پوشش تورم یعنی چه؟ بهترین دارایی های پوشش تورم کدامند؟

پوشش تورم (Inflation Hedge) چیست؟ پوشش تورم به دارایی اطلاق می‌شود که در برابر کاهش قدرت خرید ارز ملی کشور که خود نیز نتیجه افزایش قیمت‌های حاصل از فاکتورهای اقتصاد کلان یا رشد تورم است، از شما محافظت می‌کند. در این مطلب ضمن بررسی معنی هجینگ (Hedging)، به معرفی بهترین دارایی‌ها و نحوه عملکرد بیت کوین و ارزهای دیجیتال به‌عنوان پوشش های تورم می‌پردازیم.

خرید ارز دیجیتال، طلا، ملک، سهام، کالا و بسیاری از دارایی‌های ذخیره ارزش دیگر می‌توانند بسته به نحوه عملکرد و شرایط بازار، یک پوشش تورم خوب باشند. اما سوال اینجاست که کدام یک از این دارایی‌ها بهتر از دیگران عمل کرده و آیا شرایط برای همه کشورهای جهان یکسان است؟

معنی پوشش تورم

اینفلیشن هج (Inflation Hedge) نوعی سرمایه‌گذاری است که از کاهش قدرت خرید ارز ملی در برابر تورم از شما محافظت می‌کند. دلارِ امروز قدرت خرید 50 سال پیش را ندارد. وضعیت ریال نیز بهتر از این نیست و هر روزه شاهد کاهش ارزش آن هستیم.

علت همه این‌ها، تورم است. تورم که به‌معنای افزایش قیمت‌ها در یک بازه زمانی خاص است، متوسط قیمت سبدی از محصولات و خدمات در یک اقتصاد را اندازه می‌گیرد. در نتیجه این افزایش قیمت‌ها، مقدار مشخصی از ارز ملی قادر به خرید میزان محصولات یا خدمات کمتری نسبت به قبل است.

سطح تورم در هر اقتصادی بسته به اتفاقات فعلی تغییر می‌کند. مثلا افزایش دستمزدها و رشد سریع قیمت مواد خام نظیر نفت، از جمله علل تاثیرگذار بر تورم هستند. در برخی مواقع، وضعیت در یک جامعه به اندازه‌ای بد می‌شود که با یک ابرتورم روبه‌رو می‌شویم. بنابراین، یافتن بهتری استراتژی‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها جهت جلوگیری از کاهش ارزش پول اهمیت پیدا می‌کند.

اینفلیشن هیجنگ (Inflation Hedging) یا همان ایجاد پوشش تورم، عموما شامل سرمایه‌گذاری در یک دارایی است که انتظار می‌رود ارزش خود را در یک بازه زمانی مشخص حفظ کرده یا حتی افزایش دهد. در حالت دیگر، هجینگ می‌تواند شامل خرید دارایی‌هایی باشد که ارزش‌شان نسبت به ارزش ارز فیات با سرعت کمتری کاهش می‌یابد.

ویژگی‌های یک پوشش تورم خوب

برای حفاظت در برابر تورم، به یکی و در حالت ایده‌آل، به هر دوی موارد زیر نیاز دارید:

• ذخیره ارزش
• بازده واقعی (تولید درآمد)

ذخیره ارزش معانی مختلفی برای افراد دارد. در پایه‌ای‌ترین تعریف، ذخیره ارزش باید قادر به حفظ قدرت خرید در طول زمان باشد. این یعنی ارزش دارایی مورد نظر نباید با گذر زمان به آرامی کاهش یابد.

یکی دیگر از ویژگی‌ها، قدرت تولید درآمد توسط ذخایر ارزش است. زمانی که یک دارایی همزمان به حفظ ارزش (یا حتی افزایش ارزش به‌صورتی قابل پیش‌بینی و مدل اقتصادی منطقی) و تولید درآمد در طول زمان می‌پردازد، یعنی بهترین پوشش‌های تورم را در اختیار دارید.

حالا خصیصه‌های یک ذخیره ارزش خوب می‌تواند معیار مناسبی برای هجینگ در برابر تورم باشد. این مشخصه‌ها شامل موارد زیر هستند:

• قدرت خرید: یعنی دارایی مورد نظر چگونه ارزش خود را در طول زمان حفظ می‌کند؟
• اعتماد: یعنی دیدگاه جهانی نسبت به ذخیره ارزش بودن آن چگونه است؟
• نقدشوندگی: قدرت نقدشوندگی یا قابلیت فروش و تبدیل دارایی مورد نظر به یک ارز سنتی چقدر است؟
• قابلیت حمل: آیا به‌دلایل نامعلوم و پیش‌بینی‌نشده می‌توان دارایی مربوطه را از نظر جغرافیایی به دیگر نقاط منتقل کرد؟

بهترین دارایی های پوشش تورم برای سرمایه‌گذاری

پوشش‌های تورم به حفظ ارزش سرمایه در طول زمان کمک می‌کنند. در حالت ایده‌آل، تورم تحت کنترل سیاست‌های بانک مرکزی یک کشور نظیر فدرال رزرو در آمریکا، ثابت باقی می‌ماند. از جمله این سیاست‌ها شامل خرید و فروش اوراق قرضه با هدف افزایش یا کاهش عرضه پول یا تعدیل نرخ بهره بانکی است.

