همانطور که برای بررسی بازارهای سهام به سرمایه آن‌ها نگاه می‌کنیم، یکی از راه‌های ارزیابی اقتصادی شبکه یک رمز ارز یا در کل هر پروژه بلاک چینی نیز توجه به همین فاکتور است. سرمایه بازار ارزش مارکت فعلی یک ارز دیجیتال یا یک شبکه بلاک چین را به ما نشان می‌دهد. یک معیار بسیار مهم، کل مارکت کپ صنعت کریپتوکارنسی است. می‌توان از آن برای برآورد ارزش سرتاسر صنعت بلاک چین و ارزهای رمزنگاری شده استفاده کرد.
مارکت کپ چیست؟
یکی از معیارهای مهم در شناخت بزرگی یک بازار ارز دیجیتال، مارکت کپ (Market Cap) یا ارزش بازار است. به همان میزان که به ارزش بازار در بازارهای سرمایه مانند بورس توجه می‌شود، این معیار در بازارهای ارزهای دیجیتال و پروژه‌های شبکه بلاکچین مانند بیت کوین، اتریوم و سایر آلت کوین ها نیز مورد توجه قرار می‌گیرد. این مفهوم، ارزش و بزرگی فعلی یک دارایی را نشان می‌دهد. یک معیار بسیار مهم دیگر، ارزش بازار یا مارکت کپ کل (Total Market Cap) صنعت رمز ارز ها است. در واقع با استفاده از این عدد، می‌توان به مجموع ارزش تمامی پروژه‌ها در صنعت ارزهای رمز پایه پی برد.
محاسبه ارزش بازار یک پروژه رمز ارزی نسبتا ساده است. اگرچه بیشتر علاقه‌مندان به حوزه کریپتوکارنسی مارکت کپ ارزهای دیجیتال مختلف را با یکدیگر مقایسه می‌کنند، اما نگاه مستمر به سرمایه بازار یک ارز دیجیتال نیز به منظور ارزیابی نحوه عملکرد و پی بردن به پیشرفت یا پسرفت آن با جلو رفتن در زمان ضروری است.
ارز کل و تجمیعی تمامی رمز ارزها از بیت کوین و اتریوم بسیار بیشتر است، هر چند این دو از نظر مارکت کپ در رتبه اول و دوم بازار قرار داشته و در مقایسه با دیگر پروژه‌ها، سرمایه در گردش فوق‌العاده‌ای در اختیار دارند. تجمیع دیتای مربوط به سرمایه بازار ارزهای دیجیتال برتر، ارزش حدودی کل بازار کریپتوکارنسی را نشان می‌دهد، چرا که بازی در اصل در دست بازیگران بزرگ قرار دارد. به این ترتیب ردیابی پیوسته وضعیت این صنعت راحت‌تر خواهد شد.
اما منظور از سرمایه بازار چیست و با نگاه به آن چه چیزی می‌توان متوجه شد؟ چطور باید بر اساس مارکت کپ درباره وضعیت یک رمز ارز نظر داد؟ نحوه محاسبه ارزش بازار چگونه است؟ چرا در نظر گرفتن Market Cap، اقدامی مهم تلقی می‌شود؟ تاثیر توکن‌های با تورم منفی در محاسبه Market Capitalization چیست؟ اگر به دنبال یافتن پاسخ این سوالات هستید، در ادامه با ما همراه باشید.
تعریف مارکت کپ یا سرمایه بازار رمز ارز و نحوه محاسبه آن
همانطور که گفته شد، مارکت کپ یا ارزش بازار یک معیار اقتصادی به منظور سنجش بزرگی یک بازار است. به عنوان مثال، طلا را می‌توان بزرگترین دارایی از نظر Market Cap دانست. محاسبه مارکت کپ یک پروژه ارز رمزنگاری شده نسبتا ساده است. در حالی که بیشتر علاقه‌مندان، ارزش بازار پروژه‌ها را به صورت جداگانه با یکدیگر مقایسه می‌کنند، داشتن تصویری بزرگ‌تر از این صنعت نیز می‌تواند بسیار مفید باشد. با اینکه بیت کوین یا اتریوم بزرگترین پروژه‌های صنعت رمزنگاری هستند، ارزش کل دارایی‌های رمزنگاری بسیار بیشتر از آن‌ها است.
