همه چیز درباره صرافی اف تی ایکس ؛ از تولد تا ورشکستگی FTX

ماجرای صرافی اف تی ایکس و بایننس در ابتدا یک دعوای لفظی بین مدیران عامل دو صرافی بزرگ ارز دیجیتال به نظر می‌رسید، اما خیلی زود منجر به ریزش شدید بازار رمز ارز شد. سم بنکمن فراید ملقب به SBF در ابتدا ادعاهای چانگ پنگ ژائو ملقب به CZ را انکار می‌کرد، اما در نهایت مجبور به اعتراف شد و نزدیک شدن صرافی FTX به سقوط و ورشکستگی را اعلام کرد. در این مقاله می‌خواهیم ماجرای سقوط امپراطوری بزرگ SBF و شکست باورنکردنی صرافی بزرگ اف تی ایکس را مرور کنیم.

مختصری درباره صرافی FTX

FTX یک صرافی ارز دیجیتال متمرکز (CEX) اوراق مشتقه بود که دفتر مرکزی آن در باهاماس قرار داشت. تا سال 2021، این پلتفرم دارای بیش از 1 میلیون کاربر ثبت نامی و میلیاردها دلار حجم معاملات به صورت روزانه بود. در این صرافی افراد می‌توانستند محصولات مشتقه را ترید کرده و از ابزارهای معاملاتی متنوع و منحصربه‌فرد آن بهره‌مند شوند از جمله:

• فیوچرز: FTX از قراردادهای آتی بیش از 80 ارز دیجیتال پشتیبانی می‌کرد. تا قبل از ورشکستگی و فروپاشی FTX اینجا یکی از بهترین بسترها برای معاملات مشتقه بود.
• فیوچرز پرپچوال: این صرافی همچنین فرصت سرمایه گذاری در قراردادهای آتی دائمی (بدون تاریخ سررسید) را برای کاربران فراهم می‌کرد.
• اوراق آپشن: در صرافی FTX، شما می‌توانید قراردادهای اختیار معامله (آپشن) دلخواه خود را انتخاب کرده و از مزیت ترید تا حداقل 10 ثانیه بهره‌مند شوید.
• بازارهای پیش‌بینی: بازارچه اف تی ایکس قابلیت شرط بندی روی رویدادهای دنیای واقعی نظیر انتخابات ریاست جمهوری آمریکا را نیز فراهم کرده است.

ویژگی‌های مهم صرافی FTX

این پلتفرم به‌خاطر تلاش برای حل مشکلاتی که دیگر صرافی‌ها تا کنون به آن‌ها نپرداخته‌ بودند، میان کاربران محبوب شد. مثلا، FTX اولین صرافی بود که در عین آسان کردن ترید اوراق مشتقه برای همه افراد، این قابلیت را برای اولین بار ارائه کرد.

پیش از اف تی ایکس، به خاطر دشواری ورود و خروج از معاملات در قیمت دلخواه، لیکوئیدیتی و قدرت نقدشوندگی اولین مشکل بزرگ اکثر صرافی‌ها بود. با این وجود، این پلتفرم توانست مشکل نقدینگی را حل کند. به استناد کوین مارکت کپ، اف تی ایکس پس از بایننس، دومین پلتفرم معاملاتی بزرگ از نظر حجم معاملات در جهان بود! به همین دلیل ورشکستگی FTX و فروپاشی آن ضربه‌ای مهلک بر پیکیره نیمه جان بازار ارزهای دیجیتال در بحبوجه روند نزولی وارد کرد.

تیم پشتیبان اف تی ایکس از تعدادی از بزرگترین تریدرهای چند سال اخیر حوزه کریپتو تشکیل شده بود که در اکثر پلتفرم‌های معاملاتی اوراق مشتقه بزرگ به مشکل برخورده و تصمیم به راه‌اندازی پلتفرم خود را گرفتند. بر اساس ادعای FTX، این صرافی به‌خاطر قابلیت‌هایی نظیر جلوگیری از بازپس‌گیری پول (که با عنوان Clawback Prevention شناخته می‌شود)، استخر وثیقه‌ای متمرکز و تسویه‌های استیبل کوینی جهانی، پیشرو این حوزه است.

Clawback فرآیندی است که طی آن به‌خاطر لیکویید شدن پوزیشن‌ها، احتمال بسته شدن پوزیشن دیگر کاربرانی که به سطح لیکوئیدیشن نزدیک هستند هم وجود دارد. این اتفاق با نام Socialized Losses یا ضررهای اجتماعی نیز شناخته می‌شود. صرافی FTX برای جلوگیری از این ضررها، از یک مدل لیکوئیدیشن سه سطحی استفاده می‌کرد. در صرافی‌های فیوچرز فعلی، وثیقه لازم برای باز کردن پوزیشن‌های آتی در والت‌های مجزا پخش می‌شود. اما در اف تی ایکس، اوراق مشتقه توسط استیبل کوین‌ها تسویه می‌شدند و تنها به یک والت مارجین نیاز بود.

یکی دیگر از مزایای صرافی رمز ارزی FTX افزون بر انتشار توکن FTT، توکن های لوریج شده بودند که بدون نیاز به مارجین، قابلیت ترید پوزیشن‌های اهرم‌دار را برای کاربران فراهم کردند. مثلا اگر تریدری مایل به شورت کردن بیت کوین با لوریج 3 باشد، به راحتی می‌توانست توکن اهرمی 3x بیت کوین را در صرافی FTX خریداری کند. این نوع توکن‌ها از نوع ERC20 بودند.

