آنچه در این مقاله خواهید خواند
وب 3 (Web3) یا اینترنت 3 وب غیر متمرکز مبتنی بر بلاک چین است که از اپلیکیشنهای بدون نیاز به مجوز (Permissionless) و بر پایه اقتصاد توکنی ساخته شده است. پروژه های وب 3 با کنار زدن غولهای وب 2 در حال جذب مخاطب هستند و با استفاده از ویژگی شاخص فناوری بلاک چین، یعنی غیر متمرکز بودن، وب 3 توانسته جامعه محور و به خوبی حافظ حریم خصوصی کاربرانش باشد. اما بهترین ارزهای دیجیتال وب 3 کدامند؟ اکنون به معرفی مهمترین پروژه های بلاک چین و کریپتو در فضای وب ۳ (Web3) خواهیم پرداخت.
در این مقاله به معرفی بهترین پروژه و نحوه خرید و فروش ارزهای دیجیتال وب 3 میپردازیم، اما قبل از آن ببینیم وب 3 دقیقا به چه معناست و اصطلاحات رایج در این فضا کدامند.
معرفی وب 3
فضای اینترنتی که اکثر مردم با آن آشنا هستند، وب 2 نام دارد و اولین نسخه وب (وب 1) هم شامل تصویر و متون استاتیک بود. در حالی که کاربران فقط میتوانستند نظارهگر اطلاعات در وب 1 باشند و نمیتوانستند با آن تعامل داشته باشند، وب 2 این رویه را تغییر داد. در ادامه انقلاب وب 2 بود که بازارچههای اینترنتی ایجاد شدند، رسانههای اجتماعی سروصدا کردند و کاربران توانستند محتوای مورد نظر خود را بسازند. در همین حین، به علت مورد سو استفاده قرار دادن دادههای کاربران و تبلیغات منفعت طلبانه برخی سود جویان، بسیاری از بزرگان این صنعت تحت نظارت شدید و فشار قرار گرفتهاند.
وب 3 برای رفع مشکلات وب 2 پا به عرصه گذاشته است و در واقع اصطلاحی است که برای توصیف نسل بعدی اینترنت استفاده میشود. هدف تغییر از وب 2 به وب 3، کم کردن قدرت شرکتهای بزرگ و متمرکز و دادن قدرت کنترل به دست خود کاربران است؛ تمام چیزی که از آن به عنوان تمرکز زدایی و بالا بردن قابلیت همکاری و تعامل یاد میشود.
بلاک چین در این میان نقش مهمی در توسعه Web3 داشته و دارد. تکنولوژی بلاک چین قلب تپنده بسیاری از پروژههای جامعه محور در وب 3 است. همچنین پروژههای وب 3 کاربرانشان را قادر میسازند که در مورد چگونگی استفاده از دادههای شخصیشان در این فضا تصمیم بگیرند. این ویژگی وب 3 همان چیزی است که به عنوان راه حل عادلانهای برای داده کاوی که توسط فناوریهای بزرگ انجام میشود، در نظر گرفته شده است.
نقش بزرگ اتریوم در عرضه پروژه های وب 3
اگرچه به غیر از اتریوم (Ethereum) بلاک چینهای متعددی هستند که زیر مجموعه وب 3 قرار میگیرند، اما اکثر فناوریهای پیشگام و پروژه های محبوب و رمز ارزهای کاربردی وب 3 روی یا برای شبکه اتریوم ساخته شدهاند. اتریوم اولین بلاک چین با قابلیت اجرای قرارداد هوشمند در جهان بود و تا حد زیادی اصطلاح پول برنامه پذیر (Programmable money) با اتریوم به دنیا شناسانده شد. امروزه بسیاری از توسعه دهندگان، اتریوم را پایه اصلی و شتاب دهنده جنبش وب 3 میدانند.
