وایت پیپر سونیک | بررسی و تفسیر کامل وایت پیپر Sonic

با رشد روزافزون تقاضا برای زیرساخت‌های سریع‌تر، مقیاس‌پذیرتر و قابل اعتمادتر در فضای بلاک‌ چین، پروژه سونیک با رویکردی جسورانه و نوآورانه وارد عرصه شده است. این پروژه که توجه بسیاری از توسعه‌دهندگان و سرمایه‌گذاران را به خود جلب کرده، اخیراً از طریق انتشار وایت‌ پیپر رسمی خود تلاش کرده است تا جنبه‌های زیرساخت فنی، اهداف راهبردی و عملکرد سیستم خود را به‌طور شفاف ارائه کند و مسیر توسعه آینده خود را به تصویر بکشد. در این مقاله، به بررسی دقیق وایت‌ پیپر سونیک خواهیم پرداخت تا دریابیم این پروژه دقیقاً چه اهدافی را دنبال می‌کندو  چه چالش‌هایی را مدنظر قرار داده است؛ بلکه شما به عنوان یک سرمایه‌گذار بتوانید خرید سونیک را با آگاهی بیشتری انجام دهید.

چرا بررسی وایت پیپر سونیک مهم است؟

مطالعه وایت‌ پیپر سونیک از اهمیت بالایی برخوردار است که اصلا نباید آن را دست‌کم گرفت؛ چراکه این فایل رسمی، شفاف‌ترین و جامع‌ترین منبع برای درک زیرساخت فنی، اهداف و چشم‌انداز بلندمدت پروژه است که مستقیماً از سوی تیم بنیانگذار سونیک ارائه شده است.

توجه داشته باشید که وایت‌ پیپر برخلاف محتوای تبلیغاتی یا هیاهوی اخبار سونیک در شبکه‌های اجتماعی توضیح می‌دهد که سونیک دقیقاً چگونه کار می‌کند. اطلاعات وایت پیپر از مکانیزم اجماع و راهکارهای مقیاس‌پذیری تا مدل توکنومیکس و نحوه پشتیبانی از توسعه‌دهندگان و کاربران را در بر می‌گیرد. 

بنابراین وایت‌ پیپر معتبرترین مرجع برای سرمایه‌گذاران، توسعه‌دهندگان و تمام کسانی است که به‌دنبال درک واقعی ارزش، عملکرد و ریسک‌های بالقوه این پروژه هستند و مشخص می‌کند که آیا سونیک صرفاً پروژه‌ای پر سر و صداست یا واقعاً قصد دارد گامی رو به جلو در زیرساخت‌های وب ۳ بردارد.

تحلیل و تفسیر بخش های اصلی وایت پیپر سونیک 

در ادامه، بخش‌های اصلی وایت‌ پیپر سونیک را بررسی می‌کنیم که بر اساس اطلاعات رسمی منتشرشده در داکیومنت‌های سونیک لبز (Sonic Labs Docs) نوشته شده‌اند:

مقدمه و معرفی زیرساخت اصلی سونیک (Overview)

سونیک خود را به‌عنوان سریع‌ترین بلاک‌ چین لایه اول معرفی می‌کند که سرعت بی‌نظیر، مدل‌های انگیزشی نوآورانه و زیرساختی در سطح جهانی را برای پشتیبانی از نسل آینده‌ برنامه‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) ارائه می‌دهد. به ادعای توسعه‌دهندگان سونیک، این شبکه توانایی پردازش ۴۰۰٬۰۰۰ تراکنش در ثانیه (TPS) همراه با نهایی‌سازی (Finality) زیر یک ثانیه قرار دارد و این عملکرد سونیک را در صدر بلاک‌ چین‌های مقیاس‌پذیر جهان قرار می‌دهد.

برخلاف بسیاری از شبکه‌های رقیب که برای رسیدن به سرعت بالا از غیرمتمرکزسازی شبکه صرف‌نظر می‌کنند، سونیک تلاش می‌کند تا هر سه جنبه‌ اصلی مقیاس‌پذیری، تمرکززدایی و تجربه کاربری را هم‌زمان بهینه کند. این شبکه کاملا با ماشین مجازی اتریوم (EVM) سازگار است و از زبان‌های سالیدیتی (Solidity) و وایپر (Vyper) پشتیبانی می‌کند؛ بدین ترتیب که توسعه‌دهندگان با استفاده از آن می‌توانند به‌راحتی برنامه‌های موجود را به سونیک منتقل یا اپلیکیشن‌های جدیدی روی آن ایجاد کنند. برای تسلط بیشتر به موضوع می‌توانید درباره اینکه ماشین مجازی اتریوم چیست؟ در مقاله مربوطه بخوانید.

مشوق‌‌های سونیک برای توسعه‌دهندگان و کاربران

سونیک برای ایجاد یک اکوسیستم پویا و جذب توسعه‌دهندگان و کاربران فعال، چند برنامه انگیزشی کلیدی ارائه کرده است که هدف آن‌ها نه‌تنها جذب پروژه‌های باکیفیت، بلکه حفظ و گسترش پایدار اکوسیستم است:

• درآمدزایی از کارمزد (Fee Monetization): در این مدل توسعه‌دهندگان می‌توانند تا ۹۰٪ از کارمزد تراکنش‌هایی که برنامه‌های غیرمتمرکز (dApp) آن‌ها تولید می‌کنند، به‌عنوان درآمد دریافت کنند. این مدل، درآمد توسعه‌دهندگان را مستقیماً به میزان استفاده از اپلیکیشن گره می‌زند و آن‌ها را به ساخت محصولات کاربردی‌تر و کاربرمحورتر ترغیب می‌کند.
• صندوق نوآوران (Innovator Fund): سونیک صندوقی دارد که ارزش آن تا ۲۰۰ میلیون توکن S در نظر گرفته شده تا بتواند از برنامه‌ها و پروژه‌های جدیدی حمایت مالی کند که قصد ورود به اکوسیستم سونیک را دارند. این صندوق نقش مهمی در توسعه استارتاپ‌های وب ۳ و حذف موانع مالی دارد.
• برنامه ایردراپ (Airdrop): به منظور افزایش مشارکت کاربران و تشویق پذیرش متقابل، حدود ۲۰۰ میلیون توکن S برای ایردراپ در نظر گرفته شده است. این ایردراپ شامل کاربران قدیمی شبکه اوپرا در بلاک‌ چین اصلی فانتوم و همچنین کاربران جدید سونیک می‌شود تا هم جامعه پیشین و هم کاربران تازه‌وارد از پاداش بهره‌مند شوند.

توکن S و کاربردهای آن

توکن S ارز اصلی اکوسیستم سونیک است و کاربردهای متعددی دارد که شامل موارد زیر هستند:

• پرداخت کارمزد تراکنش‌ها
• مشارکت در استیکینگ و تأمین امنیت شبکه
• اجرای نود اعتبارسنج با شرط داشتن و قفل‌کردن مقدار مشخصی از توکن S
• حاکمیت غیرمتمرکز و مشارکت در تصمیم‌گیری‌های کلان پروتکل

نکته مهم این است که کاربرانی که در حال حاضر مالک توکن فانتوم (FTM) هستند، می‌توانند آن را با نسبت ۱ به ۱ به توکن S تبدیل کنند که این امکان را فراهم می‌سازد تا جامعه فانتوم به‌سادگی وارد اکوسیستم سونیک شوند و حضور خود را حفظ کنند.

پل سونیک (Sonic Gateway)

قابلیت تعامل بین‌زنجیره‌ای در سونیک از طریق پل سونیک (Sonic Gateway) امکان‌پذیر شده است. این پل، یک پل امن، غیرمتمرکز و با مکانیزم محافظتی ویژه (Fail-Safe) است که به توسعه‌دهندگان و کاربران اجازه می‌دهد به نقدینگی وسیع اتریوم دسترسی داشته باشند. برخلاف پل‌های معمولی که اغلب متمرکز و پرریسک هستند، پل سونیک از امنیت بالا و اعتبارسنجی چندمرحله‌ای برخوردار است و دارایی‌های کاربران را در تمام شرایط حفظ می‌کند. سازوکار پل‌ها و اینکه بلاکچین بریج چیست؟ را بهتر است به‌صورت جداگانه بخوانید.

اثبات سهام در شبکه سونیک

شبکه سونیک برای تأمین امنیت و پایداری بلاک‌ چین خود از مکانیزم اثبات سهام استفاده می‌کند. در این مدل نودهایی که قصد دارند به‌عنوان اعتبارسنج فعالیت کنند، باید حداقل ۵۰۰٬۰۰۰ توکن S را در شبکه استیک کنند. این تعهد مالی، انگیزه‌ای قوی برای رفتار درست اعتبارسنج‌ها ایجاد می‌کند؛ زیرا در صورت هرگونه رفتار مخرب یا نقض قوانین شبکه، توکن‌های قفل‌شده آن‌ها می‌تواند توسط شبکه مصادره شود. این ساختار باعث می‌شود فقط نهادها یا افراد متعهد و مسئول وارد فرآیند اعتبارسنجی شوند و مشارکت سالم در شبکه حفظ شود.

همچنین برخلاف مدل اثبات کار که به مصرف بالای انرژی و سخت‌افزار سنگین نیاز دارد، مکانیزم اثبات سهام در سونیک بسیار بهینه‌تر و کم‌مصرف‌تر است و از نظر زیست‌محیطی گزینه‌ای مناسب‌تر محسوب می‌شود. به همین دلیل، سونیک با استفاده از ساختار اثبات سهام امنیت، پایداری و مقیاس‌پذیری بالایی را در کنار کارایی اقتصادی برای اعتبارسنج‌ها فراهم کرده است.

مکانیزم اجماع در سونیک

توجه داشته باشید اجماع در شبکه‌های غیرمتمرکز تنها یک فرآیند فنی نیست، بلکه ستون فقرات کل سیستم محسوب می‌شود. این سازوکار تضمین می‌کند که همه شرکت‌کنندگان شبکه، نسخه‌ای یکسان، معتبر و امن از بلاک‌ چین را حفظ کنند. هدف اصلی مکانیزم اجماع، جلوگیری از رفتارهای مخرب و حملات هماهنگ‌شده است و در نهایت سلامت، شفافیت و عملکرد درست شبکه را تضمین می‌کند.

تحمل خطای بیزانسی عملی

تحمل خطای بیزانسی عملی (PBFT) مکانیزمی برای دستیابی به اجماع در شرایطی است که برخی از نودها ممکن است خراب یا بدخواه باشند. در این سیستم، نودها از طریق ارسال پیام‌های متقابل درباره وضعیت شبکه، به توافق می‌رسند. این مکانیزم سال‌ها قبل از ارزهای دیجیتال مطرح شده بود، اما ضعف اصلی آن در برابر حملات سیبیل (Sybil) بود که طی آن یک فرد با اجرای چند نود، کنترل کل سیستم را در دست می‌گرفت. بیت‌ کوین این مشکل را با مکانیزم اثبات کار (Proof-of-Work) حل کرد و بعدها اثبات سهام به‌عنوان جایگزین کارآمدتر مطرح شد. در سونیک الزام به قفل‌کردن مقدار بالایی از توکن برای هر نود، اجرای چنین حمله‌ای را غیرممکن یا بسیار پرریسک می‌کند.

