اندیکاتور VWAP چیست؟ آموزش کار با اندیکاتور میانگین قیمت حجمی وزنی

اندیکاتور VWAP مخفف Volume Weighted Average Price و به‌معنای اندیکاتور میانگین قیمت حجمی وزنی است که عموما توسط تریدرهای روزانه برای تعیین نقاط ورود و خروج مناسب و همچنین شرایط اشباع خرید یا اشباع فروش بازار استفاده می‌شود. در این مطلب، نحوه کار، استراتژی‌های استفاده و تنظیمات اندیکاتور VWAP در تریدینگ ویو را آموزش می‌دهیم.

اندیکاتور VWAP چیست و چگونه کار می‌کند؟

«حجم» مهمترین و بنیادی‌ترین معیار در تحلیل تکنیکال است و از آن به‌عنوان ابزاری جهت تایید روند، شناسایی نقاط ریورسال و دیگر استراتژی‌ها استفاده می‌شود. اندیکاتور میانگین قیمت حجمی وزنی یا VWAP نیز یک اندیکاتور تحلیل تکنیکال است که در چارت قیمت انواع دارایی‌های بازارهای مالی از جمله ارز دیجیتال کاربرد دارد. این شاخص، قدرت حجم معاملات را با پرایس اکشن ترکیب کرده و باعث شناسایی نواحی اشباع خرید (Overbought) یا اشباع فروش (Oversold) می‌شود.

VWAP به‌خاطر دقت خود در شناسایی نقاط ورود و خروج در تایم فریم‌های کوچک، در کل برای معاملات روزانه مناسب است. از آنجایی که رمز ارزها مستعد نوسانات شدید هستند و بازار کریپتو نیز به‌صورت 24/7 فعالیت می‌کند، تریدرها دائما به‌دنبال راه‌هایی جهت شناسایی فرصت‌های مناسب خرید و فروش ارزهای دیجیتال‌اند. از این رو، اندیکاتور Volume Weighted Average Price برای این کار مناسب است.

مزایا، ویژگی‌ها و کاربردهای اندیکاتور میانگین قیمت حجمی وزنی

مهمترین ویژگی‌ها و کاربردهای اندیکاتور متوسط قیمت حجمی وزنی در تحلیل تکنیکال چارت قیمت ارزهای دیجیتال به‌صورت خلاصه عبارتند از:

• اندیکاتور پسرو یا تاخیری (Lagging)
• مناسب برای تریدرهای روزانه
• شناسایی روند، شکست و تعیین نقاط ریورسال
• شناسایی نواحی اشباع خرید و فروش
• تعیین سطوح حمایت و مقاومت
• تعیین نقاط ورود و خروج در تایم‌فریم‌های کوچک در نقاط تلاقی اندیکاتور با قیمت
• قابل استفاده توسط تریدرهای درشت و خریداران نهادی
• محاسبه ارزش منصفانه یک رمز ارز
• فیلتر کردن نویزهای بازار

شناسایی سطوح حمایت و مقاومت

از آنجایی که محاسبات VWAP به داده‌های تاریخی و پیشین متکی است، یک اندیکاتور Lagging یا پسرو محسوب می‌شود، اما این امر مانعی جهت شناسایی سطوح حمایت و مقاومت برای تریدهای روزانه نیست. این سطوح روی نمودار قیمت، نواحی هستند که احتمال افزایش فشار خرید و فروش و در نتیجه، شکست یا ریورسال روند در آن‌ها وجود دارد.

در این حالت، زمانی که قیمت یک ارز دیجیتال بالای خط VWAP قرار داشته باشد و پس از برخورد با آن دوباره افزایش یابد، این خط را به‌عنوان سطح حمایت برای پوزیشن خرید در نظر می‌گیرند. در حالت مخالف، با معامله یک دارایی پایین VWAP و عدم توانایی در عبور قیمت از آن، خط مربوطه یک مقاومت در نظر گرفته شده و می‌توان برای استراتژی‌های فروش از آن استفاده کرد.

مثلا شما به‌عنوان یک اسکالپ تریدر، شاید به‌دنبال یافتن نواحی روی چارت قیمت ارز دیجیتال مورد نظرتان باشید که دقت بیشتری نسبت به خطوط حمایت و مقاومت استاندارد و عادی داشته باشند. در این حالت، استفاده از اندیکاتور میانگین قیمت حجمی وزنی می‌تواند برای تایم‌فریم‌های کوچک نوسان‌گیر نظیر 1 دقیقه‌ای، 5 دقیقه‌ای یا بیشتر کاربردی باشد. البته دقت داشته باشید که برای تایید این نواحی، بهتر است این خط با دیگر اندیکاتورها یا خود خطوط حمایت و مقاومت ترکیب شود.

تعیین ارزش منصفانه

یکی دیگر از کاربردهای متوسط قیمت حجمی وزنی، ارزیابی ارزش منصفانه یک دارایی رمز ارزی است. با مقایسه ارزش فعلی یک ارز دیجیتال با مقدار VWAP آن، شما می‌توانید ترید یک دارایی بالا یا پایین ارزش منصفانه‌اش را مشخص کنید. اگر قیمت بالای خط VWAP قرار داشته باشد، یعنی رمز ارز مورد نظر گران و معامله آن زیر خط VWAP، به‌معنای ارزان بودن آن است. بنابراین با در نظرگیری این اطلاعات، می‌توانید به تصمیم‌گیری در خصوص گرفتن پوزیشن‌های لانگ و شورت بپردازید.

تعیین نواحی اشباع خرید و اشباع فروش

از این شاخص می‌توان برای تعیین نواحی اشباع خرید (Overbought) و اشباع فروش (Oversold) استفاده کرد. با علم به اینکه خط VWAP متوسط قیمت واقعی یک ارز دیجیتال را نشان می‌دهد، هر قیمتی بالای آن در ناحیه اشباع خرید در نظر گرفته می‌شود. بنابراین در صورتی که خرید خود را در این ناحیه انجام دهید، یعنی قیمتی بیشتر از قیمت اصلی آن پرداخت کرده‌اید. این مورد مشابه تفسیری است که در بخش قبل نیز به آن پرداختیم.

