• Scholarships: این بخش به بورسیه اختصاص دارد. بورسیه‌ها را سازمان‌ها و صندوق‌های کمک‌های مالی پرداخت می‌کنند.
• Grants: این پروتکل برنامه‌های مالی را برای تشویق تولیدکنندگان محتوا در بخش آموزش فراهم می‌کند.

نکات مهم درباره اوپن کمپوس

این پروژه برای رمزگذاری محتوای آموزشی در قالب NFT از بلاک چین استفاده می‌کند. برنامه TinyTap آن، به‌شکل مداوم در فهرست ۱۰ اپلیکیشن برتر کودکان در سراسر جهان قرار می‌گیرد و درآمد آن از زمان سه ماهه اول سال ۲۰۲۲ تاکنون دوبرابر شده است. به‌گفته اوپن کمپوس، آنها در رمزگذاری محتواهای آموزشی و معامله آنها با NFT پیشگام هستند.

این شرکت با طیف گسترده‌ای از شرکا ازجمله شرکت‌های وب ۳ کار می‌کند که از مهم‌ترین آنها می‌توان به آنیموکا برندز (Animoca Brands) اشاره کرد.

۳. لنز پروتکل

لنز پروتکل (Lens Protocol) یک گراف اجتماعی مبتنی بر وب ۳ است که روی بلاک چین اثبات سهام پالیگان کار می‌کند. نوع طراحی این برنامه به کاربران امکان می‌دهد بین خودشان و افراد یا جوامعی که با آنها ارتباط دارند، پیوند برقرار کنند و یک گراف اجتماعی غیرمتمرکز و ترکیب‌پذیر (Composable) شکل دهند. این پروتکل از ابتدا با طراحی ماژولار ساخته شده است؛ یعنی در عین اینکه امکان اضافه‌کردن ویژگی‌ها و اصلاحات جدید را فراهم می‌کند، اجازه نمی‌دهد محتوای کاربر و روابط اجتماعی او قابل‌دستکاری باشند.

امکانات لنز پروتکل

• Post: اشتراک‌گذاری محتوا با یک سیستم فایل توزیع‌شده که چندین دستگاه را با استفاده از پروتکل IPFS به یکدیگر متصل می‌کند.
• Collect: با این ویژگی می‌توانید مطالب یا اطلاعات افرادی را که دنبال می‌کنید، مانند ویژگی لیست (List) در اکس، جمع‌آوری کنید.
• Mirrors: به شما امکان مدیریت پست‌ها را در لنز پروتکل می‌دهد.
• Profile NFT: پروفایل‌های شخصی در قالب NFT جنبه حیاتی این پروژه خواهد بود. مالکیت این NFTها به کاربران اجازه می‌دهد محتوای خود را مدیریت کنند. این پروفایل شامل تاریخچه همه مطالب، بازتاب‌ها، نظرات و سایر محتوایی است که کاربر ایجاد کرده است.

نکات مهم درباره لنز پروتکل

لنز پروتکل که بر اساس فناوری بلاک چین ساخته شده است، قصد دارد یک پلتفرم اجتماعی با ویژگی تمرکززدایی ایجاد کند؛ به این معنا که هیچ شخص ثالثی داده‌های کاربران را کنترل نخواهد کرد. دومین ویژگی مهم پلتفرم اجتماعی لنز پروتکل کاربرمحوری است. کاربران می‌توانند درباره استخراج و ‌به‌اشتراک‌گذاری داده‌های شخصی خود تصمیم بگیرند و از طریق شبکه‌های اجتماعی درآمد کسب کنند.

۴. هوکد پروتکل

هوکد پروتکل (Hooked Protocol) پروژه‌ای است که در زمینه سوشال فای و روی زنجیره بایننس ایجاد شده است. این پروتکل محصولات Learn2Earn و نیز زیرساخت‌های یکپارچه برای کاربران و کسب‌وکارها برای مشارکت در دنیای وب ۳ ارائه می‌دهد.

امکانات هوکد پروتکل

• کوییز برای کسب درآمد (Quiz-to-Earn)
• بازی ماینینگ PoWT (اثبات کار و زمان)
• ریفرال‌های اجتماعی
• سهام‌گذاری و سواپ

نکات مهم درباره هوکد پروتکل

هوکد پروتکل اولین اپلیکیشن وب ۳ است که در رتبه‌بندی گوگل پلی به برتری دست یافت. از رویکرد آموزشی خلاقانه پیروی می‌کند و در حال گسترش ویژگی گراف اجتماعی است. این پروتکل راه‌حل‌هایی یکپارچه برای کسب‌وکارها ارائه می‌دهد.

