آموزش الگوی فنجان و دسته صعودی و نزولی در تحلیل تکنیکال ارزهای دیجیتال

الگوی فنجان و دسته یا کاپ اند هندل (Cup and Handle) که در دو حالت عادی یا صعودی و معکوس یا نزولی وجود دارد، یک پترن نموداری در تحلیل تکنیکال انواع دارایی‌ها از جمله ارزهای دیجیتال است. در این مطلب ضمن بررسی ویژگی‌ها، شکل پترن، روش تشخیص، اعتبار و تعیین هدف قیمت، به آموزش نحوه ترید و معامله رمز ارزها با الگوی فنجان و دسته صعودی و نزولی می‌پردازیم.

الگوی فنجان و دسته چیست؟

الگوی فنجان و دسته یا Cup and Handle یکی از الگوهای نموداری در تحلیل تکنیکال چارت قیمت ارزهای دیجیتال است. این پترن دارای دو حالت عادی و معکوس است که از همه نظر از جمله نحوه تشخیص، اعتبار، تایم فریم، احتمال شکست، نحوه ترید و دیگر موارد مشابه هم هستند، اما تنها از نظر شکل ظاهری با هم تفاوت دارند:

•  در حالت عادی یا کف، کاپ اند هندل یک الگوی ادامه‌دهنده صعودی است که در یک روند صعودی کلی تشکیل شده و پس از ورود بازار به فاز تحکیم، پس از شکست موفق دوباره روند قبلی را پیش می‌گیرد.
• در حالت معکوس یا سقف که به آن Inverted Cup and Handle می‌گویند، الگوی دسته و فنجان یک پترن نموداری ادامه‌دهنده نزولی تلقی شده که در تشکیل حین یک روند نزولی، پس از ورود به فاز تحکیم و شکست موفق، دوباره روند قبلی را ادامه می‌دهد.

همانطور که از نامش پیداست، دو بخش مهم در این الگو وجود دارد: یکی کاپ یا فنجان و دیگری دسته یا هندل. قسمت فنجان در این پترن شبیه به یک کاسه یا پترن کف گرد (Rouding Bottom) است. پس از تکمیل فنجان، یک محدوده معاملاتی در سمت راست شکل می‌گیرد که دسته آن را تشکیل می‌دهد. نهایتا شکست این ناحیه معاملاتی، سیگنال‌دهنده رشد یا نزول قیمت (بسته به نوع صعودی یا نزولی الگو) خواهد بود.

خالق الگوی فنجان

مشابه بسیاری دیگر از الگوهای نموداری، کاپ اند هندل نیز دارای یک منشاء مشخص است. نویسنده و سرمایه گذار ویلیام اونیل (William O’Neil) در سال 1988 در کتاب خود به‌نام “How to Make Money in Stocks” درباره این پترن نموداری صحبت کرده است.

به استناد این کتاب، این الگو قابلیت پیش‌بینی شکست‌ها را به تریدرها می‌دهد. وی همچنین به نقش «فاندامنتال‌های خوب» به‌عنوان یک پیش‌نیاز برای کار با این الگو اشاره کرده است.

الگوی کاپ اند هندل صعودی است یا نزولی؟

الگوی Cup and Handle در هر دو حالت صعودی و نزولی یک الگوی ادامه‌دهنده است که پس از شکست مقاومت یا حمایت، روند صعودی یا نزولی قبلی خود را ادامه می‌دهد:

• فنجان و دسته صعودی: در نوع عادی یا کف که هر دو قسمت در پایین نمودار قیمت تشکیل می‌شوند، روند قبلی صعودی است و به‌خاطر ادامه‌دهنده بودن، پس از شکست این پترن، قیمت دوباره روند صعودی قبلی خودش را ادامه می‌دهد.
• فنجان و دسته نزولی: در نوع معکوس یا سقف که هر دو قسمت در بالای چارت قیمت تشکیل می‌شوند، روند قبلی نزولی است و به‌خاطر ویژگی ادامه‌دهنده بودن، قیمت پس از شکست از این پترن دوباره روند نزولی پیشین خود را ادامه می‌دهد.

البته باید گفت که همیشه همه‌چیز طبق تحلیل و پیش‌بینی ما پیش نمی‌رود. مواقعی نیز وجود داشته است که به‌خاطر وجود شرایط خاص، این پترن نموداری خاصیت ادامه‌دهنده بودن خود را از دست داده و به‌عنوان یک الگوی ریورسال و بازگشتی عمل کرده است.

