لیکوییدیتی یا نقدشوندگی چیست؟ بررسی مفهوم لیکوئیدیتی در صنعت ارز دیجیتال

لیکوییدیتی (لیکوئیدیتی – Liquidity) معیار سنجش آسودگی تبدیل یک دارایی به پول نقد یا دارایی دیگر است. نقدشوندگی جزو مفاهیم مهم ارز دیجیتال است.

لیکوئیدیتی اصطلاحی است که احتمالا تا امروز، در دنیای کریپتوکارنسی، به آن برخورد کرده‌اید. با رشد حوزه دیفای، کاربران روز به روز بیشتر این اصطلاح را می‌شنوند. اما منظور از نقدشوندگی چیست؟

لیکوییدیتی را می‌توان فاکتوری به منظور ارزیابی سهولت در تبدیل یک دارایی به دارایی دیگر، مخصوصا تبدیل به پول نقد، دانست. ممکن است در کوله پشتی خود، یکی از قدیمی‌ترین، نادرترین و ارزشمندترین کتاب‌های تاریخی را حمل کنید، اما اگر ساکن یک جزیره دور افتاده باشید، به سختی قادر به یافتن خریدار برای آن خواهید بود.

از طرفی دیگر، در صورت تمایل به تبدیل صد USDT به BTC در صرافی بایننس، در طول یک چشم بهم زدن، این کار را انجام خواهید داد. به همین دلیل نقدشوندگی اهمیتی ویژه درباره دارایی‌های مالی دارد.

کدام روش برای سنجش سلامت یک بازار بهتر است؟ می‌توانید به این منظور، به حجم معاملات، میزان نوسانات و دیگر شاخص‌های فنی توجه کنید. با این حال، نباید ارزیابی یک فاکتور بسیار مهم یعنی لیکوییدیتی را فراموش کنید. وقتی یک بازار ای‌لیکوئید و غیر قابل تبدیل به پول است، انجام معاملات بدون تأثیر قابل توجه بر قیمت، بسیار دشوار خواهد بود. در ادامه مطلب و با بررسی بیشتر، بهتر به دلیل این موضوع پی خواهید برد.

لیکوییدیتی چیست؟

منظور از نقدشوندگی معیاری به منظور ارزیابی سهولت تبدیل یک دارایی به دارایی دیگر بدون تاثیر بر قیمت آن است. به عبارت دیگر، لیکوئیدیتی نشان می‌دهد یک دارایی را چقدر سریع و راحت می‌توانید خرید و فروش کنید.

اگر یک دارایی نظیر یک رمز ارز Liquidity خوبی داشته باشد، بدون دردسر و با سرعتی بالا قابل خریداری بوده یا به فروش خواهد رسید، بدون این که معامله، تاثیر قابل توجهی روی قیمت آن داشته باشد. نقدشوندگی ضعیف، پایین یا بد، نشان می‌دهد امکان خرید و فروش سریع دارایی میسر نیست. حتی اگر این اتفاق رخ بدهد، معامله، تاثیر منفی روی قیمت خواهد داشت.

وجه نقد یا معادلش را می‌توان لیکوئیدترین دارایی قلمداد کرد، چرا که خیلی سریع به هر چیز دیگر تبدیل می‌شود؛ ممکن است خودروساز، به ازای دریافت بیت کوین حاضر به فروش خودرو به شما نباشد، اما هرگز دست رد به سینه پول نقد نمی‌زند، چرا که کسب آن، دلیل اصلی‌ فعالیتش است! یک دارایی مشابه در دنیای رمز ارز، استیبل کوین است. برخلاف رمز ارزهای عادی نظیر بیت کوین، اتریوم، ترون و دیگر موارد، استیبل‌ کوین‌ها مثل تتر قیمت ثابتی داشته و از نوسانات قیمت در امان هستند. به همین دلیل حتی افرادی که علاقه‌ای به ورود و سرمایه‌گذاری در بازار رمز ارزها ندارند، از آن‌ها استفاده می‌کنند.

ارزهای دیجیتال شامل استیبل کوین‌ها هنوز بخشی از استاندارد پرداخت‌های روزمره نیستند، چرا که هنوز به طور گسترده پذیرفته نشده‌اند. از آن جایی که بیشتر حجم بازار کریپتوکارنسی هم‌اکنون در استیبل‌ کوین‌ها صورت می‌پذیرد، می‌توان لیکوییدیتی آن‌ها را بالا دانست.