اتریوم منشا بسیاری از فناوریهایی است که امروزه در پلتفرمهای دیفای یا امور مالی غیر متمرکز (DeFi) وجود دارند. برای مثال، شبکههای محبوب زنجیره هوشمند بایننس (BSC) و سولانا (Solana) از نوع به روز رسانی شده ماشین مجازی اتریوم (EVM) برای پشتیبانی از قراردهای هوشمند در بلاک چین خود استفاده میکنند؛ این مهم یعنی اتریوم کاربرد گستردهای در وب 3، دیفای و کل صنعت بلاک چین دارد و خواهد داشت.
دیفای، از کاربردهای محبوب وب 3
دیفای (DeFi) از اصطلاحات کلیدی در وب 3 و مورد استفاده بسیاری از پروژهها در این فضا است. در دیفای از قرارداهای هوشمند، پروتکلهای بدون نیاز به اعتماد (Trustless) وتراکنشهای همتا به همتا (P2P) استفاده میشود و همه اینها با کمک فناوری بلاک چین ممکن شده است. بعلاوه، اکوسیستم مالی غیر متمرکز امکان دسترسی همه کاربران به فناوری آینده و منبع بازی که مستقل از هر گونه واسطهای عمل میکند را فراهم میکند. دیفای فراتر از امور مالی سنتی است و ارائه خدمات مالی به همه و در هر جای دنیا را ممکن کرده است.
دائو؛ روش سازمان گردانی در پروژه های وب 3
سازمان خودگردان غیر متمرکز یا دائو (DAO) یک جامعه اعضا محور است که فرآیند تخصیص بودجه برای رسیدن به هدف خاص در یک پروژه را بدون نیاز به نهادی متمرکز و واسطه تسهیل میکند. سازماندهی به روش دائو حالت امن و کارآمدی در ارتباط و همکاری افرادی است که ممکن است یکدیگر را نشناسند و تنها از طریق ارتباطات آنلاین با هم تعامل داشته باشند.
یک دائو توسط اعضایش مدیریت میشود و خزانهای دارد که هیچ کدام از اعضا نمیتواند مستقلا به آن دسترسی داشته باشد، مگر با توافق همه گروه؛ این خزانه میتواند تنها با رای گیری و طی مکانیسیم خاص حاکمیت درون زنجیرهای و برای منظور به خصوصی خرج شود.
بعلاوه، دائوها جایگزین عادلانهای برای حاکمیت متمرکز سنتی در نظر گرفته میشوند، جایی که هیچ کس نمیتواند به دور از چشم جامعه، بودجهای را برای منافع خودش خرج کند. همه تصمیمات به لطف بلاک چین شفاف هستند و تمام مزیتهای این تکنولوژی در آن وجود دارد؛ عدم نیاز به جلب اعتماد نهادی متمرکز و به حداقل رساندن اصطکاک در روند حاکمیت پروژهها از این قبیل ویژگیها هستند. سازمان گردانی دائو ابتکاری است که در وب 3 به کار گرفته شده تا هدف بزرگ تعامل عادلانه و کارآمد را دست یافتنیتر کند.
وب 3 و نبوغ در پروژه های متاورسی
از ترندهای روز دنیای ارزهای دیجیتال که حتما نام آنها شنیدهاید، متاورسها هستند؛ اصطلاحی که برای توصیف مجموعه دنیاهای مجازی سه بعدی و تعاملی از آن استفاده میشود. برعکس اینترنت که در واقع چیزی است که ما میبینیم و مخاطب آن محسوب میشویم، متاورس چیزی است که در آن حضور داریم و آن را میسازیم. دنیاهای مجازی متاورس شامل پلتفرمهای بازی، محل کارهای مجازی و اپلیکیشنهای تعامل اجتماعی هستند. بعلاوه، در متاورسها هر کسی این امکان را دارد تا به کمک تکنولوژی بستر آن، بلاک چین، اقتصاد دیجیتالی منحصر بفردی را ارائه و توسعه دهد.
بسیاری از انواع برنامه غیر متمرکز یا دی اپها (dApp) و پروتکلهای بلاک چینی که مربوط به پروژههای متاورس هستند، بخشی از وب 3 محسوب میشوند.
