پیش بینی قیمت و آینده آربیتروم در کوتاه مدت و بلند مدت تا سال ۲۰۵۰

آربیتروم (ARB) یکی از پیشروترین راهکارهای مقیاس‌پذیری لایه دوم برای اتریوم است که با هدف افزایش سرعت تراکنش‌ و کاهش کارمزدها طراحی شده و در عین حال امنیت و تمرکززدایی شبکه اتریوم را حفظ می‌کند. این پلتفرم با استفاده از فناوری آپتیمیستیک رول آپ (Optimistic Rollups) شرایطی را برای توسعه‌دهندگان فراهم می‌دهد تا بتوانند برنامه‌های غیرمتمرکز (dApp) را با کارایی بیشتر و هزینه کمتر اجرا کنند. از‌جایی‌که آربیتروم جزو لایه ۲‌های بسیار زبانزد اتریوم محسوب می‌شود و در بازار جایگاه ویژه‌ای دارد، بررسی آینده قیمتی آن می‌تواند برای سرمایه‌گذاران بلندمدت و معامله‌گران کوتاه‌مدت اهمیت زیادی داشته باشد. بدین ترتیب در ادامه این مطلب با استفاده از سه روش تحلیل تکنیکال، بررسی فاندامنتال و تحلیل داده‌های آن چین، مسیر احتمالی قیمت ARB را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

نگاه کلی به قیمت آربیتروم از گذشته تا کنون

رمزارز آربیتروم (ARB) از زمان عرضه تاکنون تحت تأثیر چندین رویداد مهم قرار گرفته که هرکدام به نحوی نوسانات قیمتی مختلفی در آن ایجاد کرده‌اند. در ادامه این بخش به بررسی مهم‌ترین رویدادهای آربیتروم می‌پردازیم:

 در اواخر اوت ۲۰۲۱ (مرداد ۱۴۰۰) شبکه اصلی آربیتروم وان (Arbitrum One) رسماً راه‌اندازی شد. این پلتفرم به‌عنوان یک راهکار لایه دوم اتریوم و با هدف افزایش مقیاس‌پذیری، کاهش هزینه‌های تراکنش و افزایش سرعت پردازش داده‌ها طراحی شده بود. در زمان راه‌اندازی آربیتروم وان، هنوز توکن ARB عرضه نشده بود، بنابراین این رویداد مستقیماً بر قیمت ARB تأثیری نداشت. اما زمینه‌ساز توسعه آربیتروم و در نهایت معرفی توکن ARB شد.

شبکه آربیتروم در مارس ۲۰۲۳ (۱۰ اسفند ۱۴۰۱) توکن حاکمیتی خود به‌نام ARB را از طریق یک ایردراپ بسیار جذاب به کاربران اولیه و سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز (DAO) توزیع کرد. این ایردراپ که برای ۲۳ مارس ۲۰۲۳ برنامه‌ریزی شده بود، ۱۲.۷۵% از کل عرضه توکن را به کاربران اختصاص داد تا حاکمیت غیرمتمرکز شبکه تقویت شود. پس از این ایردراپ هولدرهای ARB می‌توانستند در تصمیم‌گیری‌های پروتکل و نحوه تخصیص منابع مالی مشارکت داشته باشند. به‌طور کلی این ایردراپ، قیمت ARB را با نوسانات متعددی همراه کرد.
انتظار برای دریافت ایردراپ باعث افزایش حجم معاملات ARB شد و پس از لیست شدن در صرافی‌ها، قیمت آن در حدود ۱.۳۲ دلار آغاز شد. با این حال، در ماه‌های ابتدایی، قیمت نوسانات زیادی را تجربه کرد و بین ۱.۱ تا ۱.۴ دلار در حال تغییر بود.

مدتی بعد بنیاد آربیتروم بدون اجازه جامعه کاربران خود، ۷۰۰ میلیون توکن ARB را به کیف پول‌های خود منتقل کرد. این اقدام باعث نارضایتی گسترده‌ای در جامعه شد و کاربران با ارسال یک پیشنهاد حکومتی خواستار بازگرداندن این توکن‌ها به خزانه سازمان خودگران غیرمتمرکز آربیتروم شدند (Arbitrum DAO) شدند. پس از این اقدام، نگرانی‌هایی درباره تمرکزگرایی و شفافیت بنیاد آربیتروم ایجاد شد. در نتیجه، اعتماد سرمایه‌گذاران کاهش یافت و این مسأله باعث شد قیمت ARB تحت فشار فروش قرار گیرد و کاهش یابد.

در سپتامبر ۲۰۲۳ (شهریور ۱۴۰۲) جامعه آربیتروم یک پیشنهاد حکومتی جدید مطرح کرد که در صورت تصویب آن، شرایط استفاده از توکن ARB برای استیکینگ (Staking) فراهم می‌شد. این مکانیزم به کاربران اجازه می‌دهد توکن‌های خود را قفل کنند و در ازای آن پاداش دریافت کنند. هدف این پیشنهاد، کاهش عرضه در گردش و تشویق سرمایه‌گذاران به نگه‌داری بلندمدت ARB بود. با اعلام این خبر، هیجان زیادی در میان سرمایه‌گذاران ایجاد شد و قیمت ARB را افزایش داد؛ چراکه استیکینگ معمولاً باعث کاهش فشار فروش و افزایش تقاضا برای توکن می‌شود.

قیمت ARB در تاریخ ۱۲ ژانویه ۲۰۲۴ (۲۲ دی ۱۴۰۲) به بالاترین مقدار خود یعنی ۲.۳۹ دلار رسید. این رشد نشان‌دهنده افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران و گسترش پذیرش شبکه آربیتروم بود.

شبکه اتریوم در مارس ۲۰۲۴ (اسفند ۱۴۰۲) در آستانه اجرای ارتقای دنکون (Dencun) قرار داشت که هدف آن کاهش هزینه‌های راهکارهای لایه دوم مانند آربیتروم بود. تحلیلگران معتقد بودند که این ارتقا می‌تواند جایگاه آربیتروم را در برابر سایر بلاکچین‌های لایه یک تقویت کند. به همین دلیل، در آستانه این رویداد، قیمت ARB دچار نوسانات متعددی شد.

