اگر تاریخ را مرور کنیم درمی‌یابیم که هوش مصنوعی هیچ‌گاه تا به این اندازه مورد توجه و در دسترس کاربران نبوده است. این حجم از توجه و محبوبیت از نظر بسیاری از کارشناسان خطرناک بوده و حتی می‌تواند سرانجامی تلخی را برای نسل بشر رقم بزند. با این حال کسی که نامش به دلیل عرضه چت‌بات ChatGPT بر سر زبان‌ها افتاده است با ارائه محصولی جدید در قالب یک پروژه ارز دیجیتال می‌خواهد فصل دیگری از تعامل با هوش مصنوعی را رقم بزند. ورلدکوین (WorldCoin) با ارز WLD پروژهای است که توسط سم آلتمن مدیر عامل OpenAI و یکی از سازندگان چت جی پی تی توسعه یافته است. با آنکه تنها چند ساعت از عرضه این ارز دیجیتال به بازار ارزهای دیجیتال می‌گذرد، اما حضور طوفانی‌اش موجب شد تا در تیتر اول اخبار و مقالات حوزه کریپتو قرار بگیرد. برای اینکه ببینیم دلیل این حجم از اشتیاق و محبوبیت پروژه ورلد کوین میان سرمایه‌گذاران و کاربران چیست، با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید.
ورلد کوین چیست؟
برای آنکه دید بهتری از ارز دیجیتال WLD داشته باشیم بد نیست کمی درباره پروژهای که این دارایی آن را نمایندگی می‌کند، بدانیم. ورلد کوین پروژهای است که بر اساس گفته سازندگانش از ۳ سال پیش در مسیر توسعه قرار گرفته است. این پروژه هدفی جاه‌طلبانه در سر دارد، تیم ورلد کوین در نظر دارد شناسه دیجیتالی را ایجاد کند تا هویت یک انسان واقعی از هوش مصنوعی قابل تشخیص باشد. با پیشرفته شدن فناوری هوش مصنوعی، قدرتمندتر شدن یادگیری ماشین و گسترش قابلیت‌هایی مانند Deep Fake سازندگان ورلد کوین به دنبال این هستند شرایطی را فراهم کنند تا حریم شخصی افراد حفظ شود و در عین حال بتوان هویت یک انسان واقعی را از یک ساخته هوش مصنوعی تشخیص داد.
هدف Worldcoin ایجاد یک شناسه دیجیتالی در ابعادی جهانی یا به عبارت بهتر یک World ID است که ضمن تأیید قطعی بر انسان بودن کاربرد از حریم شخص او نیز حفاظت کند. این پروژه به کاربران امکان می‌دهد تا به صورت آنلاین و در عین حفظ حریم خصوصیشان از طریق اثبات دانش صفر، انسان بودن خود را به اثبات برسانند. پیش‌تر اشاره کردیم که با توجه به پیشرفت‌های اخیر در هوش مصنوعی وجود وجه تمایز میان انسان و مخلوقات هوش مصنوعی امری ضروری بوده، چرا که تشخیص یک انسان حقیقی و هوش مصنوعی در اینترنت به طور فزاینده‌ای دشوار شده است.
سم آلتمن مدیرعامل OpenAI در مصاحبه‌ای که با نشریه رویترز در ارتباط با ورلدکوین انجام داده است به این موضوع اشاره می‌کند که با وجود هوش مصنوعی، مردم قابلیت‌ها و توانمندی‌های بیشتری پیدا کرده‌اند. او در ادامه به مفهومی با نام Universal basic income یا درآمد پایه اشاره می‌کند و معتقد است با وجود پیشرفت در هوش مصنوعی وجود یک سیستم درآمدی برای انسانها در آینده امری ضروری بوده و ورلدکوین زمینه‌ای را برای تحقق این ایده است.
احتمالاً ارتباط میان پروژه ورلدکوین با مفهوم UBI یا همان درآمد پایه کمی نامفهوم است. اجازه بدهید آن رابه شیوه ساده‌تر بیان کنیم. روند جهانی با پیدایش هوش مصنوعی به سویی می‌رود که احتمالاً شاهد بیکاری بسیاری از انسانها و جایگزینی آنها با هوش مصنوعی باشیم، بنابراین وقتی کاری برای انجام وجود نداشته باشد درآمدی هم برای کارمندان و کارگران وجود نخواهد داشت. اینجاست که موضوع درآمد پایه یا UBI مطرح می‌شود؛ طرحی که هم اکنون نیز در برخی کشورها وجود دارد و دولت‌ها به مردم و افراد بی‌بضاعت کمک مالی بدون بازگشت می‌کنند.