حالا برخی از دارایی‌ها در حالت کلی بازده بهتری دارند، اما با در نظر گیری عامل تورم، می‌توانند ضررده باشند. مثلا، اگر شما در یک سهام با بازده 5 درصدی سرمایه‌گذاری کنید اما تورم 6 درصد باشد، شما 1 درصد ضرر کرده‌اید.

عملکرد کلاس دارایی های مختلف به عنوان پوشش تورم در سال 2022

امروز دارایی‌های بسیار گسترده‌ای وجود دارند که از آن‌ها می‌توان به‌عنوان پوششی در برابر تورم استفاده کرد. از آنجایی که سرمایه‌گذاری با هدف کسب سود در بسیاری از این دارایی‌ها برای کاربران ایرانی خصوصا ساکنین داخل کشور امکان‌پذیر نیست، در این قسمت تنها به معرفی بهترین آن‌ها می‌پردازیم.

املاک

املاک و مستغلات یکی از دارایی‌های محسوسی هستند که در طول تاریخ همراه با تورم رشد ارزش داشته‌اند. در بازارهای مالی جهانی مانند آمریکا، دو نوع سرمایه‌گذاری در حوزه املاک وجود دارد: یکی خرید تراست سرمایه‌گذاری املاک (Real State Investment Trust) و دیگری خرید مستقیم ملک توسط وام مسکن.

با وجودی که ملک یکی از مشخصه‌های یک دارایی ذخیره ارزش یعنی قابلیت حمل و همچنین قدرت نقدشوندگی بالایی ندارد، اما دو خصیصه دیگر یعنی اعتماد و قدرت خرید آن به‌قدری در شرایط تورمی بالاست که کمبودهای دیگر را جبران می‌کند.

تراست سرمایه‌گذاری املاک

REITها شرکت‌هایی هستند که مالک مستغلات درآمدزا نظیر واحدهای تجاری بوده و اجازه سرمایه‌گذاری در سهام این دارایی‌ها را به شما می‌دهند. قیمت املاک و درآمد حاصل از اجاره همراه با تورم افزایش می‌یابد. یک تراست REIT شامل استخری از مستغلات است که سود صاحبان سهام را به سرمایه‌گذاران خود پرداخت می‌کند.

با این وجود، این نوع تراست‌های سرمایه‌گذاری یک سری نقطه منفی مانند حساسیت نسبت به تقاضای دیگر دارایی‌های پربازده دارند. با رشد نرخ بهره، عموما اوراق بهادار خزانه آمریکا جذاب‌تر می‌شوند که می‌تواند باعث خروح سرمایه از REITها و کاهش قیمت‌های هر سهم آن‌ها شود.

علاوه بر این، REITها مشمول مالیات هستند که تا 25 درصد از مخارج کل عملیاتی را به خود اختصاص می‌دهند. در صورتی که مقامات یک ایالت یا شهر با هدف جبران کسری بودجه خود تصمیم به افزایش مالیات ملک و املاک بگیرند، این امر نیز به کاهش جریان نقدی سهامداران منجر خواهد شد. مورد بعدی اینکه با وجود بالا بودن بازده تراست‌های سرمایه‌گذاری املاک، مالیات‌ها از سود صاحبان سهام کسر می‌شوند.

خرید مستقیم ملک

روش بعدی برای پوشش تورم، خرید ملک از طریق وام مسکن است. با افزایش تورم، مالکان معمولا نرخ اجاره ماهیانه را افزایش می‌دهند، بنابراین در صورت خرید ملک توسط وام مسکن، قسط ماهیانه پرداختی شما در طول سال‌های بدهی ثابت می‌ماند، اما اجاره‌های دریافتی با گذر زمان می‌تواند افزایش یابد. این امر یکی از راه‌های همگام شدن با سرعت رشد تورم است. به همین خاطر، داشتن درآمد حاصل از مستغلات یکی از بهترین روش‌های هجینگ سبد سرمایه در برابر تورم محسوب می‌شود.

مشابه هر سرمایه‌گذاری دیگری، خرید ملک نیز مزایا و معایب مختص به خود را دارد. اولین مورد، هزینه‌های کمیسیون است که نسبت به خرید سهام تراست‌ها بالاترست. دومین مورد، لیکوئید نبودن مستغلات است، به این معنا که اکثر اوقات امکان فروش و نقد کردن سریع آن‌ها وجود ندارد. علاوه بر این، خرید ملک نیازمند نگهداری و تعمیرات است و این هزینه‌ها با افزایش تورم نیز بیشتر می‌شوند.

کالا

کالاها محصولات مشهودی مانند مواد خام، غلات، فلزات گرانبها، برق، نفت، گوشت، آبمیوه، گازهای طبیعی و همچنین ارزهای خارجی و دیگر ادوات مالی هستند که امکان خرید و فروش آن‌ها وجود دارد.