در تاریخ ۱۶ مارس ۲۰۲۴ (۲۶ اسفند ۱۴۰۲) آربیتروم یک رویداد مهم باز شدن قفل توکن‌ها (Cliff Unlock) را اجرا کرد که در آن ۱.۱ میلیارد توکن ARB به ارزش حدود ۲.۳۲ میلیارد دلار از حالت قفل خارج شدند. تحلیل‌های بلاکچینی نشان داد که پس از این رویداد ۱۱ نهنگ بزرگ در مجموع ۳۴ میلیون توکن ARB به ارزش حدود ۵۸ میلیون دلار  را به صرافی‌های مختلف منتقل کرده‌اند. این اقدام معمولاً نشانه‌ای از فروش گسترده است. در نتیجه، قیمت ARB از ۲.۲۲ دلار به ۱.۶۴ دلار سقوط کرد که نشان‌دهنده کاهش قیمت ۲۳ درصدی بود.
کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا در ژوئن ۲۰۲۴ (خرداد ۱۴۰۳) اعلام کرد که تحقیقات درباره اتریوم ۲.۰ را متوقف کرده و هیچ اقدام قانونی‌ای علیه آن انجام نخواهد داد. این تصمیم به دلیل نبود شواهد کافی برای طبقه‌بندی اتریوم ۲.۰ به‌عنوان اوراق بهادار گرفته شد. از آنجایی که آربیتروم یک راهکار لایه دوم برای اتریوم است، توقف این تحقیقات باعث شد نگرانی‌های حقوقی پیرامون آن کاهش یابد. در نتیجه، اعتماد سرمایه‌گذاران به کل اکوسیستم اتریوم و آربیتروم بیشتر شد و قیمت ARB افزایش یافت.

اما دیری نپایید که روند باز شدن قفل توکن‌ها و فشارهای فروش بعدی، قیمت ARB را تحت فشار منفی داد و ARB در تاریخ ۵ اوت ۲۰۲۴ (۱۴ مهر ۱۴۰۳) به کمترین سطح تاریخی خود یعنی ۰.۴۳۱۶ دلار رسید. این افت قیمت ناشی از روند نزولی بازار ارزهای دیجیتال و برخی چالش‌های داخلی در اکوسیستم آربیتروم بود.

با وجود کاهش‌های قبلی، ARB توانست پس از ثبت کف قیمتی، روند بهبودی را تجربه کند. این پلتفرم موفق شد تا اواخر سال ۲۰۲۴ بیش از ۴۰۰ اپلیکیشن غیرمتمرکز (dApp) و نزدیک به ۴ میلیون آدرس منحصربه‌فرد را جذب کند که نشان از رشد و پذیرش بیشتر در اکوسیستم اتریوم داشت. این پیشرفت‌ها باعث شد که ARB به تدریج قیمت خود را بازیابی کند و وارد سال ۲۰۲۵ با جایگاه مستحکم‌تری شود.
آینده آربیتروم در کوتاه مدت و میان مدت

برای پیش‌بینی عملکرد آربیتروم (ARB) در کوتاه‌مدت و میان‌مدت، بایستی از تحلیل تکنیکال، تحلیل فاندامنتال و تحلیل آن‌ چین استفاده کرد که هرکدام مزیت‌های خود را دارند و به نحوی برای شناسایی بهتر روند کاربری هستند. در ادامه این بخش جزئیات هر نوع تحلیل و اطلاعات جدید مربوط به هرکدام را معرفی می‌کنیم.

آینده آربیتروم در کوتاه مدت از نظر تکنیکال

به‌طور کلی تحلیل تکنیکال بر اساس شناسایی روند حاکم بر بازار، الگوهای قیمتی و سیگنال‌های منتشرشده از سوی ابزار/ اندیکاتورها انجام می‌شود و برای پیش‌بینی حرکت‌های کوتاه‌مدت و میان‌مدت کاربردی است. 

آینده آربیتروم در کوتاه مدت از نظر تکنیکال

به‌طور کلی تحلیل تکنیکال بر اساس شناسایی روند حاکم بر بازار، الگوهای قیمتی و سیگنال‌های منتشرشده از سوی ابزار/ اندیکاتورها انجام می‌شود و برای پیش‌بینی حرکت‌های کوتاه‌مدت و میان‌مدت کاربردی است. 

نمودار روزانه‌ آربیتروم روند نزولی مشخصی را نشان می‌دهد که طی چندین ماه گذشته ادامه داشته است. قیمت در این مدت داخل یک کانال نزولی موازی مشخص‌شده با ناحیه آبی رنگ در حرکت بوده و به‌طور مداوم کف‌ها و سقف‌های پایین‌تری را ثبت کرده است. با این حال، اخیراً قیمت توانسته از مرز بالایی این کانال عبور کند که می‌تواند نشانه‌ای از تغییر در مومنتوم بازار باشد. اگرچه این شکست ممکن است شروع یک روند صعودی جدید باشد، اما قیمت در حال حاضر در منطقه‌ای مملو از مقاومت‌های مختلف قرار دارد که ممکن است از ادامه‌ حرکت صعودی جلوگیری کرده یا آن را به تعویق بیندازد.

رفتار اخیر قیمت در محدوده‌ی ۰.۳ دلار، نشانه‌هایی از تثبیت قیمت را نشان می‌دهد که درآن قیمت به صورت افقی و در نزدیکی نواحی حمایتی پایین‌تر (محدوده سبز) نوسان دارد. این وضعیت نشان‌دهنده‌ تردید میان معامله‌گران است. خریداران در تلاش برای در دست گرفتن کنترل بازار هستند، اما فروشندگان نیز به‌راحتی عقب‌نشینی نمی‌کنند. روند کلی هنوز نزولی است، اما شکست کانال و نگه‌داشتن قیمت در نزدیکی سطح حمایت، نشانه‌ای از یک نقطه‌ی بحرانی و چرخش احتمالی روند در بازار است.

