آنچه در این مقاله خواهید خواند
فانتوم نام یک پروژه قدرتمند با کاربردهای فراوان در دنیای دیفای است. در این مطلب با پلتفرم Fantom و ارز دیجیتال آن آشنا می‌شویم.
فانتوم را باید پروژه‌ای جاه‌طلبانه و بلندپروازانه خطاب کرد که تلاش می‌کند یک پلتفرم قراردادهای هوشمند، به عنوان سیستم عصبی برای شهرهای هوشمند، ایجاد کند. یکی از دلایل منحصربه‌فرد بودن آن، استفاده از تکنولوژی DAG (گراف جهت‌دار غیرمدور – Directed Acyclic Graph) برای دستیابی به مقیاس‌پذیری در حد تقریبا بی‌نهایت و امکان انجام تراکنش‌های فوری با هزینه نزدیک به صفر است! یکی دیگر از تلاش‌های تیم توسعه‌دهنده فانتوم ایجاد یک ماشین مجازی ایمن و دارای عملکرد بسیار بالا به منظور اجرای قراردادهای هوشمند محسوب می‌شود.
نکته مهم درباره Fantom استفاده از فناوری DAG است. در دانش رایانه و ریاضی، یک گراف جهت‌دار غیرمدور، گرافی جهت‌دار و فاقد دور است، به طوری که هیچ مسیر جهت‌داری با رأس ابتدا و انتهای یکسان وجود ندارد. به خاطر ویژگی‌های این نوع گراف می‌توان از آن در مدل کردن سیستم‌های علت و معلولی بهره برد.
فانتوم دارای رمز ارزی اختصاصی است. در این مطلب علاوه بر بررسی کاربردهای پروژه، نگاهی به سودآوری سرمایه گذاری در ارز دیجیتال آن خواهیم داشت.
فانتوم (Fantom) چیست؟
فانتوم یک استک فناوری دفتر کل توزیع شده است که پلتفرمی مبتنی بر DAG با توانایی قدرت بخشیدن به شهرهای هوشمند ایجاد می‌کند. البته این گوشه‌ای از کاربردهای پروژه نام برده محسوب می‌شود. در تصویر زیر، برخی کاربردهای آن را مشاهده می‌کنید.
Fantom به عنوان پلتفرمی با عملکرد و سرعت بسیار بالا، دارای پتانسیل تبدیل شدن به ستون فقرات زیر ساخت فناوری اطلاعات شهرهای هوشمند در حال توسعه است. توسعه‌دهنده دستیابی به توانایی پردازش 300 هزار تراکنش در هر ثانیه و فراهم شدن امکان برقراری ارتباط بین ارائه‌دهندگان خدمات متعدد را یکی از اهداف خود بیان کرد. توسعه‌دهنده فانتوم مدعی قدرت راهکار آن برای ذخیره‌سازی حجم انبوه داده است. برای پی بردن به میزان جاه‌طلبانه بوده پروژه کافی است بدانید تعداد تراکنش‌های پردازش شده در شبکه‌های بلاک چینی بیت کوین و اتریوم، در حال حاضر به طور متوسط 5 و 25 عدد است!
طراح و سازنده امیدوار است به وسیله قرارگیری در دسترس ذی‌نفعان (استک هولدرها) برای قراردادهای هوشمند مبتنی بر داده‌های شهر هوشمند و همچنین پذیرش اپلیکیشن‌های غیر متمرکز، به اهدافش دست پیدا کند. در چشم‌انداز آن‌ها، استفاده از فانتوم در طیف گسترد‌ه‌ای از بخش‌ها نظیر خدمات عمومی، سیستم‌های خانه هوشمند، مراقبت‌های بهداشتی، تحصیلات، مدیریت ترافیک، مدیریت منابع، پروژه‌های کمک به پایداری محیط زیست و دیگر موارد دیده می‌شود.