کالاها و تورم رابطه منحصربه‌فردی با یکدیگر دارند، به همین خاطر با افزایش قیمت کالاها در نتیجه تورم، قیمت محصولات تولیدی با استفاده از آن کالاها نیز افزایش می‌یابد. در واقع کالاها شاخصی از تورم پیش‌رو هستند. مثلا، افزایش قیمت کالایی مانند گندم، رشد قیمت محصولی مانند نان را در پی خواهد داشت.

همانند ملک، صندوق‌های قابل معامله کالا مانند iShares S&P GSCI Commodity-Indexed Trust نیز وجود دارد که اگر ساکن ایالات متحده هستید، می‌توانید خرید آن‌ها را یک روش پوشش تورم در نظر بگیرید.

با این وجود، پیش از سرمایه‌گذاری در کالاها، باید از نوسان بالای قیمت آن‌ها آگاه بوده و نسبت به معامله این نوع از دارایی‌ها محتاط باشید. از آنجایی که کالاها به عوامل عرضه و تقاضا وابسته هستند، یک تغییر جزئی در عرضه به‌خاطر تنش‌ها یا درگیری‌های جغرافیایی می‌تواند تاثیر منفی روی قیمت داشته باشد.

طلا

طلا یک دارایی محسوس و واقعی است که تحت فشار تورم ارزش خود را حفظ کرده یا افزایش می‌دهد. در واقع، بسیاری از افراد خصوصا شهروندان کشورهایی که ارز ملی‌شان با افت ارزش روبروست، طلا را یک «ارز جایگزین» می‌دانند. این کشورها عموما هنگام کاهش ارزش ارز ملی خود، طلا یا دیگر ارزهای پرقدرت نظیر دلار را یک ذخیره ارزش دانسته و از آن‌ها به‌عنوان پوشش تورم استفاده می‌کنند.

طلا نیز یک نوع کالا است، اما اغلب اوقات در یک دسته‌بندی جدا در نظر گرفته می‌شود. علت آن است که این فلز گرانبها طی دوران تورمی نسبت به دیگر کالاها و سرمایه‌گذاری‌های جایگزین عملکرد بهتری داشته است.

خرید طلا به صورت‌های مختلف نظیر سکه، شمش، طلاهای روزمره مانند دستبند، انگشتر و دیگر موارد و همچنین صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک متمرکز بر این فلز زرد قابل انجام است. علاوه بر این، شما حتی می‌توانید به خرید ETF یا سهام شرکت‌های فعال در حوزه استخراج طلا اقدام کنید.

با این حال، بانک‌های مرکزی گاهی اوقات برای مقابله با تورم، نرخ بهره بانکی را افزایش می‌دهند که در این صورت، سرمایه‌گذاری در دارایی‌هایی نظیر شمس و سکه که بازده سرمایه ندارد، استراتژی مناسبی نخواهد بود.

سهام

با وجودی که بازار بورس ایران طی سال‌های اخیر عملکرد مناسبی نداشته است، اما سهام در حالت کلی یک کلاس دارایی هجینگ خوب در برابر تورم محسوب می‌شود. برخی از شرکت‌های حاضر در بازار بورس دارای «قدرت نفوذکننده» بوده و قادر به افزایش ارزش خود در کنار تورم هستند.

در صورت افزایش تورم، بازار سهام عملکرد بهتری نسبت به بازار اوراق قرضه دارد که در کلِ بازه سرمایه‌گذاری دارای یک درآمد ثابت برای سرمایه‌گذار است. سهام به دو شکل در برابر تورم پوشش ایجاد می‌کند: یکی افزایش ارزش در طول زمان و دیگری پرداخت سود صاحبان سهام. با رشد درآمد خالص شرکت‌ها، سود پرداختی صاحبان سهام نیز رشد می‌کند که به‌معنای جریان نقدی فزاینده‌تر در آینده است.

حال هرچه این جریان نقدی بزرگتر باشد، قدرت خرید سرمایه‌گذاران نیز همتراز صعود تورم افزایش می‌یابد. علاوه بر این، سهام معمولا در بلند مدت رشد ارزش دارد و باعث متنوع‌سازی سبد سرمایه می‌شود. مثلا، سهامی که امروز به ارزش 1000 دلار خریده باشید، طی 10 تا 20 سال آینده بیش از 100,000 دلار ارزش خواهد داشت.

اوراق بهادار خزانه حفاظت‌شده در برابر تورم (TIPS)

تیپس به معنای اوراق بهادار خزانه محافظت‌شده در برابر تورم (Treasary Inflation-Protected Seurities)، یک سری اوراق قرضه دولتی است که متناسب با تورم ایندکس شده و توسط وزارت خزانه‌داری ایالات متحده به فروش می‌رسد. وزارت خزانه‌داری آمریکا، هر ساله نرخ بهره پرداخت‌شده توسط اوراق قرضه را با هدف همگامی با تورم تعدیل می‌کند.

تیپس‌ها به‌صورت 5، 10 یا 30 ساله هستند و سود ثابت حاصل از آن‌ها دو بار در سال پرداخت می‌شود. از آنجایی که این اوراق بهادار نوسان قیمتی پایینی دارند، یک پوشش تورم مناسب تلقی شده و ارزش هر برگ آن‌ها همراه با تورم افزایش می‌یابد. بنابراین، نرخ تورم بالاتر به معنای تامین بازده بیشتر توسط تیپس است.