شکل الگوی کاپ و دسته

همانطور که گفتیم، الگوی فنجان در ارز دیجیتال و دیگر بازارهای مالی در هر دو حالت صعودی و نزولی از دو قسمت فنجان و دسته تشکیل می‌شود:

• فنجان: قسمت کاپ حالت U شکل (U برعکس در حالت معکوس) و کاسه‌مانند و گردی دارد. این قسمت پس از صعود یا نزول قیمت (بسته به نوع عادی یا معکوس) شکل می‌گیرد و عمق و ارتفاع آن باید بین 30 تا 50 درصد از پرایس اکشن قبلی خودش باشد. حالا هرچه قسمت فجان در این پترن گردتر و کم‌عمق‌تر باشد، بهتر است.
• دسته: قسمت هندل یک رنج معاملاتی است که در حالت عادی و صعودی این الگو دارای شیب نزولی و در نوع معکوس و نزولی آن دارای شیب صعودی است. قسمت دسته در این پترن شباهت زیادی به الگوی پرچم دارد.
• دو سقف یا دو کف: در حالت عادی این الگو، ابتدا و انتهای قسمت کاپ از دو سقف تشکیل می‌شود که بین آن‌ها یک کف قیمتی وجود دارد. در حالت معکوس نیز عکس این حالت را داریم که دو کف در ابتدا و انتهای قسمت فنجان و یک سقف قیمتی میان آن‌ها وجود دارد.
• مقاومت یا حمایت: از اتصال دو سقف یا دو کف قیمت قسمت فنجان به‌ترتیب به یک سطح مقاومت در حالت عادی و یک سطح حمایت در حالت معکوس این پترن نموداری می‌رسیم که برای محاسبه هدف قیمت کاربرد دارد. دقت داشته باشید که این خط حمایت یا مقاومت رسم‌شده لزوما نباید مستقیم باشد و شیب‌دار بودن آن مانعی ندارد.

تمام این ویژگی‌های ظاهری را در تصاویر زیر مشاهده می‌کنید (برای بزرگ‌نمایی روی تصاویر کلیک کنید):

نحوه تشخیص الگوی فنجان و دسته عادی و معکوس در نمودار

برای تشخیص الگوی کاپ در ارز دیجیتال باید به چند مشخصه از جمله روند، نحوه تشکیل فنجان و دسته، عمق کاپ، حجم معاملات و تایم‌فریم توجه کرد:

• روند: به‌خاطر خاصیت ادامه‌دهنده بودن، اولین ویژگی برای تشخیص درست یک پترن کاپ اند هندل، وجود یک روند قبلی روی نمودار است که در حالت ایده‌آل، باید حداقل چند ماه عمر داشته باشد. البته در صورتی که روند ما بیش از حد بالغ و مدت زیادی از تشکیل آن گذشته باشد، احتمال ادامه‌دهنده بودن این پترن کاهش می‌یابد. به‌عبارت دیگر، احتمال ادامه صعود قیمت در حالت عادی و نزول در حالت معکوس این الگو کمتر می‌شود. بنابراین بهتر است شاهد تشکیل روند جدیدی روی چارت قیمت باشیم.
• فنجان: همانطور که گفتیم، قسمت کاپ حالت U شکل و کاسه‌مانند دارد که البته برای حالت معکوس آن باید شکل فنجان را U برعکس در نظر بگیرید که به‌ترتیب از دو سقف یا دو کف در ابتدا و انتهای آن تشکیل می‌شوند. بنابراین، یک کاپ دارای شکل V انگلیسی یا ۸ فارسی اعتبار زیادی نخواهد داشت. حالا هر چه این شکل Uمانند نرم‌تر باشد، یعنی فاز تحکیم ما دارای سطح مقاومت (در حالت عادی و صعودی) یا حمایت (در حالت معکوس و نزولی) معتبرتری است. در یک پترن ایده‌آل، سقف‌ها (در حالت عادی) یا کف‌ها (در حالت معکوس) در ابتدا و انتهای قسمت فنجان دارای اندازه برابر هستند. البته برابر نبودن این سقف‌ها یا کف‌ها به‌معنای عدم اعتبار الگوی Cup and Handle نیست که نهایتا باعث شیب‌دار شدن خط مقاومت یا حمایت قسمت فنجان این الگو خواهد شد.
• عمق فنجان: در حالت عادی این پترن، قسمت کاپ از نزول قیمت شروع شده و دوباره افزایش می‌یابد که حالت گرد و U شکل ما را تشکیل می‌دهد. در حالت معکوس نیز که در یک روند نزولی تشکیل می‌شود، قسمت کاپ ابتدا شاهد افزایش قیمت و سپس کاهش قیمت است. بنابراین هنگام رسیدن قیمت به پایین‌ترین با بالاترین بخش فنجان، الگوی ما نقش اصلاحی دارد. حالا در حالت ایده‌آل، عمق قسمت کاپ باید یک اصلاح نهایتا یک سوم (32 درصدی) یا کمتر از حرکت قبلی باشد. البته در بازارهای نوسانی، حداکثر این اصلاح می‌تواند بین یک سوم تا یک دوم (32 تا 50 درصد) حرکت قبلی نیز قرار بگیرد. در شرایط بحرانی و متلاطم نیز حداکثر اصلاح قیمت می‌تواند به دو سوم (62 درصد) برسد که با تئوری داو (Dow Theory) همخوانی دارد. بنابراین در حالت کلی، گفته می‌شود این عمق نباید از 50 درصد رشد یا نزول قبلی قیمت فراتر برود.
• دسته: پس از تشکیل سقف دوم در حالت عادی و کف دوم در حالت معکوس پترن کاپ اند هندل، یک پولبک رخ می‌دهد که ایجادکننده قسمت دسته است. گاهی اوقات، بخش هندل نوعی پرچم سه‌گوش یا مستطیل با شیب نزولی در حالت عادی و شیب صعودی در حالت معکوس این الگوی نموداری است. در دیگر مواقع، دسته می‌تواند صرفا پولبکی کوتاه در قیمت باشد. هندل در این پترن نشان‌دهنده آخرین فاز تحکیم/پولبک بزرگ است که می‌تواند تا حداکثر یک سوم یا 32 درصد اصلاح (و معمولا نه بیشتر) عمق فنجان را به خود اختصاص دهد. البته برخی این میزان اصلاح را تا حداکثر نیمه قسمت فنجان (50 درصد) معتبر می‌دانند. در واقع در صورتی که ریزش قیمت در قسمت هندل از میانه فنجان عبور کند، الگو اعتباری ندارند.
  بنابراین، هر چه این اصلاح کوچکتر باشد، صعودی یا نزولی بودن پترن قوی‌تر و قدرت شکست بیشتر است. برخی از تریدرها ترجیح می‌دهند پیش از ورود به معامله مبتنی بر الگوی فنجان و دسته، تا شکست مقاومت تشکیل‌شده توسط سقف‌ها (در حالت صعودی) یا حمایت تشکیل‌شده توسط کف‌ها (در حالت معکوس) در قسمت کاپ منتطر بمانند.
• طول عمر: تشکیل قسمت فنجان می‌تواند بین یک تا 6 ما و گاهی اوقات در تایم‌فریم‌های هفتگی نیز بیشتر (مثلا 10 تا 26 هفته) طول بکشد. قسمت دسته عموما بین یک تا چند هفته عمر داشته و در حالت ایده‌آل، بین 1 تا 4 هفته تشکیل می‌شود.
• شکست: الگوی Cup and Handle ما با شکست مقاومت ناحیه قسمت هندل یا دسته تکمیل می‌شود. اما همانطور که گفتیم، گاهی اوقات انتظار برای شکسته شدن مقاومت سقف‌ها یا حمایت کف‌های فنجان در حالت عادی و معکوس این پترن بهتر است.
• حجم معاملات: از آنجایی که طی تشکیل این پترن نموداری وارد فاز تحکیم می‌شویم، حجم معاملات باید کاهش یافته و هنگام شکست سطح مقاومت یا حمایت، باید شاهد افزایش چشم‌گیر حجم معاملات باشیم.
• هدف قیمت: برای تعیین هدف قیمت ابتدا باید ارتفاع الگو را محاسبه کنیم. در حالت صعودی این پترن، فاصله بین کف فنجان تا سقف راست فنجان ارتفاع ما را تشکیل می‌دهد که باید آن را به قسمت شکست مقاومت اضافه کنیم. در حالت معکوس و نزولی، فاصله بین سقف کاپ تا کف راست کاپ ارتفاع الگو را تشکیل داده و با کم کردن آن از ناحیه شکست حمایت، به هدف قیمتی مورد نظر می‌رسیم.

