بررسی مهمترین کاربردهای ان اف تی (NFT)

NFT یا توکن غیر مثلی مفهومی است که با صنعت ارز دیجیتال متولد شد؛ کاربرد های بسیاری برای ان اف تی وجود دارد که اکنون با برخی آشنا می‌‌شویم.

محبوبیت توکن‌های غیر مثلی (NFT)، رونق زیادی در بازار کلکسیون‌های رمزنگاری و NFTهای هنری ایجاد کرده است. این دو از برجسته‌ترین کاربردهای اکوسیستم امور مالی غیر متمرکز یا دیفای (DeFi) هستند، اما تنها به همین موارد ختم نمی‌شوند. منحصربه‌فرد بودن و همینطور کمیابی توکن‌های غیر مثلی یا همان ان اف تی‌ها، آن‌ها را به یک نظیر دیجیتالی مناسب برای دارایی‌های واقعی، زنجیره تامین، حق امتیاز موسیقی‌ها و دیگر موارد تبدیل کرده است. همزمان با بلوغ این حوزه، منتظر پذیرش و کاربرد هر چه گسترده‌تر ان اف تی و همچنین موارد استفاده آزمایشی جدید آن‌ها هستیم.

قبل از به وجود آمدن مفهوم ان اف تی‌ (NFT)، کمیاب کردن دارایی‌های دیجیتال به شدت دشوار بود‌. اگرچه قوانین کپی رایت در فضای دیجیتال وجود دارد، اما کپی یا دزدی آثار هنری دیجیتال از طرف کاربران بسیار آسان است.

توسعه توکن‌های غیر مثلی، آثار هنری رمزنگاری شده و کلکسیون‌های دیجیتال را برای ما به ارمغان آورده است، اما این پایان کار نیست. از املاک و ساختمان گرفته تا زنجیره تامین و حمل و نقل، شما می‌توانید از ان اف تی‌ها به عنوان سند اعتبار بسیاری از کالاهای کلکسیونی و منحصربه‌فرد استفاده کنید‌.

با وجود این که اکوسیستم NFT هنوز جوان و در ابتدای راه است، پروژهای جالب بسیاری وجود دارد که برخی از آنها در حال حاضر ارزش‌های قابل توجهی برای سازندگان و مصرف‌کنندگان به وجود آورد‌ه‌اند. در ادامه قصد داریم به بررسی چند مورد از مهمترین کاربردهای ان اف تی ها بپردازیم.

توکن های غیر مثلی هنری (Art NFT)

توکن‌های غیر مثلی به حل مشکلات دیرینه کمیابی در آثار هنری دیجیتال کمک کرده‌اند. چطور می‌شود از یک اثر هنری مجازی کمیاب نگهداری کرد در حالی که می‌توان به سادگی آن را کپی کرد‌؟ اگرچه آثار هنری تقلبی در دنیای واقعی نیز وجود دارند، اما ما معمولا می‌توانیم به راحتی آن‌‌ها را اعتبار سنجی کنیم، در حالی که در دنیای دیجیتال همه چیز سخت‌تر است.

ارزش واقعی آثار هنری رمزنگاری شده ناشی از تایید صحت و مالکیت آن‌ها به صورت دیجیتالی است. با این که هر کسی قادر است به یک کریپتوپانک روی بلاک چین اتریوم نگاه و آن را دانلود و ذخیره کند، اما هر فردی نمی‌تواند ثابت کند که مالک اصلی آن است.

برای مثال، یک هنرمند ناشناس آثار دیجیتال با نام مستعار Pak، مجموعه‌ای از توکن‌های غیر مثلی هنری مشابه را خلق کرد، اما اسم هر یک از آن‌ها را متفاوت از دیگری قرار داد. با اسم‌هایی از جمله The Cheap (ارزان)، The Expensive (گران) و The Unsold (فروخته نشده)، این هنرمند برای هر اثر NFT خود ارزشی متفاوت بر اساس نامشان مشخص کرد. این کلکسیون سوالی مهم در ذهن ایجاد می‌کند: دقیقا چه چیزی به یک اثر هنری ارزش می‌دهد؟

وقتی صحبت از ان اف تی‌هاست، ارزش صرفا به اثر هنری مربوط به آن نیست. گاهی اوقات، مهم‌تر از خود اثر، اثبات مالکیت آن دارایی خاص است. این ویژگی است که آثار هنری رمزنگاری شده را تبدیل به یکی از محبوب‌ترین کاربردهای NFT می‌کند.