تیپس‌ها نیز دارای ریسک و نقاط ضعف هستند. مثلا در صورت افت تورم یا شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI)، قیمت اصلی اولیه این اوراق بهادار نیز کاهش می‌یابد. علاوه بر این، با افزایش ارزش اسمی تیپس، ملزم به پرداخت مالیات بیشتری هستید که می‌تواند باعث خنثی کردن هر گونه سودآوری شما از این اوراق بهادار شود. نهایتا، تیپس‌ها به هرگونه تغییر در نرخ‌های بهره فعلی حساس هستند، بنابراین در صورت فروش پیش از تاریخ سررسید، احتمال از دست دادن بخشی از پول‌تان وجود دارد.

در ایران نوعی اوراق خزانه دولتی به‌نام «اوراق خزانه اسلامی» یا «اخزا» وجود دارد. اخزا دارای سررسید زیر یک سال (معمولا 4 تا 52 هفته) است و هیچ سودی به دارندگان آن‌ها تعلق نمی‌گیرد. هدف از عرضه اخزا، پرداخت بدهی‌های دولت به طلبکاران غیر‌دولتی (مثل پیمانکاران) است که به دلیل مسائل فقهی، با اوراق خزانه دنیا مانند تیپس ایالات متحده تفاوت دارد. بنابراین این نوع اوراق سرمایه‌گذاری مناسبی برای دوران تورمی نیستند.

یک نمونه واقعی از سرمایه‌گذاری به‌عنوان پوشش تورم

شرکت‌ها برای هجینگ در برابر تورم، هزینه‌های عملیاتی خود را پایین نگه می‌دارند. یکی از بارزترین نمونه‌های این بخش، شرکت هواپیمایی دلتا ایرلاینز (Delta Air Lines) است که در سال 2012 برای کاهش ریسک افزایش قیمت سوخت جت، به خرید نفت تصفیه‌شده از شرکت ConocoPhillips اقدام کرد.

شرکت‌های هواپیمایی برای حفاظت از خود در برابر هزینه‌های سوخت عموما به سرمایه‌گذاری در بازار نفت خام می‌پردازند. از آنجایی که شرکت دلتا توانایی تولید شخصی سوخت جت با هزینه‌ای کمتر از خرید در بازار را داشت، به هجینگ مستقیم خود در برابر تورم قیمت سوخت جت پرداخت. در آن زمان، دلتا توانست هزینه‌های تامین سوخت سالیانه خود را به اندازه تقریبا 300 میلیون دلار کاهش دهد.

توصیه‌های وارن بافت برای سرمایه‌گذاری در دارایی‌های پوشش تورم

وارن بافت که یک سرمایه‌گذار افسانه‌ای 92 ساله است، همیشه در طول دوره سرمایه‌گذاری خود به ایجاد پوشش در برابر تورم هشدار داده است. وی در جلسه سالیانه برکشایر هاتاوی در سال 2021 اظهار داشته بود که:

شاهد تورم شدید هستیم. ما قیمت‌ها را افزایش می‌دهیم و مردم هم قیمت‌ها را برای ما افزایش می‌دهند. این امر هم پذیرفته شده است.

به همین خاطر، توجه به توصیه‌های آقای بافت برای مقابله با چیزی که وی “Gigantic Corporate Tapeworm” به‌معنای «کرم نواری غول پیکر شرکتی» نامیده، ضروری است.

1. در بیزنس‌های کوچک با نیازهای سرمایه‌ای کم سرمایه‌گذاری کنید

آقای بافت مدت‌ها طرفدار مالکیت کسب‌وکارهایی بوده است که دارای بازده بالا در پول سرمایه‌گذاری‌شده در بیزنس خود هستند. در دوران تورم، کسب‌وکارهایی که نیاز به سرمایه اولیه پایینی داشته و قادر به حفظ درآمد خود هستند، بهتر از کسب‌وکارهایی عمل می‌کنند که برای حفظ موقعیت خود به سرمایه‌گذاری پول بیشتر نیاز دارند.

وی چالش ناشی از تورم را معادل «دویدن برعکس روی پله برقی» خوانده است.

2. شرکت‌هایی که قادر به افزایش قیمت در دوران تورم بالا هستند را پیدا کنید

آقای بافت به کمیسیون “Financial Crisis Inquiry Commission” در سال 2010 گفته بود که:

مهمترین تصمیم هنگام ارزیابی یک کسب‌وکار، قدرت قیمت‌گذاری است. شما بدون از دست دادن موقعیت خود به یک رقیب، قدرت افزایش قیمت‌ها را دارید.

اگر کسب‌وکاری قادر به افزایش قیمت‌های خود باشد، به‌خاطر توانایی خود در آغاز رشد قیمت‌ها، در دوران تورم بالا مزیت بیشتری دارد. آقای بافت گفته بود که مثلا مالکیت یک عوارضی برای یک پل تازه تاسیس، دارایی ایده‌آلی در یک دنیای تورمی محسوب می‌شود. علت آن است که این پل هم‌اکنون ساخته شده است و حالا شما برای تورمی کردن اوضاع قادر به افزایش قیمت‌ها هستید. به گفته وی:

شما با دلار قدیمی این پل را ساخته‌اید و نیازی به جایگزینی ادامه‌دار آن ندارید.