تایم فریم

الگوی کاپ و دسته در تایم‌فریم‌های مختلف از روزانه تا هفتگی و ماهانه قابل مشاهده است. با این وجود، بهترین تایم‌فریم برای بررسی این پترن نموداری، چارت قیمت روزانه است که این الگو طی چند هفته در آن تشکیل شده باشد.

همانطور که گفتیم، بهترین طول عمر این پترن برای قسمت فنجان بین 10 تا 26 هفته و برای قسمت دسته بین 1 تا 4 هفته است.

هدف قیمت الگوی Cup and Handle

همانطور که می‌دانید، تعیین هدف قیمت توسط فرمول‌های ثابت و مشخصی که تا کنون در دیگر آموزش‌های تحلیل تکنیکال برای الگوهای نموداری در وبلاگ بیت 24 نیز معرفی کردیم، صرفا برای ساده‌سازی ترید هستند. با این وجود، دقت داشته باشید که همیشه بازار از پیش‌بینی‌های ما پیروی نکرده و با تغییر شرایط امکان تغییر اهداف قیمتی نیز وجود دارد. بنابراین بهترین کار، ترکیب الگوهای نموداری با اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال نظیر RSI و میانگین‌های متحرک است تا دید بهتری نسبت به مسیر حرکت قیمت داشته باشیم.

برای تعیین قیمت هدف در الگوی فنجان و دسته، ابتدا به محاسبه ارتفاع پترن (A) نیاز داریم که در حالت صعودی این الگو، با تفاضل فاصله بین سقف راست و کف قسمت کاپ و در حالت معکس، با تفاضل فاصله بین کف راست و سقف آن به‌دست می‌آید. سپس باید ارتفاع محاسبه‌شده A را به ناحیه شکست اضافه کنیم. شمای تصویری این محاسبات را در تصاویر زیر مشاهده می‌کنید (برای بزرگنمایی روی تصاویر کلیک کنید).

اعتبار الگوی دسته فنجان

در بخش‌های قبل تا حدودی درباره اعتبار الگوی کاپ و دسته صحبت کردیم. در این قسمت، ابتدا خلاصه‌ای از موارد مهم را ذکر کرده و سپس اعتبار این الگو از نظر عمق قسمت‌های فنجان و دسته، حجم معاملات و درصد خطا و موفقیت آن را بررسی می‌کنیم.

• تقارن حدودی بین قسمت راست و چپ الگو: همانطور که گفتیم، عدم تقارن بین سقف‌ها یا کف‌های قسمت فنجان باعث کاهش اعتبار آن نمی‌شود، اما تفاوت بیش از حد به‌خاطر اینکه شاید شکل منحنی وار قسمت کاپ را تشکیل ندهد، کارایی ندارد.
• فنجان گرد و U شکل: در صورتی که شاهد تشکیل حالت V یا ۸ در قسمت کاپ باشیم، الگوی ما معتبر نخواهد بود.
• شکست معتبر: برای تایید قدرت شکست می‌توان از اندیکاتورهایی نظیر شاخص ترس به طمع (Fear and Greed Index) استفاده کرد.

عمق کاپ

کف فنجان در حالت صعودی الگوی Cup and Handle و سقف آن در حالت معکوس و نزولی، عمق و فرورفتگی آن را نشان می‌دهد. در هر حالت، با ورود به قسمت فنجان شاهد تغییر روند قبلی هستیم که در واقع یک حرکت اصلاحی محسوب می‌شود. مثلا در روند صعودی، با آغاز تشکیل قسمت کاپ این پترن، با نزول قیمت مواجه می‌شویم. در روند نزولی نیز برای تشکیل قسمت فنجان به افزایش قیمت تا نیمه آن نیاز داریم.

حالا گفته می‌شود که برای معتبر بودن بخش فنجان، این عمق و در واقع اصلاح قیمت نباید بیشتر از 50 درصد و در حالت ایده‌آل، باید زیر 32 درصد حرکت قبلی باشد. البته در شرایط بحرانی بازار این عمق می‌تواند به دو سوم یا 62 درصد از روند قبلی نیز برسد.

مثلا اگر در روند صعودی قبلی یک ارز دیجیتال شاهد رشد 40 درصدی قیمت هستیم، در قسمت فنجان و اصلاح قیمت، نباید افت بیش از 20 درصدی (50 درصد رشد قبلی) اتفاق بیفتد و در حالت ایده‌آل، این ریزش قیمت باید کمتر از 12.8 درصد (32 درصد رشد قبلی) باشد.

