رمز ارز یا ارز دیجیتال، دارایی‌های دیجیتال هستند که روی شبکه‌های توزیع شده‌ای که به شکل رمزنگاری ایمن شده‌اند، کار میکنند. ارزهای دیجیتال می‌توانند به عنوان ابزاری برای انتقال یا نگهداری ارزش مورد استفاده قرار بگیرند. اما سهام در بازار بورس، امتیاز مالکیت قسمتی از یک کمپانی را در خود دارد. مقایسه بازار ارز دیجیتال و بورس نشان می‌دهد این دو از دو کلاس دارایی جدا هستند و باهم تفاوت دارند، اما هر دو را می‌توان خرید و فروش کرد و به عنوان ابزاری برای سرمایه گذاری دید.
بازار بورس، گروه دارایی هستند که زمان زیادی از ایجاد آنها می‌گذرد و می‌توانند هم در کوتاه مدت و بلندمدت بازده داشته باشند. کریپتو ابزار مالی جدیدتر و همراه با نوسانات شدید و ریسک بالاتری است. در حالی که هر دوی این ابزارها معامله‌گران و سرمایه گذاران را به خود جذب میکنند، اما یکی از تفاوت ها این است که به ارزهای دیجیتال به چشم جایگزین دارایی‌های سنتی‌تر نگاه میشود. با وجود همه‌ی این‌ها، برای هر دو بازار رمز ارز و بورس می‌توان استراتژی‌های سوددهی را متصور بود. در این مقاله به تفاوت‌های کلیدی و معایب و مزایای این دو گروه دارایی می‌پردازیم. قبل از بررسی تفاوت بازار ارز دیجیتال و بورس بد نیست تعریفی کوتاه از هر کدام داشته باشیم.
تعریف ارز دیجیتال و سهام (بازار بورس)
به زبان ساده، کریپتوکارنسی دارایی دیجیتالی است که بر اساس فناوری بلاک چین عمل می‌کند. این نوع دارایی‌ها برای تامین امنیت و اعتبارسنجی تراکنش‌ها به تکنیک‌های رمزنگاری وابسته بوده و عموما به‌عنوان واسطی برای تبادل و ذخیره ارزش عمل میکنند. اکثر ارزهای دیجیتال روی شبکه‌های غیر متمرکز اجرا می‌شوند و ارزش بازارشان از عرضه و تقاضا نشات می‌گیرد.
در مقابل، سهام نشان‌دهنده نوعی مالکیت مشترک حقوق صاحبان سهام یک کسب و کار است و ارزش آن را منعکس می‌کند. گاهی اوقات، صاحب سهام مشمول سهمی از سودهای شرکت هم میشود. ارزش سهام می‌تواند بسته به عملکرد کمپانی و دیگر عوامل نظیر اطلاعیه‌ها تغییر کند.
تفاوت بازار بورس و ارز دیجیتال
از هر دوی ارز دیجیتال و سهام می‌توان برای ساخت ثروت استفاده کرد، هر چند تفاوت های زیادی بین سرمایه گذاری در بازار بورس و رمز ارز وجود دارند. در ادامه به برخی از مهمترین موارد اشاره خواهیم کرد.
شراکت یا عدم‌شراکت در سود شرکت
برخلاف بورس، سرمایه گذاری در کریپتو با مالکیت سهام یک شرکت همراه نیست. سرمایه گذاران رمز ارزها همچنین سود سهام به آن مفهوم سنتی را دریافت نمی‌کنند، و به طور مستقیم سهمی از سود شرکتی که سهم‌هایش را خریده‌اند به دست نخواهند آورد. البته در فضای کریپتو هم عملکرد یک پروژه روی قیمت ارز دیجیتال مربوط به آن تاثیر مستقیم دارد، و سرمایه گذاران به این شکل از پیشرفت پروژه سود خواهند برد.
عکس قضیه را هم باید در نظر گرفت؛ در صورت فعالیت ضعیف یا شکست بستر حاوی یک ارز دیجیتال، تاثیر منفی این اتفاق روی قیمت دارایی مورد نظر دیده خواهد شد. مقایسه بورس و ارزهای دیجیتال نشان می‌دهد آنها از این نظر شباهت‌هایی دارند.
کسب درآمد منفعل با ارزهای دیجیتال
یکی از مزایای رمز ارزها، فراهم‌بودن امکان کسب درآمد منفعل از دارایی خود است، در حالی که با ذخیره بلندمدت بعد از خرید (مشابه سهام شرکت‌ها) منتظر چند برابر شدن سرمایه اولیه هستید. تصور کنید شما خرید اتریوم را یک سرمایه گذاری مناسب تلقی کرده و بخشی از پولتان را به خرید آن اختصاص داده‌اید. برای هولدرها (و نه تریدرها و نوسان‌گیرها) که تا زمان رسیدن به حد سود و البته حد ضرر خود منتظر می‌مانند، امکان کسب درآمد مجدد از این دارایی وجود دارد. مثلا می‌توان با استیک کردن اتریوم به‌راحتی کسب درآمد کرد.
استیکینگ تنها یکی از روش‌های درآمدزایی از ارزهای دیجیتال است. مقایسه بازار بورس و ارزهای دیجیتال نشان می‌دهد در این مارکت نوظهور، تکنیک‌ها و استراتژی‌های متعددی برای کسب سود بیشتر وجود دارند، در حالی که بورس شما را به هولد یا ترید محدود می‌کند. در دنیای دیفای یا امور مالی غیرمتمرکز، زمینه برای به دست آوردن پول بیشتر از طریق وام‌دادن، تامین نقدینگی استخرهای نقدینگی و دیگر موارد وجود دارد. این در حالی است که با یک انتخاب و سرمایه گذاری مناسب، منتظر چند برابر شدن سرمایه اولیه خود هستید.
زمان فعالیت در بورس و کریپتو
مقایسه بازار بورس سهام و رمز ارز نشان می‌دهد یکی دیگر از مهمترین تفاوت های این دو زمان فعالیت است. شما می‌توانید در هر ساعتی از شبانهروز و در هر صرافی رمز ارزی به خرید و فروش ارزهای دیجیتال بپردازید. اما بازارهای بورس سهام تنها در ساعات مشخصی از روزهای معین فعالیت میکنند؛ آنها در روزهای تعطیل و بعد از پایان ساعت اداری در دسترس نیستند.
این موضوع خوبی‌ها و بدی‌های خود را دارد. به‌خاطر همیشه در دسترس بودن، فعالیتتان دیگر به روزها و ساعاتی مشخص محدود نخواهد شد، در عوض، شما را ملزم می‌کند تا همیشه به‌گوش و به‌روز باشید. مخصوصا با توجه به اختلاف ساعت زیاد بین ایران و کشورهای قدرتمند اقتصادی، ممکن است در زمان خواب شبانه شما، رویدادی سبب تکان‌خوردن بازار شود. البته می‌توان با تعیین حد سود و ضرر در صرافی‌ها کمی از فرصت‌های کسب سود استفاده و تا جای ممکن از ضرردهی جلوگیری کرد، اما این کار همچنان مشابه زمان هشیاری و آمادگی کامل فرد، نیست!
تخصصی بودن ارز دیجیتال نسبت به بورس
کریپتو صنعتی کاملا تخصصی است. از طرفی با توجه به نوظهور بودن و سرعت گرفتن روند رشد آن طی سال‌های اخیر، روزبه‌روز مفاهیم جدیدتری معرفی می‌شوند که یکی از یکی پیچیده‌تر است! اغلب مفاهیم کاملا مرتبط با بحث تکنولوژی بوده و یادگیری آنها نیازمند داشتن پیش‌زمینه درباره یک‌سری موضوعات دیگر در جهان فناوری است. به همین دلیل کار فعال این حوزه کمی دشوار است.
در ارتباط با بازارهای مالی به‌طور کلی، یک سری مفاهیم و نکات مشترک مهم وجود دارند. یادگیری آنها برای سرمایه گذاران بازار بورس و ارزهای دیجیتال الزامی است. پس فعالان کریپتوکارنسی باید چیزهای بیشتری را در مقایسه با بورسی‌ها یاد بگیرند.
در بازار بورس و سهام سرمایه گذاری کنم یا ارز دیجیتال؟
هر دوی این کلاس دارایی‌ها مزایا و محدودیتهای خاص خودشان را دارند. تصمیم‌گیری برای این کار به میزان ریسکپذیری و دیگر ترجیحات‌تان بستگی دارد. در آخر، آنچه باعث موفقیت سرمایه گذاری شما میشود، توانایی خودتان در سنجش ریسک و پاداش است نه ابزارهایی که استفاده می‌کنید. بسیاری از سرمایه گذاران باتجربه با متنوع‌سازی پورتفوی خود در هر دوی سهام و رمز ارز فعالیت دارند.
مزایا و معایب سرمایه گذاری در بازار ارز دیجیتال
- دسترسی: ارزهای دیجیتال بی‌حد و مرز هستند و هرکسی با یک اتصال ساده اینترنت قادر به استفاده از آنهاست.
- تمرکززدایی: بسیاری از رمز ارزها به یک مقام واحد وابسته نیستند، به همین خاطر آنها را در مقابل سانسور و کنترل متمرکز مقاوم می‌سازد.
- مقاوم در برابر تورم: ارزهای دیجیتال مستقیما تحت تاثیر سیاست‌های بانک‌های مرکزی قرار ندارند، بنابراین قیمت‌هایشان انعطاف کمتری در برابر تورم دارد. با این وجود، همه ارزهای دیجیتال مانند هم نیستند. پس حتما نرخ صدور و عرضه هر دارایی دیجیتال را مد نظر داشته باشید.
- منعطف: در مقایسه با بازار بورس سهام، در ارز دیجیتال علاوه بر ترید راه‌های بیشتری برای رشد سرمایه وجود دارد. سرمایه گذاران حوزه کریپتو می‌توانند از روش‌هایی نظیر ییلد فارمینگ، استیکینگ و تامین نقدینگی به کسب درآمد بپردازند.
- تنوع: ارزش بسیاری از توکن‌ها فقط به پول نیست. مثلا، توکن‌های طرفداری (Fan Token) یک ورزش یا برند خاص، مزایا و امتیازات انحصاری را برای هولدرهایشان ایجاد میکنند. برخی از رمز ارزها از نوع گاورننس یا همان حاکمیت هستند که حق رای‌دهی و شرکت در توسعه‌های یک پروژه یا پروتکل را برای دارندگان خود به ارمغان می‌آورند.
- نوسان قیمت: بازار کریپتو مستعد تغییرات شدید قیمت ارز دیجیتال است. پتانسیل رشدهای سریع می‌تواند برای جذب سرمایه گذاران جدید جذاب باشد. با این وجود، باید مراقب ریزش‌های سنگین مشابه نیز باشید.
- قانونگذاری ناکافی: ارزهای دیجیتال در بسیاری از کشورها قانونی هستند، اما مقررات خاص و یکسانی برایشان در همه‌جا وجود ندارد. سرمایه گذاران باید مشکلات حقوقی بالقوه را در نظر گرفته و بسته به محل زندگی‌شان تحقیقات کاملی انجام دهند.
- ریسک‌های حضانت: کریپتوکارنسی‌هایی مانند بیت کوین نیازمند یک کلید خصوصی برای دسترسی به توکن‌های ذخیره‌شده در یک والت ارز دیجیتال هستند. فراموشی عبارت بازیابی یا گم کردن کیف پول فیزیکی رمز ارزی می‌تواند به از دست رفتن دائمی دارایی‌ها منجر شود.