با دانستن اصطلاحات رایج و تکنولوژیهای به کار گرفته شده در وب 3 و همچنین شناخت اهداف این صنعت، در ادامه نگاهی به بهترین پروژه های وب 3 و رمز ارزهای محبوب در این فضا میاندازیم. شما همچنین میتوانید برای بررسی قیمت لحظهای ارزهای دیجیتال و پروژههای معرفی شده در این بخش میتوانید به وبسایت بیت 24 مراجعه کنید.
برترین پروژه و ارزهای دیجیتال وب 3
با وجود گستردگی فضای وب 3، محبویت روز افزون آن و پروژههای بسیار موفق بیشمار، انتخاب نامزدهای برترین پروژه های وب 3 کمی سخت است. با این حال به کمک دادههای کوین مارکت کپ (CoinMarketCap)، لیستی از پروژه های پر طرفدارتر این فضا را در ادامه آوردهایم؛ این پروژهها بر اساس ارزش ارز دیجیتال وب 3 بومی پلتفرمهایشان، از بیشترین به کمترین مارکت کپ، لیست شدهاند.
پروژه فایل کوین (Filecoin) و امنیت دادهها در وب 3
شبکه فایل کوین (Filecoin) یک پروتکل غیر متمرکز مبتنی بر بلاک چین برای ذخیره و بازیابی امن دادهها بدون استفاده از سرورهای متمرکز است. این پروژه از توکن بومی FIL به عنوان یکی ارزهای دیجیتال وب 3 برای تشویق مشارکت کنندگان شبکهاش استفاده میکند؛ مشارکت کنندگان فضای بلا استفاده هارد دیسک رایانه خود را در اختیار فایل کوین قرار داده و به عملکرد مطلوب این شبکه کمک میکنند. بر این اساس، هدف والای پروژه Filecoin ایجاد اقتصاد و ذخیره داده غیر متمرکز برای وب 3 است.
علاوه بر این، فایل کوین قیمت بسیار کمی برای ذخیره سازی داده کاربران در نظر گرفته که موجب شده گوی رقابت را از بسیاری از خدمات متمرکز این چنینی برباید. علاوه بر هزینه کمتر، کاربران از مزیت مهم حفظ حریم خصوصیشان در قلب این پروتکل، بهره میبرند. اگر قصد سرمایه گذاری بر روی این پروژه و خرید فایل کوین را دارید، میتوانید از خدمات صرافی بیت 24 استفاده کنید.
هلیوم (Helium)، از پروژه های ادغام کننده اینترنت اشیا در وب 3
هلیوم (Helium) یک شبکه نامتمرکز است که از فناوری امواج رادیویی برای استخراج توکن بومیHNT استفاده میکند. هلیوم نوعی پوشش بیسیم را برای دستگاههایی که به اینترنت اشیا (IoT) مجهز هستند فراهم میکند و مثلا، سنسورهای محیطی و ردیابهای GPS قادرند از امکاناتی که هلیوم مهیا میکند بهره ببرند.
شرکت کنندگان شبکه هلیوم میتوانند یک دستگاه هات اسپات کوچک در خانه یا محل کار خود را برای پوشش بی سیمی فواصل دور در اختیار شبکه قرار دهند و در ازای آن، درآمد غیرفعال کسب کنند؛ توکنهای HNT، که از رمز ارزهای کاربردی در فضای وب 3 است، برای پاداش دهی به مشارکت کنندگان استفاده میشود. همچنین هلیوم از مکانیزم اجماع جدیدی به نام اثبات پوشش (Proof-of-Coverage) در تأیید تراکنشهای خرید و فروش هلیوم در شبکه و همچنین تأیید ارائه پوشش بیسیم توسط دستگاههای هات اسپات مشارکت کنندگان استفاده میکند.
بر این اساس، هلیوم با ارائه راه حلی ساده و مقرون به صرفه در تکنولوژی اینترنت اشیا، به یکی از نامهای پیشرو در وب 3 تبدیل شده است.