3. سرمایه‌گذاری در TIPS را در نظر داشته باشید

اوراق بهادار خزانه حفاظت‌شده در برابر تورم یا به‌طور خلاصه تیپس، یکی دیگر از روش‌های سرمایه‌گذاری برای هجینگ در برابر تورم است که وارن بافت توصیه کرده است.

همانطور که گفتیم، نرخ بهره تیپس دو بار در سال پرداخت و با اندازه‌گیری شاخص قیمت مصرف‌کننده، ارزش اصلی آن همگام با نرخ تورم تعدیل می‌شود.

4. در خودتان سرمایه‌گذاری کنید و همیشه بهترین باشید

سرمایه‌گذاری در استعداد شخصی بهترین راه برای حفظ قدرت خرید و پوشش تورم در طول زمان است. بهترین جراح یا وکیل دنیا در یک شهر یا روستا از تحصیلاتی بهره می‌برد که هزینه آن با «دلار قدیمی» پرداخت شده است، اما حالا وی می‌تواند بدون نیاز به تحصیل مجدد، هزینه خدمات خود را با «دلار امروزی» دریافت کند.

تقویت رزومه‌تان با یادگیری مهارت‌های جدید از طریق منابع آنلاین یا گذارندن دوره‌های دانشگاهی را مد نظر داشته باشید. تحصیلات تکمیلی می‌تواند گران باشد، اما در رشد دانش و تبدیل شما به یک کارمند ضروری در یک شرکت در آینده اثرگذار است. افزایش ارزش شخصی خودتان به کارفرما و مشتریان آن به هدایت وضعیت درآمدی‌تان در طول زمان کمک خواهد کرد.

5. از اوراق قرضه سنتی دوری کنید

آقای بافت در نامه خود به سهامداران برکشایر در سال 2020 گفته بود که «اوراق قرضه این روزها جایی برای ماندن نیستند». با رسیدن نرخ بهره بانکی به سطوح پایین تاریخ، سرمایه‌گذاران اوراق قرضه در یک محیط تورمی ضرر زیادی خواهند کرد.

وی همچنین اظهار داشته بود که خرید یک اوراق قرضه 10 ساله دارای بازده سالانه 2 درصدی، شبیه به پرداخت 50 برابر درآمد یک کسب‌وکار است، با این تفاوت که درآمد اوراق قرضه جای رشد ندارد. «سرمایه‌گذاران با درآمدهای ثابت در سراسر جهان، مانند صندوق‌های بازنشگستگی و شرکت‌های بیمه، آینده تیره و تاری دارند.

6. خواسته‌های خود را محدود کنید

شریک تجاری وارن بافت و معاون برکشایر هاتاوی، چارلی مانگر (Charlie Munger)، دیدگاه خود برای مقابله و هجینگ در برابر تورم را دارد. وی در جلسه سالیانه برکشایر هاتاوی در سال 2004 گفته بود:

یکی از بهترین دفاع‌ها در برابر نگرانی‌ها نسبت به تورم، نداشتن نیازهای احمقانه در زندگی است. به عبارت دیگر، اگر تقاضای مصنوعی زیادی برای غرق شدن در کالاهای مصرفی ایجاد نکرده باشید، دفاع قابل توجهی در برابر فراز و نشیب‌های زندگی خواهید داشت.

برای کمک به این امر، بهتر است با استفاده از اپلیکیشن‌های بودجه‌بندی و پیگیری خرج و مخارج به ردیابی مصارف خود بپردازید. این کار به درک مخارج فعلی و شناسایی تصمیم‌های نامناسب پیش از تبدیل شدنشان به یک عادت کمک می‌کند.

نظر وارن بافت درباره عملکرد پوشش تورم طلا

جالب است بدانید که آقای بافت دیدگاه خوبی نسبت به طلا به‌عنوان یک دارایی هجینگ ندارد. طرفداران طلا همانند وارن بافت نگران اثرات تورم روی پول کاغذی هستند، اما وی در سال 2011 گفته بود که «اگر یک اونس طلا را برای ابد نگه دارید، در آخر همچنان یک اونس طلا خواهید داشت». در عوض، وی نگهداری دارایی‌های بهره‌ور نظیر سهام، ملک یا مزرعه که به تولید سود، درآمد یا غذا برای مالکان خود می‌پردازند را ترجیح می‌دهد.

عملکرد بیت کوین و ارزهای دیجیتال به‌عنوان پوشش تورم

در خصوص بیت کوین و سایر رمز ارزها در نقش هجینگ، نظرات مثبت و منفی زیادی وجود دارد. برخی محدودیت تعداد بیت کوین را عاملی جهت افزایش قیمت BTC در برابر دلار دانسته و برخی دیگر با اشاره به عملکرد آن طی دو سال گذشته و ریزش از سطح 68 هزار دلار تا 20 هزار دلاری، آن را صرفا یک ابزار سوداگرانه می‌دانند.

در این قسمت، به بررسی عوامل مثبت و منفی تاثیرگذار بر نقش پوشش تورمی بیت کوین و نظر متخصصان در این حوزه می‌پردازیم.