• محدوده‌های مقاومتی کوتاه‌مدت آربیتروم: اولین ناحیه مقاومت مهم که پیش‌تر به‌عنوان سطح حمایت عمل کرده و حالا تبدیل به مقاومت شده است در بخش ۰.۳ تا ۰.۳۲ دلار قرار دارد. البته این بخش خط بالای کانال ریزشی را ریز تشکیل می‌دهد عبور از آن برای تداوم روند صعودی از اهمیت بالایی برخوردار است. ناحیه مقاومتی قوی‌تری که با نواحی تثبیت قیمت قبل از ریزش عمده هم‌راستا است در بخش ۰.۳۶ تا ۰.۳۸ دلار قرار می‌گیرد. در صورت صعودی قیمت از این منطقه نیز مقاومت ۰.۴۶ تا ۰.۴۹ دلار مانع از عبور قیمت آربیتروم می‌شود. درنهایت نیز مقاومت تاریخی ۰.۵۹ تا ۰.۶۵ دلار را داریم که پیش‌تر فشار فروش نسبی از این سطح به آربیتروم وارد شده بود.
• محدوده‌های حمایتی کوتاه‌مدت آربیتروم: اولین ناحیه‌ حمایتی آربیتروم که اخیراً چندین بار تست شده و از طرفی خط میانی کانال نزولی را نیز تشکیل می‌دهد در محدوده ۰.۲۶ تا ۰.۲۸ دلار قرار دارد. محدوده حمایتی پایین‌تری که خط پایین کانال نزولی را تشکیل می‌دهد و می‌تواند به عنوان سکوی پرتاب برای حرکت‌های صعودی عمل کند در محدوده ۰.۲۳ تا ۰.۲۴ دلار قرار دارد. آخرین خط دفاعی آربیتروم نیز ۰.۲ تا ۰.۲۱ دلار است.

تحلیل شاخص قدرت نسبی

شاخص RSI آربیتروم درحال‌حاضر در حدود ۴۴ قرار دارد که همچنان پایین‌تر از سطح خنثی ۵۰ اما در حال صعود از نواحی اشباع فروش است. این وضعیت می‌تواند نشانه‌ای از واگرایی صعودی باشد؛ زیرا درحالی‌که قیمت کف‌های پایین‌تری زده، RSI در حال ثبت کف‌های بالاتری است. میانگین متحرک ۱۴روزه‌ RSI نیز در حدود ۳۶ قرار دارد، که تاییدی بر وضعیت اشباع فروش اخیر است. این نشانه‌ها می‌توانند سیگنال اولیه‌ای برای بازگشت صعودی باشند، اما تا زمانی که RSI نتواند از سطح ۵۰ عبور کند، نمی‌توان از قدرت روند صعودی مطمئن بود.

پیشنهاد می‌شود که صفحه تحلیل آربیتروم را دنبال کنید تا به تحلیل‌های به‌روز این ارز دسترسی داشته باشید.

سناریوهای احتمالی روند آربیتروم در کوتاه مدت

• سناریوی صعودی (مسیر سبز): اگر قیمت بتواند سطح ۰.۳ دلار را حفظ کند و بالاتر از کانال نزولی تثبیت شود، احتمال شکل‌گیری یک فاز تثبیت و سپس حرکت صعودی به سمت مقاومت ۰.۳6 تا ۰.۳۸ دلار وجود دارد. عبور موفق از این ناحیه می‌تواند مسیر را برای صعود به سمت ۰.۴۴ دلار و در نهایت ۰.۵ دلار هموار کند. این حرکت احتمالاً همراه با شکست RSI به بالای ۵۰ خواهد بود که تایید‌کننده‌ مومنتوم صعودی است.
• سناریوی نزولی (مسیر قرمز): اگر قیمت نتواند سطح ۰.۳ دلار را حفظ کند و به زیر ۰.۲۷ دلار برگردد، ممکن است شاهد بازگشت قیمت به نواحی حمایتی پایین‌تر مانند ۰.۲۴ دلار و حتی ۰.۲۱ دلار باشیم. در این صورت، روند نسبتا صعودی اخیر می‌تواند یک حرکت فیک تلقی شود و روند نزولی همچنان ادامه‌دار باشد. RSI در این شرایط احتمالاً دوباره به زیر ۴۰ سقوط و احساسات نزولی را تأیید می‌کند.
• سناریوی حرکت رنج (خنثی): ممکن است آربیتروم وارد فاز رنج در محدوده‌ ۰.۲۷ تا ۰.۳۴ دلار شود تا بازار در انتظار محرک‌های قوی‌تر بماند. در این وضعیت، شاهد نبرد میان خریداران و فروشندگان خواهیم بود، و RSI نیز در بازه‌ی ۴۰ تا ۵۰ نوسان خواهد کرد که نشان‌دهنده‌ی تردید و نبود روند مشخص در بازار است.

آینده آربیتروم در کوتاه مدت از نظر فاندامنتال

تحلیل فاندامنتال به ارزش ذاتی آربیتروم و زیرساخت این پروژه‌ از جمله اهداف، روند توسعه، تیم سازنده و رودمپ می‌پردازد و میزان قوی بودن آن را ارزیابی می‌کند. در وبسایت این شبکه اطلاعاتی در مورد برنامه‌های آینده و جدید نوشته شده است. در ادامه به موارد مهمی که در تحلیل فاندامنتال کوتاه مدت آربیتروم بایستی در نظر داشته باشید اشاره می‌کنیم:

تصویب پیشنهاد استیکینگ توکن ARB

آربیتروم دائو در آگوست ۲۰۲۴ (مرداد ۱۴۰۳) پیشنهادی را برای راه‌اندازی مکانیزم استیکینگ توکن ARB تصویب کرد. این طرح به هولدرهای ARB اجازه می‌دهد توکن‌های خود را استیک کنند و در ازای آن، توکن stARB دریافت کنند. توکن stARB به‌صورت خودکار پاداش‌های استیکینگ را ترکیب می‌کند و قابلیت استفاده در پروتکل‌های دیفای را دارد.
افزایش کاربردپذیری توکن ARB و امکان کسب سود از طریق استیکینگ، می‌تواند تقاضا برای این توکن را افزایش دهد. انتظار می‌رود که این ویژگی عرضه در گردش را کاهش داده و فشار فروش را کم کند که می‌تواند تأثیر مثبت و صعودی بر قیمت ARB در کوتاه‌مدت و میان‌مدت داشته باشد.

