شبکه کاردانو از آغاز پیدایش خود در سال ۲۰۱۵ تاکنون، پیشرفت زیادی داشته و اکنون به یک بستر گسترده برای توکن‌های گوناگون و برنامه‌های غیرمتمرکز تبدیل شده است. تا سال ۲۰۲۴ حدود ۱۳۰۰ پروژه در حوزه Web3 روی این شبکه کلید خورده‌اند و بیش از ۱۵۰ تا از آن‌ها اکنون فعال هستند. این شبکه در حوزه دیفای نیز فعال بوده و ایده‌های خلاقانه زیادی را به دنیای بلاکچین آورده است. از طرفی NFTهای کاردانو نیز پروژه‌های مهمی هستند که در دنیای بلاک چین جای خود را باز کرده‌اند. ارزهایی مثل کاردانو (ADA)، مین‌سواپ (MIN) و سانداسواپ (SUNDAE) از جمله مهم‌ترین رمزارزهای این شبکه هستند. در این مقاله قصد داریم تاریخچه این شبکه و پروژه‌های مهم آن را بررسی کنیم.
بلاکچین کاردانو و تأثیر آن بر پروژه‌ها
کاردانو شبکه‌ای پیشرو با مکانیسم اثبات سهام است. این شبکه همواره در تلاش است تا ایرادات تکنولوژی بلاک چین را برطرف کند. کاردانو با الهام گرفتن از بیت کوین و اتریوم، مسیری نو برای صنعت بلاک چین ترسیم کرده است و خود را نخستین بستر بلاک چینی معرفی می‌کند که با رویکرد علمی و دانشگاهی پیش می‌رود. نگاه کاردانو به امنیت داده‌های کاربران در عین بالا بردن مقیاسپذیری، این شبکه را متمایز کرده است.
پروتکل اوروبوروس (Ouroboros)، مشخصه فنی شبکه کاردانو است که اولین بلاک چینی است که به صورت علمی داوری شده و امنیت آن با عملیات ریاضی قابل اثبات است. این فرآیند تضمین می‌کند که تا زمانی که تعداد کافی از ولیدیتورهای درستکار در شبکه باشند، امنیت برقرار می‌ماند. همچنین تصادفی بودن انتخاب اعتبارسنج‌ها باعث یکپارچگی بلاک چین می‌شود.
تعهد پلتفرم کاردانو به مقیاسپذیری بر چشم‌انداز صنعت بلاک چین تاثیر زیادی گذاشته است. این بلاک چین در سال‌های حضور خود دائما در حال پیشرفت و بهبود تکنولوژیک بوده است. پروژه‌های جدیدی که روی آن بنا شده‌اند نیز در زمینه حاکمیت به شیوه‌ای متمایل هستند که مشارکت کاربران را افزایش دهد. این ویژگی‌ها باعث شده کاردانو، کاربران زیادی را به سمت خود بکشاند و از این طریق صنعت کریپتوکارنسی را پویاتر کند.
تاریخچه کوتاه کاردانو
پروژه کاردانو در سال ۲۰۱۵ به رهبری چارلز هاسکینسون، از بنیان‌گذاران سابق اتریوم، کلید خورد. هاسکینسون با همکاری جرمی وود، شرکت IOHK (Input Output Hong Kong) را تاسیس کرد که پشتیبان کاردانو بود.
این شبکه در سال ۲۰۱۷ در دسترس عموم قرار گرفت و رسما شروع به کار کرد. در همان سال شرکت مادر این پروژه با دانشگاه ادینبرو همکاری آغاز کرد که ماحصل این همکاری، ایجاد آزمایشگاه فناوری بلاک چین (Blockchain Technology Laboratory) به رهبری آگلوس کیایاس، از توسعه‌دهندگان کاردانو و پروتکل اوروبوروس بود.
در همین زمان اولین توکن این شبکه عرضه شد. ارز دیجیتال ADA، ارز بومی کاردانو است که در سال ۲۰۲۱ توانست به مارکت کپ ۷۷ میلیون دلار برسد و جایگاه چهارمین رمزارز مهم را به خود اختصاص دهد. بعد از این نقطه عطف، شبکه کاردانو در دنیای رمزارزها شناخته‌تر شد و مسیر پیشرفت خود را تا امروز ادامه می‌دهد.