عمق دسته

همانطور که گفتیم، الگوی فنجان و دسته‌ای معتبر است که مثلا در شکل صعودی آن، ریزش قیمت‌ها در داخل خطوط روند نزولی قسمت دسته، از نیمه فنجان پایین‌تر نرود. این معیار را در تصویر زیر به‌صورت شماتیک مشاهده می‌کنید.

بنابراین میزان نزول قیمت در قسمت دسته نهایتا تا نیمه قسمت فنجان مجاز است و به گفته منابع مختلف، در حالت ایده‌آل این اصلاح قیمت نباید از 32 درصد عمق کاپ فراتر رود.

اهمیت حجم معاملات در تعیین اعتبار

همانطور که پیشتر نیز اشاره کردیم، به‌خاطر ورود به فاز تحکیم هنگام آغاز تشکیل الگوی فنجان و دسته، باید شاهد کاهش حجم معاملات باشیم. علاوه بر این، به گفته منابع مختلف، حجم معاملات سمت راست این پترن حتی باید از قسمت چپ آن نیز کمتر باشد. پس از شکست مقاومت (در حالت عادی و صعودی) یا حمایت (در حالت معکوس و نزولی) در قسمت دسته نیز افزایش قابل توجه حجم معاملات گواهی بر اعتبار این الگوی نموداری خواهد بود.

برای بررسی میزان حجم می‌توانید صرفا از نمودار این معیار که در پایین چارت قیمت ارزهای دیجیتال ترسیم می‌شود استفاده کرده یا از شاخص‌های حجم نظیر چیکین مانی (Chaikin Money) یا اندیکاتور OBV کمک بگیرید.

درصد خطا و احتمال شکست موفق

با اینکه شاید الگوی Cup and Handle را به‌کرات در نمودار قیمت رمز ارزها مشاهده نکنیم، اما درصد بالای موفقیت این پترن باعث محبوبیت معامله بر اساس آن شده است.

بر اساس تحقیقات آقای بولکوفسکی که در کتاب “The Encyclopedia of Chart Patterns” آمده است، الگوی دسته فنجان در حالت ادامه‌دهنده در یک روند صعودی، دارای نرخ موفقیت 95 درصدی است که عموما پس از شکست باعث رشد 54 درصدی قیمت می‌شود. بنابراین، احتمال خطای بسیار پایین 5 درصدی پس از شکست یعنی زمانی که خاصیت ادامه‌دهنده در این الگو خنثی شده و شاهد ریورسال هستیم، آن را به یکی از مطمئن‌ترین الگوهای نموداری در تحلیل تکنیکال ارزهای دیجیتال تبدیل کرده است.

با این حال، بر اساس تحقیقات آقای بولکوفسکی، این پترن تنها 63 درصد مواقع به هدف قیمتی خود می‌رسد که از این نظر مقدار بالایی محسوب نمی‌شود. بنابراین همانطور که گفتیم، بهتر است برای تعیین هدف قیمتی این الگوی نموداری، آن را با دیگر اندیکاتورها که در آموزش تحلیل تکنیکال ارزهای دیجیتال نیز به آن‌ها پرداخته‌ایم، ترکیب کنید.

محدودیت‌های الگوی فنجان و دسته

مشابه هر پترن دیگری، الگوی کاپ و دسته گاهی اوقات عملکرد خوب و گاهی اوقات اشتباهی دارد. در بعضی مواقع نیز قابلیت اطمینان این الگوی نموداری کاهش می‌یابد. در این قسمت، به توضیح این محدودیت‌ها می‌پردازیم.

تاثیرگذاری روند کلی بازار

الگوی کاپ اند هندل عادی نتیجه شکست صعودی و نوع معکوس آن نتیجه شکست نزولی است. برای حالت صعودی این الگو، به‌خاطر خاصیت ادامه‌دهنده بودن، منتظر شکست صعودی و ادامه روند قبلی هستیم.