ارزش بازار همه پروژه‌های موجود در حوزه ارزهای رمزنگاری شده، کل سرمایه موجود در بازار ارزهای دیجیتال را نشان داده و توجه به آن مهم و محاسبه‌اش نسبتا آسان است. اما این مفهوم به چه معناست و چه چیزی می‌تواند در مورد بازار به ما بگوید؟
اغلب مواقع، مارکت کپ ارزهای دیجیتال به عنوان ارزش شبکه یک ارز رمزنگاری شده تلقی می‌شود. ارزش بازار از ضرب میزان واحدهای در گردش (Circulating Supply) یک رمز ارز در قیمت هر یک از واحدهای آن بدست می‌آید.
مارکت کپیتالیزیشن (Market Capitalization) اغلب به طور مخفف مارکت کپ خطاب شده و ارزش بازار فعلی شبکه یک رمز ارز را مشخص میکند. برای محاسبه آن کافی است میزان دارایی موجود (تعداد سکه‌های در گردش) را در قیمت هر واحد (قیمت هر سکه) ضرب کنید. تصور کنید در شبکه بیت کوین، تعداد X کوین تا امروز استخراج شده و اکنون در گردش قرار دارند. قیمت هر سکه BTC نیز برابر Y دلار است. ارزش بازار بیت کوین مساوی X*Y دلار خواهد بود.
مثال دیگری را در نظر بگیرید. تصور کنید دو شبکه با نام‌های آلیس کوین و باب کوین در اختیار داریم. نتورک آلیس کوین دارای عرضه کل 1,000 سکه است و همه آن‌ها اکنون در گردش قرار دارند. باب کوین یک زنجیره مبتنی بر سیستم اثبات کار (PoW) بوده و قرار است در نهایت، فقط 100,000 کوین داخل نتورک آن عرضه شود. در حال حاضر، از این سقف در نظر گرفته شده، 60,000 سکه در گردش هستد. قیمت هر آلیس کوین برابر 100 دلار و قیمت هر باب کوین مساوی 2 دلار است. به نظر شما کدام یک مارکت کپ بیشتری دارد؟ همانطور که گفتیم، برای محاسبه سرمایه بازار کافی است مقدار دارایی در دسترس و در گردش را در قیمت هر واحد ضرب کنید.
- ارزش بازار ارز آلیس: 1,000 * 100 = 100,000 دلار
- ارزش بازار باب کوین: 60,000 * 2 = 120,000 دلار
در اینجا اهمیت محاسبه مارکت کپ مشخص می‌شود. قیمت هر سکه یک رمز ارز ملاک خوبی برای ارزیابی بزرگی بازار آن نیست و حتما باید کل سرمایه بازار را محاسبه کنید. شاید در نگاه اول آلیس کوین را به خاطر داشتن قیمت بالاتر (50 برابر بیشتر)، ارزشمندتر از باب کوین تصور کنید، اما در عمل، نتورک ارز دیجیتال ارزان‌تر، ارزش بیشتری از شبکه ارز دیجیتال گران‌تر دارد.
ارزش کل بازار ارز های دیجیتال (Total Market Cap)
کل مارکت کپ صنعت رمز ارز نشان‌دهنده مجموع ارزش بیت کوین، آلت کوینها، استیبل کوینها، توکن‌ها و دیگر دارایی‌های رمزنگاری شده است. به نظر بسیاری عدد مربوط به آن معیار بسیار مهمی محسوب می‌شود، چرا که اندازه کل صنعت را نشان می‌دهد. هدف برخی از محاسبه سرمایه سرتاسر بازار کریپتوکارنسی مقایسه آن با سایر دارایی‌های باارزش نظیر طلا است. از نظر بسیاری از صاحب نظران، این عدد بسیار مهم است، زیرا میزان بزرگی این صنعت را نشان می‌دهد.
