امور مالی احیا کننده که با نام ریفای (ReFi) نیز شناخته میشود، یک حوزه جدید و در حال رشد از امور مالی است که پتانسیل بسیار زیادی برای ایجاد تاثیر مثبت بر صنعت کریپتو دارد. استخراج ارزهای دیجیتال فرایندی بسیار انرژیبر است و این به شهرت آنها صدمه زده است. ریفای میتواند شهرت صنعت رمزارزها را ترمیم و آینده بهتر و پایدارتری ایجاد کند.
به طور خلاصه، ریفای یک نظام مالی احیاکننده است که به سلامت و مقاومت اکوسیستمها، جوامع و کره زمین بیش از سود مالی اولویت میدهد. ریفای به عنوان بر طرف کننده مشکلات سیستم های مالی عمل میکند و به جای اینکه صرفا آسیبهای زیستمحیطی را به حداقل برساند تلاش میکند آنها را احیا کند.
ریفای چیست؟
ارزهای دیجیتال یک دهه است که دنیای مالی را به خود مشغول کردهاند. بازار کریپتو در این فاصله به رشد و بلوغ بیشتری رسیده و شروع به بازبینی تاثیرات زیستمحیطی خود کرده است. همان طور که احتمالا میدانید، مصرف انرژی صنعت رمز ارزها بسیار بالا است و پیشبینی میشود با نرخی تصاعدی افزایش یابد. برای رفع این مشکل، بازار کریپتو دست به دامن مفهوم جدیدی به نام ریفای یا امور مالی احیاکننده شده است که آینده پایدارتری را وعده میدهد.
کلمه ریفای مخفف Regenerative Finance به معنای امور مالی احیا کننده است. ریفای از اقتصاد احیاکننده (Regenerative Economy) ریشه گرفته است که به جای انباشت سرمایه روی چرخش سرمایه تمرکز دارد. رفاه اجتماعی، شکوفایی اقتصادی و پایداری و احیا منابع اهداف اقتصاد احیا کننده هستند. این سیستمها برخلاف مدل اقتصادی خطی مرسوم که عمدتا بر استخراج، مصرف و اتلاف متکی است، به شیوهای دورانی و کلنگر عمل میکنند.
به همین ترتیب، ریفای (ReFi) رویکرد خطی ما به منابع طبیعی را که با دستورالعمل «بردار، بساز و اتلاف کن» مشخص میشود، کنار میگذارد. در یک سیستم ریفای سرمایه مالی به تنهایی هدف نیست بلکه از آن برای رسیدن به دیگر اشکال سرمایه استفاده میشود.
سیستم مالی احیاکننده بر مبنای این ایده است که امور مالی باید به شیوهای عمل کند که سلامت و رفاه سیاره زمین و مردم آن را تامین کند. این هدف از طریق سرمایهگذاری در پروژههایی که نتایج اجتماعی و محیطی مثبتی تولید میکنند و اجتناب از سرمایهگذاریهایی که به سیاره یا ساکنان آن آسیب میرسانند، به دست میآید. به بیان دیگر، ریفای استفاده از پول یا مشوقهای مالی برای ایجاد یک تاثیر مثبت بر محیط زیست و جامعه است.
نمونههای عملی امور مالی احیا کننده معمولا شامل سرمایهگذاری در کسب و کارها و پروژههایی است که تاثیر مثبتی بر جامعه و محیط دارند. برای مثال، میتوان به تامین مالی پروژههایی که روی نفع عمومی تمرکز دارند، شرکتهای اجتماعی که نیازهای جامعه را برطرف میکنند، پروژههای انرژی پاک، حمایت از پروژههای تعدیل ردپای کربن مبتنی بر بلاک چین، و حمایت از طرحهای جنگلکاری و کشاورزی پایدار اشاره کرد.
