عرضه اولیه فارم چیست؟
از زمان پیدایش ارزهای رمزنگاری شده در سال 2009، تحولات قابلتوجهی در رویدادهای جذب سرمایه رخ داده است. برای مثال، قبل از ظهور عرضه اولیه فارم یا عرضه اولیه کوین (ICO)، پروژهها به شدت به پشتوانه سرمایهگذاری خطرپذیر (Venture Capitalist) متکی بودند که فرایندی کند و دستوپاگیر دارد و برای پروژههای مبتنی بر بلاک چین بیش از حد طولانی است. برای حل این مشکل، صرافیها پا به میدان گذاشتند تا به پروژهها کمک کنند به شکل امن و شفاف سرمایه مورد نیاز خود را جذب کنند.
ابداع روش عرضه اولیه کوین در سال 2013، انقلابی در صنعت ارزهای دیجیتال به پا کرد و به سرمایهگذاران خرد اجازه داد که در عرضههایی مشابه عرضه اولیه عمومی (IPO) که مختص بازارهای سهام است، شرکت کنند. روش عرضه اولیه کوین فرایند جذب سرمایهگذاران خطرپذیر را به شدت کوتاه کرد. برای مثال، در ICO اتریوم در سال 2014، ظرف مدت کوتاهی بیش از 18 میلیون دلار سرمایه برای اتریوم جذب شد. در این عرضه، قیمت اتریوم تنها 3 سنت بود. از آن زمان به بعد، انواع جدیدی از عرضه کوین و توکن ایجاد شده است و عرضه اولیه مزرعه یکی از آخرین مدلهای ابداع شده است.
عرضه اولیه مزرعه روشی برای پیشفروش یا توزیع توکن است که توسط یک پلتفرم مبادله غیر متمرکز مثل یک دکس (صرافی غیرمتمرکز) اجرا میشود. همچنین، گاهی رویداد عرضه اولیه فارم (مزرعه) به جای صرافیهای غیر متمرکز در وبسایت خود پروژه یا یک پلتفرم دیگر برگزار میشود. سیستم IFO عرضه اولیه فارم با عرضه اولیه کوین (ICO) و عرضه اولیه صرافی (IEO) متفاوت است زیرا Initial Farm Offering بر فارم نقدینگی (Liquidity Farming) متکی است.
فارم نقدینگی به چه معناست؟
فارم نقدینگی که استخراج نقدینگی (Liquidity Mining) نیز نامیده میشود تا حدی شبیه استیک کردن (Staking) است. صرافیهای غیر متمرکز دفتر سفارشات (Orderbook) ندارند و سفارشهای خرید و فروش کاربران را به هم متصل نمیکنند. خرید و فروش در دکسها با کمک چیزی به نام بازارساز خودکار (Automated Market Maker) امکانپذیر میشود. در سیستم بازارساز خودکار، شما میتوانید داراییهای دیجیتال را معامله کنید بدون اینکه لازم باشد صرافی یک خریدار یا فروشنده برای پر کردن معامله پیشنهادی شما پیدا کند. در عمل، شما در اینجا با تریدرهای دیگر معامله نمیکنید بلکه با استخر نقدینگی (Liquidity Pools) معامله میکنید.
این استخرهای نقدینگی با وجوه قفل شده توسط سایر کاربران پر میشوند. این کاربران را تأمینکننده نقدینگی (Liquidity Provider) مینامند. آنها در مقابل ارزهای دیجیتالی که در استخر نقدینگی سپردهگذاری میکنند توکن تأمین نقدینگی یا LP Token دریافت میکنند. سپس از توکنهای LP برای مطالبه کردن سهم خود از استخر و سهمی از کارمزد معاملات استفاده میکنند. حال، استراتژی خاص عرضه اولیه فارم (مزرعه) این است که از این توکنهای به دست آمده از تأمین نقدینگی برای خرید در IFO عرضه اولیه فارم استفاده میشود.
