آنچه در این مقاله خواهید خواند
شرکت تتر بهعنوان صادرکننده استیبل کوین USDT قادر به فریز کردن تترهای کاربران است. اما این مسئله خلاف هدف بلاک چین است و منتقدان زیادی دارد. علاوه بر اقدامات خود شرکت تتر هولدینگز، صرافیهای متمرکز نیز بهدلایل مختلف دسترسی کاربران به حسابها و رمز ارزهای آنها را بلوکه میکنند. در این مطلب، درباره اینکه فریز شدن تتر و دیگر ارزهای دیجیتال یعنی چه و آیا ممکن است در آینده USDT های ایرانیان مسدود شود یا خیر صحبت خواهیم کرد.
آیا ارزهای دیجیتال را میتوان فریز کرد؟
احتمالا تا کنون عبارت “Not your keys, not your crypto” بهمعنای «کلیدهای شما نیست، پس رمز ارز شما نیست» را شنیدهاید. بسیاری از سرمایهگذاران و تریدرهای حوزه کریپتو نیز هنگام کنترل داراییهای دیجیتالشان، به عدم افشای عبارت بازیابی و کلیدهای خصوصی خود اهمیت بسیار ویژهای میدهند. بنابراین کنترل کلیدهای خصوصی، تنها راه دسترسی به ارزهای دیجیتال متعلق به آنها محسوب شده و در نتیجه، هیچ کسی بهجز دارنده آنها اجازه دسترسی ندارد.
فناوری بلاک چین با خصیصههایی نظیر «شفافیت»، «عدم امکان تغییر و دستکاری تراکنشها»، «مقاومت در برابر سانسور» و موارد این چنینی شناخته میشود. با این وجود، شاید برایتان جالب باشد بدانید نه تنها امکان فریز و بلوکه کردن رمز ارزهای متعلق به یک آدرس کیف پول وجود دارد، بلکه تا کنون به دفعات مختلفی این اتفاق افتاده است. با این حال، اگر در جرایم سایبری و کلاهبرداریها دخل و تصرفی نداشته باشید، نگرانی در این خصوص وجود ندارد.
منظور از فریز شدن ارز دیجیتال این است که شما نمیتوانید داراییهای دیجیتال خود را که در یک کیف پول یا یک صرافی باشد، به مکان دیگر انتقال دهید یا آنها را بفروشید. در حقیقت، مسدود و فریز شدن رمز ارزها مانند تتر، مشابه بلوکه شدن حسابهای بانکی است، بدین معنا که شما نمیتوانید هیچ مقدار از سرمایه موجود در حسابهایتان را تا زمان رفع توقیف جابهجا نمایید. البته فرایند فریز شدن ارزهای دیجیتال از جهات مختلفی با مسدود سازی حسابهای بانکی متفاوت است که در ادامه به آن میپردازیم، اما پیش از آنکه درباره چگونگی فریز شدن ارز دیجیتال توضیح دهیم، بد نیست که درباره مفهوم توکنها و کارکرد آنها مواردی را بیان کنیم.
نقش قراردادهای هوشمند در فریز شدن رمز ارزها
به عنوان مثال، توکنهایی را که از استاندارد ERC20 استفاده میکنند، در نظر بگیرید. این توکنها مانند ورودیهایی یک پایگاه داده هستند که تعداد، ارسال و دریافت آنها توسط قراردادهای هوشمند مدیریت میشود. زمانی که این داراییها از فردی به فرد دیگر انتقال پیدا میکنند، قرارداد مربوطه تعداد توکنهای مرتبط با هر آدرس را به روز میکند. چنین فرایندی تضمین میکند که کل عرضه توکنها مقداری ثابت باقی بماند.
قرارداد توکن، قدرت کنترل بالایی در اعمال قوانین و محدودیتهای مختلف دارد. از این چهارچوبها میتوان برای مسدود کردن دسترسی به وجوه و حتی حذف کامل توکنها از گردش استفاده کرد. اگر از یک آدرس در قرارداد توکن بهعنوان بلک لیست (Black List) یا لیست سیاه نام برده شود، آن آدرس مجاز به خرید، دریافت، فروش یا ارسال توکن نخواهد بود. در چنین شرایطی، فردی که این آدرس متعلق به او بوده، نمیتواند هیچ اقدام خاصی در راستای جابهجایی داراییهای خود انجام دهد. در این بین، تنها آدرس مدیر یا Admin Address است که دارای اختیارات ویژه است و میتواند آدرسهای مختلف را به لیست سیاه افزوده یا از آن خارج کند. بد نیست کمی بیشتر درباره آدرس مدیر بدانیم.
آدرس مدیر چیست و چه نقشی در مسدود سازی ارزهای دیجیتال دارد؟
آدرس مدیر به آدرس یا حسابی خاص اشاره دارد که دارای امتیازات و اختیارات ویژهای در ارتباط با قراردادهای توکن است و میتواند تغییرات متفاوتی را در آنها ایجاد کند. این آدرس خاص دارای مجوزها و قابلیتهایی است که آدرسهای معمولی ندارند. این تنها آدرسی است که میتواند قرارداد هوشمند را بهروزرسانی یا اصلاح کند و آدرسهای مشخصی را به عنوان لیست سیاه به آن بیفزاید.
آدرس مدیر به عنوان یک مرکز کنترل برای مدیریت توکن عمل میکند و معمولا سکان هدایت و مجوز دسترسی به آن در اختیار توسعهدهندگان یا مدیران پروژه یا پلتفرم توکن قرار دارد. این مدل آدرسها به مدیران اجازه میدهند تا تصمیمات و تغییرات مهمی مانند مسدود کردن داراییهای افراد اتخاذ کنند. آدرس مدیر یا ادمین اساسا قدرت ایجاد تغییرات و اجرای قوانین در قرارداد توکن را دارد و نقش مهمی در حفظ امنیت و یکپارچگی اکوسیستم توکن ایفا میکند.