خالق کاردانو
چارلز هاسکینسون، چهره اصلی پشت بلاک چین کاردانو، یک ریاضیدان آمریکایی است که در دانشگاه ایالتی دنور و کلرادو بولدر تحصیل کرد اما قبل از دریافت مدرک PhD از تحصیل انصراف داد. ورود هاسکینسون به دنیای رمزارزها از سال ۲۰۱۳ بود و او قبل از راه‌اندازی بلاک چین کاردانو، از بنیان‌گذاران اتریوم بود. او در سال ۲۰۱۴ به دلیل اختلاف نظر بر سر نحوه اداره پروژه اتریوم از این برنامه جدا شد و راه خود را در پیش گرفت. وی با همکار سابقش در اتریوم، جرمی وود، شرکت IOHK (Input Output Hong Kong) را تاسیس کرد. آن‌ها هدف خود را توسعه بلاک چینهایی با نگرش علمی و با کمک موسسات آکادمیک، قرار دادند. در سال ۲۰۱۷ کاردانو آغاز به کار رسمی کرد و رمزارز آن نیز به بازار عرضه شد. تحت حمایت هاسکینسون، کاردانو تبدیل به پروژه‌ای با رویکرد علمی و تحقیقات‌محور شد. اگر علاقه داشتید، بیوگرافی چارلز هاسکینسون را در مقاله‌ای دیگر بخوانید.
هدف هاسکینسون از تاسیس کاردانو، رفع مشکلات بلاک چین‌های قبلی در زمینه مقیاسپذیری و امنیت بود. بلند‌پروازی‌های فلسفی او درباره تمرکززدایی در کارش جلوه‌گر شده است و امروز کاردانو، بلاک چین نسل سومی محسوب می‌شود که در آن، حاکمیت کاربران محور اصلی است.
تا سال ۲۰۲۵، هاسکینسون به کاردانو وفادار است و تمام تلاش خود را برای بهبود دائمی این پروژه کرده است. از جمله برنامه‌های مهمی که این ریاضیدان خلاق برای کاردانو دارد، تصویب رسمی قانون اساسی شبکه به صورت آن‌چین، تدوین فرآیند بودجه‌بندی سالیانه و انتخاب کمیته دائمی قانون اساسی است. او همچنین پروژه‌هایی مانند Midnight، Hydra، Quantum hosy و Lace را برای گسترش اکوسیستم کاردانو پیشنهاد کرده است.
هاسکینسون در شبکه‌های اجتماعی بسیار فعال است و چهره‌ای جنجالی از خودش ساخته است. او خود را شخصیتی می‌داند که یا محبوب است و یا منفور. در هر صورت تلاش‌های این شخص در دنیای بلاک چین را نمی‌توان نادیده گرفت و تاثیرگذاری او را نمی‌توان انکار کرد.
قراردادهای هوشمند و دیفای در کاردانو
قراردادهای هوشمند در اکوسیستم کاردانو با به‌روزرسانی Alozono معرفی شدند. بر خلاف اتریوم که از مدل حساب‌محور استفاده می‌کند، این شبکه از مدل خروجی‌های خرج‌نشده تراکنش تعمیم یافته (EUTXO) پیروی می‌کند. مزایای این مدل شامل امنیت بالاتر، مقیاسپذیری بهتر و پیش‌بینی دقیق هزینه‌ها است. همچنین در مدل خروجی خرج‌نشده، چندین تراکنش به صورت موازی می‌توانند پردازش شوند. اگر هنوز نمی‌دانید قرارداد هوشمند چیست؟ بهتر است درباره آن به‌طور جداگانه مطالعه داشته باشید.
البته مورد اخیر، یک چالش ایجاد می‌کند و آن هم‌زمانی تراکنش‌ها است. برای جلوگیری از تداخل تراکنش‌ها از الگوهای برنامه‌نویسی مانند سِمافورها (Semaphores) استفاده می‌شود. هرچند این الگوها برای توسعه‌دهندگانی که با مدل حساب‌محور اتریوم آشنایی داشتند، سخت به نظر می‌رسید؛ اما در طولانی مدت باعث مقیاسپذیری و کارایی قراردادهای هوشمند شد.