پروژه آیوتا (IOTA) و خلاقیت در استفاده از مکانیسم DAG
آیوتا (IOTA) یک پروتکل انتقال داده با کاربرد در اینترنت اشیا (IoT) است که به جای فناوری بلاک چین، از گراف جهت دار غیر مدور یا دگ (DAG) استفاده میکند. DAGها نوعی از فناوری دفتر کل توزیع شده (DLT) هستند و بسیاری از ویژگیها و مزایا بلاک چین را دارند، منتها، علت استفاده از آنها بیشتر به این خاطر است که برخی از ناکارامدیهای دیده شده در بلاک چینها را ندارند.
برای مثال، یکی از این ناکارآمدیها در کار با تکنولوژی بلاک چین لزوم پرداخت کارمزد برای معاملات است؛ کاربران در اکثر شبکههای بلاک چین عمومی برای تاییدتراکنشهاشان باید هزینهای مازاد پرداخت کنند، در حالی که DAGها با حذف کارمزد تراکنشها، توان عملیاتی بالاتر و مقیاس پذیری بیشتری دارند. در فناوری دگ، ارسال کننده یک تراکنش باید دو تراکنش قبلی را همراه با تراکنش خودش اعتبار سنجی کند و در اصل هیچ ماینری در DAG برای اعتبار سنجی وجود ندارد.
بنابراین با استفاده از دگ، به جای تشویق استخراج کنندگان به اعتبارسنجی بلاکها و افزودن آنها به بلاک چین، دادههای اینترنت اشیا را میتوان بدون هیچ اصطکاکی روی شبکه آیوتا منتقل کرد. علاوه بر این، IOTA تبادل ارزش و دادهها را سریع و مقرون به صرفهتر میکند و بر همین اساس، این پلتفرم به تقویت انواع اقتصادهای دیجیتال و بدون نیاز به جلب اعتماد (Trustless) در وب 3 کمک میکند. آیوتا ارز دیجیتال MIOTA را که از توکن های پرطرفدار در بازار ارز دیجیتال وب 3 است، پشتیبانی میکند. بسیاری از کارشناسان به آینده این پروژه وب 3 امیدوار هستند و همین موضوع موجب شده تا بخشی از سرمایه خود را به خرید IOTA اختصاص دهند.
بیت تورنت (BitTorrent)، پروژه ای برای اشتراک گذاری نامتمرکز دادهها
شبکه بیت تورنت (BitTorrent) یک پروتکل اشتراک گذاری فایل مبتنی بر بلاک چین است. این پلتفرم از توکن بومیBTT برای تشویق شرکت کنندگان در اقتصادی مبتنی بر توکن استفاده میکند تا فضای هارد دیسک و منابع محاسباتی بلا استفاده خود را وقف شبکه کنند. همچنین BitTorrent کاربران را هم برای مشارکت و همکاری در به اشتراک گذاری مقادیر زیادی از دادهها، بدون نیاز به اعتماد، تشویق میکند.
مطالعه بیشتر: بهترین کیف پول بیت تورنت
بیت تورنت علاوه بر اینکه یک پلتفرم اشتراک گذاری فایل غیر متمرکز، یک سرویس استریم و یک مرورگر است، یک ارز دیجیتال اختصاصی بهنام BTTC نیز دارد. این پلتفرم و نام تجاری دوقلوی آن، µTorrent، اکنون بیش از دو میلیارد کاربر داشته و کاربران به خرید و فروش BTT میپردازند.
گراف (The Graph)، پروژه یکتا در جستجو داده های وب 3
گراف (The Graph) یک پروتکل لایه میانی برای جستجوی دادهها در وب 3 است که توسعه دهندگان را قادر میسازد تا به سرعت دپهای مورد نظرشان را در اتریوم خلق کنند. هدف The Graph تبدیل شدن به یک لایه غیر متمرکز در وب 3 است؛ لایهای که شرکتهای فناوری نمیتوانند آن را دستکاری کنند یا بر آن غلبه کنند. همچنین، این پروژه وب 3 مدت زمان مورد نیاز برای عرضه dAppها به بازار را کاهش میدهد و به این ترتیب، با گراف، در طول فرآیند توسعه اپلیکیشنهای غیر متمرکز، در زمان و انرژی صرفه جویی میشود.