عرضه ثابت 21 میلیون واحدی بیت کوین

اولین ویژگی، عرضه محدود و ثابت 21 میلیون واحدی بیت کوین است که در کدهای شبکه آن نوشته شده است. استخراج کل این 21 میلیون واحد تا سال 2140 طول می‌کشد. حال شاید بپرسید پس از استخراج کل 21 میلیون بیت کوین چه اتفاقی خواهد افتاد؟ پاسخ این است که بعد از آن، مهمترین مشوق ماینرها جهت ادامه اعتبارسنجی تراکنش‌های این رمز ارز، کارمزدهای شبکه خواهد بود.

چرخه 4 ساله‌ای به‌نام هاوینگ نیز در شبکه بیت کوین وجود دارد که باعث نصف شدن پاداش استخراج رمز ارز BTC می‌شود. هم‌اکنون در سال 2023، پاداش ماینینگ هر بلاک بیت کوین 6.25 واحد است که هاوینگ می 2024 (اردیبهشت 1403) این مقدار را به 3.125 واحد خواهد رساند.

از آنجایی که بسیاری به‌خاطر همین خصیصه محدود بودن بیت کوین را طلای دیجیتال می‌نامند، می‌توان به‌چشم یک پوشش تورم به این ارز دیجیتال نگاه کرد.

سیاست‌های فدرال رزرو

ارزش ارز فیات توسط دولت و بانک‌های مرکزی تعیین می‌شود. مثلا، بیش از یک دهه است که فدرال رزرو آمریکا نرخ تورم 2 درصدی را هدف قرار داده است.

راه دیگر برای درک تاثیرگذاری سیاست‌های فدرال رزرو و تورم روی بازار کریپتو، کاهش قدرت خرید دلار است. با تورمی شدن یک ارز فیات، قدرت خرید آن نیز طی زمان کاهش می‌یابد.

قدرت خرید دلار آمریکا طی یک قرن گذشته

از یک طرف، بسیاری از اقتصاددانان معتقدند که با ساخت یک ارز تورمی قادر به تحریک رشد اقتصادی و تشویق خرج پول در بازار هستند که به باور آن‌ها، باعث تقویت اقتصاد و چرخه‌های کسب‌وکار می‌شوند. اما از طرف دیگر، با باور دیگر مکاتب اقتصادی، از دست رفتن قدرت خرید ارز اصلی یک کشور برای سلامت اقتصاد آن در بلند مدت مناسب نیست.

این اختلاف نظرها بسیاری را به خرید بیت کوین و نگهداری آن در میان دیگر رمز ارزها به‌عنوان جایگزینی برای پول فیات ترغیب کرده است. با این وجود، در سال 2022 اتفاق متفاوتی رقم خورد. در ابتدای آن سال، فدرال رزرو نرخ بهره بانکی را با هدف بیرون کشیدن نقدینگی از بازار افزایش داد. نرخ تورم بالای بی‌سابقه که عامل این اتفاقات بود، فدرال رزرو را به انجام این اقدامات سختگیرانه جهت مقابله با تورم واداشت.

با افزایش نرخ بهره و کاهش نقدینگی بازار، بانک مرکزی آمریکا بر سقوط شدید دارایی‌هایی همچون سهام، اوراق قرضه، املاک و حتی ارزهای دیجیتال تاثیر گذاشت. اما همانطور که دیدیم، تغییرات نرخ بهره آمریکا و تاثیر آن بر بازار ارز دیجیتال موجب ایجاد فراز و نشیب‌های مختلفی خصوصا روی بیت کوین شده است. پس از این تصمیمات، سهام سقوط 20 درصدی، اوراق قرضه 30 درصد، ملک 15 درصد و رمز ارزها 60 درصد را تا از ابتدای سال تا نوامبر 2022 (آبان 1401) به ثبت رساندند.

جذابیت اوراق قرضه خزانه آمریکا

اوراق قرضه خزانه ایالات متحده امن‌ترین سرمایه‌گذاری در جهان هستند. این اوراق که عموما «نرخ بدون ریسک (Risk-free Rate)» نامیده می‌شوند، تضمین بازده و حفاظت از ارزش اصلی را برای سرمایه‌گذاران خود به‌همراه دارند.

از آنجایی که فدرال رزرو نرخ بهره بانکی را در سال 2022 شدیدا افزایش داد، این اوراق نیز با ارزشی بسیار بالاتر از یک دهه گذشته معامله شدند. بسیاری از معامله‌گران این اتفاق را به‌چشم یک فرصت سرمایه‌گذاری مناسب دیده و متعاقبا، خرید این اوراق را به دیگر دارایی‌ها از جمله سهام و رمز ارز ترجیح دادند. در واقع، علاقه افراد به خرید این اوراق قرصه به‌قدری شدت گرفت که ترافیک وبسایت خزانه آمریکا قادر به مدیریت این حجم بازدید نبود و نهایتا برای مدتی از کار افتاد.