از طرفی دیگر، املاک و مستغلات، اتومبیل‌های کلاسیک و خاص و همچنین اشیای نادر و کمیاب، از نظر فاکتور نقدشوندگی ضعیف تلقی می‌شوند، چرا که خرید و فروششان کار راحتی نیست. ممکن است یک شی بسیار باارزش و نادر داشته باشید، اما تا زمانی که خریداری برای آن، به قیمتی منصفانه از نظر خود، پیدا نکنید، قادر به خرید دیگر انواع دارایی به واسطه این دارایی ارزشمند نخواهید بود.

یکی از نکات مهم درباره Liquidity که به آن اشاره کردیم، تبدیل شدن به پول نقد بدون از دست رفتن قابل توجه ارزش است. ممکن است ارزش واقعی یک شیء 10 هزار دلار تعیین شود، اما به خاطر ای‌لیکوئید بودنش، مجبور به فروش به ازای قیمتی پایین‌تر باشید.

تصور کنید هدف شما، خرید یک خودرو به ازای فروش شیء باارزش است. یافتن یک فروشنده خودروی مورد علاقه شما و مایل به معاوضه با دارایی باارزش در اختیارتان، تقریبا عملی غیر ممکن است. در اینجا به پول نقد نیاز دارید. به عبارتی از آن جایی که یافتن جفت مبادله «شی‌ء باارزش / خودروی مورد علاقه» بسیار دشوار و اغلب نشدنی بوده و نمی‌توانید فردی مایل به معاوضه پیدا کنید، بهتر است ابتدا دارایی‌تان را به پول نقد تبدیل کنید. سپس با پول نقد قادر به خرید هر چیزی خواهید بود. همانطور که در بالا به آن اشاره کردیم، پول نقد دارای بیشترین میزان لیکوییدیتی است و خیلی سریع می‌توان آن را به هر چیزی تبدیل کرد.

پول نقد لیکوئیدترین دارایی دنیا است!

تصورر کنید فردی در پی خرید یک یخچال هزار دلاری است. پول نقد بهترین دارایی به منظور کسب محصول مورد نظر به واسطه آن، محسوب می‌شود. به عبارتی، به خاطر لیکوییدیتی بالای پول نقد، خیلی سریع قادر به تبدیل آن به هر چیز دیگر، از جمله یک یخچال، خواهید بود. ممکن است فرد خریدار، با وجود نداشتن پول نقد، یک شی کمیاب (که بالای هزار دلار ارزش‌گذاری شده است) در کلکسیونش نگهداری کرده و حاضر به تعویضش با یخچال باشد، اما به سختی می‌توان فردی متمایل به دریافت آن شی به ازای ارائه یخچال مورد نظر وی، پیدا کرد. در بیشتر مواقع این کار غیر ممکن است.

به همین دلیل او باید قبل از اقدام برای خرید محصول، ابتدا دارایی با لیکوئیدیتی پایین خود (شیء کمیاب) را به یک دارایی با نقدشوندگی بالا تبدیل و سپس از آن برای خرید استفاده کند. البته بازار جنس نادر اولیه لیکوئید نیست، به همین دلیل شاید فروش آن به چند ماه یا شاید سال زمان نیاز داشته باشد، مگر این که فروشنده تخفیفی ویژه در نظر بگیرد. اختلاف قیمت خرید و فروش در یک بازار با نقدشوندگی پایین، زیاد است، در نتیجه احتمال اجبار فروشنده برای ارائه محصول به ازای قیمتی پایین‌تر از عدد مورد نظر، افزایش پیدا می‌کند. در قسمت‌های بعد درباره «اختلاف قیمت خرید و فروش» یا «اسپرد بید – اسک» صحبت می‌کنیم.