در حالت مشابه، حضور قیمت رمز ارز مورد نظر زیر خط VWAP به‌معنای قرارگیری آن در ناحیه اشباع فروش است. این ناحیه یعنی بازار از فروش‌ها اشباع شده و وقت رشد قیمت فرا رسیده است. بنابراین خرید در این ناحیه فرصت مناسبی برای برخورداری از معاملات ارزان‌تر است.

شناسایی روندها و احساسات بازار

اندیکاتور Volume Weighted Average Price می‌تواند به شناسایی احساسات و روندهای بازار نیز کمک کند. مشابه میانگین متحرک، در صورتی که قیمت یک رمز ارز بالای خط VWAP باشد، نشان‌دهنده احساسات گاوی و پتانسیل تشکیل روند صعودی است. در حالت مخالف، ترید یک رمز ارز زیر این خط به‌معنای احساسات خرسی و احتمال تشکیل روند نزولی است.

تریدرها از این اطلاعات برای شناسایی روندهای بازار و ایجاد استراتژی‌های معاملاتی بر اساس آن‌ها استفاده می‌کنند. مثلا در یک بازار گاوی، با نزدیک شدن قیمت به خط VWAP می‌توانید به دنبال شناسایی فرصت‌های خرید باشید و در یک بازار خرسی، با نزدیک شدن قیمت به این اندیکاتور، به پیدا کردن فرصت‌های فروش اقدام کنید.

البته شایان ذکر است که این تفاسیر به نوع الگوی نموداری در چارت بستگی دارد و باید با دقت مورد تجزیه و تحلیل قرار بگیرد.

فیلتر کردن نویزهای بازار

از آنجایی که VWAP متوسط قیمت وزن‌دهی‌شده یک دارایی را محاسبه می‌کند، احساسات وسیع‌تر در بازار را دقیق‌تر نشان می‌دهد. بر خلاف دیگر اندیکاتورها نظیر میانگین متحرک ساده و نمایی که صرفا بر قیمت متمرکزند، شاخص VWAP هر واحد از یک دارایی فروخته‌شده را در نظر گرفته و آن را در ترکیب با حجم، غنی‌تر می‌کند.

تایید شکست‌ها

این اندیکاتور برای تایید شکست‌های کوتاه‌مدت نیز کاربردی است. اگر مثلا درصدد معامله روی تایم‌فریم 15 دقیقه‌ای هستید اما از اینکه کدام اندیکاتور برای آن مناسب است مطمئن نیستید، می‌توانید از نوسان قیمت در اطراف خط VWAP استفاده کنید. عبور و بسته شدن قیمت بالا یا پایین این خط، می‌تواند تاییدی بر شکست و معکوس شدن روند در کوتاه مدت باشد.

تعیین نقاط ورود به پوزیشن‌های شورت و لانگ

برخی از تریدرها از تلاقی قیمت و خط VWAP به‌عنوان سیگنالی جهت ورود به یک ترید استفاده می‌کنند. مثلا زمانی که قیمت از این خط عبور کرده و به بالای آن حرکت می‌کند، وارد پوزیشن لانگ می‌شوند. در حالت مخالف، با عبور قیمت از خط این اندیکاتور به سمت پایین، ورود به پوزیشن شورت یک استراتژی معاملاتی خواهد بود.

ارزیابی کیفیت نقاط ورود

این شاخص می‌تواند به ارزیابی کیفیت نقاط ورود پوزیشن‌های معاملاتی نیز کمک کند. با مقایسه قیمت ورود با اندیکاتور میانگین قیمت حجمی وزنی، می‌توان اثربخشی اجرای معاملات را مشخص کرد.

مثلا اگر نقطه ورودی که از طریق دیگر اندیکاتورها پیدا کرده‌اید به خط VWAP نزدیک باشد، یعنی کیفیت بالایی دارد. در حالت مخالف، به‌خاطر فاصله زیاد قیمت ورود تعیین‌شده با این خط، یعنی نقطه ورود شما از متوسط قیمت در بازار دور است که به‌معنای کیفیت پایین آن خواهد بود. بنابراین، تریدرها می‌توانند از این اطلاعات برای ارزیابی عملکرد استراتژی‌های معاملاتی خود و اعمال اصلاحات لازم استفاده نمایند.

کاربرد و اهمیت استفاده از VWAP برای موسسات و نهنگ‌ها

یکی از کاربردهای متوسط قیمت حجمی وزنی، ارائه شاخصی مسطح‌شده از قیمت یک رمز ارز (به‌خاطر تعدیل با حجم معاملات) در طول زمان است. به همین خاطر، موسسات و نهنگ‌های بیت کوین برای سنجش اینکه معاملات‌شان باعث تغییر شدید قیمت نمی‌شود، از این اندیکاتور استفاده می‌کنند.

مثلا، یک صندوق پوشش ریسک یا یک خریدار دانه درشت می‌تواند برای جلوگیری از تورمی شدن و رشد مصنوعی قیمت یک رمز ارز، از خرید آن روی قیمتی بالای خط VWAP خودداری کند. همین حالت برای جلوگیری از افت شدید قیمت در فروش‌های سنگین زیر خط VWAP مناسب است. البته باید گفت که شرکت‌‌های بزرگ عموما خرید‌های خود را به‌صورت OTC و خارج از صرافی انجام می‌دهند تا سفارشات‌شان در دفتر سفارش ثبت نشود و بر قیمت ارز دیجیتال مورد نظر تاثیر نگذارد.

التبه ناگفته نماند که برخی از نهنگ‌ها نیز به خرید ارزهای دیجیتال زیر VWAP اقدام کرده و بالای آن می‌فروشند که این امر در هر دو حالت باعث نزدیک شدن قیمت به‌سوی خط این اندیکاتور می‌شود.

فرمول و محاسبات میانگین قیمت حجمی وزنی چگونه است؟

در پلتفرم‌های تحلیلی و صرافی ارز دیجیتال نیازی به محاسبه دستی فرمول اندیکاتور VWAP روی چارت‌های قیمت نیست و این وبسایت‌ها خودشان تمام محاسبات و رسم خط آن را برای شما انجام می‌دهند. اما صرف‌نظر از این موضوع، دانستن نحوه کار با VWAP و آشنایی با فرمول آن خالی از لطف نیست.

برای محاسبه مقدار VWAP، باید ارزش معامله‌شده در هر تراکنش (یعنی قیمت ضربدر حجم) در هر کندل را با یکدیگر جمع کرده و آن را بر حجم کل تقسیم کنیم:

VWAP = ∑ (Typical Price * Volume ) / ∑ Volume

که در آن:

Typical Price = (High + Low + Close) / 3

• سیگما Σ نماد یونانی جمع در ریاضیات است.
• تیپیکال پرایس از جمع قیمت سقف، کف و بسته شدن کندل تقسیم بر 3 به‌دست می‌آید. در منابع مختلف، Typical Price به‌صورت «قیمت معمول»، «قیمت پایه» و «قیمت نمونه‌ای» ترجمه شده است.

نکات مربوط به محاسبات فرمول VWAP در چارت‌های قیمت

اول از همه اینکه خط اندیکاتور میانگین قیمت حجمی وزنی در هر روز معاملاتی ریست شده و از اول محاسبه می‌شود. بنابراین چون این اندیکاتور برای تریدرهای روزانه ساخته شده، محاسبه مجدد مقادیر آن در ابتدای روز معاملاتی جدید مهم است.

مثلا در چارت بیت کوین زیر، خط آبی‌رنگ، خط VWAP است و خطوط مشکی رنگ عمودی که با “New Trading Day” مشخص شده‌اند، آغاز روز معاملاتی جدید را نشان می‌دهند. در این خطوط، روز معاملاتی آغاز شده و شاهد یک شیب تند در خط اندیکاتور VWAP هستیم. علت این امر، محاسبه مجدد این شاخص است.

اکثر چارت‌های و اندیکاتورها مبتنی بر قیمت بسته شدن (Closing Price) کندل های قیمت هستند. بنابراین به‌صورت پیش‌فرض، اندیکاتوری که روی یک چارت 15 دقیقه‌ای رسم شود، محاسبات آن نیز مبتنی بر قیمت بسته شدن هر کندل 15 دقیقه‌ای خواهد بود. برای VWAP هم محاسبات پیش‌فرض بر اساس میانگین قیمت سقف، کف و بسته شدن کندل‌هاست. این نوع محاسبه برای زمانی که بازار معکوس می‌شود و ریورسال اتفاق می‌افتد کاربردی است. با وجودی که VWAP یک اندیکاتور پسرو است، اما به درک روندهای فعلی و آتی نیز کمک می‌کند.

مثالی از محاسبات فرمول میانگین قیمت حجمی وزنی

برای مثال، فرض کنید می‌خواهیم خط 1 دقیقه‌ای اندیکاتور متوسط قیمت حجمی وزنی را برای یک ارز دیجیتال محاسبه کنیم. برای این کار:

1. ابتدا باید تیپیکال پرایس اولین کندل 1 دقیقه‌ای را محاسبه کنیم، پس قیمت سقف و کف و بسته شدن آن را با یکدیگر جمع کرده و تقسیم بر 3 می‌کنیم.
2. حالا تیپیکال پرایس را در حجم همان دوره (یعنی حجم 1 دقیقه معاملات در آن کندل) ضرب می‌کنیم. فرض کنید مقدار خروجی n1 باشد.
3. اکنون باید n1 را به حجم کل معاملات تا انتهای همان دوره تقسیم کنیم. نتیجه این کار، مقدار VWAP برای 1 دقیقه اول معاملات را به ما می‌دهد.
4. حال باقی مقادیر n2 و n3 و… را تا آخرین کندل 1 دقیقه‌ای همان دوره محاسبه کرده و نتیجه آن را به کل حجم معاملات تا انتهای همان دوره تقسیم می‌کنیم.

مثلا، محاسبات ما در ساعت 10:00 صبح شروع شده و تایم‌فریم 1 دقیقه‌ای را انتخاب کرده‌ایم:

• 10:00 صبح: 100 واحد از رمز ارز الف و هر واحد به قیمت 10 دلار معامله شده است:
  • VWAP برابر: 10 دلار = 100 / 10 × 100 است.
• 10:01 صبح: 500 واحد از رمز ارز الف و هر واحد به قیمت 11 دلار معامله شده است:
  • VWAP برابر: 10.83 دلار = 600 / (500 × 11 + 100 × 10) است.
• 10:02 صبح: 400 واحد از رمز ارز الف و هر واحد به قیمت 10.5 دلار معامله شده است:
  • VWAP برابر: 10.70 دلار = 1000 (400 × 10.5 + 500 × 11 + 100 × 10) است.

تایم فریم های مناسب برای محاسبه و استفاده از VWAP

همانطور که تا اینجای مطلب چندین بار اشاره کردیم، این اندیکاتور بیشتر برای تریدهای روزانه (Day Trading) مناسب است. اما چرا؟ علت آن است که VWAP به افنجارهای سریع حجم بهتر پاسخ می‌دهد و این همان چیزی است که تنها در معاملات روزانه اتفاق می‌افتد. بنابراین به زبان ساده، معاملات روزانه بیشترین حساسیت را نسبت به حجم دارند و با استفاده از اندیکاتور میانگین قیمت حجمی وزنی، درک مومنتم قیمت در بازه‌های کوتاه برای تریدرها راحت‌تر می‌شود. البته معاملات روزانه خودشان می‌توانند تایم‌فریم‌های مختلفی داشته باشند که به‌صورت زیر هستند:

• 1 دقیقه‌ای: مناسب برای معامله‌گران بسیار فعال
• 5 دقیقه‌ای: دید کلی‌تر و مسطح‌تری از بازار ارائه می‌دهد
• 15 دقیقه‌ای: مناسب برای سنجش VWAP گسترده‌تر یا روند قیمت

تریدرهای مختلف با روش‌های متفاوتی به استفاده از فرمول اندیکاتور VWAP در استراتژی‌های معاملاتی می‌پردازند. برای تریدرهایی که به سرمایه گذاری‌های منفعل‌تر و بلندمدت‌تر علاقه‌مندند، از این شاخص می‌توان به‌عنوان بنچمارکی جهت تعیین چشم‌انداز بازار فعلی استفاده کرد. یک استراتژی ساده در این حالت، خرید رمز ارز زمانی است که قیمت آن زیر خط VWAP قرار دارد، با این تفسیر که ارزان است و احتمالا افزایش قیمت خواهد داشت.

مقایسه دقت و قابلیت اطمینان VWAP با دیگر اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال

با اینکه میانگین قیمت وزنی حجمی یک اندیکاتور تحلیل تکنیکال کاربردی و مفید است، اما تنها مورد نیست و بهتر است برای تایید روندها و نقاط ورود و خروج، با دیگر اندیکاتورها آن را ترکیب کرد. علاوه بر این، برخی از تریدرهای تازه‌وارد این شاخص را با TWAP اشتباه می‌گیرند. در این قسمت، به مقایسه این اندیکاتور با دیگر گزینه‌ها می‌پردازیم.

میانگین قیمت حجمی وزنی و میانگین قیمت زمانی وزنی

بر خلاف VWAP که در آن تیپیکال پرایس در هر ترید به کل حجم معاملات یک دوره مشخص تقسیم می‌شود، میانگین قیمت زمانی وزنی (Time-Weighted Average Price) یا به‌طور خلاصه TWAP بر زمان متمرکز است. این اندیکاتور متوسط اجزای یک کندل یعنی قیمت سقف، کف، باز شدن و بسته شدن را در نظر می‌گیرد. به عبارت دیگر، TWAP بیشتر شبیه به میانگین قیمت مسطح‌تر شده عمل می‌کند تا معادله‌ای بر حسب واحدهای معامله‌شده.

فرمول TWAP به‌صورت زیر است:

TWAP¡ = ∑¡ (Price) / N

که در آن:

Price = ∑ (High + Low + Close + Open)

¡ = 1,…,n

از نظر استراتژی‌های معاملاتی نیز VWAP و TWAP تفاوت‌هایی دارند از جمله:

میانگین قیمت حجمی وزنی با میانگین متحرک

در ابتدای امر، اشتباه گرفتن خط میانگین متحرک با خط VWAP برای تازه‌وردان اتفاق عجیبی نیست. عملکرد اندیکاتور VWAP به میانگین‌های متحرک شباهت دارد و جهت حرکت کلی بازار را نشان می‌دهد، اما این دو شاخص از نظر نحوه محاسبات و نتایج با یکدیگر تفاوت دارند.

تفاوت VWAP با SMA

شاخص متوسط قیمت حجمی وزنی به وزنی‌دهی قیمت‌ها بر اساس حجم معاملات می‌پردازد. اما در میانگین متحرک ساده، به همه قیمت‌ها در هر سطحی یک وزن ثابت 1 داده می‌شود؛ یعنی اهمیت همه قیمت‌ها یکسان است. مثلا، میانگین متحرک ساده 50 روزه داده‌های 50 روز آخر را گرفته و آن‌ها را با یکدیگر جمع و به 50 تقسیم می‌کند. اما VWAP در هر محاسبه، حجم را نیز در نظر می‌گیرد و در قیمت ضرب می‌کند.

از آنجایی که SMA صرفا به متوسط استاندارد قیمت‌ها متکی است، به تریدهای بزرگ یا معاملاتی که از نظر حجم روی نتیجه نهایی تاثیرگذار هستند، دیرتر واکنش نشان می‌دهد. به همین خاطر، VWAP دقت و قابلیت اطمینان بیشتری نسبت به SMA دارد.

تفاوت VWAP با EMA

بر خلاف SMA، میانگین متحرک نمایی به داده‌های اخیر وزن بیشتری می‌دهد، اما این نوع میانگین متحرک نیز همچنان صرفا بر قیمت توجه دارد و حجم را در محاسبات دخیل نمی‌کند. با این حال، از آنجایی که EMA نسبت به تغییرات قیمت سریع‌تر از SMA واکنش نشان می‌دهد، تریدرهای حرفه‌ای اغلب از VWAP در ترکیب با EMA برای دستیابی به دو هدف استفاده می‌کنند:

• شناسایی نواحی معاملاتی دارای بیشترین فعالیت با استفاده از VWAP
• شناسایی نقاط حساسیت قیمت با استفاده از EMA

در صورت ترکیب درست VWAP در تایم فریم‌های کوچکتر با مقادیر مناسب EMA می‌توان بهترین استراتژی‌های معاملاتی را ساخت.

ترکیب VWAP با دیگر ابزارها و اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال

پایه و اساس اندیکاتور میانگین قیمت حجمی وزنی، تعیین ارزان یا گران بودن نسبی قیمت یک دارایی است. با این وجود، استفاده از این اندیکاتور به‌تنهایی ممکن است باعث ایجاد سیگنال ارز دیجیتال اشتباه و کاذب شود. به همین خاطر، بهتر است برای شناسایی فرصت‌های تریدینگ، آن را در ترکیب با دیگر اندیکاتورها استفاده کرد.

