کلاهبرداری پامپ و دامپ در بازار ارز دیجیتال چیست و چطور اجرا می‌شود؟

پامپ (Pump) و دامپ (Dump) روشی غیر قانونی در بازارهای مالی است و فقط به حوزه ارز دیجیتال محدود نمی‌شود. اما در حال حاضر با توجه به گسترش فضای آنلاین و مخصوصا رایج شدن ارزهای دیجیتال رمزنگاری شده، این روش در مقایسه با قبل نزد کلاهبرداران بسیار رایج‌تر شده است. متاسفانه نبود چارچوب مقررات و قوانین نظارتی برای حوزه کریپتوکارنسی سبب شده الگوی کلاهبرداری پامپ و دامپ ارزهای دیجیتال به شدت مورد توجه کلاهبرداران قرار بگیرد.

به دلیل وجود فضای دیجیتال، افراد به راحتی سرمایه خود را در این فضا قرار داده و معامله‌گری انجام می‌دهند. دیجیتالی شدن بسیاری از سرمایه گذاری‌ها محیط را برای ورود افراد کلاهبردار بسیار راحت‌تر از قبل کرده است. در حال حاضر به جرات می‌توان بازار ارزهای دیجیتال را مستعدترین فضا برای فعالیت این افراد کلاهبردار مخصوصا با روش پامپ و دامپ ارز دیجیتال دانست.

پامپ و دامپ طرحی برای دستکاری بازار است که یک سری افراد خاص به کمک آن از روش‌های ناجوانمردانه به دنبال کسب سود هستند. در این مطلب، معنی و منظور از اصطلاح پامپ و دامپ را تعریف کرده و به معرفی الگو و نشانه های تشخیص این نوع کلاهبرداری می‌پردازیم.

منظور از اصطلاح پامپ و دامپ یعنی چه؟

هدف Pump & Dump به عنوان یکی از روش های کلاهبرداری با ارزهای دیجیتال دستکاری بازار است که طی دو مرحله انجام می‌شود:

• افزایش ناگهانی قیمت یک دارایی، که به سودآوری بالا برای افراد آغازکننده آن منجر می‌شود.
• ریزش شدید قیمت یک دارایی به خاطر فروش گسترده، که ضرر و از دست رفتن پول سرمایه گذاران جدید را به همراه دارد.

بنابراین باید بسیار مراقب این اتفاقات باشید. اما از آنجایی که پامپ و دامپ توسط سوداگران از طریق ایجاد احساسات کاذب و اشتباه درباره رشد بازار با هدف گرفتن پول دیگر سوداگران انجام می‌شود، امکان تشخیص آن وجود دارد.

در این مطلب، در ساده‌ترین حالت ممکن به توضیح جزئیات کلاهبرداری Pump & Dump در انواع بازارهای مالی از جمله ارز دیجیتال و خصوصا بازارهای لیکوییدی که دستکاری آن‌ها راحت‌تر است، می‌پردازیم. بنابراین می‌توان گفت که پامپ و دامپ بیشتر در آلت کوین‌ها، مخصوصا آن‌هایی که بازار کوچکتری دارند، اتفاق می‌افتد و انجام آن در بازار بیت کوین پیچیدگی بیشتری دارد.

کلاهبرداری پامپ و دامپ چگونه اجرا می‌شود؟

پامپ و دامپ زمانی اتفاق می‌افتد که گروهی از سرمایه‌ گذاران دانه‌درشت، یک شرکت سرمایه‌ گذاری یا به طور کلی فرد یا گروهی که دارای سرمایه زیادی هستند تصمیم می‌گیرند به طور مصنوعی و غیر واقعی قیمت یک کالا، ارز یا سهام را بالا ببرند. این افراد حجم زیادی از آن دارایی را از قبل خریداری کرده‌اند (مرحله انباشت، طبق تصویر زیر) و با بالا بردن قیمت سود هنگفتی به دست خواهند آورد. الگوی کلاهبرداری پامپ و دامپ در ارز دیجیتال نیز دقیقا همینطور است. مراحل انجام این برنامه کلاهبرداری بسیار ساده است:

1. شما یک دارایی را می‌خرید.
2. سپس دارایی مورد نظر را با صحبت درباره پتانسیل‌های تکنیکال آن تبلیغ می‌کنید.
3. منتظر ورود دیگر افراد می‌شوید.
4. دارایی را می‌فروشید.
5. دوباره با یک دارایی دیگر کار را شروع می‌کنید.

چه کسی قادر به انجام این کار است؟ هر کسی که توانایی دستکاری نظر تعداد زیادی از افراد و شرافت کمی داشته باشد! تعدد پامپ و دامپ در حوزه رمز ارزها بیشتر است، اما امکان اجرای آن حتی در بازارهای بزرگ هم وجود دارد. در این حالت، صندوق‌های سرمایه گذاری بزرگ این طرح را در مقیاس کشوری انجام داده و با برپایی کمپین‌های تبلیغاتی بزرگ از طریق رسانه‌های تحت کنترل خود، به شورت و لانگ کردن روی آینده کشور می‌پردازند.