بنیان‌گذاران FTX چه کسانی هستند؟

صرافی اف تی ایکس و ارز دیجیتال FTT انحصاری آن توسط سمن بنکمن فراید (Sam Bankman-Fried) و گری وانگ (Gar Wang) تاسیس شد. بعد از ورشکستگی FTX سمت مدیریت عامل از سمن بنکمن فراید گرفته شد. او سابقه ترید در Jane Street Capital از سال 2014 تا 2017 را دارد. آقای بنکمن فراید دارای مدرک کارشناسی فیزیک از دانشگاه ماساچوست آمریکاست.

گری وانگ در حال حاضر در مقام مدیر فناوری ارشد صرافی اف تی ایکس فعالیت می‌کرد. وی نیز در کنار آقای بنکمن فراید، به‌عنوان مدیر فناوری ارشد آلامدا ریسرچ خدمت کرد. پیش از این، وی به‌عنوان کارآموز مهندس نرم افزار در فیسبوک و سپس کارآموز و مهندس نرم افزار در گوگل مشغول به کار بود. وی دارای مدرک کارشناسی ریاضی و علوم کامپیوتر از دانشگاه ماساچوست است.

اعلام هولد مقدار زیادی توکن FTT توسط آلامدا ریسرچ (11 آبان)

شروع داستان از روی 2 نوامبر (11 آبان) بود، زمانی که افشای ترازنامه آلامدا ریسرچ (Alameda Research) نشان داد این شرکت مقدار زیادی توکن FTT نگهداری می‌کند. آلامدا ریسرچ شرکت ترید و معامله متعلق به سم بنکمن فراید و FTT توکن بومی صرافی FTX است.

داشتن مقدار زیادی از یک توکن توسط یک شرکت بزرگ معامله رمز ارز، جامعه کاربران کریپتو را نگران کرد و سوالات متعددی را در ذهن آن‌ها درباره ارتباط بین آلامدا ریسرچ و اف تی ایکس به وجود آورد.

انتقال مقدار زیادی توکن FTT به صرافی بایننس (14 آبان)

در روز 5 نوامبر (14 آبان)، اکانت توییتر Whale Alert که تراکنش‌های رمز ارزی را ردیابی و جابه‌جایی مقادیر زیاد آن‌ها را اعلام می‌کند، به دنبال‌کنندگان خود اعلام کرد حدود 23 میلیون واحد توکن اف تی تی به ارزش تقریبی 584 میلیون دلار به بزرگترین صرافی دنیا منقل شده است. این مقدار به مراتب بیش از چیزی است که Whale Alert به طور معمول کشف و اعلام می‌کند؛ قضیه مشکوک بود!

زمانی که ردیاب Whale Alert موضوع را اعلام کرد، مقدار جابه‌جا شده حدود 17 درصد عرضه کل توکن اف تی تی بود. به همین دلیل هولدرهای این رمز ارز را به شدت نگران کرد.

تصمیم بزرگترین صرافی دنیا برای فروش توکن‌های FTT (15 آبان)

روز 6 نوامبر (15 آبان)، موسس و مدیر عامل بایننس آقای چانگ پنگ ژائو اعلام کرد این صرافی ارز دیجیتال تمام دارایی خود از توکن بومی صرافی اف تی ایکس را به فروش خواهد رساند. وی علت این کار را «افشاگری‌های اخیر» اعلام کرد که به طور واضح به ترازنامه مالی آلامدا ریسرچ اشاره می‌کند. CZ مدعی تلاش برای مدیریت ریسک با توجه به حادثه تلخ سقوط لونا شد، اما در ادامه صحبت‌های تندی را به طور غیر مستقیم خطاب به SBF و FTX به زبان آورد:

ما قبلا حمایت کرده‌ایم، اما ادعایی برای عشق ورزیدن بعد از جدایی نداریم! ما با کسی دشمنی نداریم، اما از افرادی که پشت سر دیگر بازیکنان صنعت (کریپتو) لابی می‌کنند حمایت نخواهیم کرد.

چانگ پنگ ژائو گفت فروش همه توکن‌های اف تی تی متعلق به بایننس، به خاطر حجم سنگین دارایی، به چند ماه زمان نیاز دارد، اما مقدار سرمایه این صرافی از توکن نام برده مشخص نشد. در صحبت‌های CZ مشخص شد بایننس بعد از کاهش سرمایه‌ گذاری خود در صرافی FTX، حدود 2.1 میلیارد دلار BUSD و FTT به دست آورده است، اما معلوم نشد از این مقدار دقیقا چقدر مربوط به توکن بومی صرافی رقیب بوده است.

آقای CZ مدعی شد توکن‌های FTT را به نحوی که کمترین تاثیر منفی را روی بازار داشته باشد، خواهد فروخت، به همین دلیل اتمام فرآیند به چند ماه زمان نیاز دارد. اما به نظر چانگ پنگ ژائو تاثیر شخص خود و همچنین صرافی بایننس روی بازار ارز دیجیتال را دست کم گرفته بود، یا با وجود آگاهی از این موضوع به آن توجهی نداشت؛ تصمیم CZ خیلی زود موجی از وحشت را به دل فعالان بازار رمز ارز انداخت و بیت کوین و آلت کوین‌ها را به خاک و خون کشید.

کمی بعد CZ اعلام کرد انتقال ناگهانی 23 میلیون FTT توسط آن‌ها انجام شده و بخشی از تلاش Binance برای فروش ارز بومی صرافی FTX بوده است. مدیر عامل آلامدا ریسرچ در همان روز یک پیشنهاد به مدیر عامل بایننس داد:

اگر واقعا می‌خواهی ضمن فروش توکن‌های اف تی تی خود کمترین تاثیر را روی بازار ارز دیجیتال داشته باشی، ما همه آن‌ها را به قیمت هر واحد 22 دلار خریداریم!

شروع برداشت‌های سنگین کاربران از صرافی FTX (16 آبان)

از روز 7 نوامبر (16 آبان)، با گسترش شایعات ضمن انتشار گزارش‌های موثق، کاربران از ترس سقوط صرافی FTX شروع به خارج کردن همه دارایی‌های خود از آن کردند. تحلیلگران متعددی نیز انجام این کار را به سرمایه گذاران توصیه کردند.

بررسی‌های وب سایت nansen.ai نشان داد طی هفت روز منتهی به 7 نوامبر، کاربران حدود 451 میلیون دلار استیبل کوین از صرافی FTX خارج کرده‌اند. در همین روز گزارش‌های متعددی از کند شدن عملیات برداشت از صرافی یا غیر ممکن شدن این کار به طور کل، به گوش رسید. اف تی ایکس به گله کاربران واکنش نشان داد و همه چیز را عادی و تحت کنترل خطاب کرد.

بعد از تلاش FTX برای رفع نگرانی کاربران، SBF با انتشار چند توییت مدعی تلاش یک رقیب (بایننس) برای ضربه زدن به آن‌ها بر اساس یک سری شایعات غلط شد. او در ادامه گفت اف تی ایکس و دارایی‌ها در وضعیت خوبی قرار دارند. خیلی زود مشخص شد این ادعاها کذب بوده‌اند!

سم بنکمن فراید مدعی شد FTX دارایی‌های کاربرانش را در جایی سرمایه گذاری نکرده و قادر به پوشش دادن کل سرمایه تمام آن‌ها است. او همچنین گفت درخواست‌های برداشت همگی پردازش خواهند شد. در ادامه صحبت‌های خود، SBF ضمن اشاره به 1 میلیارد دلار سرمایه اضافی صرافی در قالب پول نقد، از CZ خواست تا با یکدیگر به نفع اکوسیستم کریپتو کار کنند.

در همین روز چانگ پنگ ژائو به درخواست مدیر عامل آلامدا ریسرچ درباره خرید توکن‌های FTT به قیمت 22 دلار پاسخ «نه» داد و ترجیحش برای فعالیت در بازار آزاد را اعلام کرد. نکته جالب در این رابطه، اشاره CZ به هولد مقداری ارز لونا (کلاسیک) در حال حاضر با وجود سقوط این پروژه بود.

آغاز سقوط قیمت توکن FTT صرافی FTX و فشار روی بازار (17 آبان)

از روز 16 آبان تحلیلگران زیادی شروع به دادن هشدار درباره احتمال سقوط شدید قیمت ارز FTT کردند. یک روز بعد، 8 نوامبر (17 آبان)، طی چند ساعت ارزش هر واحد توکن اف تی تی از حوالی 22 دلار با حدود 30 درصد سقوط به مرز 15 دلار رسید. این اتفاق روی قیمت ارزهای دیجیتال تاثیر منفی گذاشت و آن‌ها را به زیر کشید، چرا که ترس از ورشکسته شدن صرافی FTX رفته رفته در حال افزایش بود. هر چه باشد، این جزو بزرگترین صرافی‌های ارز دیجیتال و بخشی از آبرو و اعتبار جهان کریپتو است.

در حالی که تا روز قبل صرافی FTX و شخص SBF همه چیز را عادی و تحت کنترل خطاب و وضعیت دارایی‌های کاربران را بدون مشکل خطاب می‌کردند، ناگهان SBF از توافق استراتژیک خود با CZ به منظور رفع «بحران نقدینگی» خبر داد! سم بنکمن فراید گفت کاربران اف تی ایکس تمام دارایی‌های ذخیره در این صرافی را بدون ذره‌ای کسر (به نسبت 1:1) دریافت خواهند کرد. او گفت تلاش برای برآورده کردن این هدف (بازپرداخت کامل سرمایه همه کاربران) دلیل اصلی درخواست کمک از بایننس بوده است.

خیلی زود چانگ پنگ ژائو درباره پیش‌نویس توافق بین دو شرکت صحبت و احتمال خرید صرافی FTX توسط Binance را اعلام کرد. تاکید CZ عدم توافق نهایی در این مرحله بود، به طوری که از نظر قانونی، Binance در هر لحظه می‌تواند از نهایی کردن معامله خودداری کند. اکنون می‌دانیم صرافی بایننس در نهایت، با توجه به بدهی سنگین اف تی ایکس، معامله را فسخ کرده است. در بخشی دیگر از همین مقاله به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت.

در این روز اتفاقی جالب رخ داد و اعتماد کاربران به صنعت کریپتو را خدشه‌دار کرد؛ سم بنکمن فراید چند ساعت بعد از اعلام توافق با بزرگترین صرافی دنیا به منظور دریافت کمک، رشته توییت‌های مربوط به ادعاهای سلامت دارایی‌های کاربران را حذف کرد!

در آخرین ساعات روز 17 آبان، بعد از دسترس خارج شدن وب سایت آلامدا ریسرچ و اف تی ایکس ونچر (بخش سرمایه گذاری خطرپذیر FTX)، مشخص شد اعضای تیم حقوقی این صرافی از کار خود استعفا داده‌اند. کم کم شایعات مربوط به پا پس کشیدن بایننس از توافق اولیه گسترش یافت.