ساز و کار IFO چگونه است؟
مکانیسم یک عرضه فارم اولیه به پلتفرمی که میزبان این رویداد جذب سرمایه است بستگی دارد. در یک عرضه اولیه مزرعه، تیم پروژه از صرافی غیر متمرکز درخواست میکند پروژه آنها را برای انجام Initial Farm Offering لیست کند. در این مرحله، مسئولان DEX تمام دادههای پروژه را دریافت کرده و مطالعه اولیه را انجام میدهند. هدف از این مطالعه امکانسنجی پروژه، بررسی امنیتی و سنجش میزان علاقه و توجهی است که میتواند در جامعه کاربران آن پلتفرم برانگیزد.
چیزی که باید به خاطر بسپاریم این است که صرفنظر از اینکه فرایند بررسی آنها چقدر سختگیرانه و کامل است، همیشه ممکن است آسیبپذیریها یا ضعفهایی نادیده بماند؛ بنابراین، به عنوان یک سرمایهگذار باید تحقیقات خودتان را در مورد پروژه انجام دهید. تصمیمات مالی هرگز نباید بر اساس چیزی که از دیگران میشنوید گرفته شوند. موضوع دیگری که باید به خاطر داشته باشید این است که عرضه اولیه فارم (مزرعه) مدت محدودی دارد و شما باید از قبل آماده باشید.
برای شرکت در عرضه فارم اولیه، تنها کاری که باید انجام دهید این است که در استخر نقدینگی تعیینشده توسط پلتفرم میزبان به عنوان یک تأمین کننده نقدینگی مشارکت کرده و در مقابل قفل کردن جفت ارز مربوطه LP Token به دست بیاورید. مثلاً اگر جفت ارز تعیین شده Cake و BNB باشد با خرید ارز کیک و ارز بومی بایننس شروع میکنید. سپس آنها را به عرضه فارم اولیه متعهد کنید. این کار را Commit کردن نیز میگویند. پس از برگزاری عرضه اولیه مزرعه میتوانید توکنهای خریداری شده در عرضه اولیه فارم IFO را مطالبه کنید و وجوه خرج نشده نیز به شما بازگردانده میشود.
روش فروش Overflow به چه معناست؟
به طور کلی، در هر عرضه فارم اولیه، شما هرچه بیشتر سرمایهگذاری کنید، توکن بیشتری به دست خواهید آورد و هر چیزی را که خرج نشود، پس خواهید گرفت. در روش «سرریز» یا “Overflow”، کاربران میتوانند هرچقدر که بخواهند در Initial Farm Offering سرمایهگذاری کنند و توکن نهایی تخصیص داده شده به آنها بر اساس میزان سرمایه آنها به نسبت کل وجوهی که توسط سایر کاربران وارد شده، تعیین میشود. با پایان فروش، وقتی کاربران توکنهای خریداری شده خود را مطالبه کنند، وجوه باقیمانده را پس خواهند گرفت.
در سوی مقابل، این امکان وجود دارد که هیچ توکنی دریافت نکنید؛ اگر در مقایسه با کل مبلغ تعهد شده توسط دیگران، شما توکن تأمین نقدینگی بسیار کمی را Commit کنید، ممکن است سهم شما در مقایسه با کل سرمایه جمع شده آنقدر جزئی باشد که حتی واجد شرایط دریافت بخش کوچکی از توکنهای فروخته شده در عرضه اولیه فارم (مزرعه) نیز نباشید. در چنین حالتی، شما همچنان میتوانید تمام توکنهای LP را که متعهد شدهاید، از عرضه اولیه مزرعه پس بگیرید. مثالی از توضیحات بالا را در جدول زیر مشاهده میکنید.
تعداد کل توکنهایی که برای فروش گذاشته شدهاند | 8,000,000 |
قیمت هر توکن | 0.10 دلار |
سرمایه هدف | 800,000 دلار |
سرمایه سپرده شده | 8,000,000 دلار |
سرمایهگذاری شما | 1,000 دلار |
درصد سهم شما از کل سرمایه سپرده شده | 0،0125 درصد |
تعداد توکنهای اختصاص داده شده به شما | 1,000 |
هزینه کل توکنهای اختصاص داده شده به شما | 100 دلار |
سرمایه بازگردانده شده به شما | 900 دلار |
سرريز در عرضه اولیه مزرعه
پس از لیست شدن یک پروژه، فارمرها (کاربرانی که تأمین نقدینگی کردهاند) این گزینه را دارند که پروژه را بررسی کرده و توکنومیک آن را ببینند، یعنی اینکه چه تعداد توکنی برای فروش گذاشته شده است، و مبلغ موردنظر پروژه برای جذب سرمایه چقدر است. در اینجا، کاربران باید با مفهومی مرتبط با IFO عرضه اولیه فارم به نام Spillover (به معنای سرريز) آشنا باشند.
برای مثال، اگر پروژه 2 میلیون دلار پول میخواهد تیم توسعهدهنده به آن اشاره میکند و در اطلاعات عرضه اولیه مزرعه ذکر خواهد شد. وقتی جذب سرمایه به این مقدار رسید، قرارداد هوشمند پروژه که مسئول کنترل مزرعه استخراج نقدینگی ایجاد شده برای پروژه است، شروع به تخصیص توکنهای Initial Farm Offering به کاربرها (Farmers) به نسبت سرمایهگذاری آنها میکند و برای این کار کل مبلغ جمعآوری شده در طول IFO عرضه اولیه فارم را لحاظ میکند.
در نتیجه اگر پروژهای به دنبال جذب 2 میلیون دلار سرمایه در عرضه اولیه فارم (مزرعه) باشد اما تنها 1 میلیون دلار جمعآوری کند، و اگر فارمری در این پروژه با 100,000 دلار سرمایهگذاری وجود داشته باشد، اتفاقی که میافتد این است که مشارکت او 50 درصد کاهش مییابد، یعنی به همان نسبت درصدی باقیمانده برای رسیدن به کل سرمایه موردنظر (نسبت 1 میلیون به 2 میلیون دلار).
به این ترتیب، مفهوم Overflow به دنبال این است که مشارکت در استخر ییلد فارمینگ پروژه را کنترل و تعدیل کند و از رقیق شدن پاداشها در دست عده اندکی از کاربران جلوگیری شود. این استراتژی کمک میکند تزریق سرمایه به پروژه غیر متمرکز باشد و عدم تمرکز پروژه در آینده حفظ شود. در نظر داشته باشید که اگر کل سرمایه مورد انتظار عرضه اولیه مزرعه تأمین نشود، توسعه پروژه متوقف نخواهد شد، صرفاً به این معناست که توکنهای کمتری توزیع میشود.
عرضه فارم اولیه چه انواعی دارد؟
دو نوع عرضه فارم اولیه به نام فروش نامحدود و فروش پایه وجود دارد. معمولاً در دکسها امکان شرکت همزمان در هر دو نوع فروش وجود دارد اما شرایط هرکدام اندکی متفاوت است و شما بسته به میزان سرمایهگذاری خود در این مورد تصمیم خواهید گرفت. همچنین، گاهی درصد توکنهایی که برای فروش ساده و فروش نامحدود اختصاص داده شده، متفاوت است.
- فروش نامحدود: در اینجا هیچ محدودیتی در تعداد توکنهایی که یک سرمایهگذار میتواند در عرضه اولیه مزرعه بخرد وجود ندارد. اما ابتدا باید یک کارمزد از پیش تعیین شده برای مشارکت در IFO عرضه اولیه فارم پرداخت شود.
- فروش پایه (Basic Sale): در این نوع، هیچ محدودیتی در تعداد توکنهایی که یک سرمایهگذار میتواند بخرد وجود دارد. ویژگی خاص این نوع عرضه این است که هیچ کارمزد اولیهای برای مشارکت در عرضه اولیه فارم دریافت نمیشود.
علاوه بر این، بسته به پلتفرم ممکن است حداقل و حداکثر سرمایهای برای ورود به Initial Farm Offering وجود داشته باشد. برای مثال، در صرافی پنکیک سواپ، حداقل میزان سپردهگذاری 10 دلار و حداکثر مقدار برای مشارکت در مدل فروش ساده 100 دلار تعیین شده است. برای مشارکت در فروش نامحدود، حداکثر میزانی مشخص نشده است. در بیشتر مواقع، این امکان وجود دارد که در هر دو نوع فروش به طور همزمان شرکت کنید.
عرضه اولیه فارم برای NFTها چگونه است؟
ان اف تی (NFT) یا توکن غیر مثلی است. این داراییهای دیجیتال در فضای کریپتو بسیار مقیاسپذیر و محبوب هستند. ان اف تی ها به لطف ویژگیهای خود غیرقابلتغییر هستند اما میتوان با آنها تراکنش انجام داد. آنها در حال حاضر، عمدتاً برای مالکیت آثار هنری و داراییهای مربوط به کریپتوکارنسیها استفاده میشوند. همچنین NFT میتواند نماینده یک دارایی دنیای واقعی مثل یک خانه یا اتومبیل باشد. قرار داشتن ان افی تی ها روی بلاک چین نیز باعث امنیت بالای آنها میشود.
اما چگونه میتوانیم اقدام به فارم ان اف تی کنیم؟ ساده است. وقتی یک کاربر روی قرارداد هوشمند یک دکس یا پلتفرم دیفای عملیاتی مانند سرمایهگذاری یا استیک را انجام میدهد در مقابل سود میگیرد. اما برخلاف موارد قبلی IFO عرضه اولیه فارم که قرارداد هوشمند با توکن به کاربران پاداش میدهد، در عرضه فارم اولیه ان اف تی، آنها به عنوان پاداش NFT میدهند. این توکن غیر قابل تعویض سپس برای مشارکت در رویداد فروش استفاده میشود.
عرضه اولیه مزرعه چه مزایا و معایبی دارد؟
عرضه اولیه فارم (مزرعه) مزایا و معایبی دارد. برخی از ویژگیهای این رویدادهای فروش به نیازهای شما یا پلتفرم میزبان، بستگی دارند. ما اینجا لیستی از رایجترین مزایا و معایب Initial Farm Offering را فراهم کردهایم.
مزایای کمپینهای IFO:
- کاربرانی که در عرضه اولیه فارم سرمایهگذاری میکنند تا حدی مطمئن هستند زیرا پروژه به شکل دقیق توسط صرافی غیرمتمرکز بررسی شده است.
- هیچ واسطهای در این فرایند دخیل نیست. تراکنشها همتا به همتا (P2P) هستند که باعث صرفهجویی در پول میشود.
- تمام تراکنشهای یک IFO عرضه اولیه فارم به لطف غیر متمرکز بودن و ساز و کار دکسها کاملاً شفاف هستند.
- عرضه فارم اولیه به عنوان راهی برای تشویق نقدینگی در جفت ارزهای معاملاتی خاص عمل میکند
- کاربران در مقابل لاک کردن دارایی دیجیتال خود پاداش میگیرند.
معایب کمپینهای IFO:
- به دلیل نوسان پروژههای کریپتو کارنسی، این احتمال وجود دارد که متحمل زیان قابلتوجهی شوند یا پروژه کلاً شکست بخورد. کافی است نگاهی به نوسانات قیمت BTC که بزرگترین ارز بازار است بیندازید تا متوجه منظور ما شوید.
- خطراتی که در ارتباط با قراردادهای هوشمند و امنیت آنها وجود دارد در مورد عرضه فارم نیز صدق میکند زیرا این نوع عرضه کاملاً مبتنی بر قرارداد هوشمند است.
- اگر پلتفرم IFO عرضه اولیه فارم قابل اعتماد نباشد، ریسک مضاعفی برای سرمایههای شما وجود دارد زیرا ممکن است تحقیقات کافی در مورد پروژه جدید صورت نگرفته باشد
چطور در یک عرضه اولیه مزرعه شرکت کنیم؟
الزاماتی برای مشارکت در یک عرضه اولیه مزرعه وجود دارد اما در مجموع این کار بسیار ساده است.
- ایجاد حساب در صرافی غیر متمرکز. شرط اولیه برای مشارکت در یک عرضه اولیه فارم (مزرعه) این است که در صرافی غیر متمرکز میزبان این رویداد یک حساب کاربری ایجاد کنید.
- خرید جفتارز تعیین شده. گام بعدی خرید جفت ارزی است که آن دکس برای مشارکت در عرضه اولیه مزرعه تعیین کرده است. این جفت ارز معمولاً شامل توکن بومی پلتفرم است. برای مثال شرکت در Initial Farm Offering در دکس پنکیک سواپ مستلزم خرید ارز CAKE و خرید بایننس کوین است.
- دریافت توکن تأمین نقدینگی. برای مشارکت در عرضه فارم اولیه، کاربران باید در استخر تعیینشده نقدینگی فراهم کنند. پس جفتارزی را که در مرحله قبل خریداری کردید در استخر مشخص شده قفل میکنید و در مقابل این کار پس از مدتزمان معینی LP توکن دریافت میکنید.
- سپردهگذاری توکن تأمین نقدینگی. پس از دریافت توکن تأمین نقدینگی آن را برای مشارکت در IFO عرضه اولیه فارم و خرید توکن استارتاپ جدید به دکس میسپارید.
- دریافت توکن پروژه. توکنهای جدید با استفاده از LP توکنهای به دست آمده خریداری میشوند. در نهایت، مدت کوتاهی پس از پایان IFO عرضه اولیه فارم، یک گزینه مطالبه (Claim) ظاهر میشود و کاربران توکنهای خریداری شده خود را دریافت میکنند.
نکاتی در مورد مشارکت در عرضه اولیه فارم
نکته اولی که باید به خاطر داشته باشید این است که معمولاً اگر توکن تأمین نقدینگی خود را قبل از شروع عرضه فارم اولیه دریافت کنید میتوانید آن را تا زمان شروع عرضه اولیه فارم (مزرعه) در صرافی غیرمتمرکز مربوطه استیک کنید و پاداش بگیرید. این استراتژی را کشت سود یا Yield Farming مینامند؛ یعنی شما LP Token به دست آمده از استیک توکنهای خود را دوباره در جای دیگری استیک میکنید و سود مضاعفی دریافت میکنید.
نکته دوم در ارتباط با مشارکت در عرضه اولیه مزرعه این است که در دکسهای معتبری مثل پنکیک سواپ معمولاً پروژهها Sold out میشوند و مبلغی بسیار بیشتر از سرمایه هدف پروژه تأمین میشود؛ بنابراین اگر قصد دارید مقدار هرچه بیشتری از توکن این پروژه جدید را دریافت کنید بهتر است با استیک مبلغ بالاتر در استخر نقدینگی LP Token بیشتری را از قبل آماده داشته باشید. در طول IFO عرضه اولیه فارم کل مبلغ جمع شده تا آن لحظه به صورت درصدی ( Total Raised of Target) نمایش داده میشود. هرچه این درصد بالاتر باشد سهم کاربران از توکنهای IFO پایینتر خواهد بود. شما همیشه میتوانید LP Token خرج نشده را پس از رویداد به کیفتان بازگردانید.
فرایند عرضه اولیه فارم (مزرعه) هم به پروژههای جدید، هم به پلتفرم برگزارکننده Initial Farm Offering و هم به کاربران پلتفرم سود میرساند؛ عرضه اولیه مزرعه به کاربران پاداش فارمینگ اختصاص میدهد و در عین حال استخرهای نقدینگی دارای مشوقی را برای پروژههای جدید فراهم میکند. این سیستم سودهای پایداری برای کاربران تأمین میکند و نقدینگی اولیه برای توکنها را ارائه میدهد. در این میان، توکن بومی پلتفرم نیز سود میبرد؛ مثلاً شرکت در عرضه اولیه مزرعه در پنکیک سواپ مستلزم خرید ارز کیک (CAKE) است.
نکات امنیتی برای شرکت در رویدادهای IFO
نکات امنیتی زیر را برای عرضه اولیه فارم (مزرعه)، عرضه اولیه سکه، و هر نوع عرضه دیگری رعایت کنید:
- در صورت امکان از یک مرورگر جداگانه برای تعامل با قراردادهای هوشمند عرضه اولیه فارم و یک مرورگر دیگر برای کاربردهای روزانه استفاده کنید. این کار مانع از این میشود که بدافزارها از آسیبپذیری در والت شما سوءاستفاده کرده و وجوه آن را خارج کنند.
- مراقب شبکهای که روی آن در IFO عرضه اولیه فارم شرکت میکنید باشید تا از اشتباه هنگام انتقال توکنها بین شبکههای مختلف اجتناب کنید. آدرسهای بایننس اسمارت چین (BSC) و اتریوم (ETH) دقیقاً شبیه هم هستند و اگر این شبکهها را با هم اشتباه بگیرید ممکن است دارایی خود را از دست بدهید.
- در صورت امکان، برای هر پروژه Initial Farm Offering از والت جداگانهای استفاده کنید. به این ترتیب کنترل بهتری روی کوینهای خود دارید.
- پروژه را بهتر بشناسید. ببینید چه کسانی پشت آن هستند و تمام دادههای مرتبط را جمعآوری کنید. اگر قصد مشارکت در پروژهای را دارید، دانستن اینکه هدف آن چیست و در آینده چگونه میخواهد توسعه یابد در تعیین ارزش آن حیاتی است.
کدام پلتفرمها برای برگزاری عرضه اولیه فارم مناسب هستند؟
پلتفرمهای بسیار متنوعی برای برگزاری IFO عرضه اولیه فارم وجود دارد که مشهورترین آنها در زیر فهرست شده است:
- پنکیک سواپ (PancakeSwap) یک پلتفرم دیفای شناخته شده در اکوسیستم بایننس اسمارت چین (BSC) است. گفتنی است که مدل Initial Farm Offering اولین بار در دکس Pancake Swap برگزار شد.
- سوشی سواپ (SushiSwap) یک دکس شناخته شده دیگر در شبکه اتریوم است که گزینههای جذابی برای راهاندازی عرضه اولیه مزرعه دارد. عرضه فارم اولیه در این پلتفرم عرضه اولیه حداقلی سوشی (MISO) نامیده میشود.
- پولکااستارتر (Polkastarter) نیز یک پلتفرم مشهور برای برگزاری عرضه اولیه مزرعه و در اکوسیستم پولکادات (Polkadot) و کوزاما (Kusama) است.
سخن پایانی
ما شاهد گسترش بازار کاریپتوکارنسیها در چند سال اخیر بودهایم. قابلیتهای ارزهای دیجیتال همچنان به خلق فضا برای ظهور پروژههای خوب و جدید ادامه میدهد. برای مثال، اخیراً، موج بازارهای کریپتو به سمت بخش امور مالی غیر متمرکز (DeFi) تغییر مسیر داده است و ترند جدیدی به وجود آمده که کاربران میتوانند تنها با مسدود کردن سرمایه خود در قراردادهای هوشمند مختلف پاداش بگیرند؛ این درآمد منفعل به شکل دیگر ارزهای دیجیتال یا ان اف تی پرداخت میشود. صرافیهای غیر متمرکز (DEX) از این استراتژی استفاده کرده و یک روش نوآورانه فروش اولیه به نام عرضه فارم اولیه را معرفی کردهاند.
با کمک Initial Farm Offering کاربران میتوانند در پیشفروشهای میزبانی شده در صرافیهای غیر متمرکز مشارکت کنند تا توکنها را قبل از لیست شدن در این دکسها به دست بیاورند. یکی از مزایای روش عرضه اولیه فارم (مزرعه) این است که معمولاً DEXها پروژهها را قبل از میزبانی رسمی عرضه اولیه مزرعه آنها بررسی میکنند. اما با وجود این بررسی، موفقیت یا اسکم نبودن آن توکن تضمین نمیشود و کاربران باید همیشه هنگام تصمیمگیری مالی احتیاط لازم را به خرج دهند. ترند دیفای ممکن است تمرکز بازار را به سمت IFO عرضه اولیه فارم هدایت کند و این مدل به طور کامل جایگزین روشهای ICO و IEO شود.
تهیه شده در بیت 24