تریدرها و سرمایه‌گذارها همیشه به‌دنبال بررسی جامع و کامل بازار هستند و در این راستا، جوانب مختلفی از بازار را زیر ذره‌بین می‌گیرند. از آنجا که حرکات قیمت در بازارهای مالی به‌ویژه بازار ارزهای دیجیتال ناشی از تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاران خُرد و کلان است، بررسی احساسات و انگیزه‌های این تریدرها یکی از کلیدی‌ترین جوانبی است که می‌توان به‌هنگام تحلیل و پیش‌بینی بازار به کار گرفت. درواقع، آنچه تحت عنوان احساسات بازار (مارکت سنتیمنت) شناخته میشود، یکی از تعیین‌کننده‌ترین عوامل در پیش‌بینی صعودی یا نزولی شدن روند قیمت‌ها است.
با توجه به اهمیت بررسی احساسات بازار، ما هم این مقاله را به توضیح این عامل کلیدی در تحلیل بازار اختصاص می‌دهیم. ابتدا، معرفی کوتاهی درخصوص احساسات بازار داریم و اهمیت آن را در تحلیل بازار توضیح می‌دهیم. سپس، نگاهی به انواع تحلیل احساسات معامله گران داریم و با نحوه انجام این تحلیل آشنا می‌شویم. در ادامه، برخی عوامل تأثیرگذار روی احساسات تریدرها و سرمایه‌گذارها را فهرست می‌کنیم و در پایان، مروری بر فواید و چالش‌های این نوع تحلیل خواهیم داشت. اگر شما هم قصد دارید با درنظرگرفتن تمام فاکتورها از جمله احساسات بازار بهترین تحلیل را درخصوص قیمت ارزهای دیجیتال داشته باشید، پیشنهاد می‌کنیم در ادامه این مقاله ما را همراهی کنید.
احساسات بازار چیست؟
تحلیل احساسات (Sentiment Analysis) یا همان احساسات بازار (Market Sentiment) شامل ارزیابی و درک نظرها، نگرشها، هیجانات و تمایلات کاربران، تریدرها، سرمایه‌گذارها و سایر افراد فعال در فضای بازار است. این تحلیل که تحت عنوان تحلیل سنتیمنتال هم شناخته میشود، معمولاً یک دارایی مالی خاص مثل یک ارز دیجیتال مشخص را درنظر می‌گیرد و احساس کلی جامعه را در مورد آن بررسی میکند.
تحلیل احساسات معمولاً با مطالعه منابع مختلف داده از جمله محتوای رسانه‌ها و شبکههای اجتماعی، مقالات خبری، تالارهای گفتگوی ارز دیجیتال و هرنوع روش ارتباطی در جامعه کریپتو به دست می‌آید. این تحلیل با روانشناسی توده تریدرها و سرمایه‌گذارها سروکار دارد و میتواند چگونگی همسویی احساسات را با موقعیت دارایی‌ها در بازار ارزیابی کند.
افراد میتوانند با بررسی و مطالعه حجم زیادی از اخبار و پست‌های شبکههای اجتماعی برآیندی از احساسات بازار به دست آورند. بااین‌حال، با توجه به زمانی که این بررسی گسترده احتیاج دارد، برای تحلیل احساسات اغلب از یادگیری ماشینی و آموزش مدلهای زبانی مبتنی بر هوش مصنوعی استفاده میشود. این مدل‌ها میتوانند با بررسی حجم زیادی از اطلاعات به نتیجه‌گیری کلی درخصوص احساسات مثبت، منفی یا خنثی در بازار دست پیدا کنند. علاوه‌براین، ابزارهای تحلیل بازار به‌نام شاخص احساسات هم عرضه شده‌اند که کار تحلیل احساسات معامله گران را بسیار ساده‌تر می‌کنند.