یکی از اهداف پروژه ورلدکوین این خواهد بود که با ایجاد سازوکاری مشخص و ضد جعل، برای انسانها هویتی را ایجاد کند و بر همین اساس پول یا سرمایه‌ای در اختیارشان قرار دهد. سازندگان ورلدکوین امیدوارند این شیوه به مدلی برای اراذه درآمد پایه به مردم در سال‌های آتی تبدیل شود و بتوان از این طریق کمک‌های مالی را میان مردم تبه شیوه ای عادلانه توزیع کرد. این دقیقاً همان چیزی است که آلتمن با عنوان زمینه‌ای برای تحقق ایده UBI در آینده مطرح می‌کند، یعنی سیستمی که بتواند با تشخیص انسان بودن به افراد درامدی پایه تخصیص دهد.
ورلد کوین چگونه کار می‌کند؟
موضوع درآمد پایه تنها یکی از ویژگی‌های ورلد کوین است. کاربران با داشتن World ID می‌توانند به پروتکل‌های محتلف ثابت کنند که انسان هستند. با وجد این قابلیت در سیستم‌های مبتنی بر وب ۳.۰ می‌توان فرایندهای فروش یا ایردراپ‌های ارزهای دیجیتال و توکن‌های غیرمثلی را به شیوهای عادلانه‌تری توزیع کرد و دست ربات‌ها را از این رویدادها کوتاه کرد. از طرف دیگر یا ورلد ایدی می‌توان فرایند ورود به سایت‌ها، شبکه‌های اجتماعی و برنامه‌های دولتی را تسهیل کرد. در عین حال ورلد کوین با ارائه این قابلیت می‌تواند از کاربران در برابر حملات سیبل (Sybil) و ربات‌ها در رسانه‌های اجتماعی محافظت کند.
این پروژه برای آنکه یک شناسه جهانی و قابل اتکا ایجاد کند و بتواند تفاوت میان یک انسان حقیقی و یک ساخته هوش مصنوعی را تشخیص دهد از مکانیسمی با نام اثبات فرد یا شخصیت (Proof of Personhood) بهره می‌برد. مکانیسم اثبات شخصیت (PoP) سیستمی است که تأیید می‌کند کاربر مورد نظر یک انسان است یا نه. این تأییده شامل سه عامل اصلی است که عبارت‌اند از کاربر، صادرکننده و تأییدکننده. برای اینکه مکانیسم PoP به شیوهای مؤثر عمل کند و احتمال تأیید ربات‌ها و شناسه‌های جعلی به صفر برسد سازندگان چند پروسه را برای تأیید شناسه‌ها تعیین کرده‌اند که عبارت‌ند از:
- تکرارزدایی (Deduplication) برای اطمینان از منحصربه‌فرد بودن
- راستی‌آزمایی (Authentication) برای جلوگیری از تقلب
- بازیابی (Recovery) در صورت گم شدن یا به خطر افتادن اعتبار
- ابطال (Revocation) برای حذف اعتبارنامه‌های جعلی یا به خطر افتاده
- ایجاد یک زمان انقضا (Expiry) مانند آنچه در اعتبارنامه‌هایی مانند پاسپورت وجود دارد.
این پروسه‌های گوناگون یکپارچگی و کارایی مکانسیم اثبات شخصیت را تضمین می‌کنند.
اما چگونه می‌توان یک ورلد ایدی داشت؟ برای تعامل با پروتکل Worldcoin و به دست آوردن World ID، افراد باید ابتدا نرم‌افزار World App را دانلود کنند. این برنامه اولین کیف پولی است که از World ID پشتیبانی می‌کند. سازندگان و بنیاد Worldcoin انتظار دارند سایر سازندگان کیف پول نیز به زودی از این سیستم احراز هویت در محصولاتشان بهره ببرند.
برای اینکه فرایند ثبت تکمیل شود کاربران باید به سراغ یکی از دستگاه‌های اسکن عنبیه چشم (Iris Scan) با نام Orb بروند تا پس از دریافت تصاویر و بررسی آنها شناسه جهانی آنها تأیید شود. در حال حاضر تنها در ۱۸ کشور جهان دستگاه‌های اورب موجود بوده و کاربران تنها با مراجعه به این مراکز می‌توانند فرایند تأییدیه‌های خود را تکمیل کنند. اگر می‌خواهید بدانید نزدیک‌ترین دستگاه Orb به شما کجا قرار دارد، کافی است به وب‌سایت ورلدکوین مراجعه کنید.