به دلیل نوسانات نسبتاً زیاد قیمت در بازار ارزهای رمزنگاری شده، اعداد در آن کاملاً جابجا می‌شوند. به عنوان مثال، برخی از بیت کوین به عنوان طلای دیجیتال یاد کرده و آن را با این ماده ارزشمند مقایسه می‌کنند. به عقیده آن‌ها بیت کوین در آینده‌ای نه چندان دور، جای طلا را به عنوان یک دارایی اساسی برای ذخیره ارزش می‌گیرد. اگر بخواهید به یک دید کلی درباره وضعیت کنونی Bitcoin در مقایسه با گلد دست پیدا کنید، باید به مقایسه مارکت کپ ارزهای دیجیتال بپردازید. در حالی که افزایش باورنکردنی قیمت هر BTC به 33 هزار دلار، سبب رسیدن ارزش بازار آن به حدود 610 میلیارد دلار شده، اما ارزش بازار طلا اکنون حدود 10 تریلیون دلار است!
به خاطر نوسانات قیمت شدیدی که رمز ارزها به طور مستمر تجربه می‌کنند، ارزش بازار آن‌ها به طور پیاپی در حال تغییر است. در طول شش سال و نیم نخست ظهور کریپتوکارنسی به لطف تولد بیت کوین، مارکت کپ سرتاسر صنعت از 20 میلیون دلار تجاوز نکرد، اما مدتی بعد، به چند صد میلیارد دلار رسید! در سال 2018 این مقدار به 770 میلیارد دلار رسید و اکنون به خاطر افزایش باورنکردنی قیمت ارزهای دیجیتال مخصوصا بیت کوین، در ابتدای سال 2021 حدود 872 میلیارد دلار است. هنوز ارزش بازار صنعت رمز ارز به یک تریلیون دلار نرسیده است، به همین دلیل می‌توان گفت نه تنها بیت کوین به تنهایی، بلکه کل ارزهای دیجیتال در مجموع، راه زیادی تا تبدیل شدن به یک دارایی بسیار باارزش نظیر طلا در پیش دارند.
اهمیت مارکت کپ کل بازار رمز ارز
مجموع سرمایه بازار تمام رمز ارزها اغلب به عنوان مبنایی برای مقایسه با سایر بخش‌ها در اقتصاد گسترده‌تر استفاده می‌شود. به عنوان نمونه، تحلیلگران زیادی به طور مستمر اقدام به مقایسه ارزش بازار کریپتوکارنسی با مارکت کپ فلزات گران‌بها یا دیگر بازارهای مالی می‌کنند. اما آن‌ها به چه دلیل چنین مقایسه‌ای انجام می‌دهند؟ هدف اصلی، داشتن یک تخمین تقریبی از چگونگی پیشروی و پیشرفت صنعت ارز دیجیتال طی سال‌ها و دهه‌های آینده است.
با این حال، هنوز هیچکس بهترین روش برای برآورد رمز ارزها و پروژه‌های مبتنی بر بلاک چین را نمی‌داند. این مقایسه‌ها مفید بوده و دید خوبی ارائه می‌کنند، اما نباید کورکورانه به آن‌ها اعتماد کرد.
مقایسه کردن بازارهای مالی مختلف اغلب تلاشی بیهوده است. نباید فراموش کرد صنایع مختلف، سرمایه گذاران مختلفی را به خود جلب می‌کنند. رمز ارزها به طور خودکار برای تریدرهای بازارهای بورس، سرمایه‌گذاران فلزات گران‌بها یا تاجران و سرمایه‌داران مشغول در دیگر انواع فعالیت‌های اقتصادی جذابیتی ایجاد نمی‌کنند. با وجود افزایش مقبولیت و گسترش کاربرد ارزهای دیجیتال، آن‌ها هنوز در ابتدای مسیر قرار داشته و همچنان آن طور که باید شکوفا نشده‌اند.
