کریپتو آرت چیست؟ بررسی هنر دیجیتالی به زبان ساده

در دنیای ارزهای دیجیتال اصطلاحات و عبارت‌هایی وجود دارد که کمتر به آن‌ها پرداخته شده است. یکی از این مفاهیم و عبارت‌ها که از قضا تعاریف مختلفی برای آن مطرح می‌شود، کریپتو آرت است. اما این هنر دیجیتالی یا هنر کریپتویی بیانگر چه مفهوم و موضوعاتی است و چرا دانستن آن اهمیت دارد؟ آیا هنر رمزنگاری شده در حقیقت نام دیگر توکن‌های غیرمثلی هستند؟ میان مفهوم NFT و Crypto art چه ارتباطی وجود دارد و تفاوت میان هنر دیجیتالی و آثار سنتی و فیزیکی چیست؟ اگر شما هم مشتاق هستید که پاسخ این پرسش‌ها را بدانید و بیشتر با مفهوم کریپتو آرت و کاربردهای آن در دنیای رمز ارزها آشنا شوید، از شما دعوت می‌کنیم تا انتهای این مقاله ما را همراهی کنید.

کریپتو آرت چیست؟

احتمالاً درباره هنر کریپتویی چیزهایی شنیده‌اید و احتمالا تعاریف بعضاً عجیب و مشابه با ان اف تی را برای این موضوع ارائه کرده‌اند. اما اجازه بدهید برای آنکه دچار پیچیدگی و سردرگمی در میان مفاهیم مشابه نشویم، تعریف مشخص و واضح‌تری را برای Crypto art بیان کنیم. کریپتو آرت به‌طور خاص به آثار هنر دیجیتالی گفته می‌شود که در تمامی فرایندها از ساخت تا خرید، فروش و تبادل آن از فناوری بلاک چین استفاده شده باشد. از هنر رمزنگاری‌شده می‌توان به‌عنوان یک مدل یا الگو یاد کرد که به تولیدکنندگان آثار هنری، اجازه می‌دهد آثار خود را بدون هیچ‌گونه واسطه و به شکلی مستقیم ایجاد و بتوانند از فروش آن‌ها در بستری ایمن، درآمد کسب کنند.

ممکن است این پرسش به ذهنتان رسیده باشد که چه لزومی دارد یک هنرمند خود را درگیر پیچیدگی‌های فناوری بلاک چین کند و آثارش را در این بستر ایجاد و عرضه کند. در حقیقت از آنجا که موضوع سرقت آثار هنری و جعل آن‌ها همواره یکی از دغدغه‌های بزرگ هنرمندان بوده است، فناوری بلاک چین به این افراد اجازه می‌دهد بدون نگرانی از سرقت یا جعل، محتواهایی را که ساعت‌ها و حتی روزها برای آن‌ها زحمت کشیده‌اند منتشر کنند.

در دنیای کریپتو آرت هنرمند با ایجاد یک امضای دیجیتال روی آثار خود نشان می‌دهد که اثر ساخته‌شده متعلق به او بوده است و هیچکس دیگری نمی‌تواند ادعای مشابهی داشته باشد؛ چرا که امضای موجود به‌واسطه فناوری بلاک چین ایجاد شده است و جعل و دستکاری در آن غیرممکن است. از آنجا که این دسته از هنرمندان به‌دنبال فروش یا تبادل آثار هنری خود از طریق فناوری بلاک چین هستند؛ بنابراین می‌بایست در قدم اول آثار خود را توکنیزه کرده و در مرحله بعدی آن‌ها روی بلاک چین صادر یا به‌اصطلاح مینت کنند؛ اینجاست که نقش NFTها در هنر دیجیتالی آغاز می‌شود.