حالا زمانی که بازار کلی در یک روند صعودی قرار دارد، احتمال شکست صعودی نیز بیشتر می‌شود. با این وجود، اگر روند کلی در بازار کریپتو نزولی باشد، حتی در صورت صعودی بودن بازار یک رمز ارز هم شکست صعودی احتمال کمتری دارد. بیت کوین و اتریوم دو تا از بزرگترین ارزهای دیجیتال بازار هستند که 60 درصد از مارکت کپ کل بازار رمز ارزها را تشکیل می‌دهند. اگر هر دوی بیت کوین و اتریوم در روند صعودی باشند، شانس شکست صعودی برای دیگر رمز ارزها نیز بالاتر است. در غیر این صورت، احتمال ریورسال و شکست ناموفق وجود دارد.

احتمال خطا در بازار ارزهای کوچکتر

یکی از بزرگترین محدودیت‌های الگوی کاپ و دسته مربوط به معامله در بازار ارزهای کوچک است که عملکرد مشخصی ندارند. این الگو برای رمز ارزهای بزرگتر کارایی بهتری دارد و هر چه احساسات خرید و فروش بیشتری در بازار وجود داشته باشد، سنجش کشش بین خریداران و فروشندگان راحت‌تر خواهد بود.

تاثیرگذاری حجم کلی معاملات

حجم معاملات یک دارایی رمز ارزی در تعیین اعتبار الگوی کاپ و هندل اثرگذار است. با این وجود، از آنجایی که معاملات یک ارز دیجیتال در صرافی‌های مختلف و حتی خارج از آن‌ها رخ می‌دهد، تعیین حجم کلی شدیدا دشوار است.

با این وجود، هنگام ترید یک رمز ارز در یک صرافی ارز دیجیتال، بهتر است به همان نکات مربوط به افزایش و کاهش حجم معاملات در قسمت‌های مختلف تشکیل این الگو که پیشتر ذکر کردیم توجه کنید.

مثال‌هایی از الگوی فنجان و دسته در بازار ارز دیجیتال و بورس

در این قسمت، نمونه عملی نحوه تشخیص پترن کاپ اند هندل در بازار رمز ارزها نظیر بیت کوین و اتریوم و همچنین بورس آمریکا را بررسی می‌کنیم.

مثالی از پترن کاپ و هندل در بیت کوین

در این قسمت، مثالی از الگوی Cup and Handle در چارت قیمت بیت کوین در سال 2019 را بررسی می‌کنیم. در تصویر زیر، بازار پس از رشد 25 درصدی، با اصلاح تقریبا 50 درصدی مواجه شده و حجم معاملات نزولی و فروش نیز افزایش یافته است. سپس، بازار دوباره صعود کرده و به محدوده اختلاف 3 درصدی نسبت به سقف قبلی خود رسیده است.

در این مقطع، قسمت فنجان الگو تکمیل شده و منتظر شروع شکل‌گیری قسمت دسته هستیم. در ادامه، با کاهش حجم معاملات، بخش هندل نیز با شیب نزولی تشکیل شده است. قیمت‌های داخل دو خط روند نزولی دسته نیز در محدوده بخش بالایی فنجان قرار گرفته‌اند. بنابراین همه چیز برای شکست صعودی آماده است.

پس از تکمیل قسمت هندل، شاهد رشد قیمت بیت کوین به‌همراه افزایش حجم معاملات هستیم که به ثبت سقف‌های آتی منجر شده است.

نمونه الگوی Cup and Handle در اتریوم

در تصویر زیر نیز شاهد تشکیل این پترن نموداری در چارت قیمت اتریوم هستیم. اتریوم پس از رشد 300 درصدی در ابتدای سال 2021، برای تشکیل قسمت کاپ وارد فاز تحکیم شد. این فنجان تقریبا 30 درصد روند صعودی قبلی را در بر گرفته است. پس از اصلاح قیمت نیز قیمت دوباره به محدوده سقف قبلی خود رسیده است تا فنجان این پترن تکمیل شود.

پس از آغاز تشکیل قسمت دسته، پرایس اکشن بین خطوط روند نزولی آن با کاهش حجم معاملات همراه بوده است که می‌توانسته عدله مهمی در ورود به فاز تحکیم مجدد باشد. این هندل تقریبا بلند است و پس از شکست آن، اتریوم روند صعودی خود را ادامه داده است.

مثالی از پترن کاپ اند هندل در بازار سهام آمریکا

در چارت قیمت زیر، شاهد تشکیل یک الگوی فنجان و دسته برای سهام شرکت EMC Corp در اکتبر سال 1999 هستیم. علت آوردن این مثال، درک اهمیت ماهیت این الگو است که در همه بازارهای مالی حضور دارد. همانطور که گفتیم، با اینکه اصلاح 62 درصدی قیمت نسبت به صعود قبلی برای تشکیل قسمت فنجان خیلی ایده‌آل نیست، اما در شرایط بحرانی بازار همچنان معتبر تلقی می‌شود.