گمراه‌کنندگی سرمایه کل بازار کریپتوکارنسی
اتخاذ تصمیم‌های مالی بر اساس سرمایه کل بازار رمز ارزها، به دلایل مختلف می‌تواند گمراه‌کننده باشد. اولین نکته اساسی، اطمینان از ارزیابی صحیح بازار برای تک تک پروژه‌ها است. به این منظور باید مقدار عرضه را در نظر گرفته و آن را در قیمت هر واحد ضرب کنید. با این حال دست پیدا کردن به اطلاعات صحیح مربوط به وضعیت عرضه کار دشواری است. در صورتی که دیتای در اختیارتان نادرست باشد، تمامی محاسبات بعدی نیز قطعا فاقد اعتبار خواهند بود. به عنوان مثال، بر اساس ارزیابی‌های متخصصان بلاک چین، از حدود 18.5 میلیون سکه بیت کوینی که ادعا شده اکنون در شبکه وجود دارند، تعداد قابل توجهی در اولین سال‌های ظهور گم شدند و دسترسی به آن‌ها دیگر ممکن نیست.
نکته مهم دیگر، امکان دست‌کاری کردن مارکت کپ برخی پروژه‌ها از روی عمد است. توسعه‌دهندگان یک سری شبکه‌های بلاک چینی و رمز ارزی، با هدف ایجاد احساس امنیت و ارزش کاذب و در ادامه جذب سرمایه، اقدام به چنین عملی می‌کنند. در نتیجه نگاه صرف به سرمایه کل بازار بدون در نظر گرفتن حقیقت پشت پرده درباره دارایی‌ها، منجر به اتخاذ تصمیم‌ها و استراتژی‌های مالی غلط خواهد شد.
در نهایت فراموش نکنید کل ارزش بازار صرفا یک عدد است و وضعیت صنعت را در یک لحظه خاص در زمان نشان می‌دهد. به همین دلیل نمی‌توان بر اساس اعداد و ارقامی که اکنون مشاهده می‌کنید، تصمیمات آینده‌نگرانه گرفت. این موضوع با در نظر گرفتن نوسانات شدید قیمت ارزهای دیجیتال که سبب تغییر زیاد مارکت کپ آن‌ها در یک بازه زمانی کوتاه می‌شود، اهمیت بسیار بیشتری پیدا میکند.
نگاهی به سرمایه بازار در آینده
به روشی دیگر می‌توان به دیدی نسبی درباره وضعیت آتی یک رمز ارز دست پیدا کرد. روش‌های مختلفی برای محاسبه سرمایه بازار وجود دارد. یکی از روش‌های تخمین و برآورد ارزش آینده یک شبکه کریپتوکارنسی، تکیه بر مفهومی کاربردی در بازار بورس به نام «مارکت کپ رقیق شده» (Diluted Market Cap) است. در اینجا به ارزیابی شرکت در صورت استفاده از کلیه گزینه‌‌های سهام و تبدیل کلیه اوراق بهادار به سهام می‌پردازیم. اما چطور می‌توان روشی مشابه را برای یک ارز دیجیتال به کار بست؟ کافی است تعداد سکه‌هایی که قرار است در نتورک توزیع شوند را در کنار یک سری فاکتور دیگر در نظر بگیرید.
همچنین مهم است که عرضه فعلی و آینده دارایی را مد نظر داشته باشید. کل عرضه یک سری کوینها، توکن‌ها و در کل دارایی‌های دیجیتال در حال حاضر در دسترس نیستند. برای درک این موضوع، کافی است بیت کوین را در نظر بگیرید. طراح این شبکه، محدودیتی برای ضربه کوین‌های BTC در نظر گرفته است، به طوری که در نهایت، فقط 21 میلیون Bitcoin صادر خواهد شد. اگرچه تا امروز نزدیک به 18.5 میلیون عدد استخراج شده است، اما ایجاد بقیه، به خاطر سخت شدن فرآیند ماینینگ به واسطه رخدادی به نام هاوینگ، تا حدود سال 2140 به زمان نیاز دارد!