ایده پامپ و دامپ به معنای انتخاب یک دارایی با ویژگی‌های قابل توجه و سپس تبلیغ آن از طریق یک کمپین تبلیغاتی است. این کار با هدف تبدیل کردن آن دارایی به طعمه‌ای برای جذب سرمایه گذاری‌های بیشتر انجام می‌شود، در حالی که خود گردانندگان کمپین، پیشتر مقادیر بالایی از آن دارایی را در قیمت‌های بسیار پایین خریداری کرده‌اند.

از طرفی هم، کمپین تبلیغاتی باید از جذب مخاطبان بزرگ اطمینان حاصل کرده و برای ایجاد فومو یا همان ترس از دست دادن یا فومو (FOMO)، باعث تشویق فعالیت بیشتر در بازار شود که در نتیجه به خاطر تقاضای بالا برای آن دارایی، افزایش قیمت را در پی دارد. حالا اگر در این مرحله سیگنال‌های فاندامنتال دیگری هم این رشد را همراهی کنند که چه بهتر.

در این حالت، افراد بیشتری در بازار مشارکت کرده و با افزایش ورود نقدینگی، خصوصا اگر خرید آن دارایی محدود باشد، رشد قیمت بیشتر خواهد بود. کل این کار به خاطر افزایش قیمت تا جای ممکن، پامپ نام دارد. زمانی که قیمت به میزان مطلوب گردانندگان کلاهبرداری پامپ و دامپ برسد، پوزیشن‌های خود را لیکوئید و نقد کرده و از بازار خارج می‌شوند.

در این مرحله، عرضه دارایی بسیار بیشتر از تقاضای آن شده و قیمت آن شروع به کاهش خواهد کرد. در نتیجه، سرمایه گذارانی که به تازگی دارایی مورد نظر را خریداری کرده‌اند، با ضرردهی بالایی مواجه می‌شوند. البته افرادی که زمان بیشتری در بازار بوده‌اند، ضرردهی‌های کم و بیش قابل توجهی (بیشتر یا کمتر از 50 درصد به طور متوسط) خواهند داشت و ضرردهی بقیه افراد بسته به واکنش‌شان به بازار، متغیر خواهد بود. در هر صورت، تنها افرادی که پیش از افزایش قیمت به خرید دارایی اقدام کرده‌اند سودآوری خواهند داشت.

در گذشته، اجرای طرح پامپ و دامپ بسیار دشوار بود. در بسیاری از مواقع، افراد برای انجام یک P&D موفق، مجبور به تماس با تریدرها، ترغیب کارگزاران به شرکت در یک خرید خاص یا حتی انتشار اخبار خارق‌العاده درباره یک شرکت برای افزایش سهام آن بودند. با این وجود، با اختراع کامپیوتر و اینترنت، تحقق این طرح‌ها ساده‌تر شد. امروزه، یک پروپاگندا می‌تواند طی تنها چند دقیقه به چندین بازار و یک خبر به گوش کل جهان برسد که در نتیجه، مومنتم این نقشه بزرگتر خواهد بود. بنابراین برای موفقیت یک برنامه پامپ و دامپ، افراد به حقه‌های دیگری نیاز دارند.

کدام بازارها مستعد پامپ و دامپ هستند؟

پامپ و دامپ معمولا در بازارهایی با عمق کم اتفاق می‌افتد. دارایی‌های که ارزش بازار (مارکت کپ، مجموع سرمایه در گردش) آن‌ها پایین است بیشتر در معرض خطر قرار دارند. به همین دلیل یک یا چند کلاهبردار نمی‌توانند بازار بیت کوین، اتریوم، کاردانو و دیگر رمز ارزهای دارای میلیاردها دلار سرمایه در گردش را پامپ و دامپ کنند و این کار فقط از عهده نهنگ‌ها و صرافی‌های دانه‌درشت کریپتو ساخته است.

با وجود رسیدن ارزش کل بازار کریپتوکارنسی به بالای 2 تریلیون دلار، هنوز در مقایسه با سایر بازارهای مالی جهانی مارکت کپ بسیار پایین‌تری دارد. به همین دلیل حتی بیت کوین با سرمایه در گردش بالای یک تریلیون دلار نیز توسط نهنگ‌های آن، افراد دارای مقدار زیادی از این ارز دیجیتال، درگیر نوسانات قیمت شدید می‌شود. البته این اتفاقی مرسوم است و به عنوان یک فعال بازار کریپتوکارنسی باید به آن عادت کرده باشید. به همین دلیل این رفتار یک نهنگ ارز دیجیتال برخلاف پامپ و دامپ توسط کلاهبرداران «فروش در سقف و خرید در کف» خطاب می‌شود.