بهبود امنیت حاکمیتی در سازمان خودگردان غیرمتمرکز آربیتروم

 پیشنهاد استیکینگ ARB نه‌تنها به کسب سود کمک می‌کند، بلکه امنیت حاکمیتی سازمان خودگردان غیرمتمرکز آربیتروم (Arbitrum Dao) را نیز تقویت می‌کند. با افزایش موجودی خزانه دائو و رشد ارزش شبکه، نگرانی‌هایی درباره حملات به سیستم حاکمیتی (Governance Attacks) به‌وجود آمده است. این مکانیزم استیکینگ، کاربران را به مشارکت فعال در تصمیم‌گیری‌های دائو تشویق می‌کند و باعث افزایش امنیت حاکمیتی می‌شود. بدین ترتیب تقویت امنیت حاکمیتی می‌تواند اعتماد سرمایه‌گذاران را به اکوسیستم آربیتروم افزایش دهد. سرمایه‌گذاران معمولاً به پروژه‌هایی که از امنیت بالاتری برخوردارند، توجه بیشتری نشان می‌دهند. این موضوع می‌تواند باعث افزایش تقاضا و بهبود قیمت ARB در میان‌مدت شود.

گسترش برنامه سفیر آربیتروم

بنیاد آربیتروم در تاریخ ۶ فوریه ۲۰۲۵ (۱۳ بهمن ۱۴۰۳) اعلام کرد که برنامه سفیران خود را به مناطق جدید گسترش می‌دهد. این ابتکار هدف دارد تا مشارکت و پذیرش بیشتر شبکه آربیتروم را در سطح جهانی ایجاد کند و به تقویت حضور آربیتروم در کشورهای مختلف بپردازد. گسترش این برنامه می‌تواند منجر به افزایش آگاهی و استفاده از شبکه آربیتروم در بازارهای مختلف شود. افزایش حضور جهانی می‌تواند به جذب بیشتر توسعه‌دهندگان و کاربران کمک کند و این موضوع ممکن است باعث افزایش تقاضا برای توکن ARB و تأثیر مثبت آن بر قیمت توکن در کوتاه‌مدت و میان‌مدت شود.

راه‌اندازی برنامه کمک‌هزینه هوش مصنوعی تریل بلیزر

بنیاد آربیتروم در تاریخ ۲۷ نوامبر ۲۰۲۴ (۴ آذر ۱۴۰۳) برنامه کمک‌هزینه هوش مصنوعی تریل بلیزر (Trailblazer AI Grant) را معرفی کرد که در برای پشتیبانی از نوآوری‌های هوش مصنوعی در شبکه آربیتروم، مبلغ ۱ میلیون دلار تخصیص داده است. این برنامه به پروژه‌هایی که هوش مصنوعی را با فناوری بلاکچین ترکیب می‌کنند، کمک‌های مالی می‌دهد. آربیتروم با تشویق پروژه‌های مبتنی بر هوش مصنوعی، خود را در موقعیت بین دو صنعت در حال رشد هوش مصنوعی و بلاکچین قرار می‌دهد. این اقدام می‌تواند پروژه‌ها و سرمایه‌گذاری‌های پیشرفته را به این پلتفرم جذب کند و ارزش اکوسیستم آربیتروم را افزایش دهد. در نتیجه، احتمال دارد که این حرکت به افزایش قیمت ARB در میان‌مدت منجر شود.

آینده آربیتروم در کوتاه مدت از نظر آن چین

تحلیل داده‌های زنجیره‌ای که با نام تحلیل آن چین نیز شناخته می‌شود، یکی از کاربردی‌ترین انواع تحلیل برای بررسی وضعیت توکن است. در این بخش به منظور تحلیل آن چین آربیتروم در کوتاه‌مدت، به بررسی پارامترهایی مانند MVRV، آدرس‌های فعال، دارایی نهنگ‌ها و نسبت سود خروجی مصرف شده (SOPR) می‌پردازیم:

• نسبت ارزش بازار به ارزش واقعی: MVRV نسبت ارزش بازار به ارزش تحقق‌یافته است و کمک می‌کند بفهمیم که آیا قیمت فعلی ARB در مقایسه با تاریخچه آن بیش از حد گران یا ارزان است. برای دریافت این داده، باید از ابزارهای تخصصی تحلیل آنچین استفاده کرد.

• آدرس‌های فعال: آدرس‌های فعال نشان‌دهنده تعداد کیف پول‌های منحصربه‌فردی است که تراکنش‌های توکن ARB را انجام می‌دهند و به‌عنوان معیاری برای سنجش میزان فعالیت و تعاملات کاربران در نظر گرفته می‌شوند. طبق اطلاعات منتشرشده، تعداد آدرش‌های فعال روزانه آربیتروم برابر با ۲۶۰ هزار عدد است که حدود ۲۳ هزارتا از آن جدید هستند.

• دارایی‌های نهنگ‌ها: دارایی‌های نهنگ‌ها به توزیع توکن‌های آربیتروم میان هولدرهای بزرگ اشاره دارد. این عامل می‌تواند بر نوسانات قیمت و داینامیک‌های بازار تأثیرگذار باشد. براساس داده‌های موجود، نهنگ‌های آربیتروم تقریباً ۴۶.۷۸ درصد از مجموع عرضه ARB را در اختیار دارند. این امر نشان‌دهنده متمرکز بودن نسبی توکن‌های آربیتروم است.

• نسبت سود خروجی مصرف شده: SOPR نشان می‌دهد که آیا سرمایه‌گذاران در حال فروش با سود هستند یا ضرر. زمانی که این شاخص بالاتر از ۱ باشد، یعنی بیشتر سرمایه‌گذاران در حال فروش با سود هستند و اگر کمتر از ۱ باشد، یعنی بازار در حالت ضرر است. برای دسترسی به این شاخص، نیاز به ابزارهای پیشرفته آنچین مانند گلس نود (Glassnode) یا سنتیمنت (Santiment) است.

آینده آربیتروم در بلند مدت

برای تحلیل بلندمدت آربیتروم نیز مانند تحلیل کوتاه‌مدت باید عوامل مختلفی را در تحلیل‌های تکنیکال، فاندامنتال و آن‌چین بررسی کنید. در ادامه این بخش فاکتورهای مختلف و موثر در تحلیل بلندمدت آربیتروم را بررسی می‌کنیم. توجه داشته باشید که این فاکتورها معمولا در تحلیل‌های مختلف یکسان هستند و تنها بازه زمانی اعمال‌شده بر هرکدام است که تفاوت اصلی را ایجاد می‌کند. اما پیش از اینکه به سراغ تحلیل‌های مختلف برویم به پیش‌بینی منتشرشده در سایت کوین کودکس (CoinCodex) در مورد روند قیمت آربیتروم در سال‌های آتی نگاهی می‌اندازیم:

افراد مشهوری که از آربیتروم حمایت می‌کنند

در حال حاضر هیچ سلبریتی یا چهره مشهوری به‌طور رسمی از آربیتروم حمایت نکرده یا به‌عنوان سرمایه‌گذار در آن شناخته نشده است. هرچند بسیاری از چهره‌های سرشناس در حوزه رمزارزها و NFT فعال هستند، اما تمرکز آن‌ها بیشتر بر روی رمزارزهای معروفی مثل بیت‌ کوین و اتریوم یا پروژه‌های محبوب NFT است.