در این نمودار، جزئیاتی که در خصوص نحوه تشخیص یک الگوی Cup and Handle گفتیم به‌صورت زیر است:

• • روند: قیمت سهام EMC با رشد از سطح 10 دلاری و رسیدن به بالای سطح 30 دلاری طی 5 ماه، یک روند صعودی را تشکیل داده است. قیمت در ماه مارس سقف اول خود را ثبت کرده و سپس وارد فاز اصلاح شده است.
  • فنجان: نزول ماه آوریل شارپی بوده است، اما شاهد ادامه‌دار شدن ثبت کف‌ها تا 2 ماه بعد هستیم که تشکیل قسمت فنجان و فاز تحکیم ما را نشان می‌دهد. در این کف‌ها نیز یک خط حمایت قوی از ماه فوریه سال 99 داریم.
  • عمق کاپ: کف فنجان روی نزدیکی 24 دلار، اصلاح تقریبا 42 درصدی نسبت به صعود قبلی از 10 دلار به 34 دلار را نشان می‌دهد. برای محاسبه درصد اصلاح باید ابتدا میزان نزول قیمت (10.4 = 23.6 – 34) را محاسبه کرده و سپس آن را به میزان صعود (24 = 10 – 34) تقسیم کنیم. پس از چندین بار رشد قیمت در ماه‌های ژوئن و ژوئیه، قیمت نهایتا به سقف دوم 32.69 دلاری (فلش قرمز رنگ) رسیده است تا فنجان این الگو تکمیل شود.
  • هندل: فار تحکیم دوم ما برای تشکیل بخش دسته در ماه ژوئیه وارد فاز تحکیم شده است. در این تصویر، یک سقوط شارپی را در ماه اوت مشاهده می‌کنیم که منجر به اصلاح بیش از یک سومی قیمت نسبت به عمق فنجان شده است. با این حال، بازیابی قیمت سریعا صورت گرفته و قیمت را طی یک هفته، به درون محدوده نرمال خطوط روند نزولی هندل بازگردانده است. به همین خاطر، ماهیت الگو با وجود این سقوط شارپی حفظ شده است.
  • طول عمر: تشکیل کاپ این الگو به مدت 3 ماه و هندل آن حدود 1 ماه و نیم طول کشیده است.
  • حجم: در اوایل سپتامبر سال 2000، قیمت مقاومت دسته را شکسته است و در عین حال شاهد افزایش حجم معاملات (خط چین سبز رنگ) هستیم. علاوه بر این، اندیکاتور جریان پولی چایکین نیز به بالا 20+ درصد رسیده است.
  • هدف: هدف قیمتی احتمالی به اندازه عمق فنجان از سقف دوم (9.09 = 23.6 – 32.69) برابر تقریبا 9 دلار در نظر گرفته شده که قیمت طی چند ماه آینده به آن رسیده است.

آموزش نحوه معامله با الگوی کاپ و دسته

تا اینجا با مفاهیم، نحوه تشخیص و معیارهای اعتبار این پترن آشنا شده و چند مثال واقعی در بازار رمز ارزها و بورس را مشاهده کردیم. حالا برای ترید بر اساس استراتژی معاملاتی ارزهای دیجیتال مبتنی بر الگوی کاپ اند هندل، به تعیین نقطه ورود، هدف قیمتی و استاپ لاس نیاز داریم. در ادامه، روش‌های معامله بر اساس حالت عادی و صعودی این پترن را بررسی می‌کنیم. برای حالت معکوس و نزولی آن نیز قواعد به همین صورت است.

ترید پس از شکست مقاومت هندل

چندین راه برای معامله پترن Cup and Handle وجود دارد که یکی از آن‌ها، ورود به پوزیشن به محض شکست مقاومت بخش دسته الگو است. این روش به‌خاطر احتمال کاذب بودن شکست، ریسک نسبتا بالایی دارد. در این حالت، شما باید استاپ لاس را کمی پایین‌تر از خط روند قسمت هندل (یا روی آخرین کف قیمتی این ناحیه) قرار دهید.