فانتوم در دیفای
تیم توسعه‌دهنده پروژه برای اثبات انعطاف‌پذیری بالای فانتوم خیلی سریع آن را منطبق با دنیای دیفای (سیستم مالی غیر متمرکز) کرد. وعده آن، ارائه یک مجموعه ابزار آل-این-وان به همه کاربران در زمینه DeFi بوده است. بلاک چین منطبق با EVM (ماشین مجازی اتریوم) فانتوم، به کاربران این امکان را می‌دهد تا به طور مستقیم از کیف پول‌های خود، اقدام به ایجاد (با استیکینگ) و ترید رمز ارزها و همچنین ارائه وام یا دریافت وام با استفاده از آن‌ها کنند. تمام این اعمال با کارمزد نزدیک به صفر، به صورت آنی، صورت خواهند گرفت. این دیفای برای همه است.
معمولا، پلتفرم‌های دیفای شبکه‌هایی مبتنی بر بلاک چین هستند و مجموعه‌ای از توابع را برای کاربران خود فراهم می‌کنند. در اینجا، فانتوم یک بلاک چین نیست و شبکه‌ای از بلاک چین‌ها محسوب می‌شود. Fantom به کاربرانش اجازه می‌دهد بلاک چین‌های خود را با مقیاس‌پذیری، سرعت و کارایی بالا ایجاد کنند.
فانتوم را باید نخستین پلتفرم بلاک چین و قرارداد هوشمند مبتنی بر DAG لایه اولی خطاب کرد. شبیه رقبا، Fantom نیز توابعی به کاربرانش ارائه می‌کند. به عنوان نمونه‌ای از آن‌ها باید به مینت کردن، تریدینگ، وام‌دهی، دریافت وام، قرض کردن دارایی‌های دیجیتال، استیکینگ و دیگر موارد اشاره کرد. در اینجا همچنین راهکارهایی اساسی و بسیار کاربردی برای حل مشکلات مهم بلاک چین نظیر مقیاس‌پذیری و زمان انتظار تایید تراکنش‌ها ارائه می‌شود.
شبکه اصلی Opera فانتوم با استفاده از پروتکل اجماع Lachesis مبتنی بر DAG ایجاد شد و از قراردادهای هوشمند منطبق با ماشین مجازی اتریوم پشتیبانی می‌کند. به این ترتیب کاربران Fantom قادر به اجرای اسمارت کانترکت‌ها روی شبکه خواهند بود. این یکی از دلایل ایده‌آل بودن پروژه مورد بحث در دیفای است. در حقیقت، شبکه اصلی فانتوم دارای خصوصیاتی است که آن را برای گستره‌ای از کاربردها ایده‌آل می‌کند. در حوزه DeFi، فانتوم در حال حاضر از موارد زیر پشتیبانی می‌کند:
- لیکوئید استیکینگ (Liquid Staking): در اپلیکیشن‌های دیفای از توکن‌های FTM (رمز ارز اختصاصی پلتفرم فانتوم) به عنوان وثیقه استفاده کنید.
- fMint: می‌توان دارایی‌های متعددی نظیر رمز ارزها، ارزهای ملی و انواع کالا را در Fantom مینت کرد.
- fLend: برای ترید و کسب سود بدون از دست دادن توکن‌های فانتوم نگهداری شده اقدام به وام‌دهی و دریافت وام کنید.
- fTrade: بدون خروج از والت، اقدام به ترید دارایی‌های دیجیتال مبتنی بر فانتوم کنید. این به (ایجاد) یک صرافی AMM غیر متمرکز و کاملا غیر حضانتی کمک می‌کند.
تیم طراح و توسعه‌دهنده پروژه همواره در تلاش بوده راهکارهایی بی‌نظیر برای دیفای و تریدینگ ارائه کند. به لطف استفاده از تکنولوژی DAG، فانتوم در مقایسه با تعداد زیادی از پلتفرم‌های DeFi چند سر و گردن بالاتر قرار می‌گیرد. از جمله علل موفقیت Fantom، پایین بودن زمان تایید (در کمتر از 2 ثانیه نهایی می‌شود) و پایین بودن کارمزدها است.