با این حال، آربیتروم در میان افراد برجسته و تأثیرگذار در جامعه رمزارزها طرفداران زیادی دارد. از جمله افراد شناخته‌شده‌ای که در شبکه‌های اجتماعی مانند توییتر از دنبال‌کنندگان این پروژه هستند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ویتالیک بوترین، یکی از بنیان‌گذاران اتریوم
• کوبی (Cobie)، یکی از اینفلوئنسرهای معروف در حوزه رمزارز
  لورا شین (Laura Shin)، روزنامه‌نگار سرشناس در زمینه کریپتو

همچنین اعضای کلیدی تیم آربیتروم مانند اندرو سندرز (AndrewSaunders.eth)، مدیر ارشد بازاریابی آربیتروم و نینا رانگ (Nina Rong) مدیر مشارکت‌های آربیتروم فعالیت زیادی در جامعه کاربران آربیتروم دارند و به‌صورت مستمر اطلاعات و به‌روزرسانی‌های مربوط به این پلتفرم را به اشتراک می‌گذارند. 

پیش‌بینی قیمت آربیتروم از نظر هوش مصنوعی 

رمزارز آربیتروم با قیمت حدود ۰.۳۱ دلار در وضعیت نسبتاً ضعیفی قرار دارد. این عدد فاصله زیادی با سقف تاریخی آن دارد و رفتار قیمتی در هفته‌های اخیر عمدتاً نزولی یا خنثی بوده است. بازار رمزارزها نیز در حال حاضر در وضعیت ناپایدار و کم‌اعتماد قرار دارد و تا زمانی که شاهد یک رشد کلی در بازار نباشیم احتمال جهش قابل‌توجه در قیمت آربیتروم پایین است. در تحلیل کوتاه‌مدت می‌توان گفت مقاومت‌های مهمی سر راه آن قرار دارد (نزدیک به ۰.۳۷ دلار) و در عین حال، حمایت‌هایی مثل ۰.۲۹ دلار وجود دارد که اگر شکسته شود، می‌تواند منجر به افت بیشتر قیمت شود. بنابراین، در کوتاه‌مدت آربیتروم ناپایدار است و نوسانات شدیدی خواهد داشت.

اما در بلندمدت، تحلیل متفاوتی مطرح است. آربیتروم از نظر فنی یکی از بهترین راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری لایه دوم روی شبکه اتریوم است. با توجه به روند رو به رشد استفاده از بلاکچین‌ها و نیاز به کاهش کارمزدها و افزایش سرعت، راه‌حل‌هایی مانند آربیتروم نقش مهمی در آینده اکوسیستم اتریوم خواهند داشت. این پروژه از نظر توسعه‌دهندگان فعال و همچنین پذیرش در پروژه‌های غیرمتمرکز (DeFi) موقعیت خوبی دارد. اگر تیم توسعه به خوبی به مسیر خود ادامه دهد و بازار نیز در مسیر صعودی قرار گیرد، آربیتروم این پتانسیل را دارد که در یکی دو سال آینده دوباره قیمت‌های بالاتر از ۱ دلار یا حتی سقف قبلی خود (بیش از ۲ دلار) را لمس کند.

آینده آربیتروم در بلند مدت از نظر تکنیکال

نمودار هفتگی آربیتروم نشان‌دهنده‌ یک روند نزولی بلندمدت است که به‌وضوح در داخل یک کانال نزولی بزرگ قابل مشاهده است. قیمت از اوج خود در نزدیکی محدوده‌ ۲.۴۵ دلار، به‌صورت پیوسته در طول سال ۲۰۲۴ و اوایل ۲۰۲۵ با ثبت سقف‌ها و کف‌های پایین‌تر کاهش یافته و حتی اخیرا از کانال قیمتی خارج شده است. با این حال، اخیراً ARB یک کندل صعودی قدرتمند در نمودار هفتگی ثبت کرده که از مرز پایینی کانال نزولی با جهش چشم‌گیری برگشته و این می‌تواند نشان‌دهنده‌ تلاشی برای بازگشت روند یا حداقل اصلاح روند نزولی فعلی باشد. این حرکت همزمان با بازگشت قیمت به سطح کلیدی ۰.۳ دلار رخ داده که یک ناحیه حمایتی مهم است.

این جهش پس از چندین ماه تثبیت نزولی در نزدیکی نواحی حمایتی کلیدی اتفاق افتاده است. ساختار فعلی بازار نشان می‌دهد که ARB در حال آزمایش یک ناحیه بحرانی است؛ ناحیه‌ای که تعیین می‌کند آیا یک کف بلندمدت در حال شکل‌گیری است یا بازار قصد ادامه‌ روند نزولی را دارد. اگرچه این جهش هنوز به‌طور کامل به‌عنوان تغییر روند تأیید نشده، اما قدرتمندترین کندل صعودی در چند هفته اخیر بوده است.

• محدوده‌های مقاومتی بلندمدت آربیتروم: مقاومت اولیه که قیمت درحال‌حاضر نیز با آن درگیر است، در سطح ۰.۳ تا ۰.۳۶ دلار قرار دارد و خط پایین کانال نزولی بلندمدت را نیز تشکیل می‌دهد. ناحیه‌ مقاومتی قوی بعدی که قیمت قبل از ریزش در آن محدوده تثبیت شده بود و با خط میانی کانال نزولی نیز هم‌راستا است در محدوده ۰.۴۶ تا ۰.۵۵ دلار قرار دارد. در ادامه مقاومت مهم ۰.۷۵ تا ۰.۸۵ دلار را داریم که طی رشد قیمت در سال‌ ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ چندین بار مورد آزمایش قرار گرفته است. درنهایت ناحیه‌ مقاومتی بالای کانال نزولی در بخش ۱.۱۵ تا ۱.۳۳ دلار قرار دارد که بازپس‌گیری آن به منزله‌ تغییر روند کامل روند به حالت صعودی خواهد بود.
• محدوده‌های حمایتی بلندمدت آربیتروم: نزدیک‌ترین سطح حمایتی و ناحیه‌ای که جهش اخیر از آن آغاز شده است ۰.۲۳ تا ۰.۲ دلار است. حفظ این ناحیه برای ادامه‌ روند مهم است. همچنین در صورتی که سطوح فعلی از دست بروند، ناحیه‌ حمایت عمیق آربیتروم در محدوده ۰.۱ تا ۰.۰۸ دلار قرار دارد.