اکثر قریب به اتفاق مواردی که منجر به افزوده شدن یک آدرس به لیست سیاه میشوند، پس از شناسایی یک فعالیت غیرقانونی رخ میدهند. به عنوان مثال، اگر یک مهاجم بتواند به وسیله یک باگ نرمافزاری یا مشکل در کدنویسی به شکل غیرقانونی امکان ضرب توکنها و انتقال آنها به آدرسی که تحت کنترل خود است استفاده یا پلیس و مراجع قضایی درخواست آن را ارسال کند، داراییهای موجود در آن آدرس به حالت تعلیق درآمده یا به کلی مسدود میشوند. در خصوص این موضوع و نقش تحریمها در مسدود و فریز شدن دارایی رمزارزی افراد از جمله تتر در ادامه توضیحات بیشتری را ارائه خواهیم داد.
چنین ویژگی را میتوان یک قابلیت دوگانه دانست که علاوه بر محافظت از داراییهای کاربران در برابر حملات هکری یا بازیگران مخرب، میتوان از آن برای ضبط وجوهی که به شکل غیرقانونی یا در فرآیندهای پولشویی و دورزدن تحریمها بهدست آمده، استفاده کرد. با این حال، باید توجه داشت که اگر کسی بتواند کنترل قرارداد را به دست بگیرد، احتمال سوء استفاده از آن وجود دارد.
مسدودسازی ارزهای بومی بلاک چینها
گفتنی است، قابلیت فریز کردن معمولا فقط برای توکنها اعمال میشود. اگر با دسته بندی انواع ارزهای دیجیتال آشنا باشید، میدانید که کوین و توکن از نظر مفهومی با یکدیگر متفاوتاند. کوینها دارای بلاک چین اختصاصی خود هستند و توکنها توسط قرارداد هوشمند روی یک زنجیره میزبان منتشر میشوند.
بنابراین علیرغم باور عمومی، مسدود کردن داراییهای بومی مرتبط با اکثر بلاکچینها، مانند بایننس کوین، بیت کوین، اتریوم و موارد دیگر امکانپذیر نیست، مگر آنکه این داراییها در یک پلتفرم متمرکز، مانند یک صرافی نگهداری شوند. به طور کلی، این نهادها و شرکتهای متمرکز داراییهای افراد را بر اساس نظر خود مسدود نمیکنند مگر اینکه دستور رسمی پلیس یا دادگاه به آنها ارائه شود.
فعالیتهای مشکوک مرتبط با ارزهای دیجیتال و نحوه برخورد نیروهای قضایی
از زمان ایجاد بیت کوین، در اخبار میشنویم که دولتی خاص، میلیاردها دلار ارز دیجیتال را ضبط کرده است یا آژانسهای آمریکایی توانستهاند بیش از ۷.۱ میلیارد دلار را مسدود کنند. اما روند بلوکه و فریز شدن ارز دیجیتال و استیبل کوینهایی نظیر تتر توسط نهادهای قضایی و قانونگذار چگونه است و چه مجموعههایی در این ارتباط نقش دارند.
فریز شدن ارز دیجیتال توسط پلتفرمهای ارزهای دیجیتال
پلتفرمهایی مانند صرافیها میتوانند از ابزارهای انطباق برای نظارت بر تراکنشهای ورودی و خروجی و پیروی از تعهدات نظارتی استفاده کنند. ممکن است برخی از فعالیتها به دلیل ساختار تراکنشها، نحوه انتقال ارزش یا غیرقانونی بودن منبع یا مقصد وجوه، با برچسب مشکوک علامتگذاری شود. هنگامی که یک کاربر درگیر یک تراکنش یا فعالیت مشکوک میشود، اکثر کسبوکارهای مرتبط با ارز دیجیتال، یک یا چند مرحله از موارد زیر را برای بررسی اوضاع انجام میدهند:
- ارائه یک گزارش از فعالیت مشکوک انجام شده به FinCEN، در صورتی که فرد در ایالات متحده مستقر باشد.
- درخواست توضیح از کاربر
- محدود کردن کاربر از انجام معاملات با مقادیر بیشتر
- مسدود سازی و فریز کردن موقتی وجوه کاربر نظیر تتر تا مشخص شدن نتیجه تحقیقات
- ممنوعیت ورود کاربر به پلتفرم
اینکه چه مواردی از اقدامات فوق انجام شود، با توجه به سطح ریسک معرفیشده توسط تراکنش، پاسخ کاربر به درخواستها، فعالیتهای پیشین و تعهدات نظارتی پلتفرم میتواند متفاوت باشد. بررسی تراکنشها و گزارشات مشکوک به ویژه در حوزه ارزهای دیجیتال بسیار مهم است، چراکه پلتفرمها اغلب کنترلی بر وجوه ورودی ندارند. این انتقالها توسط شبکه بلاک چینی پردازش میشوند و نمیتوان آنها را در بدو امر متوقف کرد. تنها زمانی که واریز وجه به آدرسی تحت کنترل پلتفرم انجام شده باشد این نهادها امکان برخورد را خواهند داشت.
بنابراین با اینکه صرافیها بهطور بالقوه نمیتوانند از پرداختهای مثلا یک کمپین تأمین مالی تروریسم جلوگیری کنند، اما میتوانند از نقد شدن آن وجوه به ارزهای فیات یا انتقال آن به حساب یا کیف پول دیگر جلوگیری به عمل آورند. وجود رویههای مشخص احراز هویت، اعمال قوانین ضد پولشویی و بررسی و گزارش فعالیتهای مشکوک میتواند موجب افزایش اعتبار یک پلتفرم مبادلاتی ارزهای دیجیتال شود.
فریز شدن ارز دیجیتال توسط بازرسان بخش خصوصی
گاهی اوقات افراد برای بازیابی داراییهای دیجیتال از دست رفته خود دست به دامان افراد حرفهای مانند بازرسان خصوصی، وکلا، حسابداران و کارشناسان اجرایی که در بازیابی داراییها تخصص دارند، میشوند. این کارشناسان از روشهای مختلفی نظیر جمعآوری داده، تجزیه و تحلیل بلاک چین و درخواستهای اطلاعاتی برای ردیابی و بازیابی ارزهای دیجیتال استفاده میکنند.