با تحول بازار از یک محیط «ریسک‌دار» که در آن بازده اوراق قرضه به‌قدری پایین بود که افراد خواهان سرمایه‌گذاری در دارایی‌های سوداگرانه‌تر بودند، به یک بازار «بی‌ریسک»، رمز ارزها نیز عملکرد بدتری نسبت به دیگر دارایی‌ها داشتند. این عملکرد ضعیف، بسیاری از منتقدان بیت کوین و رمز ارزها را به ذکر این سخن واداشت که ذخیره ارزش و پوشش تورم پشتوانه کریپتوکارنسی‌ها بی‌اعتبار شده است.

به عبارت دیگر، زمانی که ارزش «نرخ بدون ریسک» در یک اقتصاد پایین است، بازده اوراق قرضه ایالات متحده، مشابه یک دهه گذشته، ناچیز خواهد بود و سرمایه‌گذاران به دارایی‌هایی نظیر سهام و ارزهای دیجیتال روی می‌آورند که بازده بالقوه آن‌ها نسبت به اوراق قرضه بالاتر است.

در طرف مقابل، در شرایط «بی‌ریسک»، فعالین بازار منتظر حرکت سرمایه‌گذاران از اوراق قرضه به سمت دارایی‌های سوداگرانه‌تر هستند.

عدم اعتماد به رمز ارزها

تورم فقط به‌خاطر تولید بیش از حد پول ایجاد نمی‌شود؛ در واقع میزان «حضور» یک دارایی به‌صورت خودکار کاهش ارزش آن را به‌دنبال ندارد. مثلا بین سپتامبر تا نوامبر 2008 (شهریور تا آبان 87)، تعداد میلیارد واحد دلار در گردش 3 برابر شد، اما در عین حال تورم کاهش یافت.

مقایسه رشد عرضه پول با نرخ تورم شاخص قیمت مصرف کننده – خط پهن‌تر عرضه پول (M2) و خط نازک‌تر نرخ تورم CPI

بنابراین، تورم رابطه بیشتری با عدم اعتماد عموم به سیستم پولی مرکزی دارد. نبود چنین اعتمادی در ترکیب با افزایش قیمت شرکت‌ها، تحول ایجادشده توسط بسته‌های حمایتی پاندمی کرونا و اختلال فاحش در زنجیره تامین (که توسط جنگ اوکراین تسریع شد)، همگی ما را به این بحران فعلی رساندند. چاپ بزرگ پول در سال 2021 مسبب تورم نبود، اما آن را بزرگتر کرد.

از نظر میزان حضور، عرضه سرمایه به تنهایی یک عامل مشکل‌زا برای خصیصه ذخیره ارزش یک پول فیات نیست. در واقع سرمایه‌های ذخیره‌شده بخشی از عرضه در گردش محسوب نمی‌شوند. مثلا طلا در حجم‌های بالا به‌شکل جواهرات، شمش و دیگر اشکال وجود دارد و حجم بسیاری پایینی از آن در بازار کالا دست‌به‌دست می‌شود.

به همین خاطر، بازاری که کل طلاهای استخراج‌شده را در نظر بگیرد، قطعا قیمت کاملا متفاوتی خواهد داشت. علت آن است که این جواهرات و شمش‌ها به‌هیچ عنوان در بازار معامله نشده و تاثیری بر منحنی عرضه و تقاضا ندارند. همین امر برای ارز فیات نیز صادق است.

بنابراین، تورم نتیجه از دست رفتن اعتماد به قابلیت ذخیره ارزش یک دارایی در بلند مدت است. اکثر محصولات در این دنیا محدود هستند، بنابراین هر کسی که نسبت به افزایش عرضه آگاه اما از سیاست‌های پولی بی‌خبر باشد، عملا آن را در قیمت‌های خود جا خواهد داد. با این وجود، تورم به یک پیش‌بینی خود-محقق تبدیل می‌شود.

نظر خبرگان نسبت به پوشش تورم بودن بیت کوین

قیمت ارزهای دیجیتال خصوصا بیت کوین در سال 2022 سقوط شدیدی داشت و گفتگوها پیرامون پوشش تورم نبودن این رمز ارز در شرایط پرتلاطم اقتصاد را بر سر زبان‌ها انداخت. حتی پیش از سقوط بازار نیز شک و شبهه‌هایی در خصوص توانایی حفظ ارزش این ارز دیجیتال وجود داشت.

آنجالی جاریوالا؛ بنیان‌گذار Fit Advisors

آنجالی جاریوالا (Anjali Jariwala)، بنیان‌گذار و برنامه‌ریز مالی شرکت فیت ادوایزرز، در گفت‌وگویی با CNBC Make It گفته است که:

در کریپتو، گستره نوسان قیمت بسیار بالاست و برای من سخت است که آن را ذخیره ارزش بلند مدتی ببینم.

در حالت کلی، رمز ارز یک نوع دارایی جدید است که به‌خاطر عدم تبادل ساده آن با محصولات و خدمات، هنوز نه به شکل یک کالای پرتقاضا مانند طلا و نه حتی یک ارز عمل می‌کند. علی‌رغم کمیابی، قیمت یک رمز ارز نظیر بیت کوین همچنان شدیدا مبتنی بر احساسات معامله‌گران است.