۵. سایبرکانکت

سایبرکانکت (CyberConnect) یک شبکه اجتماعی مبتنی بر وب ۳ است که به توسعه‌دهندگان امکان ایجاد اپلیکیشن‌های اجتماعی را می‌دهد که کاربران با استفاده از آنها بتوانند هویت دیجیتال، محتوا، ارتباطات و تعاملات شخصی خودشان را داشته باشند.

امکانات سایبرکانکت

• CyberAccount: حساب کاربری سایبر اکانت یک حساب کاربری چندزنجیره‌ای است که با استاندارد ERC-4337 سازگار است.
• CyberGraph: سایبرگراف یک قرارداد هوشمند برای شبکه اجتماعی غیرمتمرکز و بدون سانسور است.
• CyberNetwork: سایبرنتورک یک شبکه لایه دوم با مقیاس‌پذیری بالاست که هزینه‌های گس را کاهش می‌دهد.
• W3ST: وست، توکن وضعیت وب ۳ (Web3 Status Token) است که به کاربران امکان می‌دهد وضعیت و هویت خود را در شبکه‌های اجتماعی مشخص‌سازی کنند. این توکن غیرقابل‌انتقال است.

نکات مهم درباره سایبرکانکت

• توسعه‌دهندگان می‌توانند از فناوری ارائه‌شده این پروژه، برای ایجاد برنامه‌های اجتماعی غیرمتمرکز مبتنی بر وب ۳ استفاده کنند.
• نویسندگان محتوا دارای حقوق ایجاد، مالکیت و توزیع مطالب خود هستند.
• کاربران می‌توانند از شبکه‌های اجتماعی غیرمتمرکز برای یافتن محتوا، گروه‌ها و فعالیت‌های مختلف استفاده کنند و درعین‌حال بر پرسونای آنلاین و شبکه‌های اجتماعی خود کنترل کامل داشته باشند.

سایر بهترین پلتفرم های سوشال فای

در این بخش برخی دیگر از بهترین پلتفرم های سوشال فای را معرفی می‌کنیم.