تحلیل شاخص قدرت نسبی

شاخص RSI در تایم‌فریم هفتگی در محدوده ۳۶ است و کمی بالاتر از نواحی اشباع فروش محسوب می‌شود. این افزایش هرچند جزئی، با جهش اخیر قیمت هماهنگ بوده و ممکن است نشانه‌ای اولیه از واگرایی صعودی در حال شکل‌گیری باشد. میانگین متحرک RSI نیز در حال حاضر در حدود ۳۹.۷ قرار دارد که همچنان غلبه‌ مومنتوم نزولی را نشان می‌دهد. اما هم‌زمان نیز نشانه‌هایی از خستگی فروشندگان دارد. اگر RSI بتواند به بالای ۴۰ یا ۵۰ حرکت کند، تایید قوی‌تری برای تغییر روند خواهد بود.

سناریوهای احتمالی روند آربیتروم در کوتاه مدت

• سناریوی صعودی (مسیر سبز): اگر ARB بتواند مومنتوم اخیر را حفظ کرده و کندل‌های هفتگی آن بالای سطح ۰.۳ دلار بسته شوند، احتمال جهش به سمت ناحیه‌ی مقاومتی ۰.۴۶ تا ۰.۵۰ دلار وجود دارد. شکست این محدوده، به‌ویژه اگر با افزایش حجم معاملات و عبور RSI از سطح ۵۰ همراه باشد، می‌تواند قیمت را به سمت ۰.۷۵ دلار یا حتی نزدیکی مرز بالایی کانال نزولی در حدود ۱ دلار سوق دهد. این حرکت، یک تغییر روند واضح را نشان داده و احتمالاً آغاز یک چرخه‌ی صعودی جدید خواهد بود.
• سناریوی نزولی (مسیر قرمز): اگر ARB نتواند خود را بالای سطح ۰.۳ دلار نگه دارد و دوباره به نواحی پایین‌تر کانال نزولی بازگردد، احتمالاً حمایت ۰.۲۶ دلار مجدداً تست خواهد شد. در صورت از دست رفتن این ناحیه، مسیر برای سقوط به سمت سطوح پایین‌تر مانند ۰.۱۸ تا ۰.۲۲ دلار باز خواهد شد. شکست این حمایت نیز می‌تواند قیمت را به محدوده‌ی ۰.۱ دلار برساند که ممکن است فاز نهایی روند نزولی فعلی باشد.
• سناریوی حرکت رنج (خنثی): علاوه‌بر روند صعودی و نزولی ممکن است ARB وارد یک فاز تثبیت بلندمدت بین محدوده‌ی ۰.۲۳ تا ۰.۴۶ دلار شود تا بازار در انتظار سیگنال‌های قوی‌تر باقی بماند. این دوره می‌تواند فاز کف‌سازی پیش از حرکت بعدی باشد. در این مدت، RSI احتمالاً در بازه‌ ۳۵ تا ۴۵ تثبیت خواهد شد و رفتار قیمتی آن نیز نوسانی و بدون جهت مشخص خواهد بود که نشانه‌ بلاتکلیفی بازار است.

آینده آربیتروم در بلند مدت از نظر فاندامنتال

در ادامه این بخش، یک بررسی جامع بر آخرین اخبار بنیادی آربیتروم که بر روند بلندمدت آن تاثیرگذار هستند خواهیم داشت.

ادغام پروتکل داده‌های موجود در نیر پروتکل در آربیتروم

در دسامبر ۲۰۲۳، آربیتروم پروتکل داده‌های موجود در شبکه نیر (Near) را در پلتفرم خود ادغام کرد. این اقدام با هدف افزایش مقیاس‌پذیری و کارایی رول‌آپ‌های اتریوم صورت گرفت و توسعه‌دهندگان با استفاده از آن می‌توانند از راه‌حل‌های سفارشی‌سازی شده استفاده کنند که از تکنولوژی‌های آربیتروم و Near بهره می‌برند. این ادغام بخشی از آربیتروم اوربیت است، چارچوبی که امکان ایجاد بلاک‌چین‌های قابل تعامل و سازگار با اتریوم را فراهم می‌کند.

مهاجرت پلتفرم مالی غیرمتمرکز کینتو به شبکه لایه ۲ آربیتروم

در نوامبر ۲۰۲۳، پلتفرم مالی غیرمتمرکز کینتو (Kinto) از شبکه اوپتیمیزم (Optimism) به آربیتروم مهاجرت کرد و از فناوری استک آربیتروم نیترو استفاده نمود. این انتقال به دلیل رهبری آربیتروم در پذیرش رول‌آپ‌ها، حجم بالای ارزش کل قفل‌شده (TVL) و بلوغ فناوری آن انجام شد. تمرکز پلتفرم مالی غیرمتمرکز کینتو بر پیوند دادن امور مالی سنتی با اکوسیستم‌های غیرمتمرکز با قابلیت‌های آربیتروم، شامل ویژگی‌هایی مانند احراز هویت و بررسی تطبیق با قوانین ضدپولشویی به شکلی غیرمتمرکز و برای بهبود تجربه کاربری و رعایت مقررات است.

راه‌اندازی برنامه حمایت از پروژه‌های نوپا

آفچین لبز (Offchain Labs) و بنیاد آربیتروم (Arbitrum Foundation) برنامه آن چین لبز (Onchain Labs) را معرفی کردند. این برنامه شبیه به یک شتاب‌دهنده است که با هدف حمایت از پروژه‌های نوپای بلاک‌چینی در اکوسیستم آربیتروم طراحی شده است و از توسعه‌دهندگان برای گسترش لایه کاربردی در آربیتروم با ارائه حمایت‌های مربوط به ورود به بازار، راهنمایی محصول و مشاوره استفاده می‌کند. یک معیار کلیدی برای مشارکت در این برنامه، تعهد به راه‌اندازی پروژه‌ها به صورت عادلانه و اجتناب از شیوه‌های استخراجی است.