تحمل خطای بیزانسی غیرهمزمان 

سونیک از نسخه پیشرفته‌تری به نام تحمل خطای بیزانسی غیرهمزمان (ABFT) استفاده می‌کند. در این مدل، نودها بدون نیاز به ترتیب‌بندی همزمان بلاک‌ها می‌توانند به‌طور مستقل تراکنش‌ها را اعتبارسنجی و به شبکه اضافه کنند. این مکانیزم باعث می‌شود که تراکنش‌ها سریع‌تر پردازش شوند؛ چرا که محدودیتی برای ترتیب بلاک‌ها وجود ندارد و نودها مجبور نیستند منتظر تأیید جمعی به‌صورت هم‌زمان باشند.

گراف جهت‌دار غیرمدور

سونیک برای ثبت داده‌ها از ساختاری به نام گراف جهت‌دار غیرمدور (DAG) استفاده می‌کند. در این ساختار، هر «رویداد» (Event) که شامل مجموعه‌ای از تراکنش‌هاست، به‌صورت یک گره (Vertex) ثبت می‌شود و ارتباط میان رویدادها از طریق لبه‌ (Edges) برقرار است. DAG برخلاف بلاک‌ چین سنتی، به نودها اجازه می‌دهد به‌طور همزمان و غیرترتیبی بلاک‌های رویداد را تولید و به اشتراک بگذارند که این امر به طرز چشم‌گیری سرعت شبکه را افزایش می‌دهد.

مدل اجماع سونیک چگونه عمل می‌کند؟

سونیک از ترکیب اثبات سهام (PoS)، DAG و ABFT برای ساخت یک سیستم اجماع پیشرفته استفاده می‌کند. در این مدل:

• هر نود اعتبارسنج بلاک‌های رویداد خود را تولید و در یک DAG محلی ذخیره می‌کند.
• این بلاک‌ها حاوی تراکنش‌های کاربران هستند که ابتدا اعتبارسنجی می‌شوند.
• سپس نودها بلاک‌های خود را به نودهای دیگر ارسال می‌کنند و همزمان بلاک‌های آن‌ها را نیز دریافت می‌کنند.
• این تبادل غیرهمزمان است و نیازی به ترتیب خاصی ندارد.
• زمانی‌که اکثریت نودها یک بلاک خاص را دریافت و تأیید کردند، آن بلاک به‌عنوان یک رویداد ریشه‌ای (Root Event Block) شناخته می‌شود.
• در نهایت، این بلاک‌ها در زنجیره اصلی سونیک (Main Chain) به‌صورت نهایی و دائمی ثبت می‌شوند.
• بدین ترتیب فرآیند ارسال یک تراکنش و ثبت نهایی آن در زنجیره اصلی سونیک حدود ۱ تا ۲ ثانیه زمان می‌برد و کاربران تنها بلاک‌های نهایی‌شده را در مرورگر بلاک می‌بینند و ساختار DAG داخلی و مراحل میانی برای کاربران قابل مشاهده نیستند.

ذخیره‌سازی داده در سونیک

شبکه سونیک برای ذخیره‌سازی اطلاعات حیاتی خود از یک سیستم پایگاه داده پیشرفته استفاده می‌کند. این اطلاعات شامل وضعیت کلی جهان بلاک‌ چین مانند موجودی حساب‌ها، بایت‌کد ماشین مجازی و داده‌های ذخیره‌شده در قراردادهای هوشمند می‌شود. یکی از ویژگی‌های کلیدی این سیستم، قابلیت هرس زنده (Live Pruning) است که به‌صورت خودکار داده‌های تاریخی را حذف کرده و باعث کاهش چشمگیر فضای ذخیره‌سازی موردنیاز برای اعتبارسنج‌ها می‌شود. در ادامه به بررسی قابلیت‌های بخش ذخیره‌سازی داده می‌پردازیم:

هرس زنده (Live Pruning)

در سیستم‌های قبلی به منظور حذف داده‌های قدیمی، نودهای اعتبارسنج باید به‌صورت موقت آفلاین می‌شدند که این موضوع با ریسک‌های مالی و عملیاتی همراه بود. اما سونیک این فرآیند را بهینه کرده و اکنون نودها می‌توانند بدون توقف فعالیت، به‌صورت زنده و هم‌زمان با اجرای شبکه، داده‌های غیرضروری را حذف کنند. این قابلیت نه‌تنها عملکرد پایدار نود را تضمین می‌کند، بلکه هزینه‌های ذخیره‌سازی را نیز کاهش می‌دهد.

ساختار دوگانه پایگاه داده

سونیک پایگاه داده را به دو بخش مستقل تقسیم کرده است که باعث می‌شود اعتبارسنج‌ها تنها اطلاعات ضروری را پردازش کنند و داده‌های تاریخی آرشیو شوند:

• LiveDB: فقط شامل وضعیت فعلی بلاک‌ چین در آخرین بلاک است و نودهای اعتبارسنج فقط با این بخش سروکار دارند.
• ArchiveDB: شامل تمام وضعیت‌های تاریخی از بلاک‌های قبلی است و توسط نودهای آرشیو برای پاسخ‌گویی به درخواست‌های تاریخی از طریق رابط RPC استفاده می‌شود.