گفتنی است به طور کلی، چرخه احساسات تریدرها در بازارهای مالی از جمله بازار ارزهای دیجیتال، روند جالبی را طی میکند که از هیجان اولیه زیاد شروع شده و به اوج ناامیدی می‌رسد و دوباره این روند از اول تکرار میشود. در مقاله‌ای جداگانه به بررسی آن پرداخته‌ایم.
شاخص احساسات چیست و چه کمکی به تحلیل احساسات بازار میکند؟
ابزار شاخص احساسات یا همان شاخص سنتیمنت (Sentiment Index) ابزار تحلیلی مهمی است که به کمک الگوریتم‌های تحلیل داده، عوامل متعددی را در حوزه‌ای مشخص می‌سنجد تا احساسات صعودی یا نزولی تریدرها را ارزیابی کند. شاخص احساسات که روشی سریع و آسان برای سنجش احساسات صعودی یا نزولی به شمار می‌رود، اغلب نمادی عددی به کار می‌گیرد تا عملکرد هیجانات را در بخش مشخصی از بازار نشان دهد.
شاخص احساسات معمولاً عواملی مثل حرکات بازار، نوسانات، نظرسنجی‌ها، داده‌های گوگل‌ترندز و رفتار سرمایه‌گذارها را بررسی میکند. تریدرها میتوانند به کمک خوانش طیف متنوعی از شاخص‌های احساسات فرصت‌های معاملاتی را تشخیص دهند که گاهی مخالف بازار هستند و به‌سادگی شناسایی نمی‌شوند.
یکی از مشهورترین شاخص‌های احساسات شاخص ترس و طمع کریپتو (Crypto Fear & Greed Index) است که در پلتفرم‌های تحلیل داده مختلف با کاربران به اشتراک گذاشته میشود. مثلا در تصویر پایین، این شاخص در وضعیت خنثی روی عدد ۵۰ را نشان می‌دهد.
شاخص ترس و طمع کریپتو از ۰ (حداکثر ترس) تا ۱۰۰ (حداکثر طمع) رتبه‌بندی شده است. هرچه این شاخص عدد کمتری نشان دهد، به‌معنای فروش حداکثری و ایجاد فرصت مناسب برای ورود به بازار است. در مقابل، اگر شاخص به سمت ۱۰۰ تمایل پیدا کند، خریداران هرچه بیشتر درحال انباشت هستند و این مسئله میتواند حاکی از سقوط قریب‌الوقوع قیمت باشد.
امتیاز احساسات کریپتوتوییتر (CTS) و شاخص تحلیل احساسات مقالات خبری کریپتواسلیت (CryptoSlate Sentiment Analysis) برخی دیگر از شاخص‌های مشهور و کاربردی برای ارزیابی احساسات بازار ارزهای دیجیتال به شمار می‌روند. معمولاً، پیشنهاد میشود تریدرها از چند شاخص مختلف استفاده کنند تا دیدگاه متعادل‌تری نسبت به احساسات بازار داشته باشند.
تحلیل احساسات بازار چه اهمیتی دارد؟
سنجش احساسات در تمام بازارها حائز اهمیت است، بااین‌حال این رویکرد در بررسی بازار کریپتو اهمیتی دوچندان پیدا میکند. زیرا، درمقایسه با بازارهای مالی سنتی‌تر و جاافتاده‌تری مثل بازار فارکس یا سهام، بازار کریپتو فعلاً نوپا محسوب میشود و شدیداً مستعد تغییر در اثر فشارهای اجتماعی و احساسات کلی کاربرانش است.
کوچک‌بودن جامعه کریپتو باعث میشود تا حتی رویدادهای به‌ظاهر جزئی مثل یک توییت شخص پرنفوذی مانند ایلان ماسک یا به‌روزرسانی یک پروژه برکل بازار اثرگذار باشد. بنابراین، تریدرها و سرمایهگذارهای بازار ارزهای دیجیتال در کنار تحلیل تکنیکال و تحلیل فاندامنتال و تحلیل آن چین، با تعیین مثبت، منفی یا خنثی بودن احساسات میتوانند دیدگاه جامع‌تری درخصوص نوسانات قیمت داشته باشند و تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند.