لیکوئیدیتی دارایی دیجیتال در برابر فیزیکی

در حال حاضر، دارایی‌های ملموس (جسمی فیزیکی) در مقایسه با دارایی‌های دیجیتالی، لیکوئیدیتی پایین‌تری دارند. خرید و فروش آن‌ها شامل یک سری هزینه‌های اضافی بوده و انجام مبادله، به زمان قابل توجهی نیاز دارد. علت، فیزیکی بودن جسم مورد معامله است. اما در زمینه مبادله دیجیتال و کریپتوکارنسی، خرید و فروش به معنی جابه‌جا شدن تعدادی صفر و یک در سیستم‌های کامپیوتری است. به همین دلیل از نظر نقدشوندگی در وضعیت بهتری قرار دارند؛ ترید ارزهای دیجیتال خیلی ساده و سریع صورت گرفته و نیازی به جابه‌جایی و رفتن به مکانی دیگر نیست. کافی است خرید و فروش بیت کوین از صرافی بایننس را با زمان تمایل برای خرید یا فروش یک خودرو مقایسه کنید.

البته، این ارزیابی با در نظر گرفتن مقبولیت بالای تعدادی از ارزهای دیجیتال نظیر بیت کوین و اتریوم صورت گرفت. از طرفی دیگر، دارایی دیجیتال محدود به رمز ارزها نیست و حتی یک فایل متنی، تصویر یا ویدیوی باارزش را نیز می‌توان این چنین قلمداد کرد. اگر دارایی دیجیتال را یک کریپتوکارنسی ناشناخته، در انتهای فهرست وب سایت coinmarketcap، در نظر بگیریم، فروش آن در مقایسه با فروش یک خودرو به مراتب سخت‌تر بوده و زمان زیادی طلب می‌کند!

بهتر است به نقدشوندگی را یک طیف در نظر بگیریم. در یک سر طیف، پول نقد و استیبل کوین‌ها قرار دارند. در سوی دیگر دارایی‌های با میزان لیکوییدیتی بسیار پایین نظیر اشیای کمیاب واقع شده‌اند. بقیه انواع دارایی بین آن‌ها قرار می‌گیرند.

انواع لیکوئیدیتی از یک دیدگاه

از دیدگاه سنتی، دو دسته لیکوییدیتی داریم:

• لیکوئیدیتی حسابداری
• لیکوئیدیتی بازار

لیکوییدیتی حسابداری

نقدشوندگی حسابداری اصطلاحی است که بیشتر در مبحث ترازنامه‌های کسب و کارها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این اصطلاح اشاره به سهولت یک شرکت در پرداخت بدهی‌های کوتاه مدت و بدهی‌های جاری خود به وسیله دارایی‌های جاری و جریان نقدی دارد. لیکوئیدیتی حسابداری به طور مستقیم با سلامت مالی شرکت در ارتباط است.

افراد به منظور پی بردن به میزان Liquidity خود کافی است بدهی‌ها را با میزان وجه نقد موجود در بانک یا اوراق بهادار قابل فروش در حساب‌های سرمایه‌گذاری، مقایسه کنند. وضعیت برای شرکت‌ها به منظور مشخص کردن این فاکتور کمی پیچیده‌تر می‌شود، چرا که باید دارایی‌های جاری را در مقابل بدهی‌های جاری قرار داد.

لیکوئیدیتی بازار

نقدشوندگی بازار نشان می‌دهد خرید و فروش دارایی‌ها در یک بازار به ازای قیمت‌هایی منصفانه، چقدر امکان‌پذیر است. این قیمت‌ها، نزدیک‌ترین به ارزش ذاتی دارایی تلقی می‌شوند. منظور از ارزش ذاتی، نزدیک بودن پایین‌ترین قیمت مورد نظر فروشنده به بالاترین قیمت مد نظر خریدار است. اختلاف بین این دو مقدار، اسپرد بید / اسک نام دارد. به طور ساده آن را «اختلاف قیمت خرید و فروش» خطاب می‌کنیم. بخش بعدی، مربوط به بررسی همین موضوع است.

نقدشوندگی بازار به لیکوئیدیتی یک دارایی و سرعت تبدیل کردن آن به پول نقد اشاره دارد. در حقیقت، دارایی مورد نظر به قیمتی ثابت و شفاف چقدر قابل فروش است؟

وقتی لیکوییدیتی یک بازار بالا است، عرضه و تقاضای زیادی وجود داشته و همیشه خریداران و فروشندگان متعددی برای ارائه یا به دست آوردن یک نوع خاص از دارایی، حضور دارند. وقتی خریداری برای محصول شما پیدا نمی‌شود، یعنی از نظر نقدشوندگی، وضعیت خوبی ندارد.