ایندکسرها (Indexers) در گراف وظیفه اجرای نودها و پردازش جستجوها را در سراسر شبکه بر عهده دارند. آنها باید توکن GRT که رمز ارز بومی این پلتفرم و از ارزهای دیجیتال کاربردی وب 3 است، را استیک کنند و به اصطلاح پوست در بازی داشته باشند (در پروسه کسب سود و ضرر شریک شوند)؛ در واقع هر رفتار مخربی از سوی یک ایندکسر ممکن است به قیمت از دست رفتن دارایی استیک شدهاش تمام شود و این امر همه شرکت کنندگان شبکه را تشویق میکند تا صادقانه عمل کنند.
پروژه آرویو (Arweave)، از پلتفرم های ذخیره سازی توزیع شده دادهها
آرویو (Arweave) یک پلتفرم ذخیره سازی غیر متمرکز داده مبتنی بر بلاک چین است. این پلتفرم یک سرویس دائمی وب بدون سرور است که از فضاهای ذخیره سازی که به صورت دائمی وقف شبکه شدهاند و سرورهایی توزیع شده برای ذخیره سازی طولانی مدت دادهها استفاده میکند. همچنین، این پلتفرم به همه شرکت کنندگان شبکه امکان میدهد تا با اجاره دادن فضای هارد دیسک بلا استفاده رایانهشان، توکن بومی وب 3 این پلتفرم، یعنی ارز دیجیتال آرویو (AR) را به دست آورند.
علاوه بر این، این پلتفرم به نحوی عمل میکند که از تمام دادهها در برابر از دست رفتن همیشگی آنها محافظت میکند و بر خلاف جایگزینهای متمرکز، Arweave به علت توزیع شدگی، نقطه شکستی به عنوان یک حاکمیت متمرکز ندارد. تمام دادهها در صدها رایانه در سراسر جهان توزیع و آرشیو میشود و بر این اساس، دادهها در آرویو همیشه قابل بازیابی هستند.
مرورگر وب 3 بریو (Brave)
بیسیک اتنشن توکن یا رمز ارز بت (BAT) ارز دیجیتال وب 3 و بومی مرورگر وب بریو (Brave) است. بریو یک مرورگر وب رایگان و منبع باز است که به کاربرانش در ازای کارهایی خاص توکن BAT پرداخت میکند. مثلا، کاربران میتوانند با تماشای تبلیغات ( و در عین حال حفظ حریم خصوصیشان) درآمد غیرفعال کسب کنند. بعلاوه، Brave ردیابی دادههای کاربران و فعالیتشان در محیط وب را غیر ممکن کرده و افراد و شرکتهای سود جو نمیتوانند از دادههای شما در محیط آنلاین سو استفاده کنند.
علاوه بر این، Brave مرور امن و خصوصی صفحات وب را با مرورگر تور (TOR)، که به مرورگر دارک وب هم معروف است، ممکن میکند. کاربران میتوانند اصلا تبلیغات را تماشا نکنند یا با تماشای تبلیغات پاداش کسب کنند. استفاده از این مرورگر نظارت و ردیابی آنلاین کاربران را به حداقل میرساند و راهی امن برای دور نگه داشتن دادههای مربوط به مرور وب توسط کاربران از شرکتهای بزرگ فناوری است.
علاوه بر این، بریو عملکردی به نام پاداش (Tip) دارد که در پلتفرمهای مختلف رسانههای اجتماعی ادغام شده است. قابلیت پاداش در بریو به کاربران کمک میکند تا از تولیدکنندگان محتوای وب مورد علاقه خود بسیار سادهتر قدردانی کنند و در واقع به آنها پاداش دهند. به علت حذف واسطهها در اقتصاد نامتمرکزی که بریو در فضای وب 3 به وجود آورده، تولیدکنندگان محتوا تمام درآمدی که به این طریق کسب میکنند را مستقیما دریافت میکنند.