مزایای تحلیل سنتیمنتال چیست؟
این شاخه از تحلیل دارای مزایا و کاربردهایی است که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.
بهبود تصمیمگیری کوتاه‌مدت و میان‌مدت
تحلیل سنتیمنتال بازار به معامله‌گرها و سرمایه‌گذارها دیدگاه ارزشمندی در مورد حرکات کوتاه‌مدت و میان‌مدت بازار می‌دهد. درک حال‌وهوای همتایان به‌ویژه در بازار بی‌ثبات و پرنوسان ارزهای دیجیتال، میتواند به تریدر کمک کند برداشت صحیح‌تر و واقع‌بینانه‌تری از روند قیمت بازار داشته باشد. به‌عنوان مثال، با تحلیل احساسات می‌توان ارزیابی کرد که آیا افزایش قیمت به دلیل تقاضای واقعی بازار شکل گرفته یا صرفاً ناشی از حس فومو (ترس ازدست‌دادن) بوده است.
کنترل احساسی
احساسات نقش مهمی در تصمیمگیری افراد ایفا می‌کنند. اگرچه به‌طور کل بروز احساسات و هیجانات به‌هنگام ترید امری اجتناب‌ناپذیر است، احساسات شدیدی مانند ترس یا طمع کنترل‌نشده اغلب جلوی تصمیمگیری منطقی و منظم را می‌گیرند. هیجانات بیش‌ازحد معمولاً منجر به اقدامات تکانشی و ضررآفرین در خرید و فروش ارز دیجیتال یا دیگر دارایی‌ها میشوند.
تریدرها و سرمایه‌گذارها با تحلیل هیجانات سایر همتایان میتوانند در شناخت و کنترل احساسات خود بهتر عمل کنند و سکان تصمیم‌گیری‌هایشان را به دست منطق و تحلیل اصولی بسپارند.
شناسایی فرصت‌های سودآور
احساسات مثبت یا منفی کاربران بر جهت‌گیری روند قیمت موثر است. هرچه تریدر آگاهی بیشتری نسبت به شرایط روحی کاربران بازار داشته باشد و پویایی احساسات را بهتر درک کند، فرصت‌های بازار را دقیق‌تر تشخیص می‌دهد.
به‌عنوان مثال، هنگامی که احساسات مثبت به دلیل اخبار امیدوارکننده یا سروصدای شبکههای اجتماعی افزایش می‌یابد، تریدرها میتوانند فرصت‌هایی را برای ورود به موقعیت لانگ شناسایی کنند. به‌همین ترتیب، افراد با افزایش احساسات منفی اغلب به سمت موقعیت‌گیری شورت رو می‌آورند.
مدیریت ریسک
با بررسی احساسات بازار می‌توان جلوی ریسک بیش‌ازحد را گرفت؛ تحلیل احساسات علاوه بر کمک به تعیین فرصت‌های سودآور، میتواند از ورود به موقعیتهای پرخطر هم جلوگیری کند.
شناخت ماهیت احساسات بازار پیرامون یک ارز دیجیتال خاص به افراد کمک میکند تا از ورود به بازارهایی که دچار ترس و طمع تریدرها هستند، اجتناب کنند.
انواع تحلیل سنتیمنتال ارز دیجیتال چیست؟
تحلیل احساسات بازار به اشکال و انواع مختلفی انجام میشود. اما سه رویکرد زیر، برجسته‌ترین روشهای استفاده از تحلیل احساسات بازار هستند:
- تحلیل قطبی: این نوع تحلیل احساسات متنی را در فیدهای خبری، گزاره‌ها و پست‌های اجتماعی به‌صورت مثبت، منفی یا خنثی رتبه‌بندی میکند. به‌عنوان مثال، رویکرد تحلیل قطبی عبارت «قیمت بیت کوین بالا می‌رود» را در دسته احساسات مثبت جای می‌دهد.