ارسال نامه‌ای مهم به کارمندان بایننس توسط CZ

به خاطر اهمیت اتفاقی که برای یکی از بزرگترین صرافی‌های ارز دیجیتال دنیا رخ داد، در این روز چانگ پنگ ژائو اقدام به ارسال نامه‌ای برای همه کارکنان صرافی بایننس کرد. متن این نامه را در ادامه می‌خوانیم:

با توجه به حوادثی که طی چند روز اخیر رخ داده است، می‌خواهم روی چند نکته مهم تاکید کنم.

نخست این که ما از قبل برای چنین حادثه‌ای برنامه‌ریزی نکرده بودیم یا نقشه‌ای برای آن نداشتیم! کمتر از 24 ساعت قبل سم بنکمن فراید با من تماس گرفت. قبل از آن، من اطلاعات بسیار کمی درباره اوضاع داخلی صرافی اف تی ایکس داشتم. البته، می‌توانستم بر اساس درآمد شرکت خودمان یک سری حدس و گمان درباره وضعیت این رقیب داشته باشم، اما نتیجه هرگز دقیق نبود. وقتی او تصمیم به صحبت با من گرفت، متعجب شدم و ابتدا فکر کردم که تصمیمی برای همکاری دارد، اما الان همگی از وضعیت باخبر هستیم.

دوم این که همزمان با ارزیابی معامله خود با صرافی در حال ورشکستگی FTX، باید یک چیز را به همه یادآوری کنم؛ از توکن FTT دوری کنید! دیروز، به محض این که صحبت من با سم بنکمن فراید تمام شد، ما تصمیم گرفتیم تا فروش دارایی‌های خود (از این رمز ارز) را به عنوان یک سازمان متوقف کنیم. اگرچه مقدار زیادی از این رمز ارز داریم، اما مشکلی نیست. ما باید خود را در سطح استاندارد بالاتری، حتی نسبت به بانک‌ها، نگه داریم.

سوم این که درباره معامله بین بایننس و اف تی ایکس، چه درون مجموعه و چه بیرون از آن، اظهار نظر نکنید. اگر به طور مستقیم درگیر این موضوع نیستید، درباره آن سوالی نپرسید. ما یک تیم قوی برای پیشبرد ماجرا داریم.

چهارم این که سقوط و ورشکستگی صرافی FTX به نفع هیچکس نیست، پس این اتفاق را به چشم یک دستاورد برای Binance نگاه نکنید. اعتماد کاربران به شدت خدشه‌دار شده است. از این به بعد دستگاه‌های نظارتی بیشتر صرافی‌های ارز دیجیتال را موشکافی می‌کنند. به خاطر حادثه‌ای که رخ داده، گرفتن مجوز در سراسر دنیا سخت‌تر خواهد شد. متاسفانه کاربران به خاطر تصور ما به عنوان بزرگترین بازیگر بازار، بیشتر به ما حمله‌ور خواهند شد، اما مشکلی نیست، چرا که ما به بوران حوادث عادت کرده‌ایم. در حقیقت، ما با آغوش باز موشکافی‌ها را (از سوی دولت‌ها و همچنین مردم) پذیرا هستیم. باید شفافیت، بیمه دارایی‌ها و اثبات ذخایر خود را بهبود بدهیم. پیش روی ما در بایننس، کارهای زیادی قرار گرفته است. از طرفی با نوسان وحشیانه قیمت رمز ارزها روبه‌رو هستیم.

پنجم این که، همانطور که طی سال‌های اخیر بارها تاکید کرده‌ام، به قیمت (رمز ارزها) توجهی نداشته باشید. بهتر است با چشم‌پوشی از قیمت‌ها، روی ساخت محصولات مورد نیاز کاربران تمرکز کنیم. این روند طی چند سال فعالیت بایننس همیشه جواب داده است، و وضعیت کنونی به خاطر ورشکستگی FTX نیز یک استثنا نیست.

در نهایت، می‌خواهم افتخار کردن به تک تک شما را اعلام کنم، چرا که در قالب یک تیم منسجم همیشه سخت تلاش کرده‌اید. از شما متشکرم. هنوز چالش‌های متعددی مقابل خود داریم، پس اجازه بدهید محکم و استوار رو به جلو حرکت و به آزادی دنیا پول (از دست سیستم‌های متمرکز) در سراسر دنیا کمک کنیم.

اعلام رسمی عدم همکاری با اف تی ایکس توسط بایننس (18 آبان)

در روز 9 نوامبر (18 آبان)، کمتر از 48 ساعت بعد از صحبت‌ها و توافق‌های اولیه SBF و CZ درباره خرید FTX توسط Binance، بزرگترین صرافی رمز ارز در دنیا تصمیم خود برای عدم خرید صرافی رقیب در حال سقوط را اعلام کرد. یانیه شرکت را در ادامه می‌خوانید:

بعد از بررسی‌های دقیق، دریافت گزارش‌هایی درباره سوء مدیریت دارایی‌های مشتریان و همچنین انتشار اخباری درباره شروع تحقیقات توسط آژانس‌های نظارتی ایالات متحده، از خرید صرافی اف تی ایکس منصرف شدیم. در ابتدا، تلاش ما تامین نقدینگی برای حمایت از مشتریان این صرافی بود، اما مشکل فراتر از حد کنترل و توانایی ما برای کمک است. هر زمان که یک بازیگر بزرگ صنعت با مشکلی بزرگ مواجه می‌شود، مشتریان متضرر خواهند شد، اما طی سال‌های اخیر ما شاهد توانایی اکوسیستم کریپتو برای ترمیم بعد از زخم خوردن بوده‌ایم. افراد و شرکت‌هایی که از سرمایه کاربران سواستفاده می‌کنند، به طور خودکار توسط بازار آزاد کنار خواهند رفت. همزمان با توسعه چارچوب‌های نظارتی و تکامل صنعت رمز ارزها به سمت عدم تمرکز بیشتر، اکوسیستم روز به روز قوی‌تر خواهد شد.