لیکوییدیتی را هرگز نباید با سودآوری یکسان تلقی کرد. به عنوان مثال سهام یک شرکت تجاری عمومی لیکوئید است، چرا که خیلی سریع، حتی در صورت کاهش ارزش، در بورس‌ها به فروش خواهد رسید. همیشه فردی علاقه‌مند به خرید آن وجود دارد. ممکن است سهام شرکتی دیگر سود بیشتری برای خریدار داشته باشد، اما به دلایل مختلف نظیر ریسک زیاد بازار حوزه فعالیت و احتمال ریزش ناگهانی قیمت‌ها، کمتر سرمایه‌گذاری مایل به خریدش باشد. در زمان سرمایه‌گذاری، حتما باید این فاکتور بسیار مهم را مد نظر قرار بدهید.

اختلاف قیمت خرید و فروش

اسپرد بید – اسک، تفاوت بین کمترین درخواست و بالاترین پیشنهاد است. همانطور که احتمالا حدس زده‌اید، اختلاف قیمت خرید و فروش پایین، دلخواه بازارهای لیکویید است؛ ناسازگاری قیمت به طور مداوم توسط معامله‌گران به تعادل می‌رسد و بازار نقدشوندگی خوبی دارد. وقتی شکاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش افزایش پیدا می‌کند، بازار ای‌لیکوئید خواهد شد. در اینجا قیمت مورد نظر خریداران و فروشندگان درباره یک دارایی خاص، فاصله زیادی با یکدیگر داشته و به همین دلیل میزان خرید و فروش کاهش پیدا می‌کند. در نتیجه دیگر تبادل به سرعت صورت نگرفته و لیکوییدیتی کاهش پیدا می‌کند.

اسپرد بید – اسک برای تریدرهای آربیتراژ مفید است، چرا که دوست دارند به دفعات، از اختلاف کم قیمت خرید و فروش به نفع خود بهره ببرند. با این کار تریدرهای آربیتراژ به سود خوبی دست پیدا کرده و بازار نیز به نوبه خود منفعت خواهد برد؛ این دسته تریدرها شکاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش را پایین می‌آورند، در نتیجه معاملات بیشتری به خاطر توافق خریداران و فروشندگان صورت خواهد گرفت. به عبارتی لیکوییدیتی بازار افزایش پیدا می‌کند.

یکی دیگر از فعالیت‌های تریدرهای آربیتراژ، اطمینان از نبود تفاوت قیمت زیاد بیت جفت بازارهای مشابه در صرافی‌ها مختلف است. آیا تاکنون به قیمت تقریبا مشابه بیت کوین در بزرگترین و لیکوئیدترین صرافی‌های دنیای پی برده‌اید؟ بخش قابل توجهی از این دستاورد، مدیون تریدرهای آربیتراژ است، افرادی که اختلاف‌های کم بین قیمت‌ها را در صرافی‌های مختلف پیدا کرده و به وسیله خرید و فروش بین آن‌ها، سود کسب می‌کنند.

چرا لیکوییدیتی اهمیت زیادی دارد؟

رمز ارزها، در زمره دارایی‌های دیجیتالی قرار می‌گیرند. از طرفی در بالا، دارایی‌های دیجیتال را در مقایسه با اشیای ملموس، از نظر لیکوئیدیتی بهتر خطاب کردیم. پس می‌توان بازار آن‌ها را لیکوئید دانست؟ متاسفانه در عمل، وضعیت به گونه دیگری است.

نمی‌توان نسخه‌ای کلی برای همه رمز ارزها پیچید. به عنوان نمونه، استیبل کوین‌ها مخصوصا تتر، امروز از نظر لیکوییدیتی تقریبا هم‌ سطح با وجه نقد به شمار می‌روند. بیت کوین و اتریوم نیز با وجود نوسان قیمت، در سراسر دنیا به سرعت خرید و فروش می‌شوند. تعدادی ارز دیجیتال دیگر نیز از بازاری لیکوئید بهره برده و خرید و فروش آن‌ها بدون دردسر و سریع صورت می‌گیرد. برخی کریپتوکارنسی‌ها، در مقایسه با بقیه نقدشوندگی بسیار بهتری دارند. هر چه حجم معاملات و بهره‌وری بازار برای تریدرها، بیشتر باشد، به طور طبیعی از نظر لیکوئیدیتی نیز در وضعیت مناسب‌تری قرار دارد.