روی هم رفته بازارهای با سرمایه در گردش پایین بیشتر در معرض خطر پامپ و دامپ قرار دارند. به همین دلیل کلاهبرداران اغلب سراغ ارزهای دیجیتال دارای مارکت کپ پایین می‌روند؛ هر چه مارکت کپ یک ارز دیجیتال و حجم خرید و فروش در آن کمتر باشد، جمع‌آوری حجم انبوهی از کوین‌ها یا توکن‌های آن از بازار بیشتر قیمت را تحت تاثیر قرار می‌دهد. یک معیار تاثیرگذار دیگر قیمت هر واحد است که البته در مقایسه با سرمایه در گردش تاثیر کمتری در موفقیت پامپ و دامپ یک ارز دیجیتال توسط کلاهبرداران دارد. مثلا در مارکت کریپتوکارنسی، توکنی با قیمت کمتر از 1 سنت در مقایسه با توکنی با قیمت بالای 20 دلار بیشتر در معرض تاثیرپذیری از پامپ و دامپ قرار دارد.

یک نکته بسیار مهم دیگر توجه به اعتبار یک دارایی (در این مطلب منظور یک ارز دیجیتال) است. کلاهبرداران در بیشتر مواقع به جای تمرکز روی یک رمز ارز از قبل موجود (با سرمایه در گردش پایین) خود یک توکن (ارز دیجیتال فاقد بلاک چین اختصاصی که بسیار راحت ایجاد می‌شود) درست می‌کنند. کل عرضه این توکن در اختیار سازنده است، پس طبیعی است به سادگی آب خوردن قادر به پامپ و دامپ کردن این ارز دیجیتال باشد. همین موضوع بستر را برای سوء استفاده کلاهبرداران فراهم می‌کند.

درگیر اینفلوئنسر مارکتینگ نشوید!

افراد سودجو پس از انتخاب یک بازار، شروع به تبلیغات گسترده روی دارایی مورد نظر (در اینجا یک ارز دیجیتال) می‌کنند. همانطور که در بالا گفتیم این رمز ارز هدف پامپ و دامپ ممکن است یک ارز دیجیتال از قبل موجود در بازار (با سرمایه در گردش پایین) یا یک توکن ساخته شده به دست خود کلاهبرداران باشد.

تبلیغات پیرامون طرح مثلا سرمایه گذاری آن‌ها به طور طبیعی بسیار اغواکننده و گول‌زننده‌ است. جمله‌هایی مشابه این که «این دارایی زیرخاکی بازار است» (ما آن را زودتر از بقیه پیدا کرده‌ایم و به زودی رشد خواهد کرد)، «دیگر فرصتی باقی نمانده است»، «اگر سرمایه گذاری زودهنگام در بیت کوین و اتریوم را از دست داده‌اید اکنون وقت جبران است»، «قیمت این ارز دیجیتال به زودی پرواز خواهد کرد» و دیگر موارد گول‌زننده که به مخاطب حس فومو (ترس از دست دادن یک فرصت بزرگ) می‌دهند در تبلیغات پروژه‌های هدف یک الگوی پامپ و دامپ شنیده می‌شود. با این تبلیغات جذاب بسیاری از افراد ناآگاه، به امید سود نجومی، وارد بازار می‌شوند.

در گذشته این تبلیغات به صورت تلفنی یا ایمیل انجام می‌شد، اما با گسترش شبکه‌های اجتماعی کار بسیار راحت‌تر از قبل شده‌ است. از طرفی امروز با بحث اینفلوئنسر مارکتینگ روبه‌رو هستیم که کار را باز هم برای کلاهبرداران راحت‌تر می‌کند. دو حالت وجود دارد؛ در حالت اول کلاهبردار خود یک چهره شناخته شده در شبکه‌های اجتماعی است و مخاطبانش را ترغیب به خرید ارز دیجیتال مورد نظرش می‌کند. در حالت دوم فرد سودجو با پیشنهادهای مالی اغواکننده سایر افراد سرشناس، از بازیگر و خواننده گرفته تا ورزشکار و طنزپرداز، را به تبلیغ برای پروژه خود دعوت می‌کند. در این حالت، فرد دوم ممکن است نسبت به کلاهبرداری تبلیغ‌کننده و کلاهبردار در حال پامپ و دامپ بی‌خبر باشد یا این که با وجود آگاهی نسبت به واقعیت تصمیم بگیرد با مجری اصلی هم‌دست شود.

نسبت به هر دو حالت باید مراقب بود. متاسفانه امروز در شبکه‌های اجتماعی شاهد این هستیم که افرادی با معرفی خود به عنوان کارآفرین، سخنران انگیزشی، مشاور کسب و کار یا مخصوصا متخصص حوزه ارز دیجیتال عده‌ای دنبال‌کننده برای خود دست و پا و سپس از این جمعیت برای اهداف شوم استفاده می‌کنند. فراموش نکنید ممکن است یک فرد حتی از سال‌ها قبل از ظهور بیت کوین در سال 2009 (مد‌ت‌ها قبل از مرسوم شدن روش پامپ و دامپ ارز دیجیتال برای کلاهبرداری) یک چهره شناخته شده بوده باشد، اما ملاک حال افراد است! پس لزوما هر چیزی که یک اینفلوئنسر هر چند به ظاهر معتبر تبلیغ می‌کند معتبر نیست.