معماری ساختار درختی و ذخیره‌سازی بومی

پایگاه داده سونیک از ساختارهای درختی یا سلسله‌مراتبی استفاده می‌کند که فرآیند جستجوی داده‌ها را ساده و سریع می‌سازد. به‌طور کلی پایگاه‌های کلید-مقدار (Key-Value) مانند لول‌دی‌بی (LevelDB) و پبل‌دی‌بی (PebbleDB) نوعی از ساختارهای ذخیره‌سازی داده هستند که اطلاعات را به‌صورت جفت‌های «کلید» و «مقدار» ذخیره می‌کنند. در این مدل، هر قطعه داده با یک کلید منحصربه‌فرد مشخص می‌شود و مقدار مربوط به آن از طریق همین کلید قابل بازیابی است.

این نوع پایگاه‌داده‌ها بسیار سریع و ساده هستند و معمولاً در سیستم‌هایی استفاده می‌شوند که نیاز به بازیابی سریع اطلاعات دارند. برای مثال، لول‌دی‌بی (LevelDB) که توسط گوگل توسعه یافته، در بیت‌ کوین و برخی پروژه‌های دیگر برای ذخیره وضعیت شبکه استفاده شده است. پبل‌دی‌بی (PebbleDB) نیز نسخه‌ای پیشرفته‌تر و بهینه‌شده از LevelDB است که برای عملکرد بهتر و انعطاف‌پذیری بیشتر در مقیاس‌های بزرگ طراحی شده است.

با وجود این، این مدل‌ها محدودیت‌هایی مانند دشواری در ساختاردهی داده‌ها، محدودیت در خواندن وضعیت‌های تاریخی و نیاز به طراحی‌های پیچیده برای حفظ کارایی در حجم‌های بالا دارند. به همین دلیل، پروژه‌هایی مانند سونیک از ساختارهای ذخیره‌سازی بومی و درختی استفاده می‌کنند که انعطاف و سرعت بیشتری در مدیریت داده‌های بلاک‌ چینی فراهم می‌کنند.

همچنین، این سیستم از یک الگوریتم پیشوندی افزایشی (Incremental Prefix Algorithm) بهره می‌برد که امکان امضای رمزنگاری‌شده (Cryptographic Signature) برای وضعیت کلی بلاک‌ چین را فراهم می‌کند، در حالی که همچنان قابلیت آرشیو امن اطلاعات تاریخی را حفظ می‌کند.

 توکن S

توکن S ارز دیجیتال بومی شبکه سونیک است که نقش محوری در اقتصاد این بلاک‌ چین ایفا می‌کند. این توکن نه‌تنها برای پرداخت کارمزدها استفاده می‌شود، بلکه در فرآیندهای مختلفی همچون استیکینگ، اجرای نودهای اعتبارسنج و حاکمیت شبکه نیز کاربرد دارد. علاوه بر این، سونیک مکانیزم‌های پیشرفته‌ای برای توزیع پاداش، کنترل تورم و تأمین منابع مالی توسعه شبکه تعریف کرده است. 

استیکینگ 

کاربران می‌توانند توکن‌های S خود را از طریق پورتال مای سونیک (MySonic) در شبکه سونیک استیک کنند. در صورت تصمیم به برداشت، یک دوره انتظار ۱۴ روزه تعریف شده است. هنگام استیک انتخاب نود معتبر اهمیت زیادی دارد؛ زیرا در صورت سوء‌عملکرد یا تنظیمات نادرست آن نود، توکن‌های واگذار شده نیز ممکن است تحت تأثیر قرار گیرند و دچار جریمه شوند.

توکنومیکس توکن S

در زمان راه‌اندازی شبکه سونیک، مجموع عرضه توکن S برابر با ۳.۱۷۵ میلیارد توکن تعیین شده است. با این حال، با تصویب چندین پیشنهاد حاکمیتی، تغییراتی تدریجی برای بهبود پویایی عرضه، اقتصاد توکنی و استفاده از این توکن در نظر گرفته شده است:

ایردراپ

یکی از اجزای کلیدی این ساختار، برنامه ایردراپ است. طبق این برنامه، شش ماه پس از راه‌اندازی شبکه، حدود ۶٪ از عرضه اولیه (تقریباً ۱۹۰ میلیون توکن S) مینت شده و در قالب ایردراپ بین کاربران زنجیره‌های فانتوم و سونیک توزیع می‌شود. این ایردراپ دارای مکانیزم سوزاندن نیز است؛ به این معنا که کاربران فعال‌تر، سهم بیشتری دریافت می‌کنند، در حالی‌ که عدم مشارکت باعث سوزاندن بخشی از توکن‌ها می‌شود و در نتیجه عرضه در گردش به‌مرور کاهش می‌یابد.

تأمین مالی مستمر

تأمین مالی مستمر نیز بخشی از توکنومیکس سونیک است. سونیک شش ماه پس از لانچ، هر ساله ۱.۵٪ از توکن S (معادل ۴۷,۶۲۵,۰۰۰ توکن) را به منظور گسترش اکوسیستم، رشد جهانی توکن S، تقویت تیم اجرایی و اجرای کمپین‌های بازاریابی و دیفای، مینت خواهد کرد. این فرآیند به مدت شش سال ادامه می‌یابد. نکته مهم این است که هر توکنی از این سهم سالانه که استفاده نشود، در پایان سال سوزانده خواهد شد؛ برای مثال، اگر تنها ۵ میلیون توکن از سهم سالانه استفاده شود، باقی‌مانده‌ آن یعنی ۴۲.۶۲۵ میلیون توکن به‌طور کامل سوزانده می‌شود.