توکن های غیر مثلی کلکسیونی (Collectible NFTs)

چه یک NFT خرگوش پنکیک سواپ (PancakeSwap) باشد یا یک NFT سالگرد تاسیس بایننس (Binance)، تقاضای زیادی برای دارایی‌های کلکسیونی دیجیتال وجود دارد. این کاربرد توکن های غیر مثلی حتی با عرضه کارت‌های کلکسیونی NBA (لیگ برتر بسکتبال آمریکا) با نام NBA Top Shot (برترین پرتاب‌های بسکتبال NBA) بیشتر باعث همگانی شدن توکن‌های غیر مثلی کلکسیونی شده است.

در کنار NFT‌های هنری، انواع کالکتیبلی نیز حجم بسیاری از فروش توکن‌های غیر مثلی را در بازارهایی از جمله اوپن سی (Opensea)، بیکری سواپ (BakerySwap) و ترژر لند (Treasureland) به خود اختصاص داده‌اند. تشابه زیادی بین ان اف تی‌های هنری و کلکسیونی وجود دارد و گاهی اوقات یک NFT می‌تواند هم اثر هنری و هم کلکسیونی باشد. در بین انواع NFTها، این دو نوع از توکن‌های غیر مثلی در حال حاضر بیشتر رشد یافته‌اند.

اولین توییت جک دورسی (مدیرعامل توییتر) یکی از بهترین مثال‌های NFT کلکسیونی است‌. در حالی که یک اثر کریپتوپانک قابل جمع آوری و همچنین هنری است، اما NFT توییت جک دورسی به طور خاص فقط به دلیل قابلیت کلکسیونی بودن آن ارزشمند است.

جک دورسی NFT خود را از طریق Valuables (پلتفرمی که توییت‌ها را توکنیزه می‌کند) به فروش رساند. شما می‌توانید پیشنهاد قیمت خرید روی هر توییتی که می‌خواهید ثبت کنید. هرکسی هم می‌تواند وارد عمل شده و پیشنهاد قیمت بالاتری از پیشنهاد شما ثبت کند. این به خود صاحب توییت بستگی دارد که یک پیشنهاد خرید را قبول یا رد کند. اگر قبول کند، آن توییت روی بلاک چین ضرب یا به اصطلاح mint خواهد شد و یک توکن غیر مثلی منحصر به فرد همراه با امضای نویسنده توییت بوجود می‌آورد.

هر توکن ان اف تی توسط نویسنده اصلی توییت امضا شده و به این معنی است که فقط صاحب اصلی توییت می‌تواند توییت‌های خود را به عنوان NFT ضرب (mint) کند. این فرایند یک کلکسیون دیجیتال نایاب بوجود می‌آورد که قابل نگهداری و قابل مبادله است‌. درک مفهوم فروختن یک توییت کمی دشوار است. اما یک مثال بارز از کالکتیبلی بودن توکن‌های غیر مثلی است.

کاربرد ان اف تی در امور مالی غیر متمرکز (Finance NFTs)

ارزش همه توکن‌های غیر مثلی به یک قطعه موسیقی بودن، هنری بودن یا کلکسیونی بودن آن نیست. در زمینه امور مالی غیر متمرکز، ان اف تی‌ها همچنین مزایای مالی منحصر به فردی بوجود می‌آورند. با اینکه بیشتر آن‌ها حتی می‌توانند یک اثر هنری باشند، اما خب ارزش یک توکن غیر مثلی به کاربرد پذیری آن در این وادی هم بستگی دارد.

برای مثال، پلتفرم JustLiquidity به شما اجازه می‌دهد که NFT خود را استیک (Stake) کنید. یک کاربر می‌تواند توکن‌های خود را برای یک مدت مشخص در یک استخر نقدینگی استیک کرده و سپس یک NFT به عنوان پاداش دریافت کند که از طریق آن می‌تواند وارد استخر نقدینگی بعدی شود؛ یعنی از کاربردهای دیگر توکن های غیر مثلی می‌تواند کسب سود غیر فعال باشد! این توکن غیر مثلی به عنوان یک بلیط ورود عمل می‌کند و زمانی که شما در استخر نقدینگی جدید شرکت می‌کنید، آن NFT از بین می‌رود. این الگو یک بازار ثانویه برای این نوع از NFTها هم بوجود می‌آورد.