در بازار برخی ارزها، در هر روز کمتر از چند هزار دلار معامله انجام می‌شود. در تعدادی دیگر، حجم معاملات روزانه چند میلیارد دلار است. برای کوین‌هایی همانند بیت کوین و اتریوم لیکوییدیتی هیچ مشکل خاصی نیست، اما تعداد زیادی از کریپتوکارنسی‌ها با مشکل جدی نقدشوندگی دست و پنجه نرم می‌کنند. حتی بیت کوین و اتریوم نیز با وجود افزایش میزان مقبولیت آن‌ها در مقایسه با چند سال قبل، وجود دستگاه‌های ATM کریپتویی در نقاط مختلف دنیا، پشتیبانی سرویس‌هایی نظیر پی‌پال از آن‌ها و افزایش تعداد پایانه‌های پذیرنده دو رمز ارز نام برده، هنوز توسط عده زیادی در سراسر دنیا یک نوع دارایی تلقی نمی‌شوند.

اهمیت لیکوییدیتی را در زمان ترید آلت کوین‌ها متوجه خواهید شد؛ اگر دارایی‌تان متشکل از چند ارز دیجیتال ای‌لیکوئید باشد، ممکن است قادر به خروج از بازار آن به ازای قیمت مورد نظر نباشید. در این شرایط، اختلاف قیمت خرید و فروش که پیشتر درباره‌اش صحبت کردیم، افزایش پیدا می‌کند. به همین دلیل همیشه بهتر است سراغ رمز ارزهای عجیب و ناشناخته نرفته و برای کاهش ریسک، به خرید و فروش دارایی‌هایی با لیکوییدیتی بالاتر بپردازید.

اگر در یک بازار ای‌لیکوئید یا دارای میزان نقدشوندگی پایین، سفارشی بزرگ قرار بدهید، چه اتفاق رخ خواهد داد؟ در این شرایط، به خاطر تفاوت بین قیمت مورد نظر شما با قیمتی که در نهایت معامله انجام خواهد شد، ضرر می‌کنید. اگر محدودیت قیمت در نظر بگیرید، زمان انجام معامله افزایش پیدا کرده یا هرگز معامله‌ای انجام نخواهد شد.

تحت شرایط مختلف بازار، لیکوییدیتی تغییر پیدا می‌کند. به عنوان نمونه در زمان بحران مالی، اغلب تلاش می‌کنند برای جبران تعهدات مالی یا بدهکاری‌های کوتاه مدت خود، از بازارهایی که پیشتر درونشان سرمایه‌گذاری کرده بودند، خارج شوند.

یکی دیگر از دلایل اهمیت نقدشوندگی، مشخص کردن میزان انعطاف‌پذیری یک شرکت به منظور تامین تعهدات مالی و هزینه‌های غیر منتظره است. این موضوع حتی درباره افراد نیز صدق می‌کند. هر چه دارایی‌های تحت اختیار یک نفر از نظر لیکوییدیتی وضعیت بهتری داشته باشند، در صورت بروز مشکلات مالی راحت‌تر قادر به خروج از آن‌ها خواهند بود.

نتیجه‌گیری

ممکن است بسته به زمینه‌ای که در حال صحبت پیرامونش هستیم، لیکوییدیتی معنی متفاوتی پیدا کند، اما این اصطلاح همیشه مرتبط با پول نقد یا پول آماده است.

لیکوئیدیتی به مقدار پولی اشاره دارد که بلافاصله برای پرداخت بدهی‌ها یا استفاده برای سرمایه‌گذاری در دسترس است. به عبارتی بر اساس آن، به میزان پول نقد موجود پی خواهیم برد، چیزی که با استفاده از آن، می‌توان هر محصولی خریداری یا هر سرویسی دریافت کرد! Liquidity مشخص می‌کند چقدر سریع یک دارایی مالی یا اوراق بهادار را می‌توان بدون از دست رفتن ارزش، به پول نقد تبدیل کرد. به عبارت دیگر، فروش چه مدت طول می‌کشد؟

منبع: binance