ادغام پایت نتوورک با آربیتروم برای ارائه اوراکل‌های با کیفیت بالا

شبکه پایت (Pyth) در ژوئیه ۲۰۲۳ (خرداد ۱۴۰۲) اوراکل‌های با تاخیر پایین خود را به اکوسیستم آربیتروم اضافه کرد. بدین ترتیب اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز آربیتروم می‌توانند از داده‌های قیمت واقعی و با دقت بالا برای انواع دارایی‌ها از جمله رمزارزها، سهام و کالا استفاده کنند. این فناوری توسط پلتفرم‌هایی مانند کپ فایننش (CAP Finance) برای گسترش بازار خود و رسیدن به حجم معاملاتی بیش از ۲.۵ میلیارد دلار در شش ماه اول استفاده شد. 

معرفی آربیتروم آرکید 

بنیاد آربیتروم در تاریخ ۲۷ فوریه ۲۰۲۴ (۸ اسفند ۱۴۰۲) آربیتروم آرکید (Arbitrum Arcade) را راه‌اندازی کرد که یک گیماتون بلاکچینی برای نمایش تجربه‌های نوآورانه در حوزه بازی‌های وب ۳ است. این ابتکار برای معرفی و حمایت از پروژه‌های بازی در اکوسیستم آربیتروم طراحی شده است.  صنعت بازی‌های بلاکچینی یکی از بخش‌های مهم در فضای ارزهای دیجیتال است. آربیتروم آرکید با تبلیغ پروژه‌های بازی از طریق آربیتروم آرکید می‌تواند پایگاه کاربری و توجه توسعه‌دهندگان زیادی را جلب کند. این امر می‌تواند باعث افزایش حجم معاملات و تقاضا برای توکن ARB شود و به صورت مثبت بر قیمت آن تأثیر بگذارد.

تغییر موضع نظارتی دولت‌ها و تأثیر آن بر بازار ارزهای دیجیتال

در ژانویه ۲۰۲۵ (دی ۱۴۰۳) چندین دعوی حقوقی علیه کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) مطرح شد. این پرونده‌ها به نحوه تنظیم مقررات و نظارت SEC بر دارایی‌های دیجیتال مربوط می‌شدند و برخی از ذینفعان صنعت کریپتو، صلاحیت این نهاد برای طبقه‌بندی توکن‌ها به‌عنوان اوراق بهادار را به چالش کشیدند.
ابهامات نظارتی می‌توانند باعث نوسانات شدید در بازار شوند. در صورت پایان یافتن این دعاوی به نفع صنعت کریپتو، احتمال افزایش قیمت ARB به دلیل افزایش اعتماد عمومی به بازار وجود دارد. اما اگر نتایج این پرونده‌ها منفی باشد، ممکن است سرمایه‌گذاران در بلندمدت نسبت به خرید دارایی‌های دیجیتال، از جمله ARB، محتاط‌تر عمل کنند.

آینده آربیتروم در بلند مدت از نظر آن چین

برای تحلیل آن چین بلندمدت آربیتروم به بررسی چهار شاخص مهم می‌پردازیم که شامل شاخص نسبت ارزش بازار به ارزش تحقق‌یافته (MVRV)، تعداد آدرس‌های فعال، دارایی نهنگ‌ها و نسبت سود خروجی‌ مصرف‌شده (SOPR) است:

• شاخص نسبت ارزش بازار به ارزش تحقق‌یافته: MVRV نسبت ارزش بازار به ارزش تحقق‌یافته است و کمک می‌کند بفهمیم که آیا قیمت فعلی ARB در مقایسه با تاریخچه آن بیش از حد گران یا ارزان است. برای دریافت این داده، باید از ابزارهای تخصصی تحلیل آنچین استفاده کرد.
• دارایی نهنگ‌ها: نهنگ‌ها سرمایه‌گذاران بزرگی هستند که حجم زیادی از توکن‌های آربیتروم را در اختیار دارند. بررسی توزیع دارایی بین این آدرس‌ها به ما کمک می‌کند تا میزان تمرکز سرمایه را بسنجیم. در حال حاضر ۴۶.۸۷ درصد از عرضه کل آربیتروم در اختیار نهنگ‌ها قرار دارد و جالب است بدانید ارزش دارایی ۹۸.۲۸ درصد از هولدرهای آربیتروم نهایتا ۱۰۰۰ دلار است.
• تعداد آدرس‌های فعال: آدرس‌های فعال نشان‌دهنده میزان مشارکت کاربران در شبکه هستند. هرچه این تعداد بیشتر باشد، یعنی علاقه و فعالیت کاربران به توکن آربیتروم افزایش می‌یابد. تعداد کل آدرس‌های فعال آربیتروم در زمان نوشته شدن این مطلب حدودا ۵۶ میلیون عدد است که در این میان حدود ۲۸۰ هزار آدرس به صورت روزانه فعالیت دارند و جالب است بدانید که تعدادی آدرس‌های آربیتروم از سال گذشته تاکنون مدام در حال افزایش بوده است روزانه بین ۳۰ هزار تا ۱۰۰ هزار آدرس جدید به این اکوسیستم اضافه شده است.
• نسبت سود خروجی‌ مصرف‌شده: SOPR نشان می‌دهد که آیا سرمایه‌گذاران در حال فروش با سود هستند یا ضرر. زمانی که این شاخص بالاتر از ۱ باشد، یعنی بیشتر سرمایه‌گذاران در حال فروش با سود هستند و اگر کمتر از ۱ باشد، یعنی بازار در حالت ضرر است. برای دسترسی به این شاخص، نیاز به ابزارهای پیشرفته آنچین مانند گلس نود (Glassnode) یا سنتیمنت (Santiment) است.