زمانی که نوبت به بررسی پروندههای حقوقی در حوزه ارزهای دیجیتال میرسد، دادگاههای مدنی نقش مهمی در رسیدگی به پروندههای مرتبط با آنها دارند. جالب است بدانید داراییهای دیجیتال در چندین حوزه قضایی مانند بریتانیا، ایالات متحده، کانادا، نیوزیلند و سنگاپور به رسمیت شناختهاند و به دادگاهها اجازه داده شده تا با بهرهگیری از چهارچوبهای سنتی و تعمیم روشها به داراییهایی مانند ارزهای دیجیتال، فرآیندهای حل و فصل پروندهها انجام شود.
این به رسمیت شناختن داراییهای دیجیتال موجب شده تا دادگاهها بتوانند دستوراتی نظیر مسدود و فریز کردن تتر و دیگر رمز ارزها را برای پروندهها مرتبط صادر کنند. این مراکز قضایی میتوانند دستور افشای اطلاعات را صادر کنند و به موجب این فرامین، باید تمامی اطلاعات تراکنشها و هویت صاحبان حساب به دادگاه ارائه شود. در مواردی که هویت مالک ارز دیجیتال ناشناخته باشد، باز هم دادگاهها میتوانند دستور حفظ و انسداد داراییها را صادر کنند.
برای اطمینان از همکاری بینالمللی، برخی از دادگاهها این اختیار را دارند تا فراتر از حوزه قضایی خود عمل کرده و افراد در مناطق مختلف را مجبور به پذیرفتن حکم دادگاه نمایند. از آنجایی که ماهیت ارزهای دیجیتال بدون مرز است، بنابراین وجود سیستمی که بتواند خارج از محدودیتهای جغرافیایی عمل کند، موضوعی است که مد نظر بسیاری از کارشناسان و نهادهای قانونگذاری قرار گرفته است.
به طور کلی، چشمانداز قانونی پیرامون بازیابی یا مسدود شدن حسابهای مرتبط با ارزهای دیجیتال در حال تحول است و دادگاهها با ماهیت غیرمتمرکز و فناوری بلاک چین آرام آرام در حال سازگاری هستند. مشارکت متخصصان مختلف و تعداد فزاینده تخلفات گزارش شده و تلاشهای مختلف برای بازیابی ارزهای دیجیتال گمشده یا سرقت شده نقش و اهمیت بخش خصوصی را برجستهتر کرده است.
مسدود شدن ارز دیجیتال توسط بازرسان بخش دولتی
علاوه بر بخش خصوصی، بازرسان دولتی نیز به شدت پیگیر موضوعات مرتبط با ارزهای دیجیتال و بررسی فعالیتهای مشکوک در این حوزه هستند. زمانی که بازرسان دلایلی برای این باور داشته باشند که مظنونی در حال انجام فعالیتهای غیرقانونی در حوزه ارزهای دیجیتال است، معمولا پس از دریافت گزارشهایی از سوی قربانیان یا پلتفرمهای مرتبط، اقدامات زیر را انجام میدهند:
- جمعاوری آدرسها، جزئیات تراکنشها و سایر دادههای مورد نیاز
- استفاده از ابزارهای تجزیه و تحلیل بلاک چینی برای تعیین ماهیت، مبدا و مقصد وجوه
- بررسی اینکه در صرافیها یا پلتفرمهای مرتبط حسابهایی وجود دارد یا خیر
- ارائه احضاریه یا درخواست از پلتفرمها یا کسب و کارهایی که با مظنون مبادلات مالی داشتند
در این بین، بازرسان دولتی با انجام رویههای ذکرشده میتوانند مشخص کنند که ارزهای دیجیتال از چه نوع فعالیتهای غیرقانونی مانند فروش مواد مخدر، باج افزار، کلاهبرداری یا سایر جرایم بزرگ به دست آمده است. البته این احتمال نیز وجود دارد که که ارزهای دیجیتال بهدستآمده یا انتقالیافته به خودی خود سالم و قانونی هستند، اما پولی که برای خرید آنها استفاده شده از فعالیت مجرمانه به دست آمده است. در صورتی که محققان قضایی به این نتیجه برسند این اقدام در راستای پنهان کردن ماهیت و منشا واقعی وجوه باشد، این اقدام در دسته موارد پولشویی قرار میگیرد و بلافاصله دستور توقیف و مسدود شدن رمزارزها از دادگاههای ذیصلاح اخذ میشود.
فریز شدن تتر چیست؟
شرکت تتر هولدینگز (Tether Holdings) بهعنوان صادرکننده استیبل کوین USDT روی عرضه این رمز ارز نظارت دارد. همانطور که میدانید، این شرکت بهعنوان یک نهاد متمرکز همیشه در تلاش برای انطباق با قوانین داراییهای مالی ایالات متحده، کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC)، گروه ویژه اقدام مالی (FATF) و دیگر سازمانهای نظارتی بوده است. طی ماههای اخیر نیز نظارت مقامات قانونی روی حوزه استیبل کوینها بهکلی بیشتر شده است. بنابراین، شرکت تتر نیز برای ادامه فعالیت به تایید این نهادها نیاز دارد.
علاوه بر این، بر اساس ادعای شرکت Tether Holdings، همیشه 100 درصد معادل دلاری توکنهای USDT روی بلاک چینها در خزانه این شرکت نگهداری میشوند. این داراییها بهصورت پول نقد دلار، ین، یورو، اوراق قرضه دولتی و دیگر موارد هستند. به همین خاطر و همچنین بهدلیل پتانسیل کاهش قدرت بانکهای سنتی توسط استیبل کوینها، سختگیریهای نهادهای دولتی روی نظارت بر عرضه تتر نیز بیشتر است.
همانطور که گفتیم، با اینکه از مهمترین ویژگیهای بلاک چین شفافیت، عدم قابلیت دستکاری تراکنشها و مقاومت در برابر سانسور هستند، اما در تاریخ استیبل کوینها شاهد بازگردانی تراکنشهای تتر، مسدودسازی دسترسی یک آدرس روی بلاک چین به رمز ارزهای USDT و ضبط داراییهای داخل آن توسط این شرکت بودهایم.
بنابراین، فریز شدن تتر اتفاقی است که طی آن، یک آدرس والت یا قرارداد هوشمند در بلکلیست این شرکت قرار گرفته و امکان خرید و فروش توکنهای USDT توسط آن آدرسها روی تمام شبکههایی این ارز دیجیتال روی آنها عرضه شده است دیگر وجود ندارد. علاوه بر این، داراییهای داخل این آدرس نیز در صورت لزوم توسط شرکت Tether Holdings ضبط میشوند.
مسدود شدن USDT چگونه اتفاق میافتد؟
پیش از پرداختن به نحوه فریز شدن تتر در تراست والت توسط توسعهدهندگان، اجازه دهید ابتدا درباره علت فریز ارز دیجیتال در بلاک چین صحبت کنیم. برای این کار، باید در درجه اول با نحوه کار توکنها روی بلاک چینها آشنا شویم.
برای درک بهتر، شبکه اتریوم و استاندارد توکن ERC20 را بهعنوان مثال در نظر بگیرید. علیرغم آنچه که موقع کار با توکنهای ERC20 ممکن است احساس کنید، باید بدانید این نوع قرارادها صرفا ارجاعی به یک پایگاه داده هستند که تعداد واحدهای مربوط به توکن مورد نظر داخل آدرسها را ردیابی میکنند. این قرارداد توکن مسئول مدیریت این پایگاه داده است. حالا زمانی که توکنها از یک شخص به شخص دیگر منتقل میشوند، این قرارداد کار تغییر تعداد توکنهای مربوط به هر آدرس را انجام میدهد؛ مقدار انتقال را از یک آدرس کم و به آدرس دیگر اضافه میکند تا عرضه ثابت باقی بماند.
از آنجایی که این قرارداد توکن معمولا تنها قرارداد هوشمند دارای مجوز تغییر پایگاه داده دارنده توکن است، از آن میتوان برای بلاک کردن و مسدود سازی دسترسی، ضبط توکنها یا حتی در برخی موارد، سوزاندن کل آنها استفاده کرد. در صورتی که یک آدرس در بلکلیست یک قرارداد هوشمند قرار بگیرد، خرید و فروش ارز دیجیتال مربوط به آن قرارداد توسط آن آدرس دیگر امکانپذیر نخواهد بود و تنها آدرس ادمین قادر به آپدیت و بهروزرسانی اسمارت کانترکت دارای آدرس بلکلیستشده است.
تقریبا همه بلاک چینهای لایه اول مجهز به قابلیت قرارداد هوشمند، عملکرد فریز و صدور مجدد را در قراردادهای توکن خود دارند. مثلا اتریوم، استلار و ریپل از جمله بلاک چینهایی هستند که میتوان توکنهای صادرشده روی آنها را مسدود کرد. با این وجود، توکن بومی این بلاک چینها نظیر ETH و SOL و XRP قابلیت فریز شدن ندارند.
چرا تترها فریز میشوند؟
در حالت کلی، مسدود شدن استیبل کوین USDT میتواند دلایل مختلفی داشته باشد از جمله:
- سوءاستفاده از نقص قراردادهای هوشمند تتر
- فعالیتهای غیر قانونی در صرافیها
- هک و سرقت از صرافیها
- درخواست مقامات نظارتی مربوط به ماهیت غیر قانونی نقل و انتقالات در آدرسها
- فریز کردن داراییهای مربوط به اپلیکیشنها و پلتفرمهای دیفای
- محافظت از داراییهای شخصی
باگ در قراردادهای هوشمند USDT
اکثر اتفاقات مربوط به بلوکه شدن رمز ارزهای تتر بهخاطر فعالیتهای غیر قانونی در قراردادهای هوشمند USDT در بلاک چینها صورت میگیرد. مثلا زمانی که یک مهاجم از باگ تورمی یک اسمارت کانترکت برای مینت و انتقال توکنهای نامشروع به آدرس تحت کنترل خود استفاده کند، مسدود شدن تترها و آدرسهای مربوط به آن انجام خواهد شد.
همانطور که گفتیم، در اکثر بلاک چینهای دارای قابلیت ساخت قراردادهای هوشمند، عملکردی برای مسدود شدن و صدور مجدد داراییها وجود دارد. در تصویر زیر، این قابلیت معروف به “blacklist” در اسمارت کانترکت USDT در اتریوم را مشاهده میکنید:
فعالیت غیر قانونی در صرافیها
یکی دیگر از علل مسدود شدن رمز ارز تتر، شناسایی حسابهایی است که خلاف قوانین یک صرافی دست به خرید و فروش ارزهای دیجیتال میزنند. از جمله این قوانین میتوان به الزام احراز هویت (KYC) اشاره کرد که چیزی فراتر از فعالیت روی بلاک چین است و بهخاطر ذات متمرکز صرافیها اتفاق میافتد.
تا کنون صرافیهای مختلفی از جمله بایننس و کوکوین پس از اجباری کردن احراز هویت در پلتفرمهای خود، با شناسایی حسابهای متعلق به ایرانیان، اکانت آنها را فریز کرده و اجازه برداشت تتر را به آنها ندادهاند. بنابراین برای جلوگیری از بلوکه شدن USDT در صرافیها اولا باید قوانین استفاد از خدمات آنها را در بخش “Terms and Conditions” مطالعه کرده و از ریسکهای کار در پلتفرمهایی که امکان احراز هویت برای ایرانیان در آنها وجود ندارد، آشنا شوید.
هک صرافیها
مورد بعدی مسدود شدن USDT، مربوط به هک و سرقت تتر از صرافیهاست. در این حالت، پس از شناسایی حمله و رخنه امنیتی، معمولا مدیران پلتفرم مربوطه با مقامات شرکت Tether Holdings ارتباط برقرار کرده و درخواست بازگردانی تراکنش یا مسدودسازی آدرس را صادر میکند.