از طرفی، هر فردی که چند ویدیوی آموزشی در ارتباط با نحوه کار کردن کیف پول‌ها، آموزش استفاده از صرافی‌ها و توضیحاتی ابتدایی درباره تحلیل تکنیکال منتشر می‌کند لزوما یک متخصص حوزه ارز دیجیتال و فردی معتبر برای الگوبرداری سبک سرمایه گذاری نیست. از قضا ممکن است این فرد در حساب کاربری شبکه‌های اجتماعی خود تصاویری از سبک زندگی لوکس نظیر رانندگی پشت اتومبیل‌های گران قیمت قرار بدهد، اما همچنان این موضوع نیز دال بر موفقیت او با فعالیت در فضای رمز ارزها نیست! ممکن است این اموال اجاره‌ای بوده یا قبلا با پامپ و دامپ یک ارز دیجیتال دیگر تهیه شده باشند!

دسته‌ای از اینفلوئنسرها نیز درگیر مادیات شده و بدون توجه به کاربرانی که به آن‌ها ایمان پیدا کرده‌اند، هر چیزی را با دریافت پول تبلیغ می‌کنند. چنین افرادی با شنیدن یک تعرفه بالاتر نسبت به هزینه تبلیغات عادی دست رد به سینه سفارش‌دهنده نزده و ارز دیجیتال هدف پامپ و دامپ آن‌ها را تبلیغ می‌کنند. این روش بیشتر مرسوم است، چرا که دیگر چهره‌ای از کلاهبردار منتشر نشده و او زیرپوستی به هدفش می‌رسد، در حالی که بعد از مشخص شدن کلاهبرداری بودن پروژه، اینفلوئنسر تبلیغ‌کننده باید از نظر وجدانی و البته قانونی پاسخگوی مردم باشد.

تبلیغات، تبلیغات و تبلیغات!

پس از تبلیغات گسترده، مردم زیادی جذب این پروژه شده و اقدام به خرید دارایی مورد نظر کلاهبردار می‌کنند. خرید گسترده توسط مردم باعث افزایش تقاضا در بازار می‌شود. از طرفی خود مجری پروژه الگوی پامپ و دامپ سرمایه قابل توجهی وارد بازار رمز ارز مورد نظر می‌کند یا اگر این توکن ساخت خودش باشد، حتی بدون سرمایه زیاد عرضه و قیمتش را دست‌کاری می‌کند. در نتیجه قیمت این ارز دیجیتال افزایش خواهد یافت.

وضعیت در مرحله پامپ بسیار خوب است؛ افرادی که وارد بازی شده‌اند هر روز شاهد بالا رفتن ارزش سرمایه‌ گذاری خود هستند، به همین دلیل درگیر طمع می‌شوند و دست به کارهای خطرناکی نظیر فروش سایر دارایی‌های خود اعم از اتومبیل و مسکن برای خرید بیشتر ارز دیجیتال رو به رو شد می‌زنند. آن‌ها همچنین این کار را به دیگران نیز پیشنهاد می‌کنند، چرا که کلاهبردار در تبلیغات به آن‌ها گفته در صورت افزایش حجم خرید، قیمت‌ها بالاتر خواهد رفت که به نفع همه سرمایه گذاران است. در ادامه افراد تازه وارد بازار می‌شوند. چون فروشنده‌ای در بازار نیست و همه برای خرید و انباشت بیشتر طمع کرده‌اند، قیمت همینطور بالا خواهد رفت. ارزش هر واحد از ارز دیجیتال مورد نظر به سرعت بالاتر می‌رود و اصطلاحا قیمت پامپ می‌شود، تا قبل از این که حباب با دامپ منفجر شود.

زمانی که قیمت به اندازه کافی بالا رفت و کلاهبرداران به هدف خود رسیدند، ناگهان تمام دارایی خود را در بازار می‌فروشند. یکی از مهمترین عوامل تعیین‌کننده قیمت هر دارایی، از ارز دیجیتال و ارز فیات (مثل دلار و یورو) گرفته تا مسکن و خودرو، میزان عرضه و تقاضا است. وقتی تقاضا (برای خرید) از عرضه (برای فروش) بیشتر است، قیمت در یک روند صعودی قرار می‌گیرد. اما وقتی عرضه ناگهان افزایش پیدا می‌کند، روند نزولی شروع خواهد شد.