اکثر Orb ها توسط شبکه مستقلی به نام اپراتورهای Orb اداره می شوند. Orb از حسگرهای چند طیفی برای تأییدیه‌ها و منحصربه‌فرد بودن افراد به منظور برای صدور شناسه جهانی استفاده می‌کند، نکته قابل تأمل این است که تمامی تصاویر به سرعت از روی دستگاه حذف می‌شوند. پس از آنکه فرایند احراز هویت و شناسایی کاربر توسط دستگاه اورب با موفقیت تکمیل شد می‌تواند توکن‌های WLD را به رایگان در کیف پول خود دریافت کند.
ارز دیجیتال WLD
ارز دیجیتال WLD به‌عنوان یک توکن کاربردی با ویژگی‌های حاکمیتی و بر اساس استاندارد ERC-20 طراحی شده است. این توکن به کاربران اجازه می‌دهد تا در آینده پروتکل Worldcoin نقش مهم و موثری داشته باشند. در عین حال با معرفی و گسترش World ID حاکمیت پروتکل می تواند از طریق چهارچوب‌های یک توکن-یک رأی یا یک فرد-یک رأی توسط کاربران مدیریت شود. جامعه کاربران و دارندگان WLD میزان ارزش و سودمندی توکن را تعیین کرده و می‌توانند از آن برای اهداف مختلفی مانند پرداخت در World App، انعام دادن، خرید یا استفاده از یک سرویس پولی استفاده کنند.
بر اساس وایت پیپر ورلد کوین توسعهدهندگان این دارایی دیجیتال معتقدند، توکن WLD می‌تواند در بلندمدت به یک ذخیره ارزش در ابعاد جهانی تبدیل شود. بنیاد Worldcoin در ابتدا بر این پروژه نظارت خواهد کرد و هدف این است که به تدریج حاکمیت و اکوسیستم را در مسیر غیرمتمرکز شدن به پیش ببرد. سقف عرضه ارز دیجیتال WLD ده میلیارد واحد خواهد بود و به نظر می‌رسد علت انتخاب این عدد جمعیت فعلی کره زمین باشد. البته این سقف عرضه دائمی نبود و پس از ۱۵ سال ممکن است توکن‌های بیشتری نیز عرضه شود. البته این میزان عرضه و نحوه توزیه آن به تصمیمات حاکمیتی ورلدکوین وبستگی خواهد داشت.
بر اساس توکنومیکس پروژه، توکن‌ها در ورلدکوین به شکلی متناسب با اهداف پروژه میان کاربران، سرمایه‌گذاران و توسعهدهندگان تقسیم شده است. بر این اساس ۷۵ درصد از توکن‌ها به کاربران و مشارکت‌کنندگان در اکوسیستم، ۹.۸ درصد به شرکت Tools For Human و سایر شرکت‌هایی که در توسعه ورلدکوین همکاری کرده‌اند، ۱۳.۵ درصد به سرمایه‌گذاران TFH که امکانات، نسخه اولیه پروتکل، کیف پول وردلدکوین و دستگاه‌های بایومتریک Orb را در اختیار این پروژه قراردادند و در نهایت ۱.۷ درصد نیز به شکل ذخیره در اختیار شرکت TFH قرار خواهد گرفت.
سخن پایانی
سم آلتمن بار دیگر با محصولی جدید یعنی ورلدکوین (WorldCoin) نامش را در تیتر اخبار قرار داده است. ساخت و توسعه یک شناسه جهانی که بتواند فرصت‌های برابری را برای کاربران ایجاد کند، یقیناً دستاورد بزرگی خواهد بود. با آنکه هنوز نمی‌توان به طور قاطع درباره آینده این پروژه اظهار نظر کرد؛ اما طوفانی که ارز دیجیتال WLD در بدو ورود خود به بازار به‌پا کرده موضوعی نیست که بتوان بی‌تفاوت از کنارش عبور کرد. ارز دیجیتالی که در عرض چند ساعت و با رشدی سه هزار درصدی توانست رکوردی تاریخی به جای بگذارد.
تهیه شده در بیت ۲۴