مثلا در نوامبر 2022 (آبان 1401)، پس از اعلام ورشکستگی صرافی FTX، چندین آدرس والت مربوط به این پلتفرم شناسایی شدند که میلیونها دلار به ارزش رمز ارزها را بدون آگاهی مدیران این صرافی به آدرسهای دیگری منتقل کرده بودند. در آن زمان، FTX در کانال تلگرامی خود ادعا کرده بود این نقل و انتقلات، مربوط به یک هک گسترده در این صرافی هستند. پس از آن، شرکت تتر نیز 31.4 میلیون دلار USDT مربوط به این آدرسها را مسدود کرد و در لیست سیاه خود قرار داد. نتیجه این اقدام، عدم امکان سرقت بیشتر داراییها از صرافی FTX و انتقال داراییهای سرقتشده به آدرسهای دیگر یا تبدیل آنها به دیگر رمز ارزها بود. در راستای جبران خسارات، تتر نیز آن توکنها را سوزاند و مقدار معادل آنها را برای دارنده اصلی صادر کرد.
درخواست مقامات دولتی
یکی دیگر از علل فریز شدن USDT، درخواست مقامات دولتی از شرکت تتر برای مسدود سازی و بلاک کردن یک آدرس است. در این حالت، پلیس تا زمان مشخص شدن نتایج تحقیقات، درخواست فریز شدن داراییهای مربوط به یک آدرس را صادر میکند. البته شایان ذکر است که این نوع مسدودسازی تتر به حکم دادگاه نیاز دارد.
مثلا در نوامبر سال 2022 و پس از اعلام ورشکستگی صرافی FTX، شرکت تتر هولدینگز 46 میلیون دلار از توکنهای USDT متعلق به این پلتفرم در ترون را پس از دریافت درخواستی از سوی مقامات دولتی نظیر وزارت دادگستری آمریکا، مسدود کرد. شرکت Tether Holdings در آن زمان در پستی نوشته بود:
ما درخواستهایی مبنی بر فریز کردن موقت داراییها هنگام اجرای تحقیقات از سوی مقامات اجرایی دریافت کردهایم.
نقص در برنامههای دیفای
مورد بعدی فریز شدن تتر، مربوط به قرارداد هوشمند برنامهها و پروتکلهای دیفای خصوصا در صرافیهای غیر متمرکز، بریجها و حمله به فلش لون ها یا همان وامهای فوری است.
مثلا در جولای 2023 (تیر 1402)، بریج چند زنجیرهای فانتوم هک شد و 130 میلیون دلار از داراییهای آن به سرقت رفت. در آن زمان، دو آدرس مربوط به این هک در اکسپلورر بلاک چین اتریوم تحت عنوان “Multichain suspicious addresses” معرفی شدند که حدود 2.5 میلیون دلار USDT به آنها ارسال شده بود. پس از این واقعه، شرکت تتر این دو آدرس را بلوکه کرد.
البته، در مواردی، با وجودی که فعالیتهای غیر قانونی و مشکوک در برخی از اپلیکیشنهای غیر متمرکز نظیر Tornado Cash صورت گرفته است، اما تتر گفته تا زمان دریافت درخواست قانونی از سوی مقامات، آدرسهای درگیر با این برنامه را مسدود نخواهد کرد. تورنادو کش یک میکسر رمز ارز است که با ادغام تراکنشها و آدرسهای مختلف، امکان شناسایی فرستنده و گیرنده داراییها را از بین میبرد.
در اوت 2022 (مرداد 1401)، دفتر کنترل سرمایههای خارجی آمریکا (OFAC) فهرستی بهنام اتباع ویژه تعیینشده و افراد مسدودشده (SDN) را منتشر کرد، اما تتر گفته بود که آدرسهای قرارداد هوشمند تحت تحریم این لیست را مسدود نمیکند. شرکت Tether نوشته بود:
ما گاهی اوقات از ارتباط بالقوه آدرسها با جرایم آگاه میشویم و دستور داریم که بدون درخواست مستقیم مقامات قانونی، آدرسها را فریز نکنیم.
البته، بزرگترین رقیب تتر یعنی صادرکننده ارز USDC بهنام سیرکل (Cricle)، چندین آدرس اتریوم مرتبط با دیاپ تورنادو کش را مسدود کرده است.
محافظت از دارایی شخصی
شاید عجیب بهنظر برسد، اما فریز شدن تتر گاهی اوقات دلیل شخصی برای تریدرها دارد. رمز ارزها دارای ویژگیهای منحصربهفردی هستند که در روشهای سنتی نظیر حسابهای بانکی یا صندوق امانات یافت نمیشوند. با بلوکه کردن USDT یا دیگر داراییها در بلاک چین، شما میتوانید از تکنیک چند امضایی که به چند کلید مختلف برای تایید تراکنش نیاز دارد، استفاده کنید.
در این حالت، احتمال سرقت رمز ارزها بهخاطر هک یا گم شدن عبارت بازیابی و دسترسی اشخاص ثالث، تقریبا به صفر میرسد. به همین خاطر، برخی از افراد ترجیح میدهند تترهای خود را در یک قرارداد هوشمند مسدود کنند. همانطور که گفتیم، قابلیت صدور مجدد در اسمارت کانترکت، اجازه تولید دوباره رمز ارزها و ارسال به یک آدرس دیگر را به کاربر میدهد.
با این وجود، این روش محافظت از داراییهای شخصی نیازمند دانش فنی است و مناسب همه افراد خصوصا تازهواردان نیست.
نمونه مسدود سازی تتر
شرکت تتر تا کنون در وقایع مختلفی به فریز کردن آدرس والت و USDT کاربران پرداخته که بخش عمده آنها، به درخواست مقامات قانونی انجام شده است. با این وجود، بلوکه شدن تتر تریدرها تنها به خود شرکت Tether Holdings محدود نیست و صرافی های متمرکز نیز به دلایل مختلف قادر به بستن حسابهای حاوی رمز ارز کاربران خود هستند.