تصمیم کلاهبردار در انتهای الگوی پامپ و دامپ ارز دیجیتال برای اصطلاحا خروج از بازار باعث افزایش ناگهانی عرضه شده و قیمت کاهش شدیدی پیدا می‌کند. این ریزش قیمت سرمایه‌ گذاران خوشحال و سرمست را نگران می‌کند، به طوری که اقدام به پنیک سل (Panic Sell) یا فروش از روی ترس می‌کنند. وحشت از دست دادن سود یا از آن بدتر فرو رفتن در ضرر به جان سرمایه‌ گذاران افتاده و آن‌ها هم دارایی خود را به فروش می‌رسانند. تجمیع فشار فروش مجری الگوی پامپ و دامپ رمز ارز و همچنین سرمایه گذاران عادی باعث می‌شود قیمت ناگهان ریزش کند. به این ریزش شدید قیمت، دامپ گفته می‌شود.

در تصویر زیر می‌توانید چرخه بازار در یک روش پامپ و دامپ قیمت ارز دیجیتال را مشاهده کنید.

چطور پامپ و دامپ را در بازار ارز دیجیتال تشخیص بدهیم؟

کلید اصلی شناسایی یک طرح پامپ و دامپ این است که در مورد پروژه‌ها و ارزهای دیجیتالی که توسط افراد ناشناس و حتی افراد شناخته شده با میلیون‌ها فالوور در اینستاگرام یا دیگر شبکه‌های اجتماعی معرفی می‌شوند، وسواس بیشتری داشته باشید. تحقیق بیشتر در مورد رمز ارز تبلیغ شده توسط آن‌ها انجام بدهید و از افراد کارشناس راهنمایی بگیرید.

در بازار ارز دیجیتال هر زمان با تبلیغاتی روبه‌رو شدید که به نظر جذاب می‌آید، لحظه‌ای وعده‌های جذاب آن را کنار بگذارید و رزومه تیم پشت پروژه را مطالعه کنید. سعی کنید با ذهنی عاری از طمع تصمیم بگیرید! ببینید این تیم در گذشته چه کاره بوده‌اند و سرنوشت پروژه‌های قبلی آنها چه شده است؟ آیا آن‌ها طبل توخالی هستند یا واقعا چیزی برای ارائه دارند؟ اگر تمام پروژه‌های قبلی آنها نیمه کاره رها شده، چه تضمینی وجود دارد که این پروژه نیز به سرنوشت مشابهی دچار نشود و کاربران را با پامپ و دامپ یک ارز دیجیتال بیچار نکند! آن‌ها، مخصوصا چهره‌های شناخته شده که نمی‌خواهند کاربران را بعد از یک پامپ و دامپ از دست بدهند، احتمالا از قبل تاکید می‌کنند که بازار رمز ارز با ریسک همراه است، اما برای موفقیت باید این ریسک را به جان خرید! در نهایت نیز جملاتی نظیر «شکست پلی برای پیروزی است» به خورد بازندگان این سرمایه گذاری داده می‌شود تا برای ادامه راه و مخصوصا شرکت در الگوهای پامپ و دامپ بعدی با هدف جبران ضرر کنونی ترغیب شوند.

به حساب توئیتر این افراد مراجعه و کامنت‌ها را مطالعه کنید. ببینید سایر افراد در مورد آن‌ها چه می‌گویند. اگر دیدید سایر افراد معتقدند که این پروژه یک روش پامپ و دامپ خواهد بود، با وسواس بسیار بیشتری سرمایه‌ گذاری کنید. برای سرمایه و زمان خود ارزش قائل باشید! از طرفی دیگر این فقط یک معیار است و نباید به آن بسنده کرد. برخی کلاهبرداران به اندازه‌ای سرمایه برای الگوی پامپ و دامپ خود دارند که بخشی از آن را به استخدام کامنت‌نویس (بدون شک به نفع خود) در شبکه‌های اجتماعی اختصاص می‌دهند!

قدم بعدی در شناسایی روش پامپ و دامپ بررسی فنی پروژه است. با استفاده از روش‌های تحلیل فاندامنتال ارزش پروژه را بررسی کنید و با استفاده از شاخص‌های اقتصادی معتبر ارزش پروژه در آینده را تخمین بزنید. تحلیل بنیادی یا فاندامنتال به طور کلی مشخص می‌کند ارزش کنونی یک دارایی چقدر با ارزش واقعی آن فاصله دارد. اگر قیمت کنونی بسیار پایین‌تر از ارزش واقعی است، با خیالی آسوده روی ارز دیجیتال مورد نظر سرمایه‌ گذاری کنید. ما نمی‌خواهیم به خیال پامپ و دامپ بودن تمام پروژه‌ها فرصت‌های خوب را از دست بدهید! اما اگر ملاحظه کردید که ارزش واقعی رمز ارز در حال پروموت برابر یا مخصوصا پایین‌تر از قیمت فعلی آن است، سراغ پروژه دیگری بروید و کاری به تبلیغات و حواشی نداشته باشید. در نظر داشته باشید تحلیل فاندامنتال کار پیچیده‌ای است و به ورق زدن سریع صفحه‌های یک وایت پیپر پرزرق و برق محدود نمی‌شود. پس در صورت نداشتن دانش کافی از دیگران کمک بگیرید.