مثالی دیگر از توکن‌های غیر مثلی مالی، NFTهای BakerySwap است. این ان اف تی‌ها به Food Combo یا ترکیب غذایی معروف هستند که با استفاده از آن‌ها شما می‌توانید پاداش و بهره بیشتری در ازای استیکینگ دریافت کنید. با استیک کردن توکن Bake شما یک NFT کامبو (ترکیب غذایی) دریافت کرده که قابلیت‌های متنوعی از استیک کردن را به شما می‌دهد. کاربران در مورد NFTهای خود نظر می‌دهند، آن‌ها را در بازار ثانویه می‌فروشند، یا استیک‌شان می‌کنند. این دسته از ان اف تی‌ها همراه با بازی آفرینی (Gamification) و کاربردشان در امور مالی غیر متمرکز، انواع جالب دیگری از توکن‌های غیر مثلی هستند و کاربرد ان اف تی را بیش از پیش افزایش داده‌اند.

ان اف تی در گیمینگ (Gaming NFTs)

در صنعت بازی یا گیمینگ تقاضای زیادی برای کالاهای منحصر به فرد که قابل معامله و خرید باشند، وجود دارد و کمیابی آن‌ها مستقیما روی قیمتشان تاثیر می‌گذارد. گیمرها (بازیکنان) از قبل با مفهوم آیتم‌ها و کالاهای دیجیتال ارزشمند در بازی آشنایی دارند. ریز تراکنش‌ها و خریدهای درون بازی، صنعت گیمینگ با ارزشی چندین میلیارد دلاری را در کل دنیا رقم زده که می‌تواند به دنیای NFTها و تکنولوژی بلاک چین هم مربوط شود. توکن‌های بازی‌های ویدیویی می‌توانند ترکیبی از هنر، کلکسیونی بودن، و کاربرد پذیری برای بازیکنان باشند، اگرچه، وقتی موضوع بازی‌های پرهزینه مطرح می‌شود، به کار گرفتن توکن‌های غیر مثلی دور از دسترس و دشوارتر است.

امروزه بازی‌های محبوب غیر متمرکزی مثل اکسی اینفینیتی (Axie Infinity) و بتل پتز (Battle Pets) از انواع بازی‌های شبیه به پوکمون (Pokémon) هستند که به کمک تکنولوژی بلاک چین، ان اف تی‌ها را در بازی ادغام کرده‌اند. در این بازی‌ها، آیتم‌ها و حیوانات خانگی (Pets) به عنوان توکن‌های غیر مثلی قابل معامله هستند. شما همچنین می‌توانید این توکن‌ها را در یک بازاری خارجی (خارج از بازی) به صورت همتا به همتا خرید و فروش کنید.

توکن‌های غیر مثلی گیمینگ می‌تواند فقط سرگرم کننده باشند یا کاربردی؛ مثلا هر شخصیت اکسی (Axie) در بازی اکسی اینفینیتی مجموعه‌ای از مهارت‌های جنگی دارد که روی قیمت و ارزشمندی آن‌ها تاثیر مستقیمی می‌گذارد. یا مثلا در بازی کریپتو کیتیز (CryptoKitties)، یک کیتی به دلیل ویژگی‌های موروثی‌اش می‌تواند بسیار منحصربفرد و با قیمت بالایی خرید و فروش شود. در چنین بازی‌هایی، ظاهر نایاب، کاربردی بودن و ویژگی‌های مخصوص می‌تواند تاثیر مستقیمی روی قیمت ان اف تی‌های بازی داشته باشد.

کاربرد توکن های غیر مثلی در صنعت موسیقی (Music NFTs)

همانند یک فایل عکس یا یک ویدیو، شما همچنین می‌توانید یک فایل صوتی را به NFT تبدیل کرده و یک کلکسیون از قطعه‌های موسیقی ایجاد کنید که همه نسخه اول ثبت شده در یک بلاک چین در نظر گرفته شده و مالکیت آن‌ها به نام شما در دنیای دیجیتال ثبت می‌شود. تبدیل یک اثر موسیقی به NFT مثل همان توکن های غیر مثلی هنری است اما کاربردهای دیگری نیز برای آن وجود دارد‌.