USDTهای فریز شده در صرافیها
همانطور که گفتیم، سوای خود شرکت تتر، امکان فریز شدن USDT در حساب صرافیها بهدلایل مختلف نظیر تشخیص رفتار مشکوک در حسابهای کاربران از جمله عدم احراز هویت، تغییر آیپی هنگام دسترسی به پلتفرم از کشورهای ممنوعه، شناسایی هک و موارد دیگر وجود دارد. از جمله مشهورترین مسدود شدنهای تتر توسط صرافیها شامل موارد زیر است:
- کوین بیس: این صرافی با مسدود کردن حسابهای کاربران اصلا غریبه نیست. در دسامبر 2020 (آذر 98)، کوین بیس با بلوکه کردن اکانت کاربران طی بازار صعودی بیت کوین، خشم آنها را برانگیخت.
- بایننس: بین اواخر 2020 و اواسط 2021، صرافی بایننس حساب بسیاری از کاربران خود در سراسر جهان را مسدود کرد. با اینکه علت این کار مشخص نشد، اما بر اساس شایعات، این واقعه با ریزش قیمت بیت کوین در یک زمان اتفاق افتاده است.
- ایند اکس: صرافی IndEx که یک پلتفرم هندی معاملات ارزهای دیجیتال بود، در ژانویه 2021 (دی 99) به علت شناسایی فعالیتهای مشکوک، حساب بسیاری از کاربران را بلوکه کرد. در این میان، بسیاری از تریدرها رمز ارزهای تتر خود را در این حسابها نگهداری میکردند.
- کوکوین: در اواخر سال 2020، صرافی کوکوین بهدنبال هک 159 میلیون دلاری پلتفرم خود، بسیاری از اکانتها و داراییهای کاربران را فریز کرد.
- هات بیت: جدیدترین مشکل مربوط به فریز شدن تتر، در اردیبهشت 1402 و پس از بسته شدن صرافی هات بیت بروز کرد. در آن زمان، این پلتفرم با اعلام فرصت یک ماهه برای برداشت، از کاربران خود خواسته بود داراییهایشان را خارج کنند. با این وجود، بسیاری از کاربران هنگام برداشت برخی از رمز ارزها از جمله USDT با مشکل مواجه شده و گفته بودند حتی امکان تبدیل رمز ارزها به یکدیگر وجود ندارد.
لیست آدرسهای سیاه شرکت Tether
به استناد مرورگر Bloxy، تا کنون بیش از 900 قرارداد هوشمند توسط قرارداد توکن تتر مسدود شدهاند و طی یک ماه گذشته، هر چند روز یکبار یک آدرس جدید به جمع بلکلیستهای شرکت Tether اضافه شده است. یکی از شاخصترین این مسدودسازیها، مربوط به فریز شدن 150 میلیون دلار در 3 آدرس در ماه ژانویه 2023 (دی 1401) است. این شرکت گفته بود علت این کار، دریافت درخواست از سوی مقامات دولتی بوده است.
در تصویر زیر، گزارش شرکت The Block از تعداد آدرسهای بنشده تتر در شبکه اتریوم را مشاهده میکنید:
با این وجود، مسدود شدن USDTها تنها محدود به شبکه اتریوم نیست و از آنجایی که امروزه این استیبل کوین روی شبکههای متعدد دیگری نظیر ترون، سولانا، پالیگان، آولانچ و بسیاری دیگر منتشر شده، پیگیری تمام این این آدرسها تا حدودی دشوار است. اما به استناد وبسایت Dune.com، تا شهریور 1042، حدود 471,410,335 واحد USDT در 918 آدرس کیف پول بلوکه شده است.
احتمال مسدود شدن تتر ایرانیان چقدر است؟
سوای تمام مواردی که در بخش قبل گفتیم، از آنجایی که ایران در لیست کشورهای تحت تحریم ایالات متحده قرار دارد و Tether Holdings نیز یک شرکت آمریکایی است، بسیاری از ایرانیان نگران فریز شدن USDTهای خود توسط این شرکت هستند.
با این وجود این نگرانیها، باید گفت که تا کنون در طول تاریخچه کریپتو، تقریبا تمام فریز شدن تترها مربوط به جرایم سایبری و دست داشتن مهاجمان در هکها بوده است و کاربران عادی بدون مشکل به استفاده از استیبل کوین متمرکز USDT ادامه دادهاند. این را هم باید در نظر داشت که تنها ایران در لیست تحریمهای آمریکا قرار ندارد و به استناد OFAC، سی و هشت کشور دیگر از جمله افغانستان، بلاروس، زیمباوه، یمن و ونزوئلا در این فهرست قرار دارند. بنابراین بلوکه کردن دارایی شهروندان کشورهای تحت تحریم آمریکا، پیامدهای بسیار گستردهای خواهد داشت.
البته در خصوص صرافیها، محدودیتها و قوانین استفاده نظیر الزام به احراز هویت را نباید نادیده گرفت. این مورد دیگر به خود شرکت تتر هولدینگز مربوط نیست و به الزامات تطبیق با قانون کشور تحت فعالیت پلتفرم مورد نظر بستگی دارد.
18 آذر 1402؛ سیاست فریز کردن والت افراد تحت تحریم OFAC توسط شرکت تتر
همانطور که در بخشهای قبل گفتیم، در اوت 2022 (مرداد 1401)، دفتر کنترل سرمایههای خارجی آمریکا (OFAC) فهرستی بهنام اتباع ویژه تعیینشده و افراد مسدودشده (SDN) را منتشر کرد، اما تتر گفته بود که آدرسهای قرارداد هوشمند تحت تحریم این لیست را مسدود نمیکند. اما حالا این شرکت در راستای همکاری با مقامات قانونگذار ایالات متحده، تحریمهای اعمالشده درباره کشورهایی نظیر ایران و روسیه را به بازار ثانویه تعمیم میدهد. این سیاست جدید، احتمالا تحریم تتر برای ایران و کاربران ایرانی را در پی خواهد داشت.
شرکت تتر که صادرکننده استیبل کوین تتر است، اعلام کرده با آغاز سیاست فریز کردن کیف پول بهصورت داوطلبانه، گام دیگری در راستای همکاری با مجریان قانون و سازمانهای نظارتی برمیدارد که ظاهرا بهمعنای تحریم تتر برای کاربران ایرانی است.
بر اساس یک پست وبلاگ که تتر در تاریخ ۹ دسامبر ۲۰۲۳ (۱۸ آذر ۱۴۰۲) منتشر کرد، این سیاست به پروتکلهای امنیتی فعلی افزوده میشود و در واقع، بهمنظور همکاری نزدیکتر با قانونگذاران جهانی و آژانسهای مجری قانون اتخاذ شده است.
از اول دسامبر امسال (۱۰ آذر)، تتر نظارت بر بازار ثانویه را بهمنظور مسدودسازی فعالیتهای مرتبط با افراد تحتتحریم که در فهرست اتباع ویژه تعیینشده (SDN) اوفک (دفتر کنترل داراییهای خارجی ایالات متحده) قرار دارند ارائه کرده است. همه شرکتها و افرادی که بهنحوی متعلق به کشورهای تحت تحریمی نظیر ایران هستند، در این فهرست گنجانده شدهاند.
این همان فهرستی است که وزارت خزانهداری ایالات متحده از آن برای محدود کردن تراکنشهای ارز دیجیتال که احتمال دارد با فعالیتهای غیرقانونی از جمله پولشویی، تأمین مالی تروریسم و توزیع غیرمجاز داروی فنتانیل مرتبط باشند، استفاده میکند.
تتر در حال حاضر یکسری از کیف پولهای ارز دیجیتال را که پیشتر به فهرست SDN اضافه شده بودند، فریز کرده است؛ حرکتی که با سیاستهای پیشین این شرکت در تضاد است. بهعنوان مثال، تتر در اوت ۲۰۲۲، اعلام کرد تا زمانی که مجریان قانون دستوری ابلاغ نکردهاند، آدرسهای تورنادو کش (Tornado Cash) را فریز نمیکند. طبق گزارش اوفک، افراد و سازمانهای تبهکار، از سال ۲۰۱۹ از تورنادو کش برای پولشویی به مبلغ بیش از ۷ میلیارد دلار بهصورت ارز دیجیتال استفاده کردهاند.
پائولو آردوینو، مدیرعامل تتر، گفت:
با اجرای فریز کردن داوطلبانه آدرسهای کیف پول اضافهشده به فهرست SDN و آدرسهایی که از قبل در آن گنجانده شدهاند، میتوانیم استفاده مثبت از فناوری استیبل کوین را تقویت کنیم و برای همه کاربران، اکوسیستم امنتری به وجود آوریم.
ارزش بازار شرکت پشتیبان تتر که در هنگ کنگ مستقر است، بهدلیل سرکوب شرکتهای خلال کریپتو در ایالات متحده در ماههای گذشته به بالاترین حد خود رسیده است. امروزه ارزش بازار تتر ۹۰ میلیارد دلار است که نشاندهنده تقاضای قوی برای استیبل کوینی است که نزدیک به ۷۰ درصد از بازار را در اختیار دارد.
جلوگیری از فریز شدن تتر
پس تا اینجا متوجه شدیم عمده دلیل فریز شدن تتر چه از سوی خود شرکت Tether Holdings، چه صرافیها و چه درخواست مقامات قانونی، انجام فعالیتهای مشکوک، هک و کلاهبرداری ارزهای دیجیتال بوده است.
تنها موردی که برای مراقب بودن باقی میماند، معامله در صرافیهای متمرکز است که حتی با وجود ممنوع نبودن استفاده کاربران ایرانی از آنها، باز هم نباید مقدار بالایی از داراییهای خود را در آنها نگه داشت.
یکی از روشهای جلوگیری از مسدود شدن تتر، استفاده از صرافی های غیر متمرکز نظیر یونی سواپ، سوشی سواپ، کرو فایننس، پنکیک سواپ و دیگر موارد برای معاملات است. شانس بلوکه شدن ارزهای دیجیتال در یک صرافی غیرمتمرکز بسیار پایین است.
اما از آنجایی که هیچ چیز در دنیای کریپتو قابل پیشبینی نیست، نمیتوان با قطعیت کامل گفت که خود شرکت تتر روزی روزگاری با اعمال فشار و تحریمهای بیشتر و درخواست مقامات آمریکایی، درصدد قطع دسترسی کاربران ایرانی به حسابهایشان برنیاید. به همین خاطر، توصیه میکنیم برای نگهداری رمز ارزهای خود بهصورت استیبل کوین، از دیگر گزینههای غیر متمرکز مانند دای (DAI) استفاده کنید. البته از آنجایی که دای یک استیبل کوین الگوریتمی است، برخی نگران دچار شدن به همان سرنوشت استیبل کوین ترا یو اس دی (UST) در اکوسیستم ترا لونا هستند. بنابراین، باید بین ریسکها و مزایای مختلف هر نوع رمز ارز سبک و سنگین کرده و گزینههای مناسب خود را انتخاب نمایید.
رفع مشکل فریز شدن تتر در تراست والت
همانطور که میدانید، کیف پول های ارز دیجیتال صرفا یک رابط کاربری غیر متمرکز میان شما و بلاک چین هستند و چیزی درون خودشان نگهداری نمیکنند. در واقع والتها با اتصال به بلاک چینها، اطلاعات مربوط به آدرسها را گرفته و آنها را در رابط کاربری اپلیکیشن خود نمایش میدهند. به همین خاطر، خود کیف پولها نظیر تراست والت قادر به فریز و مسدود کردن USDTهای شما نیستند.
تنها اتفاقی که ممکن است بیفتد، محدود کردن دسترسی با آیپی ایران در تراست ولت است که استفاده از یک وی پی ان این مشکل را برطرف میکند. علاوه بر این، شما با داشتن عبارت بازیابی میتوانید در یک کیف پول دیگر نظیر متامسک به رمز ارزهای خود دسترسی داشته باشید. پس در کل، جای نگرانی در خصوص بلوکه شدن رمز ارزها از سوی توسعهدهندگان ولتها وجود ندارد.