هولو (Holo)، پروژه ای برای میزبانی از دپ های وب 3
با هولو (Holo)، هر کسی میتواند در رایانه خود از اپلیکیشنهای همتا به همتای وب 3 میزبانی کند و در روند ایجاد ارزش در این محیط شریک شود. با راهاندازی این پلتفرم در سال 2018، 177.6 میلیارد توکن HOT مینت شد که پس از عرضه توکن حاکمیتی این شبکه بهنام HoloFuel، قابلیت تبدیل 1 به 1 ارزهای هات به هولو فیول فراهم گردید.
پروژه Holo به تمام الزامات نظارتی، از جمله پشتیبانی از توکن HoloFuel پایبند است و به اینترتیب، توسعه و نوآوری گستردهای که تحت پروژه وب 3 هولو انجام میشود به ایجاد یک مدل اقتصادی پایدار کمک میکند.
پلتفرم سیا (Sia)، بازارچه سفید دادهها
سیا (Sia) بازارچهای از دادههاست که مبتنی بر بلاک چین عمل میکند. این پلتفرم نیازی به ثبت نام ندارد و جایگزینی مقرون به صرفه برای خدمات ذخیره سازی سنتی دادهها به صورت ابری است. همچنین، سیا به کاربران امکان میدهد تا کنترل دادههای خود را با استفاده از کلیدهای رمزنگاری شده و خصوصی به دست بگیرند. به اینترتیب، هیچ شرکت خارجی یا شخص ثالثی نمیتواند به فایلهایی که در سراسر شبکه غیر متمرکز Sia نگهداری میشوند، دسترسی پیدا کند یا آنها را دستکاری کند.
بازارچه Sia رقابت تنگاتنگی میان فراهم آورندگان فضای ذخیره سازی داده رقم زده و مسلم است که برنده این بازی پلتفرمهایی هستند که کمترین قیمت را برای این خدمات پیشنهاد دهند. بعلاوه، سیا کوین (Siacoin) به عنوان ارز دیجیتال وب 3 و بومی این پلتفرم، در پرداخت اجاره فضاهای ذخیره سازی استفاده میشود و در بازار ارزهای دیجیتال نیز به عنوان یک دارایی دیجیتالی قابل مبادله است.
سخن پایانی
در دنیایی که همه چیز تحت سلطه نهادهای متمرکز است، برای مثال، فرآیند امور مالی سنتی و نحوه مدیریت دادهها در وب 2، فراهم کردن امنیت اطلاعات به یک مشکل جدی تبدیل شده است. کاربران از مورد سو استفاده قرار گرفتن توسط غولهای فناوری در دنیای تمرکز گرا به سطوح آمدهاند و برخی حتی کناره گیری از پلتفرمهای شبکههای اجتماعی و دوری جستن از اپلیکیشنهای وب 2 را چارهی کار دانستهاند. از سویی دنیا، دنیای دیجیتالی شدن و نبوغ در تکنولوژی است و توسعه دهندگان باید برای جلب نظر کاربران کاری کنند.
جنبش وب 3 نیاز امنیتی کاربران را بر طرف کرده و تمرکز زدایی را به عنوان راه حلی برای جلب نظر کاربران ارائه داده است. پروژه های Web3 و به تبع آن، رمز ارزهای بومی پلتفرمهای آنها که در این مقاله معرفی شدند، نمونههای عینی موفق تمرکز زدایی از فضای اینترنت هستند. در این پلتفرمها، نیازی به جلب اعتماد حاکمیتی متمرکز در اداره امور اقتصادی و مدیریت دادهها نیست و اینترنت متعلق به کاربران یا جامعه محور است. وب 3 به لطف بسیاری از این پروژههای خلاقانه خود که مرزهای سنت را در مینوردند، امروزه بیش از پیش در حال پیشرفت است و تا وقتی این پلتفرمها درست عمل کنند، به نظر میرسد ارزهای دیجیتال کاربردی آنها نیز بازار پر رونقی داشته باشند.
تهیه شده در بیت 24