- تحلیل لحن: این نوع تحلیل امتیاز مشخصی به انواع احساسات به‌ویژه شادی، اندوه، خشم، ناامیدی، ترس و موارد دیگر می‌دهد. مثلاً، عبارت «جهش سرسام‌آور بیت کوین را از دست ندهید!» نشان‌دهنده شدت هیجان و شادی بازار است.
- بررسی یک جنبه خاص: این نوع تحلیل به‌جای کل یک جمله، موضوع مشخصی را مورد بررسی قرار می‌دهد. مثلاً، تحلیل‌کننده به‌جای توجه به کل جمله توییت ایلان ماسک تحت عنوان «دوج کوین ارز دیجیتال مردم است»، صرفاً روی واژه «دوج کوین» و احساسات مربوط به آن تمرکز میکند.
تحلیل احساسات چگونه انجام میشود؟
درحال‌حاضر، بخش زیادی از فرایند تحلیل احساسات به دست هوش مصنوعی و ربات‌های برنامهنویسیشده ویژه صورت می‌گیرد. این رباتها به کمک آموزش هوش مصنوعی، یادگیری ماشینی و مدلهای پردازش زبان طبیعی (NLP)، الگوریتم‌های مشخصی را برای شناسایی فضای مثبت یا منفی احساسات به کار می‌گیرند.
مدلهای پردازش زبان طبیعی روش‌هایی برای پردازش و تحلیل داده‌های متنی جمع‌آوری‌شده ارائه می‌دهند. این مدل‌ها میتوانند کلمات و عبارات را از نظر احساسات بسنجند و مثبت، منفی یا خنثی بودن آنها را تشخیص دهند. امکان آموزش مدلهای NLP برحسب داده‌های برچسب‌گذاری‌شده برای تعیین الگوهای احساسات وجود دارد. همچنین، مزیت دیگر استفاده از هوش مصنوعی و مدلهای پردازش زبان طبیعی درمقایسه با تحلیل دستی، امکان نظارت فوری و سریع بر بازار است.
این مدلهای برنامه‌ریزی‌شده ابتدا کار جمعآوری دادهها و اطلاعات مرتبط را انجام می‌دهند. این کار شامل جمعآوری نظرها، بحث‌ها، پست‌ها، توییت‌ها و محتوایی است که تریدرها، سرمایه‌گذارها و فعالان بازار در پلتفرم‌های اجتماعی و خبری منتشر می‌کنند. هرچه دادهها و اطلاعات بیشتری گردآوری شود، تحلیل احساسات بازار جامع‌تر خواهد بود. البته، داده‌های نامرتبط نیز باید از نتیجه‌گیری نهایی حذف شوند. با افزایش کیفیت اطلاعات، نتیجه تحلیل نیز دقیق‌تر میشود.
قدم بعدی بررسی داده‌های تاریخی قیمت ارز دیجیتال موردنظر است. این کار برای ارزیابی همبستگی روند احساسات با عملکرد بازار حیاتی محسوب میشود. درنهایت، الگوریتم‌های مشخص به‌علاوه بررسی داده‌های تاریخی میتوانند به برچسب‌گذاری صحیح و امتیازدهی دقیق به احساسات کمک کنند و نتیجه مطلوب را در کمترین زمان ممکن در اختیار تریدر قرار دهند.
چه عواملی در تحلیل احساسات بازار مهم هستند؟
یک سری عوامل در آنالیز مارکت سنتیمنت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.
جوامع ارز دیجیتال
همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم، شبکههای اجتماعی، رسانه‌ها، تالارهای گفتگو، وبلاگ‌ها و وب‌سایت‌های خبری ارز دیجیتال یکی از مهم‌ترین عناصر در جهت‌دادن به احساسات بازار به شمار می‌روند. جوامع ارز دیجیتال همچون ردیت، توییتر، دیسکورد و تلگرام ایدئال‌ترین پلتفرم‌ها برای بررسی هیاهوی بازار یا احساسات ترس‌وطمع هستند.