عوامل موثر بر قیمت آربیتروم

حرکات قیمت آربیتروم به عوامل متعددی بستگی دارد که روند پیش‌بینی ARB در آینده را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در این بخش به بررسی مهم‌ترین عوامل موثر بر قیمت آربیتروم می‌پردازیم:

• احساسات یا سنتیمنت بازار : احساسات و هیجانات حاکم بر بازار ارزهای دیجیتال و دید مثبت یا منفی سرمایه‌گذاران به این بلاکچین لایه ۲ تأثیر زیادی بر قیمت آن دارد و اصلا نباید قدرت آن را دست کم گرفت. این احساسات معمولا از اخبار منتشرشده در مورد آربیتروم یا پست‌های وایرال در شبکه‌های اجتماعی نشات می‌گیرند.

• توسعه‌های فنی و ارتقا شبکه: همان‌طور که در بخش ابتدایی مقاله اشاره کردیم، آربیتروم بلاکچین اختصاصی خود را دارد. بنابراین دستش برای پیشرفت باز است. پیشرفت‌های فنی در شبکه آربیتروم یا معرفی پلتفرم‌های زیرمجموعه، تأثیر مثبتی بر قیمت دارد. از طرفی ظهور لایه ۲های پیشرفته‌تر می‌تواند موقعیت ARB را به چالش بکشد و بر قیمت آن تأثیر منفی بگذارد. بنابراین هر چقدر آربیتروم این رقابت را بیشتر جدی بگیرد و بیشتر پیشرفت کند، به نفعش است.
• مقررات و مسائل قانونی: تغییر در مقررات و قوانین مرتبط با ارزهای دیجیتال می‌تواند تأثیر زیادی بر قیمت آربیتروم داشته باشد. برای مثال، تشکیل پرونده یا شکایت سازمان SEC علیه آربیتروم باعث عملکرد نه‌چندان دلچسب قیمت آن خواهد شد. 
• پذیرش عمومی و افزایش کاربرد: هرگونه پذیرش آربیتروم برای پرداخت‌ها یا افزودن آن به پرتفوی سرمایه‌گذاری مؤسسات می‌تواند به افزایش ارزش آن کمک کند. در این قسمت بحث راه‌اندازی ETFهای آربیتروم و صندوق تراست آن بسیار ارزشمند و کاربردی است.
• عرضه و تقاضا: میزان عرضه و تقاضا یکی از عوامل بسیار ساده و موثر در روند قیمت است. همچنین افزایش حجم معاملات آربیتروم نیز مورد مهمی برای تحلیل روند قیمت آن محسوب می‌شود.
• عوامل کلان اقتصادی: وضعیت اقتصادی جهانی، نرخ بهره، تورم و سایر شاخص‌های اقتصادی می‌توانند بر کل بازار ارزهای دیجیتال تأثیر بگذارند. به‌عنوان مثال، نرخ‌ بهره پایین فاکتوری مثبت است که سرمایه‌گذاران را به سمت دارایی‌های پرریسک‌تر مانند ارزهای دیجیتال سوق می‌دهد و می‌تواند بر تمامی رمزارزها از جمله آربیتروم تاثیر داشته باشد. 
• وضعیت کلی بازار ارز دیجیتال: این مورد نیز از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. چراکه برای افزایش قیمت آربیتروم، بازار هم باید در وضعیت صعودی و مطلوبی قرار داشته باشد. از این رو حرکات قیمت ارزهای دیجیتال را حتما تحت نظر داشته باشید. 

نکات مهم در سرمایه گذاری آربیتروم

درصورتی‌که قصد سرمایه‌گذاری در آربیتروم را دارید، بایستی به نکات مهمی که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم توجه داشته باشید:

• تحقیق و آموزش: همان‌طور که در بخش فاندامنتال نیز اشاره کردیم، قبل از سرمایه‌گذاری باید اطلاعات کاملی درباره کلیت پروژه آربیتروم، فناوری و تیم توسعه‌دهنده آن کسب کنید بلکه مطمئن شوید یک پروژه کاربردی را انتخاب کرده‌اید.
• ارزیابی ریسک شخصی: با توجه به نوسانات بالای بازار رمزارزها که آربیتروم را نیز در بر می‌گیرد، باید میزان ریسک‌پذیری خود را مشخص کنید و تنها سرمایه‌ای را وارد بازار کنید که توانایی از دست دادن آن را داشته باشید. 
• تنوع در سبد سرمایه‌گذاری: سرمایه‌گذاری خود را به‌منظور کاهش ریسک در چندین دارایی مختلف پخش کنید و از قرار دادن تمام وجوه خود در یک دارایی واحد جدا پرهیز کنید.
• استفاده از کیف‌پول‌های امن: برای نگهداری ARB، از کیف‌پول‌های معتبر و امن استفاده کنید. از دسته کیف پول‌های نرم‌افزاری مناسب آربیتروم می‌توان به تراسک والت (Trust Wallet) و متامسک (Metamask) اشاره کرد. کیف‌ پول‌های سخت‌افزاری مانند لجر (Ledger) نیز گزینه‌های مناسبی برای هولد آربیتروم هستند.
• پیگیری اخبار و به‌روزرسانی‌ها: با دنبال کردن مداوم اخبار آربیتروم، در جریان محبوبیت و پیشرفت‌های آربیتروم باشید و تصمیم‌گیری‌های خود را بر اساس اطلاعات به‌روز انجام دهید.
• اجتناب از تصمیم‌گیری‌های احساسی: از تصمیم‌گیری بر اساس هیجانات بازار خودداری کنید و در دام هیاهوی سرمایه‌گذاران نیفتید. تمامی فعالیت‌های معاملاتی شما باید طبق برنامه‌ریزی انجام شود. 

سخن پایانی

 قیمت آربیتروم تحت تأثیر نوسانات بازار و روندهای کلی بازار ارز دیجیتال قرار دارد، اما پیشرفت‌های فناوری و پذیرش رو به رشد آن در اکوسیستم اتریوم، این پروژه را به عنوان یک رقیب امیدوارکننده برای رشد بلندمدت مطرح می‌کند. با گسترش مداوم راه‌حل‌های لایه دوم و پشتیبانی قوی از سوی توسعه‌دهندگان و جامعه آربیتروم، ارزش آن ممکن است شاهد افزایش قابل توجهی باشد. با این حال، همانطور که در مورد هر ارز دیجیتال دیگر، سرمایه‌گذاران باید به نوسانات بازار و عوامل خارجی که ممکن است بر حرکت‌های قیمت در آینده نزدیک و دور تأثیر بگذارد، توجه داشته باشند.