طرز کار سیستم مالی احیاکننده چگونه است؟
ریفای (ReFi) شامل یافتن فرصتهایی برای سرمایهگذاری تاثیرگذار و تخصیص بودجه به طرحهایی است که از احیای محیط زیست و رفاه جامعه حمایت میکنند. همچنین امور مالی احیا کننده بر تفکر بلندمدت، اصول اقتصاد چرخشی (مثلا حمایت از طرحهایی که اتلاف را کاهش داده و بازیافت را ترویج میکنند) و توانمندسازی جامعه تمرکز میکند.
یکی از مسیرهای تاثیرگذاری سیستم مالی احیاکننده بر فضای کریپتو از طریق امور مالی غیر متمرکز (DeFi) است. دیفای نوعی خدمات مالی مبتنی بر بلاک چین است که به خاطر شفافیت، امنیت و برابری در دسترسی به آن به سرعت در حال رشد است. حوزه خدمات مالی غیر متمرکز تلاش میکند زیرساختهای متمرکز و غیرشفاف را حذف کند و دسترسی به خدمات مالی را به شکل بدون تبعیضی در اختیار همه مردم، از جمله جوامعی که امکانات کافی ندارند، قرار دهد. این برای ریفای (ReFi) بسیار مهم است زیرا به جوامع اجازه میدهد کنترل سیستم های مالی را به دست بگیرند و همه جا به توسعه پایدار اولویت بدهند.
به کارگیری دیفای و وب 3 مزایای زیادی برای ریفای (ReFi) به دنبال دارد، از جمله:
- شفافیت دیفای اندازهگیری تاثیرات پروژهها قابل را امکانپذیر میکند. دادههای بلاک چین تغییرناپذیر و عمومی هستند و میتوان آنها را صحتسنجی کرد. این باعث افزایش اعتماد به اکوسیستم ریفای میشود.
- استفاده از قراردادهای هوشمند باعث دیده شدن بیشتر پروژههای ریفای، حذف واسطههای بازار و کاهش کارمزدها میشود.
- کربن توکنیزه شده مشکلات مهم این بازار را حل میکند و به گسترش سریع بازارهای کربن کمک میکند، زیرا به فعالان زیستمحیطی و شرکتهای بزرگ در هر سایزی اجازه میدهد در انقلاب کربن مشارکت کنند.
- استیک و استخراج نقدینگی احیا کننده به تامین مالی پروژههای ریفای کمک میکنند و کاربران در مقابل این کار پاداش میگیرند.
- حاکمیت غیر متمرکز به همه کاربران اجازه میدهد در تصمیمگیری در مورد تخصیص بودجه به پروژههای ریفای مشارکت کنند.
مثالی از ReFi
اجازه بدهید نحوه استفاده ریفای از اوراق قرضه سبز غیرمتمرکز (Decentralized Green Bonds) را به عنوان یک مثال مرور کنیم. اوراق قرضه سبز غیرمتمرکز محصولات مالی هستند که به اصول سیستمهای مالی احیا کننده پایبند هستند و روی پلتفرمهای بلاک چینی صادر میشوند.
سرمایهگذاران از همه دنیا میتوانند مستقیما از طریق یک پلتفرم غیر متمرکز در فروش اوراق مشارکت کنند. شرایط اوراق قرضه سبز از طریق قراردادهای هوشمند به طور خودکار ایجاد و مدیریت میشود. این شرایط شامل نرخ بهره، تاریخ سررسید و زمانبندی توزیع است.
اوراق قرضه سبز با استفاده از بلاک چین توکنیزه میشوند. هر توکن مقدار مشخصی از ارزش اوراق قرضه را نمایندگی میکند. به طور مثال، هر توکن اوراق قرضه که توسط یک شرکت انرژی خورشیدی صادر شده نماینده بخشی از کل سرمایهگذاری روی آن شرکت است. سرمایهگذاران این توکنهای اوراق قرضه را در ازای سرمایهگذاری در پروژه خورشیدی دریافت میکنند.
عرضه اوراق قرضه سبز غیرمتمرکز وجوهی را برای سرمایهگذاری در پروژههای پایدار دوستدار محیط زیست و اقتصاد چرخشی تامین میکند. به علاوه، این نوع اوراق قرضه اغلب شامل ابزارهایی برای نظارت بر اثرات پروژههای تامین شده و اطمینان از پایبندی آنها به استانداردهای از پیش تعیینشده هستند.