کار با آن دشوار است، چراکه مشابه یک ارز عمل می‌کند، اما شبیه به یک دارایی بر آن مالیات اعمال شده و برخی افراد آن را به یک دارایی تشبیه می‌کنند. در آخر روز، ارز دیجیتال یک نوع کلاس دارایی متفاوت است که هیچ تعریف بکری برای آن وجود ندارد.

امید ملکان؛ استادیار دانشکده اقتصاد کلمبیا

امید ملکان، استادیار دانشکده اقتصاد کلمبیا که در فناوری بلاک چین و رمز ارزها تخصص دارد، در مصاحبه‌ای با CNBC Make It، گفته است که:

با اینکه قابلیت اطمینان و ذخیره ارزش بلند مدت ارزهای دیجیتال نظیر بیت کوین «ثابت نشده است»، اما با گذر زمان قادر به کسب پذیرش و کاهش نوسان هستند.

وی در ادامه با هشدار نسبت به اینکه قیمت‌های فعلی ارزهای دیجیتال می‌تواند هر گونه منشائی نظیر نبود قانون به‌غیر از تورم داشته باشد، با مسطح شدن نوسانات تصویر بهتری از نحوه واکنش کریپتو به اتفاقات کلان نظیر نرخ تورم یا تصمیمات فدرال رزرو خواهیم داشت.

استیون لوبکا؛ مدیر اجرایی مشتریان خصوصی Swan Bitcoin

به گفته استیون لوبکا (Steven Lubka)، مدیر اجرایی بخش مشتریان خصوصی شرکت سوان بیتکوین، با اینکه BTC سال 2022 در مقابله با تورم گسترده جهانی ناکام بود، اما همچنان باید به‌عنوان یک پوشش تورم به آن نگاه کرد.

به گفته آقای لوبکا، بیت کوین عملکرد پوششی خوبی در برابر افزایش قیمت‌های حاصل از سیاست‌های مالی انبساطی دارد. با این وجود، عملکرد این ارز دیجیتال در برابر تورم حاصل از اختلالات عرضه مواد غذایی و انرژی که به باور وی باعث تورم افسارگسیخته سال 2022 شد، ضعیف‌تر است. به گفته وی:

در دنیایی که قیمت محصولات به‌خاطر کاهش شدید فراوانی بالا می‌رود، بیت کوین نمی‌تواند از سرمایه‌گذاران در برابر آن محافظت کند.

آقای لوبکا همچنین اظهار داشته است که رمز ارز BTC به‌خاطر عدم نیاز به نگهداری و تعمیرات و همچنین عدم تاثیرپذیری از ریسک‌های درگیر در انتخاب شرکت‌های مناسب برای سرمایه‌گذاری، نسبت به سهام یا املاک قابلیت هجینگ بهتری در برابر تورم دارد:

بیت کوین هیچ کدام از آن ریسک‌هایی که در سهام یا ملک شناسایی کردم را ندارد. این ارز یک ذخیره ارزش خالص است.

وارن بافت؛ سرمایه‌گذار برجسته

آقای بافت به نظرات مخالف خود علیه رمز ارزها معروف است. وی در سال 2019 در مصاحبه‌ای با CNBC گفته بود:

بیت کوین هیچ ارزش منحصربه‌فردی ندارد. هیچ چیزی تولید نمی‌کند. می‌توانید تمام روز به آن خیره بشوید و نهایتا هیچ بیت کوین یا هر چیز دیگری از آن بیرون نیاید. این ارز اساسا یک وهم و خیال است.

سخن پایانی ؛ پوشش تورم بودن رمز ارزها ممکن، اما فعلا خیر!

در این مطلب، نظرات منفی و مثبت مختلفی درباره پوشش تورم بودن ارزهای دیجیتال را بررسی کردیم. واقعیت این است که رمز ارزها طی دوران نوسان شدید و عدم قطعیت در بازار، هجینگ خوبی در برابر تورم ندارند. با این وجود، این نوع کلاس از دارایی‌ها در محیط‌های دارای رشد پایدار شکوفا شده و دارای عملکرد بهتری نسبت به دیگر بازارها هستند.

علاوه بر این، راه‌حل‌های فعلی برای مشکل کاربردپذیری کریپتوکارنسی‌ها، به‌خاطر ذات سوداگرانه و حجم پایین معاملاتی خود پایداری مناسبی ندارند. سقوط بلاک چین‌های دارای بنیان‌های مالی ضعیف روی کل اکوسیستم رمز ارزی تاثیر می‌گذارد که به‌معنای حمله ادامه‌دار کلاهبرداران به راه‌حل‌های بلند مدت دارای پتانسیل است.

با مسئولیت‌پذیری و تلاش بیشتر جامعه کریپتو، پروتکل‌های منطقی بهره بیشتری خواهند برد و ارز دیجیتال به یک پوشش تورم عالی تبدیل خواهد شد. از طرف دیگر، از آنجایی که رمز ارزها در حال حاضر از الگوی رشد سهام پیروی می‌کنند، در شرایط رشد پایدار هجینگ خوبی در برابر تورم بوده اما در دوران بحران‌های مالی ناکام هستند. بنابراین با بلوغ و تکامل ارزهای مجازی، احتمالا به سنگری موثر در شرایط متلاطم تبدیل خواهند شد.

تهیه شده در بیت 24