برای دستیابی به یک دید خوب درباره آینده و قیمت رمز ارز بیت کوین مخصوصا مقایسه آن با دیگر دارایی‌ها مخصوصا طلا، باید دست به ماشین حساب شوید. کافی است با در نظر گرفتن سختی استخراج بیت کوین، مثلا زمان 19 میلیونی شدن تعداد سکه‌های در گردش را مشخص کنید. از طرفی می‌دانیم بر اساس تحلیل‌های مختلف، در آینده‌ای نزدیک قیمت BTC شدیدا افزایش پیدا خواهد کرد. به عنوان مثال، به عقیده تحلیلگر بلومبرگ، قیمت بیت کوین تا سال 2025 به 100,000 دلار می‌رسد! برای حساب کردن مارکت کپ ارز دیجیتال Bitcoin کافی است تعداد کوینها را در قیمت هر واحد ضرب کنید. برای ساده کردن کار، می‌توانید معیار را قیمت کنونی قرار داده و فقط تعداد کل سکه‌ها (در نهایت) را در آن ضرب کنید.
به روشی مشابه می‌توان وضعیت را برای سایر دارایی‌های دیجیتال نیز بررسی کرد. برای سادگی کافی است قیمت کنونی هر واحد از رمز ارز مورد نظر را در مقدار عرضه نهایی آن ضرب کنید. با در نظر گرفتن نوسان قیمت‌ها حتی به فاصله چند ساعت، عدد به دست آمده معیار خوبی برای سنجش آینده شبکه نیست، اما همچنان به شما برای مشخص کردن ارزش‌گذاری کمتر از میزان واقعی یا ارزش‌گذاری بیش از انداره در حال حاضر، کمک میکند.
ارزش بازار برآورد شده
روش‌های مختلفی برای محاسبه مارکت کپ وجود دارد. یکی از راه‌ها بدست آوردن ارزش آینده یک شبکه، “ارزش بازار برآورد شده” نامیده می‌شود. اصطلاح ارزش بازار برآورد شده از بازار سهام آمده است. در بازار سهام اگر همه اختیارسهام‌ها استفاده شده و همه اوراق به سهام تبدیل شوند، این رقم، مارکت کپ برآورد شده نام دارد.
توجه به عرضه فعلی و آینده یک دارایی رمزنگاری شده نیز مهم است. در حال حاضر تمام کوین‌های مربوط به همه پروژه‌های ارزهای دیجیتال، عرضه نشده است. به عنوان مثال در بیت کوین می‌دانیم که نهایتا 21 میلیون واحد از آن وجود خواهد داشت، اما تاکنون حدود 18.5 میلیون آن استخراج شده است. در محاسبه ارزش بازار برآورد شده، حداکثر مقدار بیت کوین در نظر گرفته می‌شود. در نتیجه برای محاسبه آن، 21 میلیون را در قیمت هر واحد ضرب می‌کنیم.
ارزش بازار برآورد شده را می‌توان برای سایر دارایی‌های رمزنگاری موجود در بازار به راحتی محاسبه کرد. مارکت کپ برآورد شده با ضرب قیمت فعلی دارایی در حداکثر عرضه آن محاسبه می‌شود. البته با توجه به نوسان قیمت این دارایی‌ها، به هیچ وجه معیار دقیقی نیست، اما می‌تواند کمک مناسبی در تشخیص برآورد بیش از حد یا کمتر از حد واقعی باشد.
توکن‌های ضد تورم
در شبکه بیشتر ارزهای رمزنگاری شده، سرمایه در گردش با پیش رفتن در زمان افزایش پیدا میکند. به همین دلیل، با وجود یکسان باقی ماندن قیمت هر واحد در آینده، مارکت کپ رقیق شده آن‌ها همچنان بیشتر از وضعیت کنونی خواهد بود. پس در زمان ارزیابی آینده بر اساس مارکت کپ و سرمایه بازار این موضوع را در نظر داشته باشید.
این در حالی است که در نتورک توکن‌های ضد تورمی، هدفی متفاوت دنبال شده و آن‌ها به طور فعال عرضه خود را کاهش می‌دهند! به روش‌های مختلف می‌توان این کار را انجام داد که یکی از معروف‌ترین و پراستفاده‌ترین آن‌ها سوزاندن کوینها است. این کار به کاهش حداکثر عرضه دارایی مذکور در آینده کمک میکند. هدف اصلی در اینجا برقرار کردن تعادل است.