پاداش بلاک‌ها

در زمینه پاداش بلاک‌ها نیز برنامه‌ای دقیق پیاده‌سازی شده است. پاداش بلاک‌ها از شبکه فانتوم به سونیک منتقل شده است و این منابع اکنون صرف پاداش‌دهی به نودهای سونیک می‌شوند. به منظور حفظ نرخ سود سالانه ۳.۵٪ برای اعتبارسنج‌ها، بدون ایجاد تورم جدید، از پاداش‌های باقی‌مانده فانتوم استفاده می‌شود. بنابراین، در چهار سال اول فعالیت سونیک، نیازی به مینت توکن جدید برای پاداش‌دهی وجود نخواهد داشت. عرضه در گردش شبکه در زمان لانچ حدود ۲.۸۸ میلیارد توکن بوده و مابقی طی چهار سال به‌تدریج در قالب پاداش به اعتبارسنج‌ها اختصاص داده خواهد شد. پس از این دوره، پاداش بلاک‌ها با نرخ سالانه ۱.۷۵٪ از طریق مینت توکن جدید از سر گرفته می‌شود.

سوزاندن توکن‌ها

در نهایت، سونیک برای جلوگیری از تورم غیرضروری، سه مکانیزم توکن‌سوزی را در ساختار خود گنجانده است:

• اگر یک اپلیکیشن غیرمتمرکز (dApp) در برنامه FeeM مشارکت نداشته باشد، ۵۰٪ از کارمزد تراکنش‌های آن سوزانده خواهد شد.
• در بحث دریافت پاداش ایردراپ اگر کاربری تمایل نداشته باشد ۲۷۰ روز برای دریافت کامل پاداش صبر کند و بخواهد زودتر برداشت کند، بخشی از سهم او سوزانده می‌شود.
• در تأمین مالی سالانه نیز توکن‌هایی که مصرف نشوند، در پایان همان سال سوزانده خواهند شد. 

این مدل سوزاندن چندلایه، سونیک را به یکی از پروژه‌های معدودی تبدیل می‌کند که کنترل تورم را به‌صورت ساختاری و دقیق در دل توکنومیکس خود پیاده کرده است.

پاداش اعتبارسنج‌ها

با اجرای نود اعتبارسنج و استیک کردن توکن S، کاربران می‌توانند پاداش بلاک‌ها و درآمد از کارمزدهای شبکه را دریافت کنند. نرخ پاداش بلاک به شرح زیر است:

• هدف شبکه برای APR برابر ۳.۵٪ است، مشروط بر اینکه ۵۰٪ از توکن‌های S در حال استیک باشند.
• اگر ۱۰۰٪ توکن‌ها استیک شوند، پاداش سالانه به ۱.۷۵٪ کاهش می‌یابد.
• اگر تنها ۲۵٪ از توکن‌ها استیک باشند، پاداش سالانه به ۷٪ افزایش می‌یابد.

همچنین باید بدانید که کاربران هنگام استفاده از شبکه، کارمزد پرداخت می‌کنند. این کارمزد بین اعتبارسنج‌ها و استیک‌کنندگان به‌نسبت تقسیم می‌شود. هر توکن S استیک‌شده، سهمی از این کارمزدها دریافت می‌کند.

خزانه اکوسیستم

این خزانه ابتدا در زنجیره اوپرا فانتوم راه‌اندازی شد و هدف آن تخصیص درصدی از کارمزدهای شبکه به اپلیکیشن‌های منتخب جامعه بود. در سونیک نیز این برنامه ادامه می‌یابد، اما هر سه ماه، بخشی از خزانه به شورای جامعه سونیک اختصاص می‌یابد. این شورا یک نهاد مستقل متشکل از اعضای فعال جامعه است که وظیفه‌شان حمایت از توسعه‌دهندگان، جذب کاربران جدید، و تقویت اکوسیستم است. میزان تخصیص این بودجه توسط بنیاد سونیک (Sonic Foundation) و براساس عملکرد سه‌ماهه قبلی تعیین می‌شود.

نکات مهاجرت از فانتوم به سونیک

توجه داشته باشید که شبکه سونیک با توکن بومی خود به نام S جایگزین بلاک چین فانتوم و توکن FTM شده‌است. کاربران در این فرآیند می‌توانند توکن FTM خود را به نسبت یک‌به‌یک (۱:۱) به توکن S ارتقا دهند. مهاجرت به سونیک از زمان راه‌اندازی رسمی در ۱۸ دسامبر ۲۰۲۴ آغاز شده است و درحال‌حاضر تنها تبدیل یک‌طرفه از FTM به S ممکن است و امکان تبدیل S به FTM وجود ندارد. این روند برای افزایش اطمینان و پایداری توکن جدید طراحی شده است.

کاربرانی که FTM خود را در فرآیند استیکینگ قفل کرده‌اند، می‌توانند آن را با طی‌کردن یک دوره انتظار ۲۴ ساعته آزاد کرده و سپس آن را به شبکه سونیک منتقل کنند. در مورد موقعیت‌های نقدینگی (LP Positions) نیز باید بدانید که کاربرانی که در شبکه فانتوم موقعیت نقدینگی دارند، ابتدا باید از موقعیت‌های فعلی خود خارج شده و هر دارایی را به‌صورت جداگانه و بر اساس فرآیند مشخص شده انتقال دهند. سپس، پس از اتمام مهاجرت، می‌توانند موقعیت نقدینگی جدید خود را در سونیک ایجاد کنند.