یکی از دغدغه‌های بزرگ تولیدکنندگان موسیقی این است که حق الامتیاز منصفانه‌ای دریافت کنند و ۲ راه ممکن برای رسیدن به این عدالت وجود دارد: پلتفرم‌های بلاک چینی پخش آنلاین و پیگیری بلاک چینی حقوق انحصاری. البته رقابت با آمازون موزیک و یوتوب در زمینه سرویس‌های استریمینگ و پخش آنلاین برای پروژه‌های بلاک چینی کوچک دشوار است و تا کاربرد گسترده ان اف تی در فضای موسیقی فاصله زیادی داریم. حتی زمانی که شرکت بزرگی مانند اسپاتیفای (Spotify) یک پروژه بلاک چینی در زمینه راه حل‌های حقوق انحصاری را خریداری کرد، باز هم مزیت چندانی برای هنرمندان و نوازندگان به همراه نداشت.

در همین حال پروژه‌های کوچکتر به همکاری با هنرمندان مستقل پرداختند؛ مثلا پلتفرمی روی شبکه Binance Smart Chain به نام راکی (Rocki) ایجاد شده است که به هنرمندان مستقل (یعنی هنرمندانی که برای خودشان کار می‌کنند و با استودیوی خاصی قرارداد ندارند) این امکان را می‌دهد که حق امتیاز قطعه‌های موسیقی خود را بفروشند و موسیقی‌شان را پخش کنند‌. با برگزاری اولین فروش عمومی روی این پلتفرم، 40 اتر در ازای فروش 50 درصد از NFTهای حق امتیاز بخش موسیقی (ساخته شده با استاندارد اتریومی ERC721) جمع شد.

اینکه این الگو مورد پسند قرار بگیرد و محبوبیت به دست آورد یا نه بستگی به پذیرش آن از طرف شرکت‌های بزرگ‌تر دارد. ترکیب موسیقی با توکن‌های غیر مثلی ایده‌ای فوق العاده برای کاربرد پذیر کردن NFTهاست، هرچند که مسیر موفقیتشان بدون حمایت شرکت‌های موسیقی بزرگ، بسیار دشوار خواهد بود.

کاربرد ان اف تی در اثبات مالکیت دارایی‌های واقعی

پیوند دادن دارایی‌های دنیای واقعی با توکن‌های غیر مثلی می‌تواند سند مالکیت دارایی‌های واقعی را دیجیتالیزه کند. برای مثال، در صنعت ملک و املاک، ما معمولا با معاملات و اسناد فیزیکی سروکار داریم‌. ساخت دارایی‌های دیجیتال توکنیزه شده از این نوع معاملات می‌تواند کالاهای غیرنقدی مانند خانه و زمین را به بلاک چین منتقل کند. البته هنوز در این زمینه حمایت قابل توجهی از طرف قانون گذاران دیده نشده است و این نوع از کاربرد توکن غیر مثلی هنوز در دست توسعه است. با این حال در نظر گرفتن آن به عنوان یک زمینه پذیرش ان اف تی‌ها در آینده، خالی از لطف نیست.

در آوریل 2021 (فروردین 1400)، آژانس املاکی Shane Dulgeroff یک NFT که نمایانگر ملک فروشی در کالیفرنیا بود، ایجاد کرد که با یک اثر هنری هم ادغام شده بود. چنین عنوان شد که هرکس در مزایده برنده شود، آن NFT را دریافت کرده و مالک خانه هم خواهد شد. اگرچه، شرایط انتقال قانونی سند و حقوق فروشنده و خریدار به طور دقیق مشخص نیست.

از سویی سند مالکیت کالاهای کوچکتری مانند جواهرات را هم می‌شود به صورت یک NFT تنظیم و صحت آن را در زمان فروش اثبات کرد. برای مثال، یک الماس اصل معمولا دارای یک سند هویت است و از این سند می‌توان برای اثبات حق مالکیت آن استفاده کرد. هرکسی که بخواهد کالای خود را بفروشد، اگر آن سند را نداشته باشد نمی‌تواند صحت مالکیت آن را اثبات کند و در فروش آن به خریداران ممکن است دچار مشکلات زیادی شود. در صورتی که با داشتن توکن غیر مثلی مربوط به مالکیت هر کالا، آن توکن می‌تواند به اندازه سند مالکیت فیزیکی ارزشمند باشد. شما حتی ‌می‌توانید ان اف تی مربوطه را در یک کیف پول سخت افزاری نگه دارید تا جایش بسیار امن‌تر باشد. بعلاوه با رشد و توسعه اینترنت اشیاء، توکن‌های غیر مثلی بیشتری به عنوان نماینده‌ای منحصربفرد از دارایی‌های واقعی بر بستر بلاک چین ساخته خواهند شد.