در همین روز، سم بنکمن فراید از سرمایه گذاران 8 میلیارد دلار درخواست کمک کرد تا بحران نقدینگی صرافی را پشت سر بگذارد. علت بروز این بحران، هجوم کاربران به منظور بیرون کشیدن دارایی‌های خود از صرافی FTX بوده است. در نهایت، او به جمع‌آوری 4 میلیارد دلار پول از سرمایه گذاران کفایت و اعلام کرد مابقی را با دریافت وام و همچنین از سرمایه شخصی خود پرداخت خواهد کرد.

در این روز وب سایت اف تی ایکس حدود دو ساعت از دسترس خارج بود. بعد از آنلاین شدن مجدد وب سایت، پیغامی ترسناک به کاربران نشان داده شد؛ ضمن اعلام عدم توانایی FTX برای پردازش درخواست‌های برداشت، درباره عدم واریز به آن‌ها وجه تاکید شد.

اعلام رسمی ورشکستگی FTX و استعفای SBF (20 آبان)

طی یک هفته از آغاز ماجرا، که در بالا مرحله به مرحله بررسی کردیم، کار از انکار قضیه و ادعا به صحت و سلامت دارایی کاربران به پیشنهاد فروش صرافی به یک رقیب و سپس اعلام ورشکستگی رسید؛ پادشاهی FTX به پایان رسید و SBF تحت فصل 11 ورشکستگی اقدام به ثبت یک درخواست در ایالت دلاور آمریکا کرد. در روز 20 آبان (11 نوامبر)، حساب رسمی هلدینگ FTX در توییتر اعلام کرد حدود 130 شرکت متعلق به اف تی ایکس گروپ (FTX Group) شامل اف تی ایکس تریدینگ (FTX Trading)، اف تی ایکس آمریکا (FTX US) و مخصوصا آلامدا ریسرچ (Alameda Research) در حال ثبت وضعیت ورشکستگی خود در آمریکا هستند. سم بنکمن فراید نیز از سمت مدیریت عامل این هلدینگ بزرگ استعفا داد و مقام خود را به جان ری (John Ray) سپرد.

جان ری در این رابطه گفت دلیل اقدام سریع برای ثبت ورشکستگی صرافی FTX و زیرمجموعه‌های آن، رسیدن به فرآیندی برای بازپرداخت حداکثری به ذی‌نفعان بوده است. به گفته مدیر عامل جدید اف تی ایکس گروپ، آن‌ها دارایی‌های ارزشمندی دارند که فقط تحت یک فرآیند سازمان‌یافته و مشترک به شکلی موثر مدیریت خواهند شد.

بعد از آن، سم بنکمن فراید ضمن اشاره به رشته توییت بسیار بلند عذرخواهی خود که روز قبل منتشر کرده بود، دوباره به خاطر وضعیت صرافی FTX و سقوط سرمایه کاربران اظهار شرمندگی کرد.

او که تا ده روز قبل دومین فرد ثروتمند دنیای کریپتو شناخته می‌شد، در ادامه صحبت‌های قبلی خود گفت به پیدا شدن راهی برای حل مشکلات امیدوار است. به عقیده وی، این موضوع شفافیت، اعتماد و مدیریت را به آن‌ها (صرافی‌های رمز ارز) خواهد آورد، چیزی که در نهایت به نفع مشتریان خواهد بود.

بر اساس درخواست ثبت ورشکستگی که صرافی FTX ارائه کرده است، اف تی ایکس دیجیتال مارکتس (FTX Digital Markets) به عنوان زیرمجموعه گروه در باهاما، اف تی ایکس استرالیا (FTX Australia) و اف تی ایکس اکسپرس پی (FTX Express Pay) مستثنی شده‌اند. در این اعلامیه، چیزی درباره نقشه احتمالی FTX Group برای جبران خسارت‌های مالی سرمایه گذاران در این هلدینگ دیده نمی‌شود.

هک صرافی FTX و تبدیل بحران به یک فاجعه (20 آبان)

در همان روز 20 آبان، انتشار خبر هک شدن صرافی اف تی ایکس کمر بازار ارز دیجیتال را خم کرد؛ همزمان با اعلام 0 شدن موجودی حساب‌ها توسط برخی کاربران صرافی، ابزارهای تحلیل درون زنجیره‌ای خروج میلیون‌ها دلار رمز ارز از این پلتفرم را گزارش کردند. راین میلر (Ryne Miller)، مشاور عمومی هلدینگ اف تی ایکس با انتشار یک بیانیه هک شدن صرافی را اعلام و از کاربران درخواست کرد تا وارد وب سایت نشوند، چرا که احتمال دانلود شدن تروجان روی سیستم آن‌ها وجود دارد. او همچنین به بازیابی بخشی از وجوه سرقتی اشاره کرد.

راین میلر در بیانیه‌ای دیگر از بررسی اتفاقات عجیب مربوط به تثبیت دارایی‌های سرقت شده در دیگر صرافی‌های ارز دیجیتال خبر داد. او وعده داد به محض کسب اطلاعات جدید، موضوع را رسانه‌ای خواهد کرد.