تصویر زیر مربوط به مطلبی در وبلاگ فانتوم است. طبق آن، توکن‌های FTM و sFTM را می‌توان به عنوان وثیقه به منظور مینت توکن‌های fUSD استفاده کرد. در ادامه قادر به استفاده از آن برای ترید و تبدیل توکن‌ها و فیات یا دیگر موارد خواهید بود. این اعمال از طریق اپلیکیشن کیف پول fWallet قابل انجام هستند. در اینجا می‌توانید توکن‌های FTM خود را دریافت، ارسال، نگهداری یا استیک کنید.
تکنولوژی فانتوم
در ادامه نگاهی به فناوری پشت این پلتفرم بی‌نظیر خواهیم انداخت. با مطالعه این مطلب متوجه ایده‌های خلاقانه طراح و توسعه‌دهنده فانتوم می‌شوید.
لایه‌های پروتکل Fantom
در معماری این پلتفرم، سه لایه در نظر گرفته شده است و هر یک مسئولیتی متفاوت بر عهده دارد. این سه لایه اپرا کور (Opera Core Layer)، اپرا ویر (Opera Ware Layer) و اپرا اپلیکیشن (OPERA Application Layer) هستند.
لایه اپرا کور
این لایه در پایین قرار داشته و وظیفه آن، حفظ اجماع بین نودهای شبکه در پروتکل Lachesis است. یکی دیگر از وظایف آن، ایجاد رویدادها است. لایه اپرا کور با استفاده از یک DAG به تایید تراکنش‌ها می‌پردازد. گره‌ها به لطف استفاده از فناوری DAG قادر به پردازش تراکنش‌ها به صورت همزمان هستند. در نتیجه زمان انتظار برای تایید به شدت کاهش پیدا می‌کند.
هر تراکنش پردازش شده، روی نودها شبکه فانتوم ذخیره می‌شود، به همان شکلی که یک بلاک چین اقدام به ذخیره‌سازی و نگهداری تاریخچه تراکنش‌ها می‌کند. تفاوت در اینجا استفاده از تکنولوژی DAG است؛ نیازی به ذخیره شدن دیتا روی تک تک گره‌ها نیست.
در عوض، نتورک فانتوم از نوع دیگری از گره‌ها به نام گره شاهد (Witness Node) به منظور اعتبارسنجی تراکنش‌ها استفاده می‌کند. وظیفه این دسته نودها، بررسی صحت داده نگهداری شده توسط همه گره‌ها در سراسر شبکه است. گره‌های شاهد، به منظور انتخاب گره‌های اعتبارسنج، متکی به الگوریتم اجماع اثبات سهام محول شده (DPoS –> Delegated Proof of Stake) هستند.
لایه اپرا ویر
این لایه در میانه پروتکل قرار داشته و به منظور اجرای توابع روی پلتفرم طراحی شده است. به عنوان نمونه‌ای از اعمال باید به صدور پاداش، پرداخت و همچنین نوشتن “Story Data” اشاره کرد. در ادامه بیشتر درباره مفهوم استوری دیتا صحبت می‌کنیم.
لایه اپرا اپلیکیشن
لایه سوم اپرا اپلیکیشن نام دارد. در اینجا رابط‌های برنامه‌نویسی کاربردی (API) در دسترس عموم، که توسعه‌دهندگان به منظور برقراری تعامل بین اپلیکیشن‌های غیر متمرکز خود و لایه اپرا اپلیکیشن فانتوم به آن‌ها نیاز دارند، نگهداری می‌شوند. یک تعامل به خصوص جالب در اینجا “Story Data” است.
استوری دیتا روش فانتوم برای ردیابی همه تراکنش‌های گذشته است. برای مقایسه باید بدانید در اتریوم، ردیابی تراکنش‌های قبلی به شکلی محدود صورت می‌گیرد. در فانتوم اجرای هر تراکنش یا قرارداد هوشمند، با ذخیره‌سازی مقدار کوچکی دیتا به نام «استوری دیتا» همراه است. از این قطعه داده به منظور ردیابی تراکنش‌ها در توابع استفاده می‌شود.