قراردادهای هوشمند کاردانو به زبان‌های برنامه‌نویسی مانند پلوتوس (Plutus) و آیکن (Aiken) نوشته می‌شوند. پس از قرار گرفتن در بلاک چین دیگر نمی‌شود تغییری روی این قراردادها ایجاد کرد و این موضوع باعث امنیت شبکه می‌شود. در سال ۲۰۲۴ قراردادهای هوشمند کاردانو ده برابر شده بودند که نشانه استقبال توسعه‌دهندگان از این شبکه بود.
حوزه دیفای این شبکه نیز به شکوفایی خوبی رسیده و حجم معاملات بالایی در آن جریان دارد. عوامل مهم این رشد شامل اعلام رسمی ADA به عنوان توکن کاربردی از سوی SEC، نوآوری‌های تکنولوژی مثل Ouroboros Peras و Hydra، و افزایش سرمایه‌گذاری‌ها بوده است.
در سال ۲۰۲۵ از پروژه‌های دیفای کاردانو می‌توان به استیبل‌کوین‌ها (DJED و USDA)، دارایی‌های مصنوعی (Synthetic Assets)، پروتکل‌های وام‌دهی (Liqwid و Aada)، پروژه‌های مالی واقعی (RealFi) مثل Empowa، و قابلیت‌های استیکینگ مثل FluidTokens اشاره کرد.
صرافی‌های غیرمتمرکز نیز در توسعه دیفای در شبکه کاردانو نقش مهمی بازی می‌کنند چون تامین‌کننده نقدینگی و فراهم‌کننده امکان معامله بدون نیاز به نهاد مرکزی هستند. از جمله مهم‌ترین DEX هایی که از کاردانو پشتیبانی می‌کنند می‌توان مین‌سواپ، ساندی‌سواپ و اسپلش ترید را نام برد.
لیست بهترین پروژه‌های کاردانو در سال ۲۰۲۵
کاردانو به پروژه‌های تحقیق‌محور و رمزنگاری پیشرفته‌اش معروف است. پروژه‌های ساخته شده روی کاردانو تا سال ۲۰۲۵ بسیار متعدد بوده‌اند. در ادامه مطلب تعدادی از مهم‌ترین این پروژه‌ها را معرفی می‌کنیم:
کاردانو (ADA)
ADA، ارز دیجیتال بومی شبکه کاردانو، معروف‌ترین رمزارز این شبکه است. این رمزارز در سال ۲۰۱۷ توسط چارلز هاسکینسون و جرمی وود به بازار عرضه شد و در سال ۲۰۲۱ به بالاترین قیمت خود یعنی ۳ دلار رسید. قیمت این ارز در طی سال‌ها، نوساناتی را تجربه کرده که مهم‌ترین عامل آن‌ها، وضعیت کلی بازار و تکنولوژی‌های جدید کاردانو بوده‌است.
ارز ADA قابلیت استیکینگ در شبکه کاردانو را دارد و کاربران آن می‌توانند با خرید کاردانو و استیکینگ آن در تصمیم‌های شبکه شرکت کنند و اعتبارسنجی تراکنش‌ها را انجام دهند. برای این ارز هاردفورک‌هایی همچون Alonzo، Mary و Vasil ساخته شد که هیچکدام نتوانستند در قیمت از رمزارز اصلی پیشی بگیرند.
توکن سینگولاریتی‌نت (AGIX)
این پلتفرم یک بستر غیرمتمرکز برای توسعه هوش مصنوعی در شبکه کاردانو است و توکن بومی آن، AGIX برای تبادل داده‌ها و منابع محاسباتی درون شبکه استفاده می‌شود. با استفاده از قابلیت‌های شبکه کاردانو، این پروژه می‌تواند امکانات هوش مصنوعی قدرتمندی را برای کاربران فراهم کند و از آنجا برای گسترش AI غیرمتمرکز در بخش‌های مختلف صنعت کریپتو دورخیز کند.