یک تحلیلگر آن چین با نام کاربری ZachXBT در توییتر، در اولین ساعات انتشار خبر ضمن بررسی اتفاق، ارزش دارایی‌های هک شده را 383 میلیون دلار اعلام کرد! او همچنین به این موضوع اشاره کرد که شرکت تتر لیمیتد به عنوان مجری پروژه استیبل کوین تتر (USDT)، بخشی از دارایی‌های آدرس‌های مربوط به هک را مسدود کرده و این توکن‌ها اکنون در اتراسکن با برچسب “FTX Accounts Drainer” مشخص شده‌اند.

اف تی ایکس گروپ به کاربران خود گفت تمام اپلیکیشن‌های آن‌ها آلوده به بدافزار شده‌اند. در ادامه به کاربران توصیه شد تا نرم افزار مربوط به این هلدینگ را حذف و از رفتن به وب سایت‌ها خودداری کنند. کاربرانی که در ابتدا بدون توجه به هشدارها از طریق وب سایت به حساب‌های کاربری خود لاگین کردند، از عدم توانایی این کار در حال حاضر صحبت می‌کنند.

مشکوک بودن ماجرای هک صرافی FTX ؛ هک یا توطئه

به عقیده یک کارشناس بلاک چین، با دنبال کردن سرنخ‌ها در قضیه هک FTX درست بعد از ورشکستگی آن به یک فرد عالی‌رتبه در این صرافی می‌رسیم که طی عملیات، مرتکب یک اشتباه ساده‌لوحانه و آماتور نیز شده است! ممکن است خیلی راحت به هویت واقعی او دست پیدا کنیم.

دایما بادرین (Dyma Budorin)، هم‌بنیان‌گذار و مدیراجرایی شرکت امنیت بلاک چین Hacken، در گفتگویی با وب سایت CoinDesk گفت به نظر هکر به همه کیف پول‌های سردی که دارایی‌های ذخیره در آن‌ها را سرقت کرده، از قبل دسترسی کامل داشته است.

بررسی‌های دایما بادرین نشان داد هکر برای خارج کردن مقدار زیادی ارز تتر (USDT) از صرافی چند تلاش ناموفق داشت، چرا که حساب وی فاقد موجودی کافی از ترون (TRX) برای پرداخت کارمزد تراکنش بود. در ادامه او در اقدامی آماتور و البته، احمقانه، 500 واحد TRX از یک حساب تاییدشده در صرافی کراکن به کیف پول سرد صرافی واریز کرد تا بتواند تراکنش ایجاد کند!

با توجه به الزامی بودن احراز هویت در کراکن به عنوان بخشی از اقدامات مبارزه با پولشویی، اکنون این صرافی از هویت فردی که اقدام واریز ارز ترون به آدرس کیف پول سرد اف تی ایکس کرده، باخبر است. شرکت Hacken خیلی سریع با تیم امنیت سایبری Kraken ارتباط برقرار کرد و آن‌ها را در جریان تراکنشی که درباره‌ آن صحبت کردیم قرار داد.

مدیر ارشد بخش امنیت سایبری کراکن با انتشار یک توییت گفت آن‌ها از هویت کاربر مطلع هستند و اف تی ایکس را در جریان تصمیم خود برای انتشار عمومی اطلاعاتی درباره این مسئله قرار داده‌اند.

دایما بادرین معتقد است هک چند صد میلیون دلاری اخیر، کوتاهی FTX در نگهداری و تامین امنیت کیف پول‌های سرد خود را نشان می‌دهد که در نهایت نشان‌دهنده بی‌اهمیت بودن مسئله مهم حفاظت از دارایی‌های کاربران برای آن‌ها است.

اظهار پشیمانی SBF از اعلام ورشکستگی صرافی FTX (25 آبان)

به نظر، سم بنکمن فراید پشیمان است، اما نه به خاطر سواستفاده از سرمایه شخصی مردم، بلکه به خاطر ثبت درخواست فصل 11 ورشکستگی برای صرافی FTX و زیرمجموعه‌های آن! او در گفتگو با Vox درباره مسائل مختلف از جمله نظراتش پیرامون قانون‌گذاری حوزه کریپتو و مخصوصا بازی اف تی ایکس و آلامدا ریسرچ با پول کاربران و در نهایت هک شدن صرافی، صحبت کرد.

بر اساس اسکرین شات‌های مربوط به صحبت‌های SBF و گزارشگر Vox، او به ارتکاب اشتباهات متعدد اعتراف کرده است، اما به عقیده خودش، بزرگترین آن‌ها گوش دادن به توصیه افرادی بود که ثبت ورشکستگی صرافی FTX را راه حل مشکلات پیشنهاد می‌کردند. اما چرا او بابت این کار پشیمان است؟ سم بنکمن فراید عقیده دارد در صورت عدم این کار، تا الان 70 درصد مشکلات حل شده بودند، به طوری که کاربران طی یک ماه قادر به برداشت‌ دارایی‌های خود می‌شدند.

من افتضاحات زیادی به بار آوردم، می‌دانی بزرگترین آن‌ها چه بود؟ این که به خاطر صحبت‌های عده‌ای از اطرافیان، صرافی اف تی ایکس را ورشکسته اعلام و درخواست فصل 11 را ثبت کردم. اکنون افرادی که در مسند قدرت قرار دارند (احتمال زیاد اشاره به جان ری مدیرعامل کنونی اف تی ایکس گروپ)، از روی شرمساری در حال نابودی کامل همه چیز هستند.