• پیک‌دی: پیک‌دی (PeakD) یکی از برترین پلتفرم های سوشال فای برای سازندگان محتوا است که تجربه‌ای عالی از بلاک چین و تعامل غیرمتمرکز با محتوا را ارائه می‌دهد. این پلتفرم دارای سیستم پاداش‌دهی برای رأی‌دادن به مطالب است.
• اسنسی: اسنسی (Ecency) پلتفرم سوشال فای برای ساخت شبکه‌های اجتماعی منبع باز و مبتنی بر بلاک چین است که محیطی تحت‌کنترل‌کاربر برای تولیدکنندگان محتوا ایجاد می‌کند. محتواهای کاربران تغییرناپذیر و بدون سانسور هستند و برای فعالیت‌های کاربران به آنها پاداش تعلق می‌گیرد.
• آپولوفای: آپولوفای (ApolloFi) یک پروژه SocialFi است که بر کسب درآمد از فعالیت در رسانه‌های اجتماعی تمرکز دارد. این پلتفرم مخصوص کاربران شبکه‌های اتریوم، پالیگان و بایننس اسمارت چین طراحی شده است.
• نفتر: نفتر (Nafter) یک پلتفرم اجتماعی کاملا شبیه اینستاگرام است و در آن، افراد می‌توانند مطالب ارسال‌شده خود را به NFT تبدیل کنند. برای کسب سود، کاربر می‌تواند این NFT را بفروشد که در این صورت حق مشاهده پست واگذار می‌شود.
• کوین‌وایز: کوین‌وایز (Coinvise) یک پلتفرم سوشال فای برای صدور توکن‌های سوشال است که بر APIها متمرکز است. این پلتفرم به توسعه‌دهندگان امکان می‌دهد توکن‌های سوشال خودشان را بسازند و به‌عنوان مشوق در شبکه‌های اتریوم و پالیگان ایجاد کنند. آنها می‌توانند از این توکن‌ها می‌توان به‌عنوان پاداش، ایردراپ، تأمین مالی جمعی، کنترل دسترسی، NFT و موارد دیگر استفاده کنند.
• مسک نتورک: شبکه مسک نتورک (Mask Network) یک پلتفرم پیام‌رسان اجتماعی رمزگذاری‌شده غیرمتمرکز و شبکه‌ای برای اشتراک‌گذاری فایل است. کاربران می‌توانند از این پروتکل برای رمزگذاری پست‌های خود در متا و اکس استفاده کنند.
• چینگری: پلتفرم چینگری (Chingari) برای اشتراک‌گذاری ویدیوی کوتاه است که در سال ۲۰۱۸ راه‌اندازی شده است. این برنامه را تیک‌تاک هند می‌نامند و تاکنون بیش از صد میلیون بار در اپ استور و گوگل پلی دانلود شده است. روزانه بیش از سه میلیون کاربر فعال از آن استفاده می‌کنند.
• میرور: پلتفرم سوشال فای میرور (Mirror) به مقالات و محتواها امکان می‌دهد ویژگی‌هایی مانند NFT و حاکمیت داشته باشند، به‌طوری‌که بتوان آنها را سرمایه‌گذاری، معامله و مدیریت کرد. افراد واجد شرایط می‌توانند برای هر مقاله خود، سرمایه‌گذاری جمعی آغاز کنند و کاربران با شرکت در آن رویداد، می‌توانند به آن مقاله دسترسی داشته باشند.
• هایو بلاگ: هایو بلاگ (Hive Blog) تحت پشتیبانی بلاک چین Hive و ارز دیجیتال آن HIVE قرار دارد. این پلتفرم به افراد برای ایجاد محتوا و مشارکت در شبکه پاداش می‌دهد. توکن‌های هایو جدید در یک استخر جمع‌آوری می‌شوند و براساس رأی‌های کاربران در ازای مشارکت آنها، به‌عنوان پاداش به آنها پرداخت خواهد شد. هرکاربری که تعداد توکن بیشتری دارد، در توزیع پاداش در اولویت قرار خواهند گرفت.
• رالی: پلتفرم رالی (Rally) به تولیدکنندگان محتوا امکان می‌دهد اقتصاد دیجیتال خود را راه‌اندازی و ایجاد کنند و ایده‌های شخصی خود را توسعه دهند. کاربران در رالی می‌توانند بدون پرداخت هزینه، NFTهای خود را بسازند. این پلتفرم برای کاهش هدررفت انرژی، از سایدچین‌ها (Sidechain) یا زنجیره‌های جانبی استفاده می‌کند.

سخن پایانی؛ آینده سوشال فای چه خواهد شد؟

تنها زمان نشان خواهد داد که آیا شبکه‌های اجتماعی موجود خواهند توانست به‌خوبی با حوزه دیفای و برنامه‌های غیرمتمرکز در فضای سوشال فای ادغام شوند یا خیر. بااین‌حال، آینده سوشال فای امیدوارکننده به نظر می‌رسد؛ زیرا جوامع وب ۳ به‌سرعت در حال رشد هستند و این جوامع به پروژه‌ها و پلتفرم‌های سوشال فای نیاز دارند. پروژه های SocialFi می‌توانند شبکه‌های اجتماعی را تقویت کنند و راهی عادلانه برای تولیدکنندگان محتوا و اینفلوئنسرها برای کسب درآمد از فعالیت‌هایشان ارائه دهند. شبکه‌های اجتماعی غیرمتمرکز می‌توانند از حریم خصوصی کاربران و داده‌های آنها محافظت کنند و دست غول‌های رسانه‌های اجتماعی را از داده‌های این افراد کوتاه کنند.

سوشال فای به کاربران و تولیدکنندگان محتوا نوید می‌دهد که قدرت به دست آنها منتقل خواهد شد. آنها می‌توانند بدون واسطه از همه فعالیت‌های خود و تعامل در شبکه‌های اجتماعی سود ببرند و نگران سلب آزادی بیان و سانسور نباشند. سوشال فای بر این باور است که با تکنیک‌های نوآورانه می‌تواند بدون سانسور در شکل فعلی، از انتشار محتواهای آسیب‌زا هم جلوگیری کند. امیدواریم بتواند!

تهیه شده در بیت 24