نکته سوم در شناسایی یک پامپ و دامپ بررسی حجم معاملات است، هر چند کلاهبرداران حرفه‌ای آن را نیز به سادگی دست‌کاری می‌کنند. در حالت کلی حجم معاملات یکی از معیارهای مهمی است که در کنار دیگر عوامل باید برای تشخیص یک طرح پامپ و دامپ به آن توجه کنید.

حجم معاملات در تمامی پامپ و دامپ‌ها تقریبا مشابه است. حجم معاملات در ارز دیجیتال برای مدت زیادی نزدیک به صفر یا بسیار پایین است. وقتی حجم معاملات در گذشته را بررسی می‌کنید متوجه خواهید شد که روزانه تعداد بسیار کمی از افراد خرید و فروش انجام داده‌اند، اما به یکباره و با افزایش قیمت حجم معاملات نیز رشد بی سابقه‌ای را تجربه کرده است. حتما درباره علت این افزایش ناگهانی تحقیق کنید. نمی‌توان چنین اتفاقی را لزوما به درگیر شدن پروژه در یک الگوی کلاهبرداری پامپ و دامپ نسبت داد. شاید فرد یا شرکتی مطرح در آن سرمایه گذاری کرده است که خود یک سیگنال مثبت و اطمینان‌بخش است.

گاهی اوقات خبر همکاری با یک شرکت یا پروژه بزرگ دیگری باعث این اقبال سرمایه‌ گذاران شده، در غیر این صورت مطمئن باشید که با یک طرح پامپ و دامپ ارز دیجیتال سر و کار دارید و باید از سرمایه‌ گذاری روی آن اجتناب کنید.

نشانه های کلاهبرداری پامپ و دامپ در بازار ارز دیجیتال

بازار رمز ازها مانند هر بازار دیگری از این خطرات مستثنی نیست. در واقع، بازار ارزهای دیجیتال نه تنها به خاطر فعالیت از طریق اینترنت، بلکه به دلایل زیر بیشتر در معرض اینگونه کلاهبرداری‌ها قرار دارد:

• افراد شرکت‌کننده در این بازارها عموما آمادگی مالی برای شناسایی اینگونه طرح‌های متقلبانه را ندارند.
• برای ممنوعیت پامپ و دامپ در دنیای رمز ارزها هیچ قانون‌گذاری صورت نگرفته است.
• بنیان‌گذاران آلت کوین‌ها خودشان از این نوع فریب استفاده می‌کنند.
• باور گسترده‌ای نسبت به امکان ثروتمند شدن یک شبه از طریق بازار ارزهای دیجیتال در صورت دانستن چگونگی استفاده از فرصت وجود دارد.

بهترین گواه این امر، وجود اسکم، کلاهبرداری و دیگر فعالیت‌های غیرقانونی است که با نام رمز ارزها انجام شده‌اند.

شاید بتوان انفجار عرضه اولیه سکه (ICO) را یکی از بدترین مثال‌های این نوع کلاهبرداری‌ها دانست. اما آنچه که منجر به این پایان غم‌انگیز شد خود ارزهای دیجیتال یا ICOها نبودند، بلکه دانش کم افراد شرکت‌کننده در این طرح‌ها، نیت بد گردآورندگان و ناکامی تشخیص نشانه‌های واضح کلاهبرداری با وعده‌های کسب پول آسان بود.

اما فراتر از این اتفاق، کلاهبرداری پامپ و دامپ در بازار رمز ارزها مشابه دنیای مالی سنتی است و تنها تفاوت، روش و وسعت آن است. با این وجود، آیا تمام P&Dها کلاهبرداری و از پیش طراحی شده هستند؟ خیر، اما این مورد بسیار نادر است. یکی از مثال‌های خوب این دست، ارز دیجیتال دوج کوین (DOGE) است. مشاهده چارت این رمز ارز تاریخچه شفافی از وضعیت پامپ و دامپ آن ارائه می‌دهد؛ ارتباط افزایش قیمت دوج کوین با رشد دیگر رمز ارزها کمی عجیب بود، اما این اتفاق رخ داد و میم کوین‌های زیادی پامپ و سپس دامپ شدند. علت این بود که حمایت ایلان ماسک از دوج کوین افراد زیادی را به رمز ارزهای مشابه آن یعنی میم کوین‌ها امیدوار کردند و آن‌ها پامپ شدند، اما به خاطر نداشتن ارزش ذاتی، خیلی زود دامپ شدند.

رشد ناگهانی دوج کوین در سال 2021 بعد از اعلام حمایت ایلان ماسک

آیا طرح‌های P&D در دنیای رمز ارزها قابل اجتناب هستند؟

بله. با اینکه همیشه افرادی به دنبال سوءاستفاده از تازه‌واردان هستند، اما این امر به معنای عدم امکان اجتناب از این رویه‌های کلاهبرداری و متقلبانه نیست. بهترین ابزار برای جلوگیری از به دام افتادن در این برنامه‌ها، آموزش و عدم اعتماد به پیشنهاداتی است که بیش از حد خوب به نظر می‌رسند. از فومو دوری کرده و به راحتی قادر به اجتناب از این نوع دام‌ها هستید. درگیر طمع نشوید و به نشانه‌هایی که در این مقاله گفتیم خیلی خوب توجه کنید.

قوانین ضد پامپ و دامپ

در بازارهای سهام سنتی، فعالیت‌های پامپ و دامپ نظارت‌شده و ممنوع بوده و اغلب اوقات مشمول جریمه مالی و زندان هستند. در اسپانیا، کمیسیون ملی بورس و اوراق بهادار (CNVM) به دقت روی اینگونه رفتارها در بازارهای سنتی نظارت دارد. به همین علت، اینگونه اقدامات بر اساس قوانین رفتار مالی مجازات می‌شوند. با این وجود، این قوانین تنها مختص بازارهای سنتی است و ارزهای دیجیتال فعلا خارج از این چارچوب هستند. در حقیقت، این قوانین به خاطر ذات پویای رمز ارزها با آن‌ها همسو نیستند.

کدام ارزهای دیجیتال پامپ و دامپ داشته‌اند؟

اکثر اخبار مربوط به پامپ و دامپ رمز ارزها، در رسانه‌های اجتماعی نظیر تلگرام و دیسکورد منتشر می‌شود و صرافی‌های دارای حجم معاملاتی بالا نظیر بایننس، بیترکس و یوبیت برای این فعالیت‌ها محبوبیت بیشتری دارند.

همانطور که احتمالا می‌دانید، گروه‌های هرمی پامپ و دامپ زیادی در حوزه ارزهای فعال هستند که یکی از معروف‌ترین آن‌ها، “Big Pump Signal” نام دارد که تا کنون مسبب P&Dهای متعددی در این بازار بوده است. این گروه که کار خود را در دسامبر 2017 آغاز کرد، دارای بیش از 104 هزار عضو در دیکسورد و 72 هزار عضو در تلگرام است و یکی از بزرگترین گروه‌های پامپ و دامپ در این صنعت شناخته می‌شود.

وب سایت بیت 24 عضویت در چنین گروه‌هایی را توصیه نکرده و پیامدها و ضررهای ناشی از شرکت در چنین فعالیت‌هایی بر عهده خود کاربران است. وظیفه ما به‌عنوان یکی از رسانه‌های خبری و آموزشی، آگاه‌سازی عموم مردم با تمام رخدادهای حوزه رمز ارزهاست. بنابراین پیش از اقدام، تحقیقات کامل شخصی خود را انجام دهید.

بر اساس تحقیقات دانشجویان دانشگاه رم که مقاله آن‌ها در وب سایت Researchgate منتشر شده، یکی از بزرگترین تاثیرات این گروه، مربوط به پامپ و دامپ ارزهای دیجیتال در سال 2018 است. در این واقعه، 32 رمز ارز دچار P&D شدند که در این میان، 27 مورد از آن‌ها در صرافی بایننس و 5 تای دیگر در کریپتوپیا (Cryptopia) صورت گرفتند. در این عملیات، بیش از 82 میلیون دلار طی 6 دقیقه اول و بیش از 267 میلیون دلار طی کل این P&D جابه‌جا شدند.

یکی از موفق‌ترین پامپ و دامپ‌ها این گروه، مربوط به ارز سینگولار دی‌تی‌وی (SingularDTV) با نماد SNGLS در 10 می 2018 است. در این واقعه، ارزش رمز ارز SNGLS طی 9 ساعت رشد شدیدی یافت و حجم معاملات آن به 36,750,000 دلار رسید.

دیگر ارزهایی که در این دوران دچار پامپ و دامپ شدند را در تصویر زیر مشاهده می‌کنید:

از دیگر ارزهای دیجیتالی که تا کنون شاهد P&D بوده‌اند می‌توان به ارز مانا مربوط به بازی دیسنترالند و ارز BNT مربوط به شبکه بنکور اشاره کرد.

در تصویر زیر چارت کندل استیک رمز ارز اگرلو (Agrello) با نماد DLT از 8 تا 13 می 2018 را مشاهده می‌کنید. کادر میانه این الگو پامپ و دامپ قطعی مربوط به این رمز ارز را نشان می‌دهد. دو کادر کناری از دیگر P&Dهایی احتمالی هستند که توسط الگوریتم طراحی‌شده توسط محققین دانشگاه رم شناسایی شده‌اند.

ارز دیجیتال دیگری که تا کنون شاهد واقعه Pump and Dump بوده است، پست کوین (Postcoin) با نماد POST نام دارد. در 20 می 2018، قیمت این توکن طی دو روز شاهد پامپ و دامپ بزرگی بود و از 0.000002 به 0.000005 BTC رسید و سپس به زیر 0.000002 BTC سقوط کرد.