بخش دیگری از مصاحبه وی درباره بحث قانون‌گذاری فضای کریپتو و رمز ارزها بود. او عقیده دارد قانون‌گذاران فقط همه چیز را خراب‌تر می‌کنند، بدون این که بتوانند ذره‌ای از سرمایه کاربران محافظت کنند. آن‌ها کار بسیار دشواری پیش رو دارند، چرا که با یک فضای در حال رشد با سرعتی بسیار بالا مواجه هستند.

او همچنین به ماجرای هک صرافی FTX بعد از ورشکستگی آن اشاره کرد. اگرچه عده زیادی خود SBF را مسئول ماجرا می‌دانند، اما او مدعی است صدها میلیون دلار خارج شده از پلتفرم یک هک بوده است. سم بنکمن فراید یک کارمند سابق یا یک بدافزار روی سیستم یک کارمند سابق را مسئول این هک بزرگ می‌داند.

صحبت پایانی وی درباره ادعاهایی بود که بعد از مطرح کردن در توییتر، پیش از ثبت اعلام ورشکستگی FTX حذف کرد؛ او مدعی است آلامدا ریسرچ با دارایی‌ها سرمایه گذاری می‌کرد و سواستفاده‌ای صورت نگرفته است، گویا این کار یک لطف به کاربران بوده است! اما آیا آن‌ها از این موضوع مطلع و به آن رضایت داده بودند؟

نظر ویتالیک بوترین درباره سقوط FTX (29 آبان)

مغز متفکر تیم توسعه اتریوم، ویتالیک بوترین، درباره اتفاقی که برای صرافی اف تی ایکس رخ داد اظهار نظر کرد. به عقیده این نابغه جوان، فروپاشی FTX مرتبه‌ای دیگر نشان داد مشکل نه به فناوری بلکه به مردم ارتباط دارد! اما منظور او دقیقا چه بود؟

هم‌بنیان‌گذار Ethereum در صحبت‌های اخیر خود تلاش کرد تا نیمه پر لیوان را ببیند و به نکات مثبتی که ورشکستگی و سقوط FTX سبب شدند تمرکز کند. در روز 20 نوامبر 2022 (29 آبان 1401)، او در یک مصاحبه با بلومبرگ گفت از هم‌پاشیدن یکی از بزرگترین صرافی‌های متمرکز ارز دیجیتال در دنیا، درس‌هایی برای کل اکوسیستم کریپتو داشت. ویتالیک بوترین معتقد است این اتفاق مفهوم دفتر کل توزیع شده (بلاک چین) و تکنولوژی‌های زیربنای دارایی‌های رمزنگاری را زیر سوال نبرده است؛ مشکل را باید در مردم جستجو کرد، نه در فناوری (بلاک چین و رمز ارزها)!

خالق ایده شبکه اتریوم، در تراژدی بزرگ ورشکستگی FTX و دردناک بودن این حادثه شکی ندارد، اما معتقد است احتمال وقوع چنین حوادثی همیشه وجود دارد، چنان‌که جامعه بزرگ اتریوم همیشه نگران هستند. سقوط FTX سبب شد اعضای این جامعه، شامل خود ویتالیک بوترین، دوباره روی عقیده سرسخت خود تاکید کنند:

هر چیزی که ساختاری متمرکز دارد، به طور پیشفرض مشکوک است!

یکی دیگر از عقاید انجمن Ethereum که آقای بوترین در مصاحبه‌اش با بلومبرگ روی آن تاکید کرد، اعتماد به کدهای متن‌باز و شفاف به جای انسان‌ها است. این یعنی او همچنان آرزوی بزرگ خود را حفظ کرده است؛ ویتالیک بوترین مدت‌ها قبل در یک کنفرانس، بزرگترین آرزوی خود را «به جهنم رفتن صرافی‌های متمرکز» خطاب کرد! پس او همچنان عقیده‌ای به این دسته پلتفرم‌ها ندارد و می‌‌خواهد آن‌ها هر چه زودتر، به طور کامل، با صرافی‌های غیر متمرکز جایگزین شوند.

با این حال، با توجه به تکیه دنیای کریپتو به صرافی‌های متمرکز در حال حاضر، ویتالیک بوترین راهکارهایی پیشنهاد داده است. او معتقد است به جای تکیه محض بر «راهکارهای فیات» نظیر مجوزهای دولتی، دستگاه‌های نظارتی و تحقیق درباره پیشینه اداره‌کنندگان صرافی‌ها، باید به اثبات‌های رمزنگاری شده برسیم؛ صرافی‌ها باید کافی بودن دارایی‌های ذخیره به صورت آن‌چین برای پوشش تمام بدهی‌های خود به کاربران را همواره نشان بدهند.

اعلام نیاز به چند دهه زمان برای بازپس‌گیری دارایی‌ها (29 آبان)

اتفاقی که برای صرافی FTX رخ داد به خودی خود پیچیده است. حال پیچیدگی‌های مربوط به دارایی‌های دیجیتال قضیه را بدتر می‌کند. در حالی که سرمایه گذاران و کاربران FTX، از زمان سقوط این صرافی هر روز صبح را به امید پس گرفتن دارایی‌های خود شب می‌کنند، جمعی از وکلای متخصص در زمینه ورشکستگی شرکت‌ها، اظهار نظری تلخ کرده‌اند: ممکن است این اتفاق چند سال یا حتی چند دهه زمان ببرد!