در حال حاضر توکن AGIX با همکاری Fetch.ai و پروتکل Ocean به دنبال وارد کردن هوش مصنوعی عمومی (AGI) و نسل‌های برتر هوش مصنوعی (Super Intelligence) به دنیای بلاک چین هستند و این پیشرفت‌ها موجب رشد توکن سینگولاریتی در بازار خواهد شد. اگر قصد خرید سینگولاریتی نت را دارید، صرافی بیت ۲۴ از این ارز پشتیبانی می‌کند.
اسنک (Snek)
اسنک یک میم کوین بر بلاک چین کاردانو است که در سال ۲۰۲۳ عرضه شد و در مدت کوتاهی محبوبیت خوبی به دست آورد. این توکن مانند همه میم کوین‌های معروف، ماهیت جامعه محوری دارد. توکنومیکس این توکن به صورتی طراحی شده که توکن‌سوزی منظم داشته باشد تا ارزش آن حفظ شود. اگر اسنک بتواند جامعه کاربران خود را گسترش دهد و به حوزه دیفای راه پیدا کند، امکان رشد آن بیش از پیش خواهد بود.
صرافی و توکن MinSwap
مین سواپ یک صرافی غیرمتمرکز بر پایه پروتکل بازارساز خودکار (AMM) است که در آن سفارش‌های کاربران نیازی به ثبت شدن در دفتر سفارش ندارد و مستقیما بر یک قرارداد هوشمند قرار می‌گیرد و مبادلات به این طریق بین اشخاص انجام می‌شود. این صرافی کارمزدهای رقابتی و رابط کاربری ساده‌ای دارد.
توکن مین سواپ که پشتوانه آن همین صرافی غیرمتمرکز است نیز به بازار عرضه شده است و کاربران آن گزینه‌هایی مانند ییلدفارمینگ و استخرهای نقدینگی را دارند که آن‌ها را تشویق می‌کند نقدینگی‌های خود را در اختیار صرافی قرار دهند و به این شکل محیطی کارامد و سالم برای معاملات فراهم می‌کند.
رشد اکوسیستم کاردانو به محبوبیت بیشتر مین سواپ خواهد انجامید و جایگاه آن را در بازار رمزارزها مستحکم‌تر خواهد کرد.
سایر پروژه‌های کاردانو
به جز توکن‌های کاردانو، پروژه‌های مطرحی نیز در این بلاک چین در حال فعالیت هستند. تعدادی از این پروژه‌های جدید کاردانو به شرح زیر هستند:
توکن ورلد موبایل (WMT)
نگاه این پروژه به مساله‌ای مهم در دنیای واقعی است: رساندن اینترنت به مناطق محروم. این تکنولوژی با استفاده از بلاک چین کاردانو به دنبال ایجاد زیرساختی برای یک شبکه تلفن همراه غیرمتمرکز است. ورلد موبایل از فناوری‌های ماهواره‌ای و زمینی برای ساختن این بستر استفاده می‌کند.
دارندگان توکن WMT نقش مهمی در این شبکه ایفا می‌کنند. آن‌ها با استیک کردن دارایی‌های خود در تصمیم‌گیری‌های پروژه شرکت و در ازای آن پاداش به صورت توکن‌های پروژه دریافت می‌کنند. موفقیت ورلد موبایل می‌تواند دسترسی به اینترنت را همگانی کند و فرصت‌های اقتصادی جدیدی برای مناطق محروم ایجاد کند.
اورک فکس اوراکل (Orcfax Oracle)
خدمات دیفای در کاردانو پتانسیل خوبی دارند، اما اوراکل‌های داده نقش مهمی در رشد آن‌ها بازی می‌کنند. اوراکل داده به اطلاعاتی گفته می‌شود که باید از دنیای واقعی وارد بلاک چین شود؛ مثل وضعیت آب و هوا، نتایج مسابقات ورزشی یا قیمت رمزارزها.