هدف قیمتی نیز همانطور که تا اینجا گفتیم، می‌تواند به اندازه عمق کاپ از سقف دوم (هدف قیمتی دوم در تصویر زیر)، به اضافه ناحیه شکست باشد. البته شایان ذکر است که برخی از تریدرها در این استراتژی، هدف قیمتی را روی خط مقاومت مربوط به قسمت کاپ، یعنی خط رسم‌شده بین دو سقف قیمتی این ناحیه (هدف قیمتی اول در تصویر زیر) نیز در نظر می‌گیرند تا ریسک ضرردهی در صورت عدم رشد کافی قیمت در این روش، کاهش یابد.

معامله پس از شکست مقاومت فنجان

در استراتژی دوم، همانطور که در ابتدای این مطلب نیز ذکر کردیم، برخی از تریدرها برای اطمینان بیشتر از شکست صحیح مقاومت ناحیه دسته، منتظر شکست خط مقاومت ناحیه فنجان و بسته شدن قیمت بالای آن مانده و سپس وارد پوزیشن لانگ می‌شوند.

در این حالت، هدف قیمتی می‌تواند به‌اندازه عمق کاپ از سقف قیمتی دوم به‌اضافه ناحیه شکسته‌شده آن باشد. استاپ لاس نیز باید دقیقا زیر خط روند افقی مقاومتی قسمت فنجان قرار بگیرد.

آموزش رسم الگوی فنجان و دسته در تریدینگ ویو

تریدینگ ویو (TradingView) یکی از بهترین پلتفرم‌های چارتینگ و رسم نمودار برای انواع دارایی‌ها از جمله ارزهای دیجیتال است. در این پلتفرم شما می‌توانید به ابزارهای مختلف نظیر اندیکاتورها و پترن‌های نموداری دسترسی داشته و آن‌ها را به‌صورت خودکار روی چارت قیمت دارایی مورد نظر خود اعمال کنید.

نکته مهم در خصوص برخی از الگوهای نموداری نظیر کاپ اند هندل این است که این الگوها مشابه پترن‌های مثلث یا سر و شانه به‌صورت پیش‌فرض در چارت‌ها وجود ندارند و در صورت وجود اسکریپت نوشته‌شده آن‌ها توسط دیگر کاربران، شما می‌توانید آن‌ها را به چارت خود اضافه کنید. برای این الگو، کاربری به‌نام “Fikira” اسکریپت بسیار دقیق و قدرتمندی را نوشته است که با مراجعه به آدرس tradingview.com/script/ZxTnUrDh-Cup-Handle باید به پایین صفحه اسکرول کرده و سپس روی “Add to favorite indicators” کلیک کنید. البته دقت داشته باشید که پیش از این کار، باید یک حساب کاربری در تریدینگ ویو بسازید.

حالا برای ترسیم خودکار الگوی Cup and Handle در تریدینگ ویو، ابتدا وارد سایت آن شده و سپس نمودار قیمت دارایی مورد نظر خود، مثلا بیت کوین را باز کنید. اسکریپتی که به لیست الگوهای محبوب خود اضافه کردید، از طریق گزینه “indicators” یا فلش سمت راست آن در قسمت نوار ابزار بالای صفحه، قابل دسترسی است. برای اعمال این الگوی نموداری روی چارت قیمت بیت کوین روی آن کلیک کنید.

اکنون پترن کاپ اند هندل به‌صورت خودکار روی قیمت‌هایی که احتمال مشاهده آن وجود داشته باشد، ترسیم می‌شود.

حالا می‌توانید با استفاده از استراتژی‌های معاملاتی که در این مطلب آموزش دادیم، به تعیین نقاط ورود و خروج و همچنین استاپ لاس برای معامله با الگوی Cup and Handle بپردازید.

سخن پایانی

الگوی فنجان و دسته یا Cup and Handle یک پترن نموداری است که بیش از 30 سال توسط تریدرها استفاده شده و به‌خاطر ماهیت مالی بازار کریپتو، برای تحلیل چارت قیمت ارزهای دیجیتال نیز کاربرد دارد. با این وجود، محدودیت‌های الگوی کاپ اند هندل را نباید نادیده گرفت و بهتر است آن را در ترکیب با دیگر اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال استفاده کنید. علاوه بر این، شما می‌توانید با استفاده از ابزارهای تریدینگ ویو، به رسم خودکار الگوی کاپ و دسته به‌صورت خودکار روی چارت قیمت دارایی‌ها بپردازید.

تهیه شده در بیت 24