این روش مخصوصا در سیستم‌های نیازمند ثبت نامحدود داده نظیر مدیریت زنجیره تامین و مراقبت‌های بهداشتی بی‌نظیر است، چرا که اجازه می‌دهد در یک پایگاه داده بزرگ با سرعتی بالا جستجو انجام بدهید.
روش اجماع Lachesis
اجماع Lachesis، در واقع یک الگوریتم اجماع تحمل خطای بیزانس نامتقارن (aBFT) مبتنی بر DAG است. این روش در مقایسه با آن چه ساتوشی ناکاموتو در بیت کوین پیاده کرد، دارای مزایای متعددی است.
به لطف استفاده از این روش جدید، اجماع را می‌توان به هر برنامه‌ای آورد، بدون این که زبان برنامه‌نویسی مورد استفاده برای ایجاد آن اهمیت داشته باشد. به این ترتیب تمرکز توسعه‌دهندگان صرفا روی منطق اپلیکیشن خواهد بود. آن‌ها برای مدیریت مسئله تکرار حالت ماشین، الگوریتم Lachesis را با اپلیکیشن خود یکپارچه می‌کنند.
این روش اجماع قادر به برقراری ارتباط با دیگر نودهای Lachesis است و تضمین می‌دهد همه دستورات مشابه را به همان ترتیب پردازش خواهند کرد. این دستاورد به لطف استفاده از یک الگوریتم اجماع تحمل خطای بیزانس نامتقارن (aBFT) مبتنی بر DAG و همچنین شبکه‌ای نظیر به نظیر (P2P) حاصل می‌شود.
تحمل خطای بیزانس نامتقارن (aBFT)
در بین الگوریتم‌های اجماع کنونی، aBFT به جرات بالاترین استاندارد به شمار می‌رود. این روش به شکلی کارآمد مسئله سه گانه مقیاس‌پذیری را حل کرده است. در این مسئله گفته می‌شود یک الگوریتم اجماع، به طور همزمان تنها می‌تواند دو مورد از سه گزینه «عدم تمرکز»، «امنیت» و «مقیاس‌پذیری» را شامل شود؛ هرگز نمی‌توان به هر سه به طور همزمان دست پیدا کرد، به طوری که تاکید روی دو مورد، سبب کاسته شدن اهمیت دیگری خواهد شد. به عنوان مثال اگر روی عدم تمرکز و مقیاس‌پذیری تاکید داشته باشیم، از امنیت کاسته می‌شود.
در حقیقت، پروتکل تحمل خطای بیزانس نامتقارن پیاده‌سازی شده در فانتوم اجازه می‌دهد در عین دستیابی به حداکثر عدم تمرکز و مقیاس‌پذیری بالا، امنیتی بالا در سرتاسر شبکه برقرار کنیم. در یک شبکه aBFT، گره‌ها می‌توانند به طور مستقل به اجماع برسند و نیازی به تبادل بلاک‌های نهایی ندارند. به همین دلیل مکانیزم‌های اجماع aBFT به طور کامل لیدرلس (Leaderless – بدون نیاز به یک راهنما و رهبر) محسوب می‌شوند. امنیت در اینجا به خاطر نبود زمان‌بندی نوبت گردشی (راند رابین – Round-Robin) و همچنین نبود اثبات کار (PoW) افزایش پیدا می‌کند.
تحمل خطای بیزانس نامتقارن علاوه بر مقاوم کردن شبکه فانتوم در برابر حملات DDoS، تاخیر (در تایید) تراکنش‌ها را به شدت کاهش داده و سرعت و کارایی نتورک را به میزان زیادی افزایش می‌دهد. در نهایت، شبکه‌های aBFT دستیابی به مقیاس‌پذیری و عدم تمرکز در سطحی بالاتر را امکان‌پذیر می‌کنند، چرا که ارتباط‌ها بر بستر شبکه کاهش یافته و تعداد گره‌های شرکت‌کننده به حداقل رسیده‌اند.