کیف پول‌های اکوسیستم سونیک 

شبکه سونیک از مجموعه‌ای متنوع از کیف پول‌های معتبر برای کاربران فردی و نهادهای سازمانی پشتیبانی می‌کند. این کیف پول‌ها امکان مدیریت دارایی، تعامل با اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز، استیکینگ و شرکت در حاکمیت شبکه را برای کاربران فراهم می‌سازند. برای اضافه‌کردن شبکه سونیک به کیف پول دلخواه، باید اطلاعات زیر را وارد کنید:

• نام شبکه (Network Name): Sonic
• آدرس RPC: https://rpc.soniclabs.com
• شناسه زنجیره (Chain ID): 146
• نماد ارز (Currency Symbol): S
• آدرس مرورگر بلاک (Explorer URL): https://sonicscan.org

کیف پول‌های کاربری 

شبکه سونیک با چندین کیف پول پرکاربرد سازگار است که تجربه‌ای روان و ایمن را برای کاربران فراهم می‌کنند:

• رابی والت (Rabby Wallet) از کیف پول‌های پیشرفته Web3 است که از چندین شبکه به‌صورت هم‌زمان پشتیبانی می‌کند و امکانات امنیتی پیشرفته‌ای ارائه می‌دهد.
• متامسک (MetaMask) یکی از محبوب‌ترین کیف پول‌های سازگار با EVM است که به کاربران امکان می‌دهد شبکه سونیک را به‌صورت دستی اضافه کنند و با dAppها به‌راحتی تعامل داشته باشند.
• اوکی‌اکس والت (OKX Wallet) کیف پول رسمی صرافی OKX است که قابلیت استفاده در فضای Web3 را دارد و از شبکه سونیک نیز پشتیبانی می‌کند.
• تراست والت (Trust Wallet) کیف پول رسمی بایننس است که رابط کاربری ساده‌ای دارد و امکان ذخیره، ارسال و دریافت توکن S را در اختیار کاربران قرار می‌دهد.
• بیت‌گت والت (Bitget Wallet) کیف پولی جدید اما در حال رشد است که بر امنیت بالا و تعامل با اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز تمرکز دارد و از شبکه سونیک پشتیبانی می‌کند.

کیف پول‌های سازمانی

سونیک برای نهادهای مالی، شرکت‌ها و تیم‌های توسعه‌دهنده نیز راهکارهای کیف پول سازمانی پیشرفته‌ای ارائه می‌دهد:

• فوردیفای (Fordefi) یک راهکار امن برای مدیریت دارایی‌های دیجیتال در سطح سازمانی است که کنترل‌های امنیتی و امضای چندعاملی را فراهم می‌کند.
• سیف (Safe) یک کیف پول چندامضایی قابل‌اطمینان است که به تیم‌ها و پروژه‌های بزرگ امکان می‌دهد دارایی‌های خود را به‌صورت مشترک و ایمن مدیریت کنند.
• فایربلاکس (Fireblocks) پلتفرمی سازمانی برای ذخیره‌سازی و انتقال دارایی‌های دیجیتال است که امنیت بسیار بالا و قابلیت شخصی‌سازی قوانین دسترسی را برای نهادهای مالی فراهم می‌کند.

پل سونیک 

پل سونیک (Sonic Gateway) یک پل بومی و اختصاصی است که انتقال امن و مؤثر دارایی‌ها بین شبکه اتریوم (Ethereum) و سونیک را ممکن می‌سازد. این ساختار با هدف حل مشکلات امنیتی و کندی پل‌های موجود طراحی شده و در عین حال با به‌کارگیری مکانیزم‌هایی خاص، بهره‌وری گس (Gas Efficiency) را حفظ می‌کند. با استفاده از این پل، کاربران می‌توانند دارایی‌های خود را به شبکه سونیک منتقل کنند و وارد اکوسیستم آن شوند. فرآیند بریج‌کردن (Bridging) دارایی‌ها از اتریوم به سونیک شامل سه مرحله اصلی است:

• واریز (Deposit): ابتدا دارایی خود را به پل منتقل می‌کنید. این مرحله حدود ۱۵ دقیقه زمان برای نهایی‌شدن تراکنش روی اتریوم نیاز دارد و تنها ۱ ثانیه روی شبکه سونیک طول می‌کشد.
• ضربان (Heartbeat): پس از تأیید سپرده‌گذاری، دارایی‌ها در «ضربان» بعدی به شبکه مقصد منتقل می‌شوند. ضربان‌ها فرآیندهایی هستند که دارایی کاربران را به‌صورت دسته‌ای برای صرفه‌جویی در کارمزد پردازش می‌کنند. ضربان از اتریوم به سونیک هر ۱۰ دقیقه و از سونیک به اتریوم هر ۱ ساعت رخ می‌دهد.
• دریافت (Claim): در پایان، دارایی خود را در شبکه مقصد دریافت می‌کنید و آماده استفاده از اکوسیستم سونیک خواهید بود.

در حال حاضر، این پل تنها از چهار توکن روی اتریوم پشتیبانی می‌کند که شامل USDC، EURC، ،WETH و  FTM است. با این‌ حال، در نقشه راه سونیک، پشتیبانی از توکن‌های بیشتر و همچنین ایجاد یک مکانیزم غیرمتمرکز برای افزودن توکن‌های جدید توسط کاربران نیز در نظر گرفته شده است.