آماری فاجعه‌بار ؛ 25 درصد توکن‌های سال 2022 پامپ و دامپ بود

طبق گزارشی از شرکت تحلیل بلاک چین Chainalysis، از هر چهار توکن عرضه‌شده در سال 2022، تقریباً یکی ویژگی‌های اسکم پامپ و دامپ را داشت. این گزارش که در فوریه 2023 منتشر شد، اشاره کرد که در سال 2022 حدود 1.1 میلیون توکن روی بلاک چین‌های اتریوم و بایننس اسمارت چین راه‌اندازی شدند. اما شرکت Chainalysis تنها توکن‌هایی را واجد ارزش تحلیل دانست که در هفته اول پس از عرضه حداقل 10 مبادله و 4 روز متوالی ترید در صرافی داشته‌اند. از میان 1.1 میلیون توکن راه‌اندازی شده 40,521 عدد این معیارها را داشتند. از این 40,521 توکن نیز حدود 24 درصد، یعنی نزدیک به 10,000 توکن کاهش شدید قیمت را در هفته اول تجربه کردند.

پلتفرم Chainalysis برای تحلیل خود پروژه‌های جدیدی را که در هفته اول عرضه بیش از 90 درصد از ارزش خود را از دست دادند، انتخاب کرد. از دست دادن بیش از 90 درصد قیمت پرچم قرمزی حاکی از این است که خالقان آن توکن‌ها احتمالاً دارایی توکنی خود را به سرعت روی سر خریداران دامپ کردند. البته Chainalysis اشاره می‌کند که ممکن است فاکتورهای درونی مارکت مثل عرضه و تقاضا و/یا چالش‌های زیرساختی باعث سقوط برخی از این پروژه‌ها شده باشد و نه کلاهبرداری عمدی پامپ و دامپ.

با این حال، Chainalysis از این میان، 25 توکن را که بیشترین نزول قیمت را در هفته اول عرضه خود داشتند با کمک سرویس تحلیلی توکن اسنیفر (Token Sniffer) تجزیه و تحلیل کرد و به نتایج نگران‌کننده‌ای رسید. توکن اسنیفر بر اساس قابل‌اعتمادبودن و هرگونه ویژگی مشکوک به اسکمی به توکن‌ها نمره صفر تا 100 می‌دهد. طبق بررسی توکن اسنیفر، تمام آن 25 توکن نمره صفر گرفتند و تقریباً می‌توان مطمئن بود که همه آن‌ها برای پامپ و دامپ طراحی شده بودند. نکته جالبی که توکن اسنیفر به آن اشاره کرد این بود که بسیاری از این پروژه‌های پامپ و دامپ، حاوی کد ظرف عسل (Moneypot) بودند که مانع از فروش توکن‌ها توسط خریداران جدید آنها می‌شد.

ثروتی که کلاهبرداران پامپ و دامپ به جیب زدند

خریدارانی که به اعتقاد Chainalysis با خالقان پروژه‌های P&D ارتباطی نداشتند، در سال 2022 مجموعاً 4،6 میلیارد دلار را صرف خرید آلت‌ کوین‌های طراحی شده برای پامپ و دامپ کردند. این شرکت تحلیل داده تخمین می‌زند که در سال 2022 کلاهبرداران پروژه‌های پامپ و دامپ کریپتو 30 میلیون دلار از اسکم‌‌های خود به جیب زدند. نکته جالب دیگر این است که طبق تخمین این شرکت، 445 فرد یا گروه پشت توکن‌های مشکوک به Pump و Dump بودند.

این نشان می‌دهد که این کلاهبرداران به یک اسکم پامپ و دامپ اکتفا نمی‌کنند و اغلب چندین پروژه را راه‌اندازی می‌کنند. برای مثال، در این گزارش به یک گروه یا فرد اشاره شده که به تنهایی 264 پروژه پامپ و دامپ را خلق کرده بود. در نظر داشته باشید که این آمار تنها مربوط به سال 2022 است، زمانی که کل بازار ارزهای دیجیتال با رکود مواجه بود. در بازار صعودی، نسبت پروژه‌های کلاهبرداری نیز به شدت افزایش می‌یابد و ریسک بیشتری برای کابران تازه‌وارد ایجاد می‌کند.

نتیجه‌گیری ؛ پامپ و دامپ ارز دیجیتال کاملا غیر اخلاقی است

پامپ و دامپ قیمت‌ها یک روش غیر قانونی و غیر اخلاقی در بازارهای مالی است. معامله کردن با این روش ریسک بسیار بالایی دارد و ممکن است باعث نابودی کامل سرمایه شود. اگر با وجود پی بردن به این چنینی بودن یک پیشنهاد سرمایه گذاری به فعالیت در آن فقط به خاطر سود شخصی ادامه دادید، در برابر خود و دیگران مسئول هستید.

تهیه شده در بیت 24