چرا آثار هنری دیجیتالی ارزشمند هستند؟

آثار هنری دیجیتالی دقیقاً به همان دلایلی که آثار فیزیکی مانند نقاشی‌های ونسان ونگوگ یا تصاویر و مجسمه‌های هنری ماتیس (Henri Matisse) معروف و ارزشمند شده‌اند، ارزش پیدا کرده‌اند. در حقیقت این آثار به‌دلیل سبک، تاریخچه، معروفیت و محبوبیت سازنده و از همه مهم‌تر کمیابی و تکرارنا‌پذیربودن جایگاه والایی پیدا کرده‌اند. شاید در نگاه اول یک نقاشی از منظره‌ای طبیعی که فوق‌العاده زیبا کشیده شده است، جذابیت بیشتری از تابلو معروف لبخند ژکوند مونالیزا داشته باشد. موضوع اینجاست که اثر اول توسط یک فرد کمتر شناخته‌شده کشیده شده است که از قضا کار او تنها نمونه موجود نیست؛ اما نقاشی دوم توسط لئوناردو داوینچی به تصویر کشیده شده است که علاوه بر مطرح بودن نام او، کارش هیچ نمونه و مشابهی ندارد. علاوه بر این موارد مدل نقاشی، قدمت آن، تقلیدی نبودن، اندیشه پشت پرده تصویر و بسیاری از پارامترهای ریزودرشت دیگر باعث می شود یک تابلوی نقاشی یا اثر هنری دیجیتالی میلیون‌ها دلار به فروش برسد.

آیا کریپتو آرت فقط برای نقاشی است؟

هنر رمزنگاری‌‌شده می‌تواند شکل‌های متنوع و مختلفی داشته باشد و الزاماً به موضوع نقاشی یا آثار تصویری خلاصه نمی‌شود. تقریبا تمامی آثاری که توسط هنرمندان به‌شکل دیجیتال ایجاد شود و بتوان برای آن یک امضای دیجیتال تعریف کرد، جزو هنر کریپتویی محسوب می‌شوند. به عقیده عده‌ای، کریپتو آرت را می‌توان روش جدیدی برای جمع‌آوری آثار هنری قلمداد کرد. تفاوتی نمی‌کند که این آثار چه باشند، یک توییت خاص در شبکه‌ ایکس یا آهنگ یا حتی یک کتاب الکترونیک. بد نیست بدانید این موارد بر خلاف ظاهر ساده و بی‌ارزش، می‌توانند تا میلیون‌ها دلار فروخته شوند. به‌عنوان نمونه اولین توییت در شبکه ایکس (توییتر سابق) حدود ۲.۹ میلیون دلار فروخته شد! بنابراین هر چیز به ظاهر ساده، الزاماً بی‌ارزش نیست.

آیا کریپتو آرت همان NFT است؟

یکی از سؤالات مهم کاربران پس از شنیدن نام کریپتو آرت این است که آیا هنر کریپتویی ارتباط یا همپوشانی خاصی با توکن‌های غیرمثلی دارد یا این دو مقوله به کل متفاوت هستند. پاسخ به چنین پرسشی اندکی پیچیده است؛ اما می‌توان گفت که کریپتو آرت و توکن‌های غیرمثلی دو مفهوم درهم‌تنیده هستند که نمی‌توان یکی را از دیگری جدا دانست. با آنکه پیش‌تر به ارتباط میان این دو مفهوم پرداختیم، برای درک درست بهتر است نگاهی عمیق‌تر به موضوع داشته باشیم.

با نگاهی به گذشته و شرایط فعالیت هنرمندان می‌توان به‌آسانی متوجه شد که مفهوم کریپتو آرت به‌دلیل نیاز به حفظ اصالت آثار هنری به‌ویژه هنر دیجیتال متولد شده است. از سوی دیگر، می‌دانیم جایگاه یک اثر هنری به شکلی کلی و صرف‌نظر از دیجیتالی یا فیزیکی بودن آن، بر اساس اصالت، کمیابی و مالکیت تعیین می‌شود؛ بنابراین برای حفظ این سه جنبه در هنر به ابزاری نیاز بود که بتواند این موضوعات را در کنار هم پوشش دهد. به همین دلیل مفهومی با نام توکن‌های غیرمثلی معرفی شد؛ دارایی‌های دیجیتالی که حاوی تمام اطلاعات مربوط به اثر هنری به‌صورت کاملاً ایمن و شفاف هستند، به طوری که کسی قادر به تغییر داده‌های اساسی و بنیادی آن‌ها نیست.

در حقیقت با NFTها می‌توان آثار هنری دیجیتال را به‌عنوان آیتم‌های منحصربه‌فرد دادوستد کرد. به این ترتیب هویت هنرمند اصلی، مالک فعلی، ارزش واقعی و معاملات انجام‌شده آن در طول زمان ثبت و ذخیره می‌شوند. به عبارت ساده‌تر، توکن‌های غیرمثلی ابزاری هستند که به‌واسطه آن، هنرمندان می‌توانند تمامی هنرهای دیجیتالی خود را عرضه کنند و از منافع آن بهره‌مند شوند.

قبل از ادامه مطلب بهتر است این نکته را در نظر بگیرید که در سال‌های اخیر کلاهبرداری‌های زیادی در ارتباط با توکن‌های بی‌همتا انچام شده است. ما در مقاله «کلاهبرداری NFT چیست» روش‌های این اقدام و راهکارهای مقاله با آنها را بررسی کردیم که مطالعه آن خالی از لطف نیست.

آیا امکان کپی کردن آثار هنر دیجیتال در کریپتو آرت وجود دارد؟

تا به حال به این موضوع فکر کرده‌اید که وقتی می‌توانید یک قطعه آهنگ گران‌قیمت یا نقاشی دیجیتالی خاص را دانلود کنید و از آن لذت ببرید، چرا باید بابت آن هزینه‌ بالایی پرداخت کنید؟ به‌طور کلی، وقتی می‌توان از کپی یک اثر استفاده کرد، چه لزومی به خرید نسخه اورجینال و اصلی آن وجود دارد؟

با آنکه در آثار هنری دیجیتال هم مانند سایر بخش‌ها، امکان کپی‌کردن و ایجاد نسخه‌های مختلف وجود دارد، اما باید به این موضوع توجه داشت که میان نسخه اصلی و کپی تفاوت‌های زیادی وجود دارد. این ذهنیت که فرقی میان نسخه کپی با اصل آن نیست، یک تصور کاملاً اشتباه است. به‌عنوان مثال، شما می‌توانید تمامی آثار هنرمندان معروف را به‌شکل دیجیتالی و با بالاترین کیفیت بارها و بارها دانلود یا حتی نسخه فیزیکی و بسیار شبیه مدل اصلی را خریداری کنید؛ اما در نهایت شما مالک حقیقی آن‌ها نیستید، بلکه تنها می‌توانید از دیدن نسخه‌های کپی آن‌ها لذت ببرید.

تا پیش از معرفی و ورود فناوری بلاک چین و توسعه توکن‌های غیرمثلی شاید مرز باریکی میان این موضوع وجود داشت و بسیاری می‌توانستند به دروغ خود را دارنده یا حتی خالق یک اثر معرفی کنند، اما با ورود NFTها مالکیت آیتم‌های هنری و آثار کلکسیونی به‌معنای حقیقی کلمه تغییر کرد و در این میان دست جاعلان و مدعیان دروغین بسته شد. در واقع وجود توکن‌های غیرمثلی باعث شده است که ساخت نسخه‌های کپی عملاً اقدامی بیهوده و بی‌فایده باشد؛ چراکه امضای دیجیتال صاحب و مالک اثر روی نسخه‌های کپی وجود ندارد و به هیچ شکلی نمی‌توان آن‌ها را جعل کرد و به دیگران فروخت.

تفاوت میان آثار هنری دیجیتالی با آثار هنری سنتی

هنر در طول قرون گذشته با جهش و تکامل همراه بوده است. این عرصه که سرآغازش به دوران باستان بازمی‌گردد، محدود به مواردی مانند نقاشی، مجسمه‌سازی، تئاتر، طراحی، معماری و سینما بود؛ اما با ورود به دهه ۱۹۶۰، نسل جدیدی از هنر به مردم معرفی شد. در حقیقت شکل‌گیری هنر دیجیتال را می‌توان از این دوره زمانی دانست. در این برهه بود که مفهومی با نام New Media Art پا به عرصه گذاشت و شکل و ظاهر هنر و مقوله زیبایی‌شناسی را دستخوش تحولات عظیمی کرد.

با آنکه چه هنر دیجیتال و چه هنر سنتی و فیزیکی در یک دسته‌بندی کلی قرار می‌گیرند و از لحاظ ظاهری شباهت‌هایی با یکدیگر دارند، اما تفاوت‌های میان این دو نیز کم نیستند؛ به خصوص اگر موضوع NFTها را هم به‌عنوان بخشی از دوره تکاملی هنر دیجیتال در نظر بگیریم.

به‌عنوان مثال، در هنر دیجیتال معمولاً شاهد اشتباهات کمتری در خلق یک اثر هنری هستیم. بدین معنا که هنرمند به‌سادگی می‌تواند هرگونه خطا را به‌راحتی و پیش ازآنکه محصول خود را در معرض نمایش عموم قرار دهد، اصلاح کند. اما در سوی دیگر ماجرا و در هنر فیزیکی و سنتی موضوع خطاها امری پذیرفته‌شده هستند و در صورتی که هنرمند اشتباه یا خطایی انجام دهد، اغلب اصلاح آن غیرممکن یا بسیار دشوار خواهد بود.

اگر موضوع توکن‌های غیرمثلی را هم وارد معادلات خود کنیم و در خصوص تفاوت میان کریپتو آرت و هنر سنتی صحبت کنیم، می‌توانیم به موارد دیگری هم بپردازیم. به‌عنوان نمونه، در هنر سنتی بحث کمیابی تنها از طریق نسخه‌های موجود و فیزیکی در دسترس قابل استناد هستند. در صورتی که در آثار هنری رمزنگاری‌شده، وجود نسخه‌های دیجیتالی روی بلاک چین با امضای دیجیتالی هنرمند ملاک خاص بودن و کمیابی اثر است.

موضوع دیگر، بحث نقدشوندگی و امکان فروش است. به‌شکل معمول آثار فیزیکی اغلب از طریق برگزاری حراجی‌ها و گالری‌ها به مردم عرضه می‌شوند و افراد می‌توانند آن‌ها را تهیه کنند. اما در موضوع هنر دیجیتال، فروش و دادوستد به‌مراتب آسان‌تر است و یک هنرمند علاوه بر حراجی‌های معروف می‌تواند آثار خود را در بازارهای گوناگونی عرضه کند و در دسترس علاقه‌مندان قرار دهد.

نگهداری و مراقبت از یک اثر هنری اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد و در صورتی که به‌درستی از آن نگهداری نشود، امکان نابودی و کاهش ارزش اثر همواره وجود دارد. این خاص بودن شرایط نگهداری، تنها مربوط به آثار هنری سنتی و فیزیکی است و در هنر دیجیتال مکان نگهداری آثار هنرمندان در جایی امن با نام بلاک چین امکان‌پذیر است.

مورد دیگر در این میان، بحث احراز هویت اثر و تأیید اصالت آن است که در آثار هنری سنتی تنها افراد خبره می‌توانند به صحت و درستی یک اثر رأی دهند. در عوض در کریپتو آرت، این شبکه بلاک چینی و امضای دیجیتال هنرمند است که نمایش‌دهنده اصالت و درستی محصول عرضه شده است و نیاز به تأیید فرد خاصی ندارد.

سخن پایانی

کریپتو آرت را می‌توان روشی تعریف کرد که هنرمندان به‌وسیله آن می‌توانند ضمن عرضه ایمن آثار خود بدون نگرانی از هر گونه جعل و تقلب، از حاصل دست‌رنج خود کسب درآمد کنند. با آنکه هنر کریپتویی در ذهن بسیاری از ما تنها به نقاشی یا تصاویری دیجیتالی خلاصه می‌شود، اما آثار موسیقی، کتاب‌های الکترونیکی و حتی یک توییت یا یک کامنت خاص نیز می‌تواند جزو آثار دیجیتالی تلقی شود. هنر رمزنگاری شده و هنری سنتی علی‌رغم شباهت‌های مختلف، تفاوت‌های مهم و اساسی نیز با یکدیگر دارند. موضوع تأیید اصالت، نگهداری، تصحیح اشتباهات، محدودیت در فروش و مواردی دیگر از جمله تفاوت‌های میان هنر کریپتویی و هنری سنتی و فیزیکی است. اگر شما هم به عرصه هنر علاقه‌مند هستید، به ما بگویید که کدام نوع و سبک را ترجیح می‌دهید؟ آیا هنر دیجیتال به اندازه هنر سنتی برای شما جذابیت دارد؟

منبع: بیت ۲۴