روش کار الگوریتم Lachesis
در Lachesis، هر نود یک DAG محلی، متشکل از بلاک‌های رویداد دارای تراکنش‌ها، را ذخیره می‌کند. DAG قادر به استفاده از روش “Happens-Before Relationship” بین رویدادها به منظور محاسبه ترتیب نهایی آن‌ها به طور مستقل در هر گره است. بعد از این کار، بلاک‌های رویداد به دو دسته بلاک‌های تایید شده و تایید نشده تقسیم می‌شوند. هر بلاکی از دو یا سه فریم قبلی تایید شده به شمار رفته و بلاک‌های جدید، تایید نشده محسوب می‌شوند.
اجماع به دسته‌های بلاک‌های رویداد منجر می‌شود. در اینجا هر دسته از رویدادها یک بلاک نام دارد. بلاک‌های نهایی تشکیل‌دهنده زنجیره نهایی، به صورت مستقل از بلاک‌های رویداد هر نود محاسبه می‌شوند.
در نظر داشته باشید برخلاف دیگر مکانیزم‌های دستیابی به اجماع، نودهای Lachesis بلاک‌ها را برای یکدیگر ارسال نمی‌کنند. در عوض تمرکز آن‌ها روی همگام‌سازی رویدادها بین گره‌ها قرار دارد. گره‌ها به جای رأی دادن درباره وضعیت مشخص شبکه، به صورت دوره‌ای وقایع و تراکنش‌هایی که با همتایان خود نظاره‌گر بوده‌اند را رد و بدل می‌کنند.
تیم توسعه‌دهنده پروژه فانتوم
از اولین روز طرح‌ریزی پروژه تا امروز، تیم توسعه فانتوم دست‌خوش تغییر و تحولات زیادی قرار گرفته است. تیم فنی متشکل از دوازده توسعه‌دهنده پلتفرم است. علاوه بر این، تعدادی پرسنل مدیریتی، بازاریابی، روابط عمومی و مدیران مناطق مختلف نیز وجود دارند.
موسس پروژه آقای دکتر آن بیونگ ایک (Ahn Byung Ik) است. او دارای مدرک دکترا در رشته علوم کامپیوتر است و سمت ریاست انجمن تکنولوژی مواد غذایی کره (Korea Food-Tech Association) را نیز بر عهده دارد. او یک مشارکت‌کننده فعال در مجله Fortune به شمار رفته و مقاله‌هایش بارها در رسانه‌های تجاری بزرگ کره جنوبی منتشر شده‌اند. قبل از پروژه فانتوم او پلتفرم تکنولوژی مواد غذایی SikSin را خلق کرد که چیزی شبیه Yelp محسوب می‌شود. این پلتفرم موفق شد به آمار بازدید صفحه بالای 22 میلیون در ماه دست پیدا کند. اپلیکیشن آن نیز بالای 3.5 میلیون مرتبه دانلود و نصب شد.
به عنوان موسس و بنیان‌گذار Fantom، در حال حاضر او هیچ ارتباطی با این پروژه ندارد! حتی در پروفایل لینکدین وی نیز اشاره‌ای به ارتباط با پروژه نام برده نشده است.
سمت مدیریت عامل فانتوم را آقای مایکل کونگ (Michael Kong) اکنون بر عهده دارد. او به عنوان یک توسعه‌دهنده قراردادهای هوشمند، دارای چندین سال تجربه در حوزه بلاک چین است. این فرد در تیم Fantom، همچنان سمت مدیر ارشد اطلاعات را نیز بر عهده دارد. آقای مایکل کونگ قبل از پیوستن به تیم فانتوم به عنوان مدیر ارشد تکنولوژی در شرکت Block8 مشغول فعالیت بود. از جمله دستاوردهای وی، ساخت یکی از نخستین دی‌کامپایلرهای Solidity و همچنین ساخت یکی از اولین ردیاب‌های آسیب‌پذیری‌ها در قراردادهای هوشمند بوده است.
از جمله‌های نام‌های سرشناس در اعضای تیم توسعه Fantom آندره کرونژ (Andre Cronje) است. وی به عنوان توسعه‌دهنده و موسس پروژه یرن فایننس، نقش بسیار مهمی در توسعه فانتوم دیفای داشت. بقیه تیم، متشکل از اعضایی باتجربه، باانگیزه و موفق در رشته‌های مختلف اعم از اقتصاد، رمزنگاری، توسعه کسب و کار، مهندسی و معماری نرم افزار است.
ارز دیجیتال فانتوم (FTM) توکن
رمز ارز اختصاصی پلتفرم، با نماد FTM، در ابتدا یک توکن ERC-20 بود. این توکن برای استیکینگ و ارائه پاداش به گره‌های شاهد در شبکه فانتوم کاربرد دارد. ورژن‌هایی از این توکن در شبکه‌های BEP-2 (بایننس) و Xar نیز عرضه شد تا قابلیت همکاری نتورک بهبود پیدا کند. بعد از راه‌اندازی شبکه اصلی فانتوم در دی ماه 1398، این امکان فراهم شد تا کاربران دارای رمز ارز FTM در شبکه‌های اتریوم، بایننس و Xar، دارایی خود را با توکن بومی Opera FTM مبادله کنند. بایننس اخیر یکپارچه‌سازی کیف پول توکن جدید را به پایان رسانده و از آن پشتیبانی می‌کند. البته در این صرافی همچنان از توکن‌های فانتوم مبتنی بر استانداردهای ERC-20 و BEP-2 نیز پشتیبانی می‌شود.
عرضه اولیه سکه (ICO) فانتوم تابستان سال 1397 برگزار شد و طی آن 40 درصد از کل عرضه (3 میلیارد و 175 میلیون توکن) به فروش رسید. در زمان ICO قیمت هر FTM برابر 0.04306 بود و تیم توسعه موفق شد در جریان این رویداد 39 میلیون دلار سرمایه جمع‌آوری کند. قیمت کنونی رمز ارز فانتوم، در روز 22 فروردین 1400، برابر 0.4374 دلار است.
متاسفانه عرضه واقعی توکن‌ها چند ماه طول کشید، به طوری که حدود چهار ماه بعد از عرضه اولیه سکه FTM (حین شروع واقعی عرضه بعد از دریافت پول از سرمایه گذاران)، قیمت هر توکن به 0.02 دلار، نصف مبلغ آن در ICO، کاهش یافت؛ سرمایه گذاران شرکت‌کننده در چنین پروژه بلندپروازانه‌ای در انتظار سودهای نجومی بودند، اما دارایی‌شان به نصف کاهش پیدا کرد. چند ماه بعد و در زمستان همان سال، قیمت FTM با کاهشی شدید به 0.003105 دلار رسید! البته بعد از این اتفاق، طی سه ماه فانتوم شاهد رشدی 200 درصدی بود. در گذر زمان رمز ارز فانتوم جایگاه واقعی خود را پیدا کرد و اکنون از نظر مارکت کپ، جزو 100 ارز دیجیتال برتر بازار به شمار می‌رود.
در همان حوالی فانتوم توکن‌های مبتنی بر استاندارد BEP-2 جدیدش را روی زنجیره بایننس ایجاد کرد تا قابلیت همکاری را از طریق ایجاد یک اکوسیستم کراس چین (Cross-Chain) پشتیبانی‌کننده از چند دارایی بهبود ببخشد. در ادامه رمز ارز FTM به بایننس دکس (صرافی غیر متمرکز) و سپس پلتفرم اصلی بایننس اضافه و امکان و خرید، فروش و تبادل آن برای کاربران فراهم شد. طبق انتظار، اضافه شدن ارز دیجیتال فانتوم به صرافی بایننس تاثیر زیادی روی قیمت آن داشت و سبب یک جهش 300 درصدی طی یک ماه شد.