اورک فکس اوراکل، پروتکلی است که اطلاعات مطمئن و دقیق را وارد بلاک چین کاردانو می‌کند. این سیستم از نودهای اعتبارسنج برای تایید داده‌های خود استفاده می‌کند و یک پروتکل کاملا غیرمتمرکز است. با این تکنولوژی کاربران می‌توانند اپلیکیشن‌های دیفای امن و غیرمتمرکز بر بستر کاردانو بسازند و به رشد خدمات مالی غیرمتمرکز کمک کنند.
پروژه کاتالیست
کاتالیست در واقع صندوق نوآوری کاردانو است که به کاربران آن امکان مطرح کردن طرح‌ها و ایده‌های نو را می‌دهد. در این سیستم کاربران رای می‌گیرند و برای طرح‌هایی که رای دریافت کنند، بودجه تامین می‌شود. کاتالیست محیطی مشارکتی برای کاربران این اکوسیستم ایجاد می‌کند و انگیزه فعالیت را در آن‌ها بیدار می‌کند.
برگزاری دوره‌های منظم تامین مالی توسط این پروژه، باعث شده تا کنون بیش از یک میلیون ارز ADA برای حمایت از نوآوریها جمع‌آوری شود و محیط تعاملی خوبی بین کاربران ایجاد کند. این پروژه در آینده اکوسیستم کاردانو نقش مهمی بازی خواهد کرد و باعث شکوفایی و جذب کاربران خواهد شد.
مارلو (Marlowe)
مارلو زبان یک برنامه‌نویسی ساده‌سازی‌شده است که به کاربران کاردانو اجازه می‌دهد بدون دانش برنامه‌نویسی خاص، قراردادهای مالی خود را طراحی کنند. رابط کاربری ساده این پروژه نیز آن را برای کاربران عادی قابل دسترسی می‌کند.
با وجود ساده بودن، عملکرد این پروژه چنان خوب بوده است که بسیاری از موسسات مالی نیز به سمت آن جذب شده‌اند و به این طریق همکاری‌های پروژه کاردانو گسترش یافته‌است و قراردادهای هوشمند در این بستر رشد چشم‌گیری داشته‌اند. مارلو با همگانی کردن فرایندهای مالی، پتانسیل خوبی برای جذب کاربران بیشتر را دارد و می‌تواند سیستم مالی غیرمتمرکز را متحول کند.
آینده کاردانو و نقشه راه تا ۲۰۳۰
نقشه راه کاردانو ۵ فاز اصلی دارد:
- فاز Byron: بنیان‌گذاری اولیه و راه‌اندازی
- فاز Shelley: بهبود امنیت و بیشتر کردن اعتماد به سیستم
- فاز Goguen: معرفی قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز
- فاز Basho: بالا بردن مقیاسپذیری و آماده کردن پروژه برای استفاده‌های گسترده‌تر
- فاز Voltaire: ایجاد سیستم حاکمیتی و مشارکت دادن جامعه کاربری
کاردانو هم‌اکنون و تا سال ۲۰۳۰ در دو فاز آخر قدم برخواهد داشت. مرحله Basho را می‌توان اینطور توضیح داد که توسعه‌دهندگان کاردانو به دنبال افزایش مقیاسپذیری سیستم هستند تا نیازهای برنامه‌های غیرمتمرکز را بتوانند برآورده کنند. ارتباط با دیگر بلاک چین‌ها نیز در این مرحله انجام خواهد شد و در نهایت کاردانو تبدیل به شبکه‌ای خواهد شد که در آن برنامه‌های غیرمتمرکز و خدمات دیفای به راحتی در دسترس کاربران خواهد بود.
مرحله Voltaire آخرین فاز نقشه راه کاردانو است که این اکوسیستم را به سوی تمرکززدایی بی قید و شرط خواهد برد. در این فاز کاربران بیش از هر زمانی در تصمیم‌گیری‌های شبکه نقش خواهند داشت. تاسیس خزانه غیرمتمرکز برای سرمایه‌گذاری رو پروژه‌های نو از جمله برنامه‌های کاردانو در مرحله آخر نقشه راه آن است. همچنین با دادن امکان اظهار نظر به کاربران، شفافیت سیستم کاردانو بیشتر از پیش خواهد شد. صاحب‌نظران ارز دیجیتال اکثرا در تحلیل کاردانو به آینده این شبکه امیدوار هستند.
مزایای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های کاردانو
پروژه‌های کاردانو آینده روشنی دارند و می‌توان به آن‌ها امیدوار بود. سرمایه‌گذاری روی این ارزها مزایای زیر را برای شما خواهد داشت:
فناوری پیشرو
پروتکل اوروبروس، فناوری کاردانو را از سایر بلاک چین‌های دارای اثبات سهام متمایز می‌کند. این سیستم نه تنها کم‌مصرف است؛ بلکه سرعت و امنیت بالایی هم ارائه می‌کند. دارندگان توکن ADA می‌توانند با استیک کردن دارایی‌های خود در فرآیند اعتبارسنجی شرکت کنند و پاداش بگیرند که منفعت دوسویه برای کاربران و شبکه ایجاد می‌کند.
امنیت بالا
بر خلاف سایر بلاک چین‌ها که برای هر توکن جدید نیازمند قرارداد هوشمند جداگانه هستند؛ کاردانو توکن‌ها را به عنوان موجودیت بومی شبکه در نظر می‌گیرد. این ویژگی آسیب‌های امنیتی را کم می‌کند بطوریکه تا کنون شبکه کاردانو مورد هیچ حمله هکری قرار نگرفته است. این اعتبار باعث روی آوردن کاربران به این شبکه شده است.
قابلیت پیش‌بینی تراکنش‌ها
در شبکه کاردانو، کاربران قبل از انجام تراکنش می‌دانند چه هزینه‌ای باید بپردازند و پس از ارسال موفقیت، تراکنش تضمین شده است. این خاصیت یک برتری نسبت به شبکه‌هایی مثل اتریوم دارد که کارمزدهای آن دائما تغییر می‌کند.
کاربردهای واقعی
کاردانو از معدود پلتفرم‌هایی است که توسط سازمان‌های مهم و کشورها پذیرفته شده است. سازمان بهداشتی جهانی برای جلوگیری از پخش شدن داروهای تقلبی از اعتبارسنجی توکن کاردانو استفاده کرده است. این شبکه قابلیت خود را در توکنیزه کردن دارایی‌های واقعی نیز نشان داده است و به کمک ثبت متادیتاها روی بلاک چین، امکان ایجاد توکن برای دارایی‌های فیزیکی ایجاده کرده است. این ویژگی به گسترش صنعت بلاک چین در اقتصاد جهانی کمک خواهد کرد.
استیکینگ
با استیک کردن ارز ADA، کاربران نه تنها امکان تصمیم‌گیری در شبکه را پیدا می‌کنند؛ بلکه می‌توانند پاداش بگیرند. این مشارکت باعث ایجاد حس تعلق در کاربران کاردانو و هم‌زمان پیشرفت و امنیت شبکه می‌شود و تضمین کننده منافع هم‌زمان توسعه‌دهندگان و کاربران است. خیلی از افراد ممکن است آشنایی کافی با فرآیند استیکینگ نداشته باشند؛ از این رو پیش از این مقاله استیکینگ ارزدیجیتال چیست؟ را آماده کرده‌ایم. برای مطالعه بیشتر می‌توانید به آن مراجعه کنید.
سخن آخر
آینده کاردانو در گرو پیشرفت تکنولوژی این شبکه و اعتماد بیشتر کاربران و توسعه‌دهندگان به آن است؛ یعنی همان مرحله آخر نقشه راه این شبکه و پروژه‌های آن. در حال حاضر کاردانو در دنیای رمزارزها جایگاه خود را پیدا کرده‌است و با ظهور پروژه‌های نوآورانه، این جایگاه مستحکم‌تر نیز خواهد شد. سرمایه‌گذاری روی رمزارزهای این شبکه و استفاده از خدمات دیفای و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز آن، تصمیمی است که می‌تواند شما را در آینده کاردانو سهیم کند. ما در وبلاگ بیت ۲۴، اخبار کاردانو را پوشش می‌دهیم و شما را از آخرین تحولات این شبکه آگاه می‌کنیم.