مکانیزم ایمنی پل سونیک

یکی از نوآوری‌های کلیدی پل سونیک، مکانیزم ایمنی اضطراری آن است. اگر به‌ندرت اتفاق بیفتد که پل یا شبکه سونیک به مدت ۱۴ روز متوالی از کار بیفتد، کاربران می‌توانند دارایی بریج‌شده خود را مجدداً از طریق شبکه اتریوم بازیابی کنند. این بازه زمانی ثابت، غیرقابل تغییر و از همان ابتدا در قراردادهای پل تعریف شده و نه توسط Sonic Labs و نه توسط هیچ نهاد ثالثی قابل دستکاری نیست. این مکانیزم نه‌تنها از امنیت کاربران محافظت می‌کند، بلکه اعتماد به‌کاربران در استفاده از بریج را نیز تقویت می‌کند.

مسیر سریع (Fast Lane) پل سونیک

پل سونیک از «ضربان‌» برای پردازش دسته‌ای تراکنش‌های بریج‌شده استفاده می‌کند تا کارمزد گس را کاهش دهد. اما گاهی کاربران نیاز به انتقال فوری دارند. برای پاسخ به این نیاز، قابلیت Fast Lane طراحی شده است. با پرداخت یک هزینه اضافه کوچک، کاربران می‌توانند یک ضربان جدید را به شبکه اضافه کنند تا دارایی آن‌ها بلافاصله پردازش شود.

نکته مهم اینجاست که Fast Lane تنها تراکنش فردی کاربر را پردازش نمی‌کند؛ بلکه تمام تراکنش‌های صف‌شده را نیز به‌صورت فوری اجرا می‌کند. در واقع کاربر با پرداخت این هزینه نه‌تنها منتظر نمی‌ماند، بلکه به تسریع روند کل شبکه کمک می‌کند و تجربه بهتری برای سایر کاربران هم ایجاد می‌شود.

ایردراپ سونیک

ایردراپ سونیک یکی از بزرگ‌ترین برنامه‌های توزیع توکن در اکوسیستم بلاک‌ چین است که با هدف تشویق کاربران و توسعه‌دهندگان به مشارکت فعال در شبکه سونیک طراحی شده است. در این برنامه، ۱۹۰٬۵۰۰٬۰۰۰ توکن S به صورت رایگان بین کاربران واجد شرایط توزیع می‌شود. 

توجه داشته باشید که برنامه ایردراپ سونیک ممکن است شامل محدودیت‌هایی برای کاربران برخی کشورها باشد. کشورهایی مانند ایران، کره شمالی، سوریه، سودان و ایالات متحده آمریکا ممکن است از شرکت در این برنامه محروم شوند. ایردراپ سونیک از طریق چهار مکانیزم اصلی انجام می‌شود که شامل موارد زیر هستند:

امتیازات سونیک (Sonic Points)

امتیازات سونیک به کاربران فعال در اکوسیستم سونیک تعلق می‌گیرد. کاربران می‌توانند با هولد دارایی‌های تأییدشده در کیف پول‌های وب۳ مانند متامسک (MetaMask) یا ربی والت (Rabby) و همچنین با استفاده از اپلیکیشن‌های دیفای (DeFi) در شبکه سونیک، این امتیازات را کسب کنند. این امتیازات در قالب NFTهای قابل‌برداشت توزیع می‌شوند و در پایان فصل اول ایردراپ، که در ژوئن ۲۰۲۵ (خرداد ۱۴۰۴) به پایان می‌رسد، قابل دریافت خواهند بود.

جم‌های سونیک (Sonic Gems)

جم‌های سونیک به توسعه‌دهندگان اپلیکیشن‌هایی تعلق می‌گیرد که باعث افزایش تعامل کاربران و نوآوری در شبکه سونیک می‌شوند. این جواهرات می‌توانند به توکن‌های S تبدیل شوند و توسعه‌دهندگان می‌توانند آن‌ها را به کاربران خود پاداش دهند. در فصل اول، ۱٬۶۸۰٬۰۰۰ جم توزیع می‌شود که ۲۶۲٬۵۰۰ عدد از آن‌ها به برندگان رویداد سونیک بوم (Sonic Boom) اختصاص یافته است. توسعه‌دهندگان باید درصدی از توکن‌های S دریافتی خود را به کاربران اختصاص دهند تا در فصل‌های بعدی امتیاز بیشتری کسب کنند.

جم‌های بازی (Game Gems)

جم‌های بازی به کاربرانی تعلق می‌گیرد که در بازی‌های بلاک‌ چینی شبکه سونیک مشارکت دارند. این امتیازات بر اساس میزان تعامل و نگه‌داشت کاربران در بازی‌ها اعطا می‌شود. بازی‌هایی مانند ماینز (Mines)، پلینکو (Plinko) و ویل (Wheel) در فاز آزمایشی خود این امتیازات را فراهم کرده‌اند. در پایان فصل اول ایردراپ، این امتیازات به توکن‌های S تبدیل خواهند شد.

رویداد سونیک بوم (Sonic Boom)

سونیک بوم یک رویداد ویژه است که به اپلیکیشن‌های برتر در اکوسیستم سونیک پاداش می‌دهد. در این رویداد، اپلیکیشن‌ها بر اساس معیارهایی مانند میزان تعامل کاربران و نوآوری رتبه‌بندی می‌شوند و جم‌های سونیک را دریافت می‌کنند. برندگان این رویداد در دسته‌های زمرد (Emerald)، یاقوت کبود (Sapphire) و یاقوت سرخ (Ruby) قرار می‌گیرند و به ترتیب ۱۳٬۱۲۵، ۸٬۷۵۰ و ۴٬۳۷۵ جم سونیک دریافت می‌کنند.