- عدم تضمین بازده: همانند بازار مالی، هیچ تضمینی برای کسب سود در بازار کریپتو وجود ندارد. با اینکه قیمت بیت کوین و دیگر آلت کوین‌ها در بلند مدت عملکرد خوبی داشته‌اند، اما هیچ ضمانتی برای ادامه روند صعودی در آینده وجود ندارد.
مزایا و معایب سرمایه گذاری در بازار بورس سهام
- دسترسی فزاینده: ورود به بازار بورس سهام در مقایسه با بازار رمز ارز هر روزه راحت‌تر میشود و بسیاری از پلتفرم‌های آنلاین و اپلیکیشن‌های موبایل در حال ظهور در این بازار هستند. بسیاری از این برنامه‌ها رابط کاربری ساده‌ای دارند و با دیگر سرویس‌های مالی ادغام شده‌اند.
- قانونی: بسیاری از دولت‌ها شدیدا روی قانونگذاری بازار سهام متمرکزند. مثلا، در ایالات متحده، شرکت‌های بورسی باید اطلاعات تاثیرگذار بر ارزش سهام‌شان را به کمسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) گزارش دهند.
- (تا حدودی) مقاوم در برابرر تورم: انواع خاصی از سهام مانند اوراق بهادار دولتی مصون در برابر تورم (TIPS)، قابلیت عملکرد به‌عنوان پوشش در مقابل تورم را دارند.
- تنوع: انتخاب گسترده‌ای از سهام در بخش‌ها و صنایع مختلف وجود دارد که برای سرمایه گذاران خرد در دسترس است. تریدرها می‌توانند بسته به شروط مختلفی از مدل کسب و کار شرکت گرفته تا مکان استقرار یا پرداخت سود، سهام مورد نظر خود را انتخاب کنند.
- نوسان: بازار سهام در برابر تغییرات ناگهانی قیمت در کوتاه مدت مصون نیست. اگر شرکتی وضعیت خوبی دارد، قیمت سهام آن نیز احتمالا رشد خواهد داشت. در حالت مشابه، سهام یک شرکت در صورت انتشار گزارش ضرردهی یا دریافت بازخورد بد از سوی نشریات، کاهش خواهد یافت. علاوه بر این، برخی از سهام نوسان بیشتری نسبت به سایرین دارند. مثلا، تمایل ارزش سهام رو به رشد نسبت به سهام بلو-چیپ (Blue-chip – شرکت‌های بسیار بزرگ و شناخته‌شده) به تغییر بیشتر است.
- کارمزدهای بالاتر: یکی دیگر از تفاوت های مهم مقایسه بازار بورس و ارز دیجیتال این است که در اکثر موارد، کارمزد تراکنش‌های مربوط به خرید و فروش سهام نسبتا بالاست. علاوه بر کمیسیون و کارمزد کارگزاری، هزینه‌های دیگری نیز هنگام معامله در این بازار سنتی وجود دارد.
- عدم تضمین بازده: همانند هر بازار مالی دیگری مانند رمز ارز، هیچ تضمینی برای کسب بازده و سود از بازار بورس سهام وجود ندارد. با اینکه برخی از سهام شرکت‌ها نسبت به دیگر ابزارهای سرمایه گذاری در بلند مدت عملکرد بهتری دارند، اما شانس عملکرد بد در بازه زمانی کوتاه را هم باید در نظر گرفت.
بازار بورس ایران یا ارزهای دیجیتال؟
تا اینجا به‌طورکلی سرمایه‌گذاری روی رمز ارزها یا سهام شرکت‌ها در بازار بورس را مقایسه کردیم. اکنون می‌خواهیم به طور ویژه، مارکت جدید کریپتوکارنسی را مقابل بورس ایران قرار بدهیم.