نقاط پیوت (Pivot Points)

پیوت پوینت ابزاری است که در قدیم و پیش از ظهور کامپیوترها، توسط داد و ستد کنندگان تالار بورس که در پیت‌ها (Pit) یا به‌عبارتی گودال‌های معاملاتی (منطقه‌ای خاص از یک طبقه معاملات در بورس) به‌صورت فیزیکی حاضر می‌شدند و به معامله سهام می‌پرداختند، استفاده می‌شد. این افراد برای تعیین نقاط ریورسال بالقوه در بازار، به ابزاری برای محاسبه سریع در ذهنشان نیاز داشتند. به همین خاطر، پیوت پوینت‌های روزانه به‌سبب اتکا به سطوح قیمت، برای معامله‌گران روزانه بسیار مهم بوده و سیگنال‌دهنده چرخش و معکوس شدن بازار هستند.

در تصویر زیر، خط مشکی‌رنگ افقی همان پیوت پوینت فعلی و خطوط نارنجی نیز سطوح پیوت پیشین هستند. زمانی که قیمت به زیر خط مشکی‌رنگ برسد، سطوح پیوت نارنجی‌رنگ به‌عنوان سطوح حمایت عمل می‌کنند.

این خطوط خصوصا برای شناسایی نقاط ورود در پوزیشن‌های لانگ، زمانی که قیمت زیر خط VWAP قرار دارد، مناسب است. در این مثال، می‌توانید پس از رسیدن قیمت به سطوح S1 و S2 یا S3 معامله را آغاز کنید. بازه چارت بالا نیز روی 2 روزه تنظیم شده است.

خطوط روند (TrendLines)

دیگر ابزارهای تحلیل تکنیکال که سطوح حمایت و مقاومت را نشان می‌دهند نیز برای ترکیب با اندیکاتور متوسط قیمت حجمی وزنی مناسب‌اند. خطوط روند از جمله ابزارهایی هستند که مسیر روند طی چند روز را نشان داده و به شناسایی نقاط چرخش و معکوس شدن آن کمک می‌کنند.

مثلا در چارت 15 دقیقه‌ای زیر، با ترکیب اندیکاتور VWAP و خط روند چند روزه، می‌توان نواحی بالقوه ریورسال را شناسایی کرد. در نقاطی که قیمت خط روند را لمس کرده و در عین حال زیر خط VWAP نیز قرار دارد، می‌توان وارد پوزیشن لانگ شد.

مک دی (MACD)

ترکیب مک دی یا همگرایی واگرایی میانگین متحرک با اندیکاتور Volume Weighted Average Price به تایید بهتر سطوح کمک می‌کند. مثلا هنگام عبور قیمت به بالا یا پایین خط VWAP، باید قدرت صعودی یا نزولی بودن این تقاطع را در مقایسه با صعودی یا نزولی بودن خط سیگنال اندیکاتور مک دی بسنجید.

مثلا در تصویر زیر، با عبور قیمت به زیر VWAP، مک دی نیز کاهش یافته و به زیر خط سیگنال رسیده که تاییدی بر تفسیر آن است. یعنی اگر قرارگیری قیمت زیر خط VWAP را دال بر احتمال رشد قیمت بدانیم، مک نیز آن را تایید می‌کند.

در مثال زیر، شاهد کراس‌اور صعودی خط VWAP با قیمت هستیم، اما مک دی نزولی باقی‌مانده که نشان‌دهنده ورود به فاز تحکیم است.

شاخص قدرت نسبی (RSI)

با وجودی که به گفته برخی از منابع آموزشی، استفاده از اندیکاتور RSI به‌خاطر ارائه دید مشابه در شناسایی نواحی اشباع خرید و اشباع فروش در ترکیب با میانگین قیمت حجمی وزنی کارآیی آنچنان زیادی ندارد و در واقع باعث ازدیاد اندیکاتورها می‌شود، اما به گفته برخی دیگر، با بهره‌گیری از ایده «ارزش منصفانه» که پیشتر نیز به آن اشاره کردیم، ترکیب RSI و VWAP به شناسایی نواحی ریورسال کمک می‌کند.

برای این کار، می‌توان RSI را به‌گونه‌ای تنظیم کرد تا نواحی اشباع خرید و اشباع فروش را تنها در بالا و پایین یک سری مقادیر مشخص، مثلا بالای 80 و پایین 20، نشان دهد. در این حالت، زمانی که قیمت بالای خط VWAP قرار می‌گیرد، منتظر حرکت RSI به بالای 80 می‌مانیم. پس از اینکه RSI دوباره به زیر 80 بازگشت، می‌توان روی قیمت بسته شدن کندل مربوطه وارد معامله شد. در حالت مخالف، زمانی که قیمت زیر خط VWAP باشد، منتظر عبور RSI به زیر 20 مانده و با بازگشت مجدد آن به بالای 20، وارد معامله می‌شویم. در این حالت، استاپ لاس بسته به مسیر معامله، بالا یا پایین نزدیکترین سقف و کف قیمت محلی قرار می‌گیرد. هدف و تیک پرافیت این معاملات نیز می‌تواند روی بازگشت قیمت به خط VWAP باشد.

مثلا در چارت زیر، شاهد حرکت قیمت به بالای خط VWAP هستیم. در عین حال، RSI نیز به بالای 80 رسیده است. حالا زمانی که RSI در کندل بعدی به زیر 80 برسد، می‌توانیم با پیش‌بینی اینکه قیمت دوباره به خط VWAP بازخواهد گشت، یک معامله شورت باز کنیم.