با این حال، باید کاملا مراقب عبارت بازیابی و کلیدهای خصوصی خود باشید. هر کسی که به آن دسترسی داشته باشد، قادر به فریز کردن داراییهای شما خواهد بود. تراست والت یه این کلیدها دسترسی ندارد، بنابراین خودتان مسئول تامین امنیت داراییهای دیجیتالتان هستید.
حالا در صورتی که USDT شما در کیف پول تراست ولت بلوکه شده است و قادر به ارسال و دریافت آن نیستید، چند نکته برای رفع این مشکل وجود دارد:
- بررسی وضعیت شبکه: از آنجایی که USDT بهعنوان یک توکن با استفاده از قراردادهای هوشمند روی شبکههای مختلفی فعالیت میکند، شاید یکی از علل فریز شدن دسترسی شما به آن، قطعی شبکه به دلایل مختلفی از جمله بهروزرسانی پروتکل باشد که میتواند باعث به تاخیر افتادن ارسال و دریافت تراکنشها شود. مثلا تا کنون چندین بار شبکه سولانا با قطعی مواجه شده است و کاربران برای مدتی قادر به استفاده از تترها و دیگر ارزهای دیجیتال خود روی این شبکه نبودهاند. پس ابتدا، عملکرد شبکه تحت انتقال را بررسی کنید.
- بررسی وضعیت تراکنش: اگر برای ارسال تتر تراکنشی را انجام دادهاید اما همچنان به آدرس مقصد ارسال نشده است، وضعیت آن را در اکسپلورر بلاک چین مورد نظر بررسی کنید. گاهی اوقات بهخاطر شلوغی شبکه، ارسال و دریافتها با تاخیر مواجه میشوند. گاهی اوقات افزایش کارمزد تراکنش باعث تسریع سرعت پردازش آن در بلاک چین میشود. برای این کار میتوانید از مقاله آموزش لغو یا جایگزین کردن تراکنش معلق اتریوم در حالت تایید نشده (Pending) ما استفاده کنید.
- تماس با پشتیبانی: در صورتی که فکر میکنید مشکل فنی باعث فریز شدن USDTهایتان شده است، با مراجعه به support.trustwallet.com یک تیکت ثبت کرده و مشکل خود را توضیح دهید.
- بهروزرسانی برنامه: یکی از علل مسدود شدن تتر و گاهی اوقات صفر شدن یا عدم نمایش موجودی تراست والت، باگ و مشکل تراست والت در برقراری ارتباط با بلاک چین است. به همین خاطر، حتما از بهروز بودن و نصب آخرین نسخه تراست روی گوشی خود مطمئن شوید.
- بررسی آدرس: شاید یکی از علل عدم ارسال USDT در تراست و مشکوک شدن شما نسبت به بلوکه شدن داراییها، درست نبودن آدرس مقصد باشد. حتما کل آدرس (نه فقط چند رقم اول و آخر؛ کاری که اکثر کاربران انجام میدهند) را مجددا بررسی کنید. گاهی اوقات ارسال رمز ارز به آدرس اشتباه میتواند باعث گم شدن و از دست رفتن آن شود.
- ریکاوری ارزها روی یک والت دیگر: یکی از مهمترین گامهای استفاده از کیف پولهای غیر حضانتی نظیر تراست والت، نگهداری امن عبارت بازیابی 12 یا 24 کلمهای آنهاست. سوای هر مشکلی که ممکن است برای تراکنشهای USDT پیش بیاید، مراقبت از این کلمات یک گام امنیتی مهم محسوب میشود. در صورتی که هیچ کدام از مشکلات بالا برای ارزهایتان اتفاق نیفتاده بود، با استفاده از یک والت دیگر داراییهای خود را بازیابی کنید.
- قطعی موقت کارکرد اپلیکیشن: گاهی اوقات خود توسعهدهندگان بهدلیل بهروزرسانی یا تعمیرات زیرساختها مجبور به قطع دسترسی کاربران به برنامه تراست والت هستند. در این صورت، اطلاعیهها و خبرهای مربوطه را پیگیری کرده و منتظر اتمام فرآیند بمانید.
- انجمنهای گفتمان: در صورتی که تمام مراحل بالا را امتحان کردید اما هیچکدام کارساز نبود، مشکل خود را در فرومهای تراست والت مطرح کنید. دیگر کاربرانی که با مشکل مشابه شما مواجه شده باشند، به سوالات شما پاسخ خواهند داد. برای این کار به آدرس community.trustwallet.com مراجعه کنید.
پس در حالت کلی، اگر وضعیت تراکنش در بلاک چین را بررسی کردید و موفقیتآمیز بود، ولی موجودی USDTها در تراست والت نشان داده نمیشد یا هنگام ارسال خطا میداد، یعنی این کیف پول برای برقراری ارتباط با بلاک چین دچار مشکل شده است. مدتی صبر کرده، برنامه را ببندید و باز کنید، گوشی خود را خاموش و روشن کنید، اپلیکیشن آن را بهروزرسانی کرده یا منتظر آپدیت بعدی بمانید. اگر دسترسی به رمز ارزهایتان حیاتی بود، با استفاده از عبارت بازیابی آنها را روی کیف پول دیگری نظیر متامسک بازیابی کنید.
سخن پایانی
فریز و مسدود شدن تتر در قراردادهای هوشمند، آدرس والتها، صرافیها، پروتکلها و اپلیکیشنهای دیفای و دیگر موارد، از جمله اتفاقاتی هستند که هر روزه در فضای ارزهای دیجیتال مشاهده میکنیم. با اینکه اکثر موارد بلوکه شدن تترها طی یک دهه گذشته مربوط به اقدامات مشکوک و غیر قانونی نظیر هک، سرقت و کلاهبرداری رمز ارزها بوده است، اما هنگام استفاده از خدمات صرافیهای متمرکز باید بسیار مراقب باشید. سوای اجباری بودن احراز هویت در اکثر این پلتفرمها و عدم امکان طی کردن آن برای کاربران ایرانی، خطر بسته شدن صرافی مورد نظر بهخاطر مواردی نظیر ورشکستگی نیز وجود دارد که میتواند به مسدود شدن حساب کاربری و فریز شدن USDTهای شما منجر شود.
تهیه شده در بیت 24