به چند دلیل، عده‌ای نسبت به بورس ایران امیدوار هستند. یکی از عقاید افراد خوش‌بین در این رابطه، کسب سودهای هنگفت سرمایه‌گذاران از بازار خودرو، ملک و زمین و همچنین طلا و ارز است. آنها شاید نتوانند از مارکت‌های نام‌برده انتظار سودهای کلان بیشتری داشته باشند، پس احتمالا پولشان را به سمت بورس خواهند آورد که به جز چند سال اخیر، نسبت به بقیه، کمتر مورد توجه بوده است، به همین دلیل جای رشد بیشتری دارد. اغلب با مقایسه بورس ایران و ارزهای دیجیتال به این نتیجه می‌رسند که ریسک رمز ارزها بالا است، به همین دلیل احتمالا خرید سهام شرکت‌های داخلی را ترجیح خواهند داد.
یکی دیگر از علل خوش‌بینی نسبت به بورس ایران، تلاش و البته اجبار دولت برای حمایت از این بخش است، وگرنه سرمایه انبوهی از آن خارج و سرگردان خواهد شد. در قدم اول این موضوع ضربه سنگینی به شرکت‌های بزرگ و کوچک حاضر در بازار بورس خواهد زد، و احتمالا ورشکستگی آنها را در پی خواهد داشت. در مرحله بعد با افزایش سرعت رشد تورم مواجه خواهیم شد، چیزی که همین الان هم وضعیت بسیار بدی دارد. در ادامه حجم زیادی پول به سمت دیگر مارکت‌ها سرازیر شده و انفجاری در قیمت خودرو، ملک، طلا و ارز به وجود خواهد آمد. پس همه تلاش دولت، حمایت همه‌جانبه از بازار بورس ایران است، به‌طوری که حتی نسبت به ارزهای دیجیتال هم می‌تواند گزینه بهتری باشد.
اما انتخاب ارزهای دیجیتال به جای بازار بورس ایران، در کنار تمام مزایایی که در قسمت‌های قبل درباره سرمایه‌گذاری در کریپتوکارنسی بیان کردیم، یک دستاورد دیگر هم دارد؛ شما به صورت دلاری کسب سود خواهید کرد. متاسفانه قیمت دلار و به پیروی از آن قیمت تتر همیشه در کشور صعودی بوده است. با نگاهی به چارت دلار از چند دهه قبل، متوجه این موضوع خواهید شد. این موضوع با کاهش ارزش پول ملی و کاهش قدرت خرید این ارز همراه است. در نتیجه بعید نیست حتی سود ریالی کسب‌شده، در نهایت قدرت خرید کمتری برایتان داشته باشد، هر چند مقداری به سرمایه ریالی اولی اضافه شده است!
اما با سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال، سود شما بر مبنای دلار خواهد بود، ارزی که قیمتش همواره در ایران صعودی بوده است. حتی به فرض ثابت ماندن ارزش هر واحد پول رسمی ایالات متحده، شما همچنان به سود رسیده‌اید. حال با بالا رفتن قیمت دلار در کشور از یک جنبه دیگر هم سود خواهید کرد، یا در بدترین حالت ممکن، قدرت خرید سرمایه اولیه حفظ خواهد شد.
این یک مقایسه کلی درباره بازار بورس ایران و مارکت ارزهای دیجیتال بود. در نظر داشته باشید کسب سود از رمز ارزها ریسک بالایی دارد، مخصوصا اگر با ارزهای کمتر شناخته‌شده و دارای بازار کوچک سروکار داشته باشید. البته این موضوع درباره خرید سهام شرکت‌های کوچک هم صدق می‌کند.
سخن پایانی
با اینکه تفاوت های فاحشی بین بازار بورس سهام و ارز دیجیتال وجود دارد، اما با مقایسه این دو حوزه متوجه شباهت‌های آنها نیز خواهید شد. هر دوی کریپتو و سهام گزینه‌های سرمایه گذاری معتبری‌اند و می‌توانند اهداف مختلفی در پورتفوی شما داشته باشند. صرف‌نظر از انتخاب هر کدام، همیشه ریسک‌های مرتبط با بازار بورس سهام و رمز ارز را در نظر گرفته و پیش از اقدام به سرمایه گذاری، با انجام مقایسه و درک تفاوت آنها، تحقیقات کامل شخصی خود را انجام دهید.
تهیه شده در بیت 24