محدودیت‌های اندیکاتور VWAP

• مناسب برای تریدهای روزانه: ایجاد VWAP برای چند روز باعث انحراف شدید میانگین قیمت می‌شود. به همین خاطر، این اندیکاتور تنها برای معاملات طی یک روز یا کمتر کاربرد دارد.
• پسرو و تاخیری: مشابه میانگین متحرک، متوسط قیمت حجمی وزنی نیز یک اندیکاتور پسرو و تاخیری است، به این معنا که با افزایش داده‌های قیمت، تاخیر این شاخص نیز بیشتر می‌شود. به همین خاطر، مثلا یک VWAP روی تایم فریم 5 دقیقه‌ای زودتر از تایم فریم 15 دقیقه‌ای به تحرکات قیمت واکنش نشان می‌دهد. علاوه بر این، به‌خاطر ماهیت پسرو، از این اندیکاتور نمی‌توان برای پیش‌بینی قیمت در آینده استفاده کرد.
• عدم کاربرد برای بازارهای غیر لیکویید: در بازارهایی که نقدشوندگی بسیار پایین است و حجم معاملات زیادی وجود ندارد، این اندیکاتور کارایی نخواهد داشت.
• احتمال خطا در صورت استفاده مستقل: با وجود دقت و قابلیت اطمینان بالای VWAP، اما بهتر است در ترکیب با دیگر اندیکاتورها استفاده شود.
• وابستگی زیاد به حجم: با وجودی که حجم در این اندیکاتور از اهمیت بالایی برخوردار است، اما با نزدیک شدن به پایان روز معاملاتی و در عین حال بالا بودن مقدار حجم در مخرج فرمول این اندیکاتور، افزایش بیشتر آن تغییر خاصی در سطوح VWAP ایجاد نمی‌کند.

آموزش تنطیمات اندیکاتور VWAP در تریدینگ ویو

تریدینگ ویو (TradingView) یکی از بهترین پلتفرم‌های تحلیل تکنیکال چارت قیمت انواع دارایی‌های مالی از جمله ارز دیجیتال است که می‌توان تنظیمات VWAP را در آن فعال کرد. نحوه کار با VWAP در تریدینگ ویو بسیار ساده است و پس از یادگیری روش فعال‌سازی و تغییر تنظیمات آن می‌توانید به اعمال استراتژی‌های معاملاتی که در بخش بعد آموزش می‌دهیم، بپردازید.

شاخص VWAP در تریدینگ ویو تحت عنوان “Anchored VWAP” در دسترس است. این اندیکاتور با میانگین قیمت حجمی وزنی سنتی تفاوتی از نظر محاسبات ندارد، اما مشابه باندهای بولینگر، دارای ابزار اضافه‌ای جهت افزودن باند به بالا و پایین خط VWAP است و به‌جای آغاز محاسبات از ابتدای دوره، از نقطه‌ای که شما خودتان روی چارت مشخص می‌کنید محاسبات را آغاز خواهد کرد. این ویژگی، باعث افزایش انعطاف‌پذیری شاخص VWAP عادی می‌شود.

اندیکاتور Anchored VWAP توسط فیزیکدان و تحلیلگر تکنیکال پائول لیوین (Paul Levine) که بین سال‌های 1995 و 1997 روی سیستم تفسیر بازار/تحلیل داده (MAIDS) کار می‌کرد، توسعه داده شد. آقای لوین متودولوژی خود را بر اساس فعالیت‌های یک تریدر حرفه‌ای به‌نام کوین هگرتی (Kevin Haggerty) که از خطوط قیمت VWAP برای تعیین مسیر پوزیشن معاملاتی خود در دهه 80 میلادی استفاده کرده بود، توسعه داده است. امروزه، برایان شنون (Brian Shannon)، زک هورویتز (Zach Horwitz) و انجمن CMT همچنان فعالیت خود در توسعه Anchored VWAP را ادامه داده و تا کنون کار خارق‌العاده‌ای در افزایش استفاده از آن میان تریدرها انجام داده‌اند.

نحوه رسم و فعال سازی

برای رسم خط VWAP و باندهای آن روی چارت قیمت، ابتدا نمودار ارز دیجیتال مورد نظر، در این مثال بیت کوین/دلار، را در تریدینگ ویو باز کنید. با دو روش می‌توان این اندیکاتور را فعال کرد:

1. با استفاده از نوار ابزار سمت چپ و گزینه “Forcasting and measurement tools” و سپس انتخاب “Anchored VWAP”:

2. روش ساده‌تر برای پیدا کردن تمام اندیکاتورها، الگوهای نموداری و کلا هر ابزاری که جای آن را در چارت‌های تریدینگ ویو نمی‌دانید، استفاده از سرچ باکس آن است. با کلیک روی آیکن ذره‌بین گوشه راست بالای چارت، عبارت “VWAP” را جستجو کنید. گزینه “Anchored VWAP” نمایش داده می‌شود که باید آن را انتخاب نمایید:

پس از انتخاب این اندیکاتور در تریدینگ ویو، نوبت به رسم آن روی چارت قیمت می‌رسد. همانطور که گفتیم، بر خلاف اندیکاتور سنتی، این ابزار اجازه رسم و شروع محاسبات از هر نقطه مورد نظر شما را می‌دهد. پس روی قیمت مورد نظر در چارت قیمت کلیک کنید. مشابه تصویر زیر، خط VWAP و باندهای آن در بالا و پایین رسم خواهند شد:

حال پس از رسم، یک باکس مستطیل شکل در بالای آن ظاهر می‌شود. با انتخاب آیکن چرخ‌دنده می‌توانید به تنظیمات اندیکاتور میانگین قیمت وزنی حجمی دسترسی داشته باشید. این تنظیمات را در ادامه آموزش خواهیم داد.

تنظیمات Inputs

• Bands Calculation Mode: نحوه محاسبه مقادیر در فرمول VWAP را نشان می‌دهد که دو گزینه “Standard Deviation” و “Percentage” وجود دارد. در صورتی که مد را روی “Percentage” بگذارید، محاسبات این اندیکاتور بر اساس درصد قیمت انجام می‌شود.
• Bands Multiplier: این سه گزینه میزان فاصله باندهای بالا و پایین VWAP از خط آن را نشان می‌دهند. به‌صورت دستی می‌توانید این مقادیر را تغییر دهید. اگر در قسمت قبل نحوه محاسبات را روی درصد قیمت تعیین کرده باشید، 1 در این گزینه به‌معنای 1 درصد خواهد بود.
• Source: نحوه محاسبه تیپیکال پرایس را نشان می‌دهد که به‌صورت پیش‌فرض روی همان فرمول اصلی 3 / (High + Low + Close) با نماد hlc3 قرار دارد. مدل‌های دیگر نیز در دسترس هستند که می‌توانید از بین آن‌ها انتخاب کنید. هر گزینه، میزان حساسیت VWAP به قیمت را تغییر می‌دهد.

تنظیمات Style

گزینه‌های این قسمت مربوط به استایل و رنگ نمایش خطوط و کانال اندیکاتور Anchored VWAP هستند. با تغییر گزینه‌ها، نحوه تاثیرگذاری‌شان بر خطوط را بررسی کنید.

تنظیمات Visibility

این گزینه برای نمایش یا عدم نمایش خطوط و باندهای متوسط قیمت حجمی وزنی در تایم‌فریم‌های مختلف استفاده می‌شود. مثلا اگر گزینه “Days” که اکنون اندیکاتور ما روی چارت قیمت بیت کوین فعال شده است را خاموش کنید، خطوط VWAP در این تایم فریم نمایش داده نخواهند شد. با استفاده از باکس‌های روبروی هر تایم فریم نیز می‌توانید نمایش یا عدم نمایش خطوط در یک سری از بازه‌های مختلف را مشخص کنید.

تنظیمات هشداردهی کراس‌اورها

در تریدینگ ویو می‌توانید هشداردهی کراس‌اور VWAP را نیز روشن کنید. در این حالت، بر اساس بازه زمانی تعیین‌شده، هر بار که قیمت و VWAP تقاطعی با یکدیگر داشته باشند، یک هشدار برای شما صادر خواهد شد. این کار به‌شما اجازه می‌دهد که اگر به‌دنبال فرصت‌های خرید و فروش هستید، سریع‌تر از آن‌ها باخبر شوید.

برای این کار، روی خط VWAP کلیک کنید تا مجددا باکس مستطیلی آن باز شود. در این قسمت، کنار آیکن چرخ‌دنده، آیکن ساعت را مشاهده می‌کنید. روی آن کلیک کنید.

در پنجره باز‌شده، تنظیمات به‌صورت زیر هستند:

• BTCUSD: دو گزینه “BTCUSD” و “Vol . BTC” وجود دارد. گزینه اول، هشداردهی را بر اساس تغییر قیمت بیت کوین و گزینه دوم، بر اساس تغییرات حجم معاملات در نظر می‌گیرد.
• Crossing: در این قسمت، گزینه‌های متنوعی وجود دارد. خود گزینه Crossing یعنی هر مدل تقاطعی که بین قیمت و VWAP اتفاق افتاد را به‌شما هشدار دهد. این تقاطع را می‌توانید از بین گزینه‌های دیگر به‌صورت فقط رو به بالا یا فقط رو به پایین، یا حتی با گزینه‌های Moving بر اساس درصد تغییرات تنظیم کنید.
• Anchored VWAP: یعنی شرایط هشداردهی برای این اندیکاتور باشد. آن را تغییر ندهید.
• Trigger: گزینه‌ای است که نحوه ارسال هشدار را مشخص می‌کند:
  • Only Once: هشدار فقط یکبار ارسال شده و مجددا تکرار نخواهد شد.
  • Once Per Bar: در هر کندل جدید که شرایط تعیین‌شده در قسمت قبل اتفاق بیفتد، فقط یک مرتبه (یعنی برای اولین تقاطع)، هشدار صادر و دیگر برای دفعات بعدی در همان کندل تکرار نخواهد شد.
  • Once Per Bar Close: در هر بار بسته شدن کندل که کراس اور بر اساس شرایط تعیین‌شده اتفاق بیفتد، هشدار صادر خواهد شد.
  • Once Per Minute: هر بار که کراس اور اتفاق بیفتد، هشدار ارسال می‌شود، اما نه بیشتر از 1 بار در هر دقیقه. این یعنی اگر در 1 دقیقه چندین بار کارس اور اتفاق بیفتد، فقط مرتبه اول برای شما هشدار صادر خواهد شد.
  • Expiration: زمان پایان ارسال هشدار تقاطع‌ها در اندیکاتور Anchored BWAP را با این گزینه مشخص کنید.
  • Alert Name و Message: با این گزینه‌ها نیز برای هشدار ارسالی اسم و توضیح بگذارید. این کار برای زمانی که چندین هشدار را در اندیکاتورهای مختلف فعال کرده‌اید، کاربردی است.

آموزش انواع استراتژی های معاملاتی برای ترید با VWAP

اکنون که با نحوه فعال‌سازی اندیکاتور Volume Weighted Average Price در تریدینگ ویو آشنا شدید، می‌توانید از آن در تحلیل‌‌های تکنیکال خود استفاده کنید. استراتژی‌های معاملاتی ارز دیجیتال مختلفی نظیر معامله هنگام اصلاح، تقاطع یا کراس‌اور و بر اساس باندها و کانال‌ها در مبحث آموزش اندیکاتور VWAP وجود دارد که در این قسمت به آن‌ها می‌پردازیم.

معامله در اصلاح قیمت

اولین استراتژی که یک روش محافظه‌کارانه محسوب می‌شود، معامله هنگام اصلاح و ریتریسمنت (Retracement) است. ابزارهای مورد نیاز برای این کار شامل یک چارت قیمت 15 دقیقه‌ای از ارز دیحیتال مورد نظر به‌علاوه فعال‌سازی اندیکاتور میانگین قیمت حجمی وزنی هستند.