هرچه شرکت‌کنندگان بیشتری نسبت به سرمایه‌گذاری و خرید ارز دیجیتال موردنظر ابراز تمایل کنند، بیشتر می‌توانیم منتظر روند صعودی بازار باشیم. درمقابل، کاهش فعالیت کاربران یا کم‌شدن علاقه آنها به ارز دیجیتال موردنظر میتواند نشان‌دهنده احساسات نزولی باشد.
فعالیت نهنگهای بازار
نهنگ کریپتو به کاربران یا به عبارت بهتر آدرس‌هایی گفته میشود که مقدار بسیار زیادی ارز دیجیتال در اختیار دارند. این میزان به‌اندازه‌ای است که نهنگ با خریدوفروش دارایی خود میتواند موج نزولی یا صعودی جدیدی در بازار به راه بیندازد؛ نهنگهای بازار با انجام تراکنش‌های سنگین باعث حرکات شدید قیمت میشوند.
معاملات نهنگهای بازار نشان می‌دهند که آیا بازیگران اصلی بازار درحال انباشت ارز دیجیتال هستند یا قصد فروش آنها را دارند. این معاملات بزرگ میتوانند نشان‌دهنده احساسات نزولی یا صعودی احتمالی در بازار باشند.
نرخ تأمین مالی
تریدرها در معاملات مشتقه ارز دیجیتال مبلغی به‌عنوان نرخ تأمین مالی یا همان فاندینگ ریت (Funding Rate) درنظر می‌گیرند که درصورت اختلاف قیمت معامله مشتقه با قیمت واقعی بازار، باید آن را بپردازند یا دریافت کنند. هنگامی‌که قیمت معامله مشتقه بیشتر از قیمت واقعی بازار باشد، تریدرهای موقعیت لانگ باید فاندینگ ریت را به تریدرهای موقعیت شورت بپردازند. در شرایط معکوس، اگر قیمت تعیین‌شده معامله مشتقه کمتر از قیمت واقعی باشد، تریدرهای شورت باید مبلغ تأمین مالی را به تریدرهای لانگ پرداخت کنند.
اگرچه نرخ تأمین مالی به‌طور مستقیم احساسات بازار را نشان نمی‌دهد، میزان آن میتواند حاکی از پیش‌بینی افزایش یا کاهش قیمت در میان تریدرها باشد. بالابودن نرخ تأمین مالی نشان‌دهنده احساسات مثبت بازار و پایین‌بودن آن نماینده هیجانات منفی است.
مسائل فنی
برخی به‌روزرسانی‌های پروژهها و شبکههای مهم همچون به‌روزرسانی «مِرج» اتریوم میتوانند احساسات بازار را به سمت مشخصی سوق دهند. علاوه‌براین، مواردی همچون تغییر در دشواری استخراج بیت کوین، کمیاب‌بودن برخی ارزهای دیجیتال یا ایجاد تغییرات ناگهانی مانند فورک‌شدن بلاک چین‌ها بر شکل‌گیری احساسات مثبت و منفی کاربران تأثیر دارند.
مسائل کلان اقتصادی و سیاسی
تصمیم‌گیری‌های اقتصادی به‌ویژه در بازارهای سنتی مثل بازار سهام، نرخ مبادله جفت‌ارزهای مهم مانند جفت‌ارز دلار-یورو، رکود اقتصادی، بحران‌های مالی و رویدادهای سیاسی مهم همگی روی رویکرد مثبت یا منفی تریدرهای بازار کریپتو هم تأثیر دارند.
قانون‌گذاری‌ها و سیاست‌گذاری‌های مالی به‌ویژه قوانین جدیدی که در مورد ارزهای دیجیتال تصویب و اِعمال میشوند، میتوانند باعث دگرگونی احساسات بازار شوند. همچنین، شفافیت یا عدم قطعیت این قوانین و اقدامات دولتی هم در جهت‌گیری مسیر احساسات موثر هستند.