کاربرد ان اف تی در زنجیره تامین (Logistics NFTs)

تکنولوژی بلاک چین می‌تواند در زنجیره تامین (لجستیک کالا) و حمل و نقل نیز مورد استفاده قرار گیرد؛ مخصوصا به دلیل تغییر ناپذیری و شفافیت آن. این ویژگی اطمینان حاصل می‌کند که داده‌های آماری زنجیره تامین، معتبر، بدون تغییر و قابل اطمینان باقی می‌ماند. به خصوص برای غذاها و محصولات مصرفی این مهم است که بدانیم کجا و برای چه مدت نگهداری شده بوده‌اند.

از جمله کاربرد توکن غیر مثلی این است که می‌توان از آن برای ردیابی و پیگیری یک محصول که شامل فراداده‌هایی از مبدا تولید، مسیر حمل و نقل و محل انبار آن است را بدست آورد. برای مثال کفش‌های لاکچری با کیفیت عالی در یک کارخانه در ایتالیا تولید شده‌اند‌ و به صورت NFT در آمده‌اند را در نظر بگیرید. به این وسیله می‌توان کد روی بسته بندی آن را اسکن کرد و فراداده تاریخی آن که شامل اطلاعاتی از جمله اینکه چه زمانی و در کجا این کفش‌ها تولید شده است به دست می‌دهد. همانطور که این محصول در زنجیره تامین حرکت می‌کند، NFT آن اسکن شده و فراداده‌های تاریخ گذاری شده جدیدی به آن اضافه می‌شود. این داده‌ها می‌تواند شامل محل انبار و زمان رسیدن آن به مقصد باشد و هنگامی که کفش‌ها به مقصد نهایی خود می‌رسند، یک فروشگاه می‌تواند با عنوان “دریافت شده” داده‌ای با این موضوع به تاریخچه آن اضافه کند و به زنجیره تامین پایان دهد.

راه‌های بسیاری برای بکارگیری توکن‌های غیر مثلی در زنجیره تامین وجود دارد، اگرچه همه این راه‌ها نیازمند آن است که در هر مرحله از زنجیره، از زیرساخت‌هایی یکسانی استفاده شود. به این ترتیب کاربرد ان اف تی در زنجیره تامین امکان‌پذیر خواهد شد. با وجود بسیاری از دست اندرکاران و سهامداران متفاوت در سراسر دنیا، بکارگیری این سیستم‌ها در دنیای واقعی می‌تواند چالش برانگیز باشد. این مانع در عمل باعث شده است که فقط در موارد بسیار محدودی از توکن‌های غیر مثلی در لجیستیک کالاها استفاده شود.

در حال حاضر سیستم MAERSK’s TradeLens و IBM’s Foot Trust دو مثال از بزرگترین راه حل‌های بلاک چینی زنجیره تامین و حمل و نقل کالا هستند و هر دو از Hyperledger Fabric، پروژه بلاک چینی متن باز IBM که از توکن‌های غیر مثلی پشتیبانی می‌کند، استفاده می‌کنند. اگرچه، اینکه آیا در عمل واقعا توکن های غیر مثلی در آن‌ها کاربرد دارند یا خیر مشخص نیست.

‌کلام آخر

با افزایش محبوبیت توکن‌های غیر مثلی شاهد ایده‌ها و کاربرد بیشتری آن‌ها در آینده خواهیم بود. در حال حاضر برخی از کاربردهای ان اف تی آنقدر فرصت پیشروی نداشته‌اند و هنوز از یک ایده و یا یک پروژه کوچک فراتر نرفته‌اند. همچنین نمی‌توان منکر این قضیه شد که ممکن است NFTها در برخی موارد و کاربردهایی که برای آن‌ها تعریف شده، در نهایت عملی و مفید نباشند. اما برای مسائل بنیادی‌تری مانند حق امتیاز و حفظ کمیابی آثار هنری و کلکسیون‌ها، توکن‌ های غیر مثلی قطعا آمده‌اند که ماندگار شوند.

تهیه شده در بیت 24