از طریق یک سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO)، ذینفعان یک پروژه اوراق قرضه سبز، از جمله سرمایهگذاران آن میتوانند در تصمیمگیری شرکت کنند. برای مثال، ممکن است یک دائوی اوراق قرضه سبز ایجاد شود که به هولدرهای توکنها اجازه دهد پروژههای سبز جدیدی را برای انتشار اوراق قرضه در آینده پیشنهاد کنند و بعد از طریق رایگیری برای آنها تصمیمگیری کنند.
نمونههایی از پروژههای امور مالی احیا کننده
پروژههای قابل متوجه متعددی در حوزه وب 3 وجود دارد که راه را برای جنبش ریفای (ReFi) هموار کردهاند. همچنین، سازمانهایی وجود دارد که زیرساختهای مورد نیاز برای رشد پروژههای ریفای را فراهم کردهاند. برای مثال، در سال گذشته چندین صندوق سرمایهگذاری خطرپذیر و سازمان غیر متمرکز خودگردان (DAO) با تمرکز بر ریفای خلق شدهاند. از جمله پروژههای قابل توجه ریفای در وب 3 میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کلیما دائو (KlimaDAO): یک سازمان خودگردان غیرمتمرکز که روی تغییرات آب و هوایی و آفست کربن تمرکز دارد.
- نوری (Nori): یک بازار تعدیل کربن داوطلبانه که روی پالیگان (Polygon) قرار دارد.
- ریگن نتورک (Regen Network):یک بلاک چین اثبات سهام که تغییرات زیستمحیطی را ردیابی میکند و معامله اعتبار کربن را امکانپذیر میکند.
- چلو (Celo): یک بلاک چین لایه یک که روی جنگلکاری و کشاورزی احیاکننده متمرکز است.
- گیت کوین (Gitcoin): یک پلتفرم تامین سرمایه جمعی که برای حمایت از پروژههای متمرکز روی نفع عمومی ساخته شده است.
ریفای چقدر پتانسیل دارد؟
پتانسیل ریفای (ReFi) به همان اندازه حجم مشکلات زیستمحیطی است. برای مثال، سازمانها متوجه پتانسیل ریفای برای اصلاح برخی از مشکلات بازارهای کربن مثل دوبار شمردن آفست کربن و فروش مجدد اعتبار کربن بازنشسته شدهاند. بازار تعدیل کربن 270 میلیارد دلار ارزش دارد اما صحت ادعاهای خریداران آفست کربن و شرکتهای مجری آن همیشه زیرسوال بوده است. اینجاست که وب 3 و وعده شفافیت آن میتواند نقشی حیاتی در حل مشکلات بازی کند. پروژههای ریفای میتوانند از توکنها و ماهیت عمومی بلاک چین برای تضمین شفافیت و ارائه مشوق مالی جهت مشارکت فعالانه در ریفای استفاده کنند.
علاوه بر این، ریفای روی بخش حفاظت از منابع طبیعی نیز به همین شکل تاثیر گذاشته است، زیرا شرکتهایی که موظفند انتشار کربن خود را جبران کنند میتوانند سرمایه پروژه حفاظت از یک گونه طبیعی یا یک ناحیه را با قراردادهای هوشمند تامین کنند. این کار یک سناریوی دو سر برد ایجاد میکند که در آن گونههای گیاهی و جانوری حفظ میشوند، شرکتها انتشار کربن خود را جبران میکنند و جوامع به خاطر تلاش خود برای حفظ محیط زیست و گونههای جانوری پاداش میگیرند.
اگرچه ریفای (ReFi) عمدتا با پروژههای کربن ارتباط دارد، تاثیر قابل توجهی بر حوزههای دیگر مثل حفاظت از اقیانوسها دارد. برای مثال، برخی پروژهها اعتبار کربن آبی صادر میکنند که به مناطق آبی تحت حفاظت کمک میکند سلامت اکوسیستم خود را ردیابی کرده و برای پروژههای حفاظتی خود سرمایه جمع کنند. همچنین، توسعه جوامع احیاکننده از دیگر پتانسیلهای ریفای است. از آنجایی که سلامت یک اکوسیستم اغلب به سلامت ساکنان آن بستگی دارد، پروژههایی وجود دارد که تاثیر خرید زمینهای خصوصی و برگرداندن آن به جوامع را توکنیزه میکنند.
آیا ریفای (ReFi) رشد زیادی خواهد داشت؟
در پاسخ به این سوال باید اهمیت ملاحظات زیستمحیطی را به خاطر بیاوریم. گفته میشود که «تغییرات آب و هوایی مهمترین مثال شکست بازار است که تاکنون دیدهایم». هر حوزهای که بتواند به حل این مشکلات کمک کند پتانسیل فوقالعادهای برای رشد بلندمدت دارد. در نتیجه، احتمال زیادی وجود دارد که امور مالی احیا کننده به یکی از بخشهای اصلی صنعت کریپتو تبدیل شود. ریفای میتواند روی جریان سرمایه متعادل و چرخشی تمرکز کند و در عین حال با دموکراتیزه کردن مدیریت سیستم مالی و دسترسی به خدمات مالی به مردم خدمت کند.
گفتنی است که اخیرا مجمع جهانی اقتصاد (World Economic Forum)، ائتلاف توسعه پایدار کریپتو (Crypto Sustainability Coalition) را برای تسریع کاربردهای ریفای ایجاد کرده است. ایلان ماسک نیز از طریق بنیاد ایکس پرایز (X Prize) یک جایزه 100 میلیون دلاری تعیین کرده که به نوآوری در زمینه مسائل زیستمحیطی پاداش میدهد. این جایزه که بزرگترین جایزه تاریخ بنیاد ایکس پرایز است، اکنون پروژههای حذف کربن در صنعت کریپتو را مورد توجه قرار داده است.
تفاوت دیفای و ریفای چیست؟
ریفای و دیفای هر دو شاخههای نسبتا جدیدی از امور مالی هستند که در پاسخ به ضعفهای امور مالی سنتی ایجاد شدهاند. با این حال، امور مالی احیا کننده و امور مالی غیر متمرکز دو حوزه مجزا با اهداف متمایزی هستند.
هدف دیفای ساخت یک اکوسیستم اقتصادی غیر متمرکز و بدون واسطه است که همه به آن دسترسی برابری دارند. در مقابل ریفای روی حمایت از فعالیتهای مالی که اثرات اجتماعی و محیطی مثبتی دارند، متمرکز است. ریفای (ReFi) برخلاف دیفای منحصر به صنعت کریپتو نیست. سیستم مالی احیاکننده در خارج از بلاک چین نیز در قالبهایی مثل اوراق قرضه سبز (Green Bonds) و سرمایهگذاری تاثیرگذار (Impact Investment) وجود دارد. اما، فعالیتهای ریفای در خارج از اکوسیستم بلاکچین معمولا توسط نهادهای خصوصی انجام میشود و نتایج کار آنها قابل صحتسنجی نیست و اینجاست که دیفای و ریفای همپوشانی پیدا میکنند.
سخن پایانی
ریفای (ReFi) یک حوزه مالی جدید است که تلاش میکند به جای مصرف و نابودی منابع، چرخههای طبیعت را تقلید کند. سیستم مالی احیاکننده این پتانسیل را دارد که صنعت کریپتو را به یک صنعت پایدار تبدیل کند که هم به مردم و هم به سیاره زمین احترام میگذارد. ریفای که از اقتصاد احیاکننده ریشه گرفته محدود به صنعت رمزارزها نیست اما پروژههای ریفای (ReFi) در کریپتو میتوانند با کمک وب 3 و استفاده از داراییهای دیجیتال و بلاک چین، قدم گذاشتن در مسیر اقتصاد کمکربن و احیاکننده را به شدت تسریع کنند.
تهیه شده در بیت 24