استیون ایرل (Stephen Earel) یکی از این وکلا است. به عقیده وی، نقد کردن دارایی‌های در دسترس در خلال فرآیند انحلال مجموعه‌ای به بزرگی هلدینگ FTX Group، کار واقعا دشواری است و در بهترین حالت چند سال زمان خواهد برد. او معتقد است بین‌المللی بودن مجموعه و درگیر شدن کاربرانی ساکن سراسر دنیا قضیه را به شدت پیچیده کرده است. از طرفی با دستگاه‌های قضایی در کشورهای مختلف روبه‌رو هستیم که به جای همکاری با هم، با یکدیگر در رقابت هستند.

گفته می‌شوند بیش از 1 میلیون کاربر درگیر ماجرای سقوط اف تی ایکس شده‌اند. بر اساس گفته‌های استیون ایرل، متاسفانه باید به این جمعیت میلیون نفری سایر طلبکاران درشت نظیر شرکت‌های سرمایه گذاری خطرپذیر را اضافه کرد. به ادعای این وکیل، افرادی که معاملات رمز ارز به رمز ارز داشته‌اند، احتمالا تا چند سال هیچ سهمی از دارایی‌های نقد شده FTX نداشته باشند.

سایمون دیکسون (Simon Dixon)، بنیان‌گذار یک پلتفرم سرمایه گذاری جهانی به نام BnkToTheFuture که فعالیت‌ها و صحبت‌های زیادی درباره روند و اقدامات مربوط  به ورشکستگی شرکت بزرگ سلسیوس داشت، به ماجرای صرافی FTX نیز وارد شده است. به گفته وی، هر فردی که مقداری دارایی داخل این صرافی داشته، جزو طلبکاران محسوب می‌شود. قرار است یک انجمن، با هدف حمایت از منافع آن‌ها، تشکیل شود. سایمون دیکسون گفت بعد از صرف هزینه‌های مربوط به ورشکستگی FTX، دارایی‌های باقی‌مانده برای توزیع بین طلبکاران در دسترس خواهند بود. به عقیده مدیرعامل بایننس استرالیا، با توجه به زمان زیادی که بازیابی وجوه نیاز دارد، این هزینه‌ها احتمالا بالا خواهند بود.

آیرینا هیور (Irina Heaver)، یک وکیل متخصص در حوزه دارایی‌های دیجیتال، به نگرانی کاربران FTX در خاورمیانه اشاره کرد. بر اساس ادعای وی، خاورمیانه سومین پایگاه کاربری بزرگ اف تی ایکس بود. جالب است بدانید این صرافی ورشکسته مدتی قبل از تنظیم‌کننده دارایی‌های مجازی دبی (VARA)، به عنوان یک نهاد تازه تاسیس، مجوز دریافت کرده بود. VARA باید جوابگوی کاربرانی که با اعتماد به این نهاد اقدام به فعالیت و سپرده کردن دارایی‌های خود در صرافی FTX کردند، باشد.

آیرینا هیور به افرادی که سرمایه‌ای درشت را در جریان سقوط اف تی ایکس از دست داده‌اند، دریافت مشاوره حقوقی را توصیه کرد. توصیه دیگر وی به آن‌ها، همراه شدن با سایر طلبکاران در قالب کمیته‌ها و انجمن‌ها است.

طلب 3 میلیارد دلاری 50 طلبکار درشت

بر اساس یک پرونده قضایی که جزئیات آن در روز 20 نوامبر (29 آبان) منتشر شد، اف تی ایکس گروپ به 50 طلبکار اصلی و بزرگ خود بیش از 3 میلیارد دلار بدهی دارد. این سند بخشی از روند ثبت ورشکستگی FTX در دادگاه ویژه این کار در ایالت دلاور آمریکا بوده است.

طبق این سند که هویت و محل زندگی طلبکاران را فاش نکرده، بیشترین بدهی 226 میلیون دلار است و به یک فرد (نه شرکت) مربوط می‌شود. طلب سایر افراد و شرکت‌های این فهرست از 21 میلیون دلار تا 203 میلیون دلار متغیر است.

اظهار پشیمانی سم بنکمن فراید با ارسال نامه‌ای به کارکنان (1 آذر)

موسس و مدیرعامل سابق صرافی FTX که اکنون با ورشکستگی دست و پنجه نرم می‌کند، در روز 22 نوامبر (1 آذر) نامه‌ای به کارکنان این شرکت ارسال و از آن‌ها، ضمن توضیح درباره سقوط این صرافی بزرگ، عذرخواهی کرد. گفتنی است با وجود استعفای تعداد زیادی از کارکنان این شرکت و همچنین تعدیل بسیاری دیگر بعد از توقف فعالیت‌ها، هنوز برخی مهندسان، مخصوصا در بخش امنیت، مشغول فعالیت هستند تا از دارایی‌های رمز ارزی باقی‌مانده محافظت کنند.

سم بنکمن فراید در این نامه درباره بحران نقدینگی که صرافی ارز دیجیتال اف تی ایکس را به ورشکستگی رساند، صحبت کرد. او گزارش‌هایی را که رسانه‌ها در بحبوحه فروپاشی FTX منتشر می‌کنند، تا حد زیادی تایید کرد و گفت یکی از دلایل کاهش ارزش دارایی‌های این مجموعه روند نزولی و بازار خرسی کریپتو بوده است. بعد از فشار کاربران برای خارج کردن تمام دارایی‌های خود از صرافی اف تی ایکس، دارایی‌های آن به حدود 9 میلیارد دلار، با 8 میلیارد دلار بدهی، کاهش یافت. البته اکنون می‌دانیم بیشتر دارایی‌هایی که SBF در حال اشاره به آن‌ها بوده، به راحتی قابل نقد شدن نیستند، به عبارتی قدرت نقدشوندگی پایینی دارند.