اگر ارزش دارایی مورد نظر با گذر زمان افزایش پیدا نکرده و مقدار سرمایه در گردش نیز به طور مستمر کاهش پیدا کند، مارکت کپ رقیق شده در مقایسه با وضعیت حال حاضر کمتر خواهد بود. برای درک بهتر، مثال رو به رو را در نظر بگیرید. حداکثر عرضه کنونی BurnCoin برار 20 میلیون توکن است. هر یک از توکن‌ها قیمتی 1 دلاری دارد. تیم توسعه‌دهنده تصمیم گرفته تعدادی از توکن‌ها را از بازار جمع‌آوری و بسوزاند (از بین ببرد). هدف، پایین آوردن حداکثر میزان عرضه تا 18 میلیون عدد است.
با اعلام تصمیم شرکت مبنی بر سوزاندن توکن‌ها (توکن سوزی)، قیمت هر BurnCoin همچنان همان 1 دلار باقی ماند. با در نظر گرفتن این که عمل یاد شده در آینده به وقوع خواهد پیوست، می‌توان سرمایه بازار رقیق شده را به صورت مقابل محاسبه کرد: 18 میلیون سکه * 1 دلار = 18 میلیون دلار
با این حال اکنون و در زمان اعلام برنامه آتی شرکت، ارزش بازار با توجه به وجود 20 میلیون توکن در گردش، هر یک به ارزش 1 دلار، برابر 20 میلیون دلار است. در اینجا سرمایه بازار رقیق شده از سرمایه بازار کنونی پایین‌تر است. با در نظر گرفتن مثالا بالا، اتفاقات زیادی ممکن است بین زمان اعلام برنامه و سوزاندن توکن‌ها رخ بدهند.
حتی بعد از سوزاندن، احتمال افزایش یا کاهش قیمت دارایی وجود دارد. یک مارکت کپ رقیق شده، مخصوصا برای توکن‌های ضد تورمی دارای برنامه توکن‌سوزی فعال، با یک معیار دقیق اندازه‌گیری فاصله زیادی دارد. به عبارتی این مقدار برای چنین دارایی، هرگز فاکتور خوبی به منظور ارزیابی و تصمیم‌گیری نیست. می‌توان آن را به چشم یک تصویر لحظه‌ای از وضعیت کنونی، مثل مارکت کپ در حال حاضر، دید. با این حال، این تصویر لحظه‌ای، در تلاش برای تخمین ارزش آینده است.
با در نظر گرفتن مثال فوق، ارزش بازار برآورد شده در واقع کمتر از حد فعلی است و احتمالا در فاصله زمانی اعلام تا سوزاندن واقعی کوینها، اتفاقات زیادی رخ خواهد داد. حتی پس از سوزاندن، قیمت همچنان می‌تواند بالا یا پایین برود. Market Cap برآورد شده، به ویژه برای توکن‌های دارای تورم منفی با سیستم سوزاندن‌های برنامه‌ریزی شده، معیار مناسبی به حساب نمی‌آید.
سخن پایانی
سرمایه بازار کریپتوکارنسی یکی از مهمترین معیارهایی است که باید به طور مستمر تحت نظر داشت. این رقم، فروکش کردن یا ورود جریان ارزش به سرتاسر بازار رمز ارز را نشان می‌دهد. این سنجش، ارزیابی از ارزش کل صنعت ارزهای رمزپایه را ارائه می‌دهد. همچنین تشخیص تفاوت بین آنچه در حال حاضر گزارش می‌شود و ارزش بازار برآورد شده می‌تواند مفید باشد. با وجود اهمیت این فاکتور، نباید صرفا به آن چشم دوخت و از دیگر معیارهای مهم مخصوصا در زمان اتخاذ تصمیم‌های مهم غافل شد. مارکت کپ در حقیقت تنها یکی از تکه‌های پازل است. جنبه‌های دیگری از صنعت نیز وجود دارند که باید قبل از انجام هر گونه اقدام مالی، در مورد آن‌ها تحقیق کنید.
تهیه شده در بیت 24