چالش‌های تحلیل احساسات بازار
تحلیل احساسات بازار هم مانند هرنوع رویکرد دیگر در بررسی بازار کریپتو با چالش‌ها و موانعی روبهرو است که به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
- انتخاب منابع داده: احساسات در منابع مختلف ممکن است یکسان بیان نشوند. گاهی احساسات در مورد یک موضوع خاص در وب‌سایت‌های خبری و رسانه‌های اجتماعی اشکال متفاوت یا حتی متضادی دارند. مثلاً، داده‌های مربوط به شبکههای اجتماعی ممکن است با جانب‌داری و هیاهوی بیشتری همراه باشند. پلتفرم یا منبع موردنظر برای تحلیل احساسات میتواند نقش سرنوشت‌سازی در نتیجه تحلیل داشته باشد. این مسئله میتواند صحت تحلیل احساسات را زیر سوال ببرد.
- نوسانات: بازار ارزهای دیجیتال اغلب با نوسانات شدید و سریع روبهرو است و نتیجه حاصل از تحلیل احساسات معامله گران ممکن است طی مدتی کوتاه کاربرد خود را از دست بدهد. ازاین‌رو، کاربران برای عملکرد بهتر باید به تحلیل سریع و فوری دسترسی داشته باشند.
- کلاهبرداری‌ها و طرح‌های پامپ‌ودامپ: اگر تریدرها فقط متکی به شاخص‌های تحلیل احساسات باشند و آن را چاشنی تحلیل تکنیکال و فاندامنتال نکنند، ممکن است دچار نقشه پامپ و دامپ کلاهبرداران شوند. زیرا، برخی از نظرها و احساسات بازار توسط ربات‌های ویژه‌ای به‌صورت خودکار و صرفاً جهت تحریف و دستکاری در احساسات بازار نوشته میشوند. شناسایی این رباتها معمولاً دشوار است و یکی دیگر از چالش‌های تحلیل احساسات به شمار می‌رود.
- اصطلاحات بازار: اصطلاحات ارزهای دیجیتال منحصربه‌فرد هستند. اگر از مدلهای زبانی برای تحلیل احساسات استفاده شود که در این حوزه آموزش ندیده‌اند، ممکن است با تفسیر نادرست و گمراه‌کننده‌ای از تحلیل احساسات روبهرو شویم.
- محدودیت در دارایی: اغلب رباتها و مدلهای زبانی روی ارزهای دیجیتال خاصی مثل بیت کوین تمرکز دارند. این مسئله کاربردپذیری آنها را در طیف وسیع‌تری از دارایی‌ها کاهش می‌دهد.
سخن پایانی
تحلیل سنتیمنتال ارز دیجیتال میتواند سیگنال‌های ارزشمندی در اختیار تریدرها و سرمایه‌گذارها قرار دهد. درک احساسات غالب در بازار میتواند به تصمیمگیری آگاهانه و مدیریت ریسک کمک کند. بااین‌حال، نباید فراموش کنیم که هیچ تحلیلی از جمله تحلیل احساسات بدون خطا نیست. درواقع، تحلیل احساسات با چالشهایی مثل خطای مدلهای زبانی در تشخیص صحیح احساسات همراه است.
برای غلبه بر چالش‌های تحلیل احساسات، افراد باید رویکردی کلنگر و جامع داشته باشند و از سایر روشهای ارزیابی روند مثل تحلیل تکنیکال و فاندامنتال غافل نشوند. در مجموع، تحلیل احساسات بازار نقاط قوت و محدودیت‌هایی دارد. شناخت نکات مثبت و منفی ابزارهای تحلیل احساسات درکنار تمرین و تجربه بیشتر با آنها میتواند شانس تصمیم‌گیری‌های موفقیت‌آمیز را افزایش دهد.
تهیه شده در بیت 24