زمان‌بندی و نحوه دریافت ایردراپ

دریافت پاداش فصل اول ایردراپ سونیک شش ماه پس از راه‌اندازی شبکه و در ژوئن ۲۰۲۵، امکان‌پذیر خواهد بود. در آن زمان، ۲۵٪ از پاداش شما بلافاصله در دسترس خواهد بود، در حالی که ۷۵٪ باقی‌مانده طی ۲۷۰ روز به صورت NFTهای قابل‌‌برداشت واگذار می‌شود. اگر کاربران بخواهند زودتر از موعد مقرر توکن‌های خود را دریافت کنند، باید بخشی از آن‌ها را بسوزانند. این مکانیزم باعث می‌شود تا از افزایش ناگهانی عرضه در گردش جلوگیری شود و کاربران به مشارکت فعال در شبکه تشویق شوند.

برای پیگیری امتیازات خود و مشاهده لیست اپلیکیشن‌های شرکت‌کننده، می‌توانید به داشبورد امتیازات سونیک مراجعه کنید. در این داشبورد، می‌توانید امتیازات کسب‌شده، لیست اپلیکیشن‌های شرکت‌کننده و دارایی‌های تأییدشده را مشاهده کنید.

نتیجه‌گیری و تحلیل نهایی وایت پیپر سونیک

وایت‌ پیپر سونیک بیش از آن‌که صرفاً یک فایل معرفی پروژه باشد، مسیر دقیق این پروژه برای ورود به رقابت جدی در میان بلاک‌ چین‌های لایه‌ یک را ترسیم می‌کند. سونیک تلاش کرده تا با طراحی چندلایه و تمرکز بر سرعت، امنیت، تعامل‌پذیری و مدل انگیزشی هم در حوزه فناوری و هم در جذب کاربر و توسعه‌دهنده، برگ برنده‌ای ارائه دهد.

از نظر معماری اجماع، سونیک با استفاده از ترکیب اثبات سهام (PoS)، تحمل خطای بیزانسی غیرهمزمان (ABFT) و گراف جهت‌دار بدون حلقه (DAG)، یکی از سریع‌ترین و بهینه‌ترین الگوریتم‌های اجماع موجود را معرفی کرده است. این رویکرد باعث شده تا محدودیت‌های ساختاری بلاک‌ چین‌های سنتی مانند بیت‌ کوین یا اتریوم در زمینه سرعت، نهایی‌سازی و ترتیب بلاک‌ها کنار گذاشته شوند. نکته مهم این است که سونیک بدون قربانی‌کردن تمرکززدایی یا امنیت، به بازده بالای عملیاتی دست یافته است. چنین معماری‌ امکان پردازش همزمان تراکنش‌ها را فراهم می‌کند و می‌تواند در مقیاس گسترده مانند پرداخت‌های آنی، بازی‌های آنلاین یا اپلیکیشن‌های مالی مورد استفاده قرار گیرد.

نحوه ذخیره‌سازی خاص سونیک نیز از نقاط قوت آن است. برخلاف بسیاری از پروژه‌ها که با رشد داده‌ها در طول زمان با مشکل مقیاس‌پذیری در نودها مواجه می‌شوند، سونیک از ابتدا با در نظر گرفتن نیازهای عملیاتی اعتبارسنج‌ها، مدلی توسعه داده که هم سرعت دسترسی را بالا نگه می‌دارد و هم هزینه‌های فنی و سخت‌افزاری را کاهش می‌دهد.

از منظر اقتصادی نیز الزام به قفل‌کردن ۵۰۰٬۰۰۰ توکن S برای اجرای نود اعتبارسنج، در کنار قابلیت جریمه برای سوءرفتار، موجب می‌شود که شبکه در برابر حملات اقتصادی از نوع سیبیل، ایمن‌تر عمل کند. این مدل نه‌تنها سرمایه‌محور بلکه مسئولیت‌محور نیز هست و امنیت را به شکل توزیع‌شده در ساختار شبکه نهادینه می‌کند.

بخش ایردراپ سونیک نیز از جنبه طراحی مشوق‌ها، بسیار حساب‌شده و هوشمندانه است. برخلاف بسیاری از پروژه‌ها که ایردراپ را صرفاً ابزاری تبلیغاتی می‌بینند، سونیک آن را به یک ابزار استراتژیک برای رشد سالم اکوسیستم تبدیل کرده است. تقسیم ایردراپ به چندین بخش مختلف موجب می‌شود که کاربران فعال، توسعه‌دهندگان و مشارکت‌کنندگان واقعی بیشترین سهم را دریافت کنند. همچنین مکانیزم‌ سوزاندن توکن در برداشت زودهنگام، فشار فروش اولیه را کنترل کرده و انگیزه ماندگاری را تقویت می‌کند.

پل سونیک نیز با در نظر گرفتن دو چالش امنیت و کارمزد، مدلی پایدار و کارآمد را ارائه داده است. وجود قابلیت مسیر سریع برای تسریع انتقالات در کنار مکانیزم محافظتی ویژه (fail-safe) برای بازگشت دارایی‌ها در شرایط بحرانی، این پل را به یک ابزار قابل اتکا در ساختار میان‌بلاک چینی تبدیل می‌کند. پیشنهاد می‌شود برای مطالعه بیشتر درباره فعل و انفعالات این پروژه، صفحه تحلیل سونیک را دنبال کنید.