بر اساس آمار وب سایت CoinMarketCap در روز 22 فروردین 1400، قیمت کنونی FTM برابر 0.4374 دلار و مارکت کپ آن 1,113,268,674 میلیارد دلار است. بیشینه قیمت حدود یک ماه پیش رقم خورد و فانتوم توانست تا قیمت 0.8717 دلار جهش پیدا کند.
خرید و فروش فروش رمز ارز فانتوم
پیش از خرید ابتدا باید یک کیف پول پشتیبانی‌کننده از این رمز ارز تهیه کنید. اگر به دنبال سرمایه گذاری مبلغی هنگفت در FTM هستید، بهتر است برای افزایش امنیت از یک کیف پول سخت افزاری استفاده کنید. متاسفانه والت‌های شرکت لجر از این رمز ارز پشتیبانی نمی‌کنند، به همین دلیل باید به سراغ محصولات شرکت ترزور یعنی ترزور مدل وان و مدل تی بروید. اگر به دنبال یک کیف پول موبایل هستید، بهترین گزینه تراست والت است. در نهایت، در صورتی که به خرید و فروش مستمر FTM با هدف نوسان‌گیری فکر می‌کنید، ترید در بایننس بهترین راهکار است.
- بیشتر بخوانید: معرفی و آموزش کیف پول تراست والت
- بیشتر بخوانید: معرفی و آموزش کیف پول ترزور مدل تی
- بیشتر بخوانید: آموزش ترید در بایننس
در ادامه برای خرید و فروش ارز دیجیتال فانتوم می‌توانید از صرافی بیت 24 اقدام کنید. در مطلب «آموزش خرید و فروش ارز دیجیتال از صرافی بیت 24 (دسکتاپ و موبایل)» نحوه خرید انواع ارز دیجیتال از این صرافی آموزش داده شده است.
نتیجه‌گیری
فانتوم اولین پروژه‌ای نیست که از تکنولوژی DAG به عنوان راهی برای بهبود معضل مقیاس‌پذیری استفاده می‌کند. آیوتا (IOTA) و نانو (Nano) جزو اولین پروژه‌های مبتنی بر DAG محسوب می‌شوند. همچنین در پروژه‌های هدرا هشگراف (Hedera Hashgraph) و کانستلیشن (Constellation) از معماری مشابهی با فانتوم در قراردادهای هوشمند استفاده شده است.
فانتوم وعده داد تا از طریق اضافه کردن زیرساختی با توانایی پشتیبانی از قراردادهای هوشمند و اپلیکیشن‌های غیر متمرکز، ارزش افزوده ایجاد کند، به همین دلیل در مقایسه با پروژه‌هایی نظیر آیوتا و نانو، که همراه با قابلیت ایجاد و اجرای اسمارت کانترکت‌ها راه‌اندازی نشدند، چند سر و گردن بالاتر قرار می‌گیرد. البته آیوتا مدتی قبل، لایه‌ای جداگانه در پروتکل خود در نظر گرفت تا امکان اجرای قراردادهای هوشمند را فراهم کند.
پیش‌بینی شده فانتوم قادر است بازار (پلتفرم‌های فعال در) شهرهای هوشمند کره جنوبی را در دست بگیرد. البته این تنها یک پیش‌بینی است و تضمینی وجود ندارد. فانتوم برای دستیابی به اهداف و وعده‌هایش راهی طولانی در پیش دارد و نیازمند پیشرفت است. اگر پروژه در مسیری که ترسیم کرده حرکت کند، به اهدافش می‌رسد.
پردازش بسیار سریع تراکنش‌ها با وجود پایین بودن کارمزد کمک زیادی به پذیرش فانتوم در صنایع مختلف می‌کند. پذیرش در سطوح انترپرایز هدف بسیاری ار پروژه‌های بلاک چینی است. درباره زمان تحقق این خواسته برای فانتوم یا دیگر موارد نمی‌توان نظر قطعی داد.
منابع:
