آنچه در این مقاله خواهید خواند
دامیننس مفهومی برای مقایسه سهم بازار هر رمز ارز با دیگر ارزهای دیجیتال است. دامیننس بیت کوین میزان سلطه آن بر بازار کریپتو را نشان می‌دهد.
بیت کوین نخستین رمز ارز دنیا است. اگرچه بی‌شمار آلت کوین با ارائه یک سری قابلیت‌های بهتر و بدون مشکلات اولین ارز دیجیتال رمزنگاری شده عرضه شدند، اما Bitcoin همچنان پادشاه است و بر بازار ارز دیجیتال سلطه دارد. میزان تسلط آن بر مارکت کریپتوکارنسی با مفهوم مارکت دامیننس مشخص می‌شود؛ سلطه بیت کوین بر فضای کریپتو، نسبت کل ارزش بازار رمز ارز BTC به دیگر ارزهای دیجیتال است. در ادامه بیشتر با این اصطلاح آشنا خواهید شد. درک آن نشان می‌دهد چرا خرید بیت کوین در مقایسه با دیگر گزینه‌ها تقاضای بیشتری دارد.
برای درک مفهوم مارکت دامیننس ابتدا باید با اصطلاح مارکت کپ آشنا شوید، چرا که این دو به یکدیگر گره خورده‌اند.
مارکت کپ چیست؟
مارکت کپ شاخصی است که از آن برای برای تعیین سلطه یک ارز بر بازار استفاده می‌کنیم. مارکت کپیتالیزیشن (Market Capitalization) که اغلب به طور خلاصه مارکت کپ گفته می‌شود، نشان‌دهنده مقدار سرمایه در گردش داخل یک بازار مالی است. به عبارتی دیگر Market Cap که معیار اصلی بررسی مارکت دامیننس بیت کوین یا هر ارز دیجیتال دیگری است، ارزش فعلی بازار آن را مشخص می‌کند.
برای تعیین آن باید تعداد سکه‌های در گردش داخل شبکه را در قیمت هر واحد ضرب کنید. فرض کنید در شبکه ارز دیجیتال Z، تعداد X کوین تا امروز استخراج شده و اکنون گردش دارند. هر سکه نیز Y دلار قیمت دارد. ارزش بازار Z مساوی X*Y دلار می‌شود.
کل مارکت کپ بازار رمز ارز از مجموع مارکت کپ تمام دارایی‌های داخل آن به دست می‌آید. به عقیده بسیاری این عدد اهمیت بسیار زیادی دارد، چرا که اندازه کل این کلاس دارایی را برای ما مشخص می‌کند و اجازه می‌دهد آن را با بقیه مقایسه کنیم. در نتیجه این معیار فراتر از مشخص کردن مارکت دامیننس اهمیت و کاربرد دارد.
به طور کلی، هرچه ارزش بازار یک ارز دیجیتال بیشتر باشد، دامیننس و تسلط بیشتری بر بازار دارد. به همین خاطر، از مارکت کپ به‌عنوان یکی از مهمترین اندیکاتورهای رتبه‌بندی رمز ارزها استفاده می‌شود. همانطور که گفتیم برای محاسبه مارکت کپ، به قیمت فعلی ارز مورد نظر و عرضه در گردش آن نیاز دارید. فرمول محاسبه به صورت «قیمت هر واحد × عرضه در گردش» است.
در نهایت بد نیست اشاره‌ای به ارزش کل بازار بیت کوین داشته باشیم. بر اساس وضعیت بازار در روز 2 شهریور 1400، Market Cap رمز ارز BTC برابر 924,317,902,205 میلیارد دلار است؛ تا کنون 18,796,037 عدد از آن استخراج شده و قیمت هر واحد در حال حاضر 49,070 دلار است. با ضرب این دو مقدار در یکدیگر، مارکت کپ که برای محاسبه مارکت دامیننس ضروری است، به دست آمد.
برای درک کامل این مفهوم می‌توانید به مطلب زیر مراجعه کنید. این یکی از مهمترین فاکتورهایی است که در زمان سرمایه گذاری باید مد نظر داشته باشید. هر چه ارزش کل بازار یک ارز دیجیتال و در نتیجه مارکت دامیننس آن بالاتر باشد، مصونیت بیشتری در برابر نوسانات دارد و قابل اطمینان‌تر است. از طرفی گزینه‌های دارای سرمایه در گردش پایین، بیشتر مستعد رشد نجومی قیمت هستند.
- بیشتر بخوانید: مارکت کپ یا سرمایه (ارزش) بازار چیست و چطور محاسبه می‌شود؟
مارکت دامیننس یعنی چه؟
بیت کوین بزرگترین ارز دیجیتال از نظر ارزش بازار (Market Cap) است و میزان بالایی از حجم معاملات (و توجهات) در بازار رمز ارزها را به خود اختصاص داده است. با نگاه به جمع ارزش بازار تمام ارزهای دیجیتال موجود، به کل مقدار مارکت کپ فضای رمز ارزی می‌رسیم. بنابراین، دامیننس بیت کوین، نسبت ارزش بازار BTC به دیگر رمز ارزهای بازار تعریف می‌شود. اگر هنوز مفهوم مارکت دامیننس را درک نکردید، پاراگراف زیر آن را کامل برایتان روشن خواهد کرد.
بر اساس وضعیت بازار در روز 2 شهریور 1400، ارزش کل بازار کریپتوکارنسی 2.1 تریلیون دلار است. مارکت دامیننس بیت کوین نشان می‌دهد از این میزان، چقدر به مارکت کپ BTC تعلق دارد.
با در نظر گرفتن ارزش کل بازار حدودا 920 میلیارد دلاری اولین ارز دیجیتال رمزنگاری شده، مارکت دامیننس آن 43.3 درصد محاسبه می‌شود. بد نیست بدانید پشت سر آن با مارکت دامیننس 18.2 درصد اتریوم قرار دارد. اگرچه بازار کریپتوکارنسی از ده‌ها هزار کوین و توکن تشکیل می‌شود، اما در حال حاضر 61 درصد کل ارزش آن ناشی از مارکت بیت کوین و اتریوم است.
تا مدت‌ها، مخصوصا تا قبل از ظهور Ethereum در سال 2015، رقیبی جدی برای Bitcoin وجود نداشت، به همین دلیل در مقایسه با امروز، نرخ تسلط آن بالای 90 درصد قرار داشت. با این وجود، دامیننس بیت کوین با تولد دیگر رمز ارزها شدیدا کاهش یافت. این امر را می‌توان با افزایش محبوبیت عرضه‌های اولیه سکه (ICO) پس از معرفی اتریوم و استاندارد توکن ERC20 مرتبط دانست.
نکته جالب‌تر اینکه میزان سلطه بیت کوین، غالبا تحت تاثیر «آلت سیزن (Alt Season)» قرار دارد که در آن، آلت کوین‌ها نسبت به BTC سهم بازار بیشتری کسب کرده و منجر به کاهش دامیننس آن می‌شوند. با این وجود، باید در نظر داشت که تسلط Bitcoin همیشه به طور مستقیم از بازارهای صعودی (گاوی) یا نزولی (خرسی) تاثیر نمی‌پذیرد. دلیل این است که دامیننس صرفا یک نسبت است نه یک مقدار مطلق؛ به خاطر تسلط زیاد بیت کوین روی بازار، با کاهش قیمت آن، دیگر رمز ارزهای بازار نیز با نرخی مشابه افت قیمت دارند. بنابراین، دامیننس بیت کوین به احتمال زیاد تقریبا ثابت باقی خواهند ماند.
نکات مهم استفاده از مارکت کپ و شاخص تسلط BTC
با اینکه Dominance آماره‌ای جذاب است، اما باید به خاطر داشت که این نرخ، ارزش واقعی رمز ارزها (خصوصا به خاطر تولد فورک‌ها و کوین‌های ماین‌نشده که به صورت غیر طبیعی بر ارزش بازار تاثیرگذار هستند) را منعکس نمی‌کند. شایان ذکر است که مارکت کپ هم به معنای هجوم پول به بازار نیست. دامیننس بیت کوین صرفا سنجشی بر اساس عرضه در گردش و قیمت فعلی رمز ارز BTC در بازار است.
از طرف دیگر، اختلاف نظرهای متعددی در رابطه با استفاده از مارکت کپ به‌عنوان یک معیار وجود دارد. دلیل این امر، خواب بخش قابل توجهی از عرضه بیت کوین است. این کوین‌ها یا در کیف پول‌های غیر قابل استفاده یا گم‌شده قرار دارند، یا هولدرهای مربوطه آن‌ها را فراموش کرده‌اند. این موضوع مشکلی است که با هر بار جهش قیمت نیز بدتر می‌شود و تازه‌واردان سرمایه‌گذار در این حوزه با خرید ارز دیجیتال، دارایی خود را فراموش می‌کنند. این مقدار کوین خوابیده که بر اساس برخی از تخمین‌ها حدود 30 درصد از بیت کوین‌های ماین‌شده را شامل می‌شود، مارکت کپ را به یک معیار غیر قابل استناد بدل می‌سازد.
طی آن دورانی که بیت کوین تنها کوین قابل معامله در صرافی‌ها بود، نرخ سلطه آن به تقریبا 100 درصد می‌رسید. اما امروز، با حضور ارزهای بیشتر در این حوزه، دامیننس BTC کمتر از 100 درصد است اما لزوما به معنای خوب یا بد بودن نیست. این آماره صرفا ابزاری است که دید بهتری نسبت به نحوه تکامل فضای کریپتو به ما می‌دهد.
دامیننس بیت کوین طی سال‌های گذشته
در سال 2013، چندین رقیب بیت کوین متولد شدند. در آن زمان، شاخص تسلط این ارز 94 درصد بود. اتریوم هم صرفا رویا‌پردازی ویتالیک بوترین بود و توکن‌های ERC20 وجود نداشتند. از طرف دیگر، استیبل کوین‌هایی مانند تتر نیز هنوز متولد نشده بودند.
اما این وضعیت در سال 2017 و با آغاز اولین فصل آلت کوین‌ها، شروع به تغییر کرد. در ماه فوریه آن سال، دامیننس بیت کوین 85.4 درصد بود و اتر 5.7 و ریپل 1.1 درصد از این سهم را در اختیار داشتند.
اما طی مدت کوتاه 4 ماه، با شروع عرضه اولیه سکه و افزایش قابل توجه مارکت کپ این صنعت، میزان سلطه BTC شدیدا کاهش یافت. تا ماه ژوئن، دامیننس این ارز دیجیتال به 40 درصد رسید و لیکوییدیتی میان توکن‌های ERC20 دست به دست می‌شد. به استناد داده‌های کوین مارکت کپ، در آن بازه زمانی، کل ارزش دلاری بازار رمز ارزها با رشد 470 درصدی، از 20 میلیارد دلار به 114 میلیارد دلار رسید.
در همان زمان، طرفداران اتریوم نیز موضوع فلیپنینگ را (Flippening – اتفاقی که طی آن ارزش بازار یک ارز، بیشتر از مارکت کپ ارز برتر خود شده و جایگاه آن را تصاحب می‌کند) مطرح کردند. البته این اتفاق هیچ‌گاه نیفتاد.
قیمت بیت کوین بعد از بازار صعودی سال 2017 سقوط کرد و با آغاز بازار نزولی در ژانویه 2018، دامیننس آن به کمترین سطح تاریخی خود برابر با 32.8 درصد رسید. متاسفانه، آلت سیزن هم رسما به پایان رسیده بود و با فروپاشی پروژه‌های ICO، بسیاری از سرمایه‌گذاران با ضرردهی مواجه شدند.
ارنست و یانگ (Ernst & Young) با مرور داده‌های مربوط به ICOهای راه‌اندازی‌شده در سال 2017، آن‌ها را طی سال بعد ارزیابی کردند. یافته‌های آن‌ها به شرح زیر است:
- 86 درصد ICOها به زیر قیمت لیست‌شدن خود رسیدند
- 30 درصد این آلت کوین‌ها کل ارزش خود را از دست دادند
- تنها 29 درصد ICOها دارای نمونه اولیه یا محصول قابل استفاده بودند
این آمار هشداردهنده، کشورهایی مانند ایالات متحده را به داشتن دید منفی نسبت به ICOها وادار کرد و قانون‌گذاران، از چندین پروژه بلاک چینی که فروش توکن خود را کامل کرده بودند، شکایت کردند. نهادهای دولتی نیز به سرمایه‌گذران هشدار دادند که منتظر نوسان قیمت در دارایی‌های دیجیتال باشند و با ارائه توصیه‌های سرمایه‌گذاری، آن‌ها را به پای‌بندی به بازار سهام تشویق کردند. پس از ترکیدن حباب بازار صعودی، دامیننس بیت کوین تا حدودی بهبود یافت و در سپتامبر 2019، به 70 درصد رسید.
دامیننس بیت کوین در تریدینگ ویو (Tradingview) و کوین مارکت کپ
تریدینگ ویو یکی از محبوب‌ترین سایت های مشاهده معیارهای مربوط به بازار ارزهای دیجیتال است. با مراجعه به بخش دامیننس Tradingview، می‌توانید نرخ سلطه رمز ارز BTC را به صورت ریل تایم و در لحظه مشاهده نمایید.
در وب سایت CoinMarketCap نیز ارزش بازار رمز ارزهای برتر به صورت مقایسه‌ای در جدولی نمایش داده شده که با حرکت دادن نشان‌گر موس روی هر نمودار، مارکت کپ و شاخص تسلط هر ارز بر بازار کریپتو قابل مشاهده است.
منابع:
