اتر (Ether) و اتریوم (Ethereum) دو نام آشنا برای فعالان بازار ارزهای دیجیتال هستند. ویتالیک بوترین در سال 2014 (۱۳۹۲) دومین رمز ارز برتر و بلاک چین بزرگ کنونی دنیای کریپتوکارنسی را به صورت رسمی معرفی کرد. اتریوم از همان ابتدا مورد توجه کاربران قرار گرفت و سرمایه گذاران بسیاری را جذب کرد. با وجود این پذیرش گسترده یک نکته مبهم برای برخی کاربران وجود دارد؛ آیا اتر همان اتریوم است؟ در این مقایسه اتر و اتریوم همراه ما باشید.
شبکه و بلاک چین اتریوم چیست؟
اتریوم (Ethereum) یک کامپیوتر عظیم غیرمتمرکز، مبتنی بر بلاک چین، منبع باز و با کارکرد قرارداد هوشمند است. یکی از اهداف خلق آن پشتیبانی از دومین ارز دیجیتال معروف مارکت کریپتو یعنی اتر (Ether) است. شبکه اتریوم به گونه‌ای طراحی شده تا قراردادهای هوشمند و اپلیکیشن‌های ساخته‌شده روی بلاک چین آن بدون قرارگرفتن در معرض کلاهبرداری، از کارافتادگی، کنترل یا هرگونه دخالت اشخاص ثالث به راحتی اجرا شوند.
اتریوم دارای یک زبان برنامه نویسی اختصاصی به نام سالیدیتی (Solidity) است که به توسعهدهندگان در ایجاد اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (DApp) کمک می‌کند. یکی از مهم‌ترین پروژه‌های اتریوم مشارکت شرکت نرم افزاری مایکروسافت با شرکت فناوری نرم افزاری بلاک چین کانسنسیس (ConsenSys) بود که منجر به ارائه بلاک چین اتریوم به عنوان یک سرویس در پلتفرم محاسبات ابری Microsoft Azure شد. به این ترتیب توسعهدهندگان و مشتری‌های سازمانی میتوانند تنها با یک کلیک به محیط توسعه‌دهنده بلاک چین مبتنی بر فضای ابری دسترسی پیدا کنند.
اتریوم در سال 2016 (۱۳۹۴) به دو بلاک چین مختلف به نام اتریوم (Ethereum) و اتریوم کلاسیک (Ethereum Classic) تقسیم شد. بوترین به دلیل هک شدن شبکه و ربودن توکن بومی شبکه (Ether) به ارزش ۵۰ میلیون دلار تصمیم به فورک شبکه گرفت. هکر با استفاده از نقص موجود در یک پروژه شخص ثالث و سوء استفاده از سازمان خودگردان غیرمتمرکز The DAO موفق به این کار شده بود. به هر حال اتریوم با همه فراز و نشیب‌ها توانسته جایگاه دوم را بعد از بیت کوین در بازار ارزهای دیجیتال حفظ کند. البته، منظور از اتریوم در اینجا در اصل اتر (ETH) رمز ارز بومی شبکه است! در ادامه بیشتر تفاوت این دو را بررسی می‌کنیم.
ویتالیک بوترین خالق اتریوم
توجه به این نکته خالی از لطف نیست که منظور از «سرمایه گذاری در اتریوم» یا عبارات مصطلحی که این روزها زیاد می‌شنویم مانند «رمز ارز اتریوم، خرید اتریوم و قیمت اتریوم» همه معادل با سرمایه گذاری روی توکن اتر (Ether) است. هدف ما نیز از مقایسه اتر و اتریوم کشف تفاوت‌ها و آگاهی بیشتر در این زمینه است.
اصطلاحات مهم درباره پروژه اتریوم ؛ Ethereum چه اجزایی دارد؟
اتریوم توسط هیچ نهاد یا شخص ثالثی کنترل نمی‌شود بلکه کدها مسئولیت کنترل شبکه را بر عهده دارند. بنابراین لازم است چندین قطعه کنار هم قرار بگیرند تا اتریوم به‌درستی عمل کند. مولفه‌های مهم در اجرای شبکه اتریوم عبارتند از:
قراردادهای هوشمند
مهم‌ترین هدف ویتالیک بوترین از ایجاد اتریوم، ساخت شبکه‌ای بود که تحت کنترل هیچ شخص ثالثی نباشد و مدیریت و کنترل شبکه صرفا توسط کدهای موجود در قراردادهای هوشمند انجام شود. در این مکانیزم یک سری شروط از پیش مشخص میشود و قرارداد هوشمند طبق این شرط‌ها و بدون دخالت هیچ نهاد بیرونی به طور خودکار اجرا میشود. اسمارت کانترکت‌ها تنها محدود به اتریوم نیستند اما به دلیل کاربردهای فراوانی که در اتریوم دارند بیشتر با نام این پروژه عجین شده‌اند. شبکه بیت کوین هم از قراردادهای هوشمند پشتیبانی می‌کند اما کاربردهای آن در مقایسه با اتریوم بسیار محدود است. در فضای اسمارت کانترکت‌ها، Ethereum بیش از 80 درصد سهم را در اختیار دارد.
بلاک چین اتریوم
بلاک چین جایی است که تاریخچه تمام قراردادهای هوشمند اجرا شده در آنجا ذخیره میشود. صدها نود در سراسر دنیا یک کپی از کل بلاک چین را ذخیره می‌کنند. زمانی که یک قرارداد هوشمند اجرا میشود، هزاران رایانه شروع به پردازش می‌کنند تا از اجرای درست قوانین اطمینان حاصل شود. یک نود شبکه بلاک چین فقط جزئیات تراکنش را ذخیره نمی‌کند بلکه اکانت‌ها، کد و وضعیت قرارداد در آن ذخیره می‌شوند. گره‌ها برای تایید یک تراکنش از مجموعه قوانین یکسانی پیروی می‌کنند و همه با یکدیگر، به طور مستقیم با واسطه، در ارتباط هستند.
ماشین مجازی اتریوم (EVM)
ماشین مجازی اتریوم قراردهای هوشمند را اجرا می‌کند. در واقع اگر قرارداد هوشمند با یک زبان برنامه‌نویسی نوشته شده باشد که برای رایانه قابل خواندن نباشد، آن را به یک زبان قابل خواندن (بایت کد) تبدیل می‌کند. ماشین مجازی اتریوم می‌تواند حداقل 140 کد مختلف با وظایف خاص را اجرا کند.
مکانیزم اثبات کار و اثبات سهام (PoW و PoS)
اتریوم ابتدا بر مبنای گواه اثبات کار شکل گرفت. در این مکانیزم زمانی که یک بلاک حاوی تعدادی تراکنش ایجاد میشود، ماینرها تلاش می‌کنند تا یک مسئله ریاضی مربوط به آن را حل کنند. هنگامی که ماینر مقدار صحیح را پیدا کند، یک مقدار هش در سراسر شبکه برای نودها ارسال میشود تا ماینر صحیح را تایید کنند. در صورتی که اعتبارسنجی ماینر تایید شود، این ماینر در قالب ارز دیجیتال بومی شبکه اتریوم یعنی اتر جایزه دریافت می‌کند. با توجه به اینکه توان محاسباتی و برق مصرفی این مکانیزم مقرون‌به‌صرفه نبود، ویتالیک بوترین با آپدیت مرج (Merge) اتریوم گواه اثبات کار را به گواه اثبات سهام تغییر داد. او پس از انجام موفقیت‌آمیز مرج گفت میزان مصرف برق نتورک Ethereum بیش از 99 درصد کاهش یافته است.
گس فی (Gass Fee)
گس (Gas) واحدی برای اندازه‌گیری تلاش محاسباتی مورد نیاز برای اجرای عملیات در شبکه اتریوم است. از آنجایی که اجرای هر تراکنش اتریوم به منابع محاسباتی نیاز دارد، در ازای انجام هر تراکنش هزینه‌ای از کاربر دریافت میشود که ما آن را با نام گس فی اتریوم یا کارمزد گس می‌شناسیم. کاربران گس فی را با رمز ارز اتر به شبکه پرداخت می‌کنند. نماد گس با Gwei نشان‌داده میشود و معادل با 0.000000001 اتر است.
ارز دیجیتال اتر (ETH)
اکنون احتمالا بهتر میتوانید تفاوت اتر و اتریوم را درک کنید؛ مقایسه اتر و اتریوم نشان می‌دهد ETH بخشی از Ethereum است و پول رایج در این اکوسیستم بزرگ محسوب میشود. برای پرداخت هزینه اعمال مختلف (در قالب گس فی) مثل ساخت و اجرای اسمارت کانترکت یا ایجاد یک تراکنش ساده برای انتقال مقداری توکن به این ارز نیاز داریم. از طرفی عده زیادی صرفا به قصد سرمایه گذاری اقدام به خرید اتر می‌کنند.
کاربردهای بلاک چین اتریوم
با توجه به قابلیت‌ها و مزایای متعدد بلاک چین اتریوم توسعهدهندگان از این بستر برای موارد مختلفی استفاده می‌کنند که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از::
امور مالی غیرمتمرکز (Defi)
دیفای (Decentralized Finance) اصطلاحی برای اشاره به محصولات و سرویس‌های مالی است که در دسترس همه کاربران اتریوم قرار می‌گیرند. هیچ مرجعی حق قطع دسترسی کاربر یا مسدودسازی پرداخت‌ها را ندارد. هر کسی می‌تواند کدهای قرارداد هوشمند را بازرسی کند و هیچ خطای انسانی اتفاق نمی‌افتد. همه سرویس‌ها به طور خودکار و تحت کنترل کدها اجرا می‌شوند. در امور مالی سنتی ممکن است با خطاهایی مانند موارد زیر مواجه شویم، مواردی که در دیفای وجود ندارند:
- محرومیت فرد از استفاده خدمات مالی
- احتمال صدور دستور ممانعت از دریافت
- محدودیت معاملاتی به ساعت‌هایی خاص در هر منطقه
- تعطیلی بازار مالی به درخواست نهادها و دولت‌های متمرکز
اما در سیستم امور مالی غیرمتمرکز چنین مشکلاتی هرگز وجود ندارد. در دیفای نگهداری و کنترل دارایی بر عهده خود کاربر است، انتقال وجه فقط چند دقیقه زمان می‌برد، هر کسی می‌تواند از DeFi استفاده کند و بازارهای مالی غیرمتمرکز همیشه باز هستند. به علاوه کاربر می‌تواند به راحتی از هر گوشه دنیا به یک مکان مورد نظر پول ارسال کند، می‌تواند با سپردن وثیقه یا حتی بدون وثیقه وجوه مورد نظرش را قرض بگیرد، ارز دیجیتال و توکن ترید کند و بیمه بخرد.
توکن های غیرمثلی (NFT)
ان اف تی (NFT) توکنی مربوط به یک آیتم منحصربه‌فرد است و همانند توکن‌های همتا نظیر خود اتر (ارز ETH) قابل تعویض نیست. NFTها وسیله‌ای برای ارزش‌گذاری آثار هنری، موسیقی و دیگر اشیا و دارایی‌ها در دنیای دیجیتال هستند. توکن‌های غیرمثلی در هر زمان فقط یک مالک دارند، نمی‌توان آن‌ها را کپی کرد و هیچ‌وقت دو ان‌اف‌تی مشابه وجود ندارند. توکن‌های غیرقابل تعویض با هر چیزی که روی پلتفرم اتریوم ساخته میشود، سازگار هستند.
سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO)
دائو (Decentralized Autonomous Organization) تحت مالکیت و مدیریت خود اعضای سازمان هستند و بر اساس قراردادهای هوشمند عمل می‌کنند. یک سازمان خودگردان غیرمتمرکز مبتنی بر اینترنت است و خزانه‌های داخلی آن بدون اجازه اعضای گروه قابل دسترسی نیست. برای اطمینان از مشارکت همه اعضا، تصمیم‌های سازمان بر مبنای پروپزال‌ها و آرای اعضا اتخاذ میشود. در یک دائو مدیر اجرایی یا مدیر ارشد مالی وجود ندارد. تمام قوانین به صورت کد ارائه میشود و همه فعالیت‌ها شفاف و به شکل دموکراتیک اجرا میشود. در صورت نیاز به هرگونه تغییر، آراء اعضا به طور خودکار اخذ و جمع‌آوری میشود. سازمان‌های خیریه، موسسات سرمایهگذاری خطرپذیر (VC) و شبکه‌های فریلنسینگ نمونه‌هایی از دائو هستند.
ارز دیجیتال اتر چیست؟ تفاوت اتر و اتریوم چیست؟
تا اینجا متوجه شدیم که اتریوم یک کامپیوتر غیر متمرکز و توزیع شده با کاربردهای فراوان است. حالا با مقایسه اتر و اتریوم ببینیم ارز اتر چیست؟ اگرچه اتریوم تحت مالکیت و مدیریت هیچ شخص یا گروه خاصی نیست اما فعالیت برنامه‌ها و سرویس‌های مرتبط با شبکه نیازمند یک قدرت محاسباتی است. قطعا این قدرت محاسباتی رایگان به‌دست نمی‌آید و اینجا است که نقش اتر مشخص میشود. ETH یک دارایی دیجیتال و شبیه به اوراق بهادار و اوراق قرضه در بازارهای مالی سنتی و راه‌حلی برای پرداخت در شبکه Ethereum است. ارز دیجیتال اتر مانند پول نقد عمل می‌کند و برای تایید یا پردازش تراکنش‌ها به شخص ثالث نیاز ندارد.
در مقایسه اتر و اتریوم، اتر را به سوخت مورد نیاز اپلیکیشن‌ها برای فعالیت روی شبکه غیر متمرکز اتریوم نسبت می‌دهند. اجازه دهید با یک مثال موضوع را کمی روشن‌تر کنیم. فرض کنید از طریق یک اپلیکیشن روی شبکه Ethereum میتوانید یادداشت‌های ساده‌ای را ایجاد، اصلاح و حذف کنید. نرم افزار برای انجام هر یک از این وظایف به قدرت پردازشی شبکه نیاز دارد. بنابراین برای اینکه بتوانید در هر زمان تغییرات مورد نیاز خود را اعلام کنید ملزم به پرداخت وجه برای تامین هزینه‌های پردازش می‌شوید. اتر همان توکنی است که ملزم به پرداختش هستید. بنابراین ارز ETH یک «سوخت دیجیتال» است که به بلاک چین اجازه می‌دهد تغییرات مورد نیاز شما را اعمال کند. کارمزد تراکنش اتر در شبکه اتریوم با توجه به مقدار توان محاسباتی لازم برای هر سرویس، متفاوت است.
کاربرد ارز دیجیتال ETH فراتر از سوخت Ethereum
اگر کاربردهای شبکه اتریوم را کنار بگذاریم و آن را یک بلاک چین عادی مثل بیت کوین ببینیم، ارز ETH کاربردی مشابه BTC پیدا می‌کند. افراد زیادی صرفا برای انتقال ارزش از اتر استفاده می‌کنند، بدون این که روی این شبکه قرارداد هوشمند یا دی‌اپ اجرا کنند. برخی نیز آن را به چشم یک سرمایه گذاری پرسود می‌بینند، چرا که توسعه اتریوم و گسترش میزان استفاده از آن با قیمت ارز بومی شبکه رابطه مستقیم دارد. اتر به عنوان دومین ارز دیجیتال برتر بازار از نظر مارکت کپ، مدت‌ها است شکل یک دارایی ذخیره ارزش را به خود گرفته است.
استاندارد توکن ERC20 اتریوم
توکنی که در شبکه اتریوم ایجاد میشود باید قابلیت‌های زیادی داشته باشد. به طور مثال توکن باید نمایانگر امتیاز یا مهارت فرد در یک بازی آنلاین باشد، بتوان از آن به عنوان یک دارایی مالی برای سهام شرکتی خاص استفاده کرد یا اینکه عملکردی مشابه ارزهای فیات داشته باشد. اینجا است که اتریوم از یک استاندارد قوی به نام استاندارد ERC20 استفاده می‌کند.
این نام بر گرفته از عبارت “Ethereum Request for Comments” و یک استاندارد توکن است که API را برای توکن‌ها در قرارداد هوشمند اجرا می‌کند. از استاندارد ERC20 برای ایجاد توکن‌های مثلی (Fungible Tokens) استفاده میشود. بر خلاف توکن‌های غیرمثلی (NFT) هر توکن مثلی ارزش و مشخصات کاملا برابری با هم‌نوع خود دارد. مثلا یک اتر از هر لحاظ دقیقا برابر با سایر اترها است.
چطور ارز دیجیتال اتر را نگه داریم؟
برای ذخیره ارز دیجیتال اتر به کیف پول اتریوم نیاز داریم. اکثر والت‌های کریپتویی از ETH پشتیبانی می‌کنند. انواع ابزارهای ذخیره‌سازی و مدیریت رمز ارزها شامل والت‌های سخت افزاری (Hardware Wallets)، کیف پول‌های نرم افزاری قابل اجرا روی دسکتاپ و موبایل (Desktop & Mobile Wallets)، والت‌های کاغذی (Paper Wallets) و کیف پول‌های وب (Web Wallets) هستند. دو گزینه بسیار محبوب تراست والت (نرم افزاری) و لجر نانو ایکس (سخت افزاری) هستند.
ارز دیجیتال اتر را از کجا بخریم؟
اگر قصد سرمایه گذاری در اتر دارید روش‌های مختلفی برای خرید آن وجود دارند. سریع‌ترین راه ثبت نام در یک صرافی ارز دیجیتال ایرانی نظیر بیت 24 و ثبت سفارش در آن است. میتوانید خرید خود را به صورت مستقیم (OTC) انجام بدهید یا در یک بازار معاملاتی (P2P) سفارشی بر اساس قیمت دلخواه خود ثبت کنید. برای یادگیری نحوه خرید و فروش ارز دیجیتال در صرافی بیت 24 روی این لینک کلیک کنید.
مقایسه اتر و اتریوم
درست مثل هواپیمایی که به سوخت نیاز دارد، اتریوم هم برای فعالیت نیازمند سوخت است. اتر به منزله سوخت اتریوم است و مشابه با سوخت‌های فسیلی قابل خرید و فروش است. ارزش و قیمت اتریوم یا همان اتر بر اساس قانون عرضه و تقاضا تعیین میشود و به همین خاطر در نوسان است. از لحاظ فنی اتر در حکم یک مشوق برای توسعهدهندگان و ماینرها است تا کارآمدی و ایمنی شبکه را تامین کنند.
تفاوت های اصلی بین اتر و اتریوم
- مقایسه اتر و اتریوم نشان می‌دهد که اتریوم به شبکه اشاره دارد درحالی که اتر به عنوان یک نوع پول دیجیتال سوخت مورد استفاده برای تامین انرژی این شبکه است.
- شبکه اتریوم خرید و فروش نمی‌شود، اما اتر قابل خرید و فروش است.
- اتریوم یک پلتفرم نرم افزاری مبتنی بر بلاک چین و قابل برنامه‌ریزی است و اتر یک دارایی رمزنگاری شده است.
- شبکه اتریوم کاربردهای مختلفی دارد، اتر هم همینطور؛ در حالی که از اتر به عنوان سوخت عملیات روی بلاک چین استفاده میشود، عده‌ای از آن به عنوان ابزاری برای انتقال پول و ارزش هم بهره می‌برند. عده‌ای دیگر ETH را به چشم یک سرمایه گذاری می‌بینند که با بزرگتر شدن پروژه Ethereum ارزش آن بیشتر میشود.
سخن پایانی ؛ آیا اتر همان اتریوم است؟
با مقایسه اتر و اتریوم فهمیدیم که منظور از یک‌سری اصطلاحات رایج مانند سرمایه گذاری در اتریوم یا خرید و فروش اتریوم، در حقیقت سرمایه گذاری روی ارز دیجیتال اتر (ETH) است. ممکن است عده زیادی این دو را به جای یکدیگر به‌کار ببرند، اما در عمل آن‌ها یکی نیستند. اتریوم یک شبکه و غیر قابل خرید و فروش است اما اتر توکن بومی بلاک چین اتریوم و راهی برای پرداخت هزینه‌ها و کارمزد تراکنش‌ها است. اتر در این سال‌ها عملکرد موفقی داشته است و استقبال طرفدارن موجب شده تا پابه‌پای بیت کوین در صدر جدول برترین رمز ارها قرار بگیرد.
تهیه شده در بیت 24