اول از همه، اگر بازار دارای روند صعودی است، فقط دنبال پوزیشن‌های لانگ باشید. سپس منتظر کف زدن قیمت و بسته شدن آن زیر خط VWAP بمانید. این حالت یعنی احتمال صدور سیگنال خرید به‌زودی وجود دارد.

برای دریافت این سیگنال باید منتظر بسته شدن قیمت بالای خط VWAP باشید. به محض اینکه کندل بالای این خط بسته شد، روی قیمت باز شدن کندل بعدی وارد پوزیشن لانگ شوید.

در این حالت، استاپ لاس را هم دقیقا زیر آخرین کف سوئینگ قرار دهید. سوئینگ لو (Swing Low) یا کف سوئینگ به پایین‌ترین کف قیمتی ایجادشده در یک بازه خاص اطلاق می‌شود. در این مثال، پایین‌ترین کف قیمتی بین کف‌های قبلی در بازه معاملاتی روزانه VWAP، سوئینگ لو ما خواهد بود. در این حالت، اگر قیمت اصلاح شود و به زیر آخرین کف قیمتی برسد، از خط VWAP ما خواهد گذشت.

در چات بیت کوین بالا، فاصله بین نقطه ورود و استاپ لاس، 410 پوینت است. برای تعیین تیک پرافیت و قیمت هدف نیز می‌توانیم دو برابر این مقدار یعنی 820 پوینت را به نقطه ورود اضافه کنیم. 820 به‌علاوه نقطه ورود ما که روی 32,129.50 دلار بوده است، تیک پرافیت 32,949.50 دلاری را ایجاد خواهد کرد.

کراس اور قیمت و VWAP

تقاطع قیمت و خط VWAP، مومنتم ارز دیجیتال مورد نظر را نشان می‌دهد. مثلا، اگر قیمت به بالای VWAP برسد، به آن بولیش کراس اور (Bullish Crossover) یا تقاطع صعودی می‌گویند. این یعنی احتمال رشد قیمت‌ها وجود دارد و می‌توان از دیگر اندیکاتورها برای تایید آن استفاده کرد.

بریش کراس اور (Bearish Crossover) یا تقاطع نزولی نیز زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت به زیر خط VWAP برسد. این اتفاق، سیگنال‌دهنده تضعیف مومنتم قیمت و اصلاح احتمالی است.

البته اگر از وبسایت‌هایی نظیر تریدینگ ویو برای تحلیل قیمت‌ها استفاده می‌کنید، می‌توانید هشداردهی کراس‌اور VWAP را روشن کنید که آن را در قسمت قبل آموزش دادیم.

شکست در باندها و کانال‌های VWAP

استراتژی سوم به‌خاطر نیاز به ورود در قیمت‌های پایین‌تر و بهتر در معاملات که احتمال ضرردهی‌ها را بالا می‌برد، تهاجمی‌تر است. مشابه باندهای بولینگر (Bollinger Bands)، می‌توان برای اندیکاتور VWAP نیز محدوده و باند گذاشت. برای این کار، اگر از همان اندیکاتور “Anchored VWAP” تریدینگ ویو که در بخش قبل آموزش دادیم استفاده کنید، این باندها بالا و پایین خط آن نمایش داده می‌شوند.

اگر از وبسایت‌های دیگری استفاده می‌کردید که به‌صورت پیش‌فرض این تنظیمات در آن فعال نبود، به‌دنبال گزینه‌ای مربوط به “Bands Multiplier” بگردید و آن را روی عدد 1، 2 یا 3 تنظیم کنید. هر چه این عدد بزرگتر باشد، فاصله باندها از یکدیگر بیشتر خواهد شد. با تغییر این مقدار، نحوه بزرگ و کوچک شدن این محدوده را مشاهده خواهید کرد.

مشابه قبل، اگر بازار در روند صعودی به‌سر می‌برد، به‌دنبال پوزیشن‌های خرید باشید. اکنون باید منتظر کف زدن قیمت روی باند پایینی بمانید. البته گاهی اوقات هم امکان خروج قیمت از این ناحیه وجود دارد که در این صورت، منتظر بازگشت قیمت به بالای باند و تثبت آن در داخل کانال بمانید.

در مرحله بعد، باید قیمت ورود معامله لانگ را روی باند پایینی و استاپ لاس را روی آخرین کف سوئینگ قرار دهید. تیک پرافیت را نیز می‌توان به اندازه دو برابر فاصله بین قیمت ورود و استاپ لاس، بعد از قیمت ورود قرار داد.

مثلا در چارت اتریوم زیر، قیمت ابتدا از باند پایینی عبور کرده و دوباره پس از چند کندل، به داخل کانال بازگشته است. پس از ریباند قیمت به داخل کانال سبزرنگ، سیگنال خرید ما فعال می‌شود. در اینجا، استاپ لاس روی آخرین کف سوئینگ در اوایل هفته جاری قرار گرفته است. پس از آن، قیمت افزایش داشته و به هدف تیک پرافیت رسیده است.

سخن پایانی

اندیکاتور میانگین قیمت حجمی وزنی (Volume Weighted Average Price) یا VWAP ابزاری در تحلیل تکنیکال است که در بازارهای مالی از جمله ارز دیجیتال کاربرد بسیار زیادی دارد. از این اندیکاتور در استراتژی‌های مختلف و در ترکیب با دیگر اندیکاتورها نظیر باندهای کانال، پیوت پوینت‌ها و مک دی و دیگر موارد می‌توان استفاده کرد. با وجودی که شاخص VWAP نیز مستعد صدور سیگنال اشتباه است، اما دقت و قابلیت اطمینان بسیار بالایی دارد که استفاده از آن را برای معاملات روزانه (Day Trading) و در تایم فریم‌های کوچک نظیر 1، 5 و 5 دقیقه‌ای بسیار مطلوب می‌کند.

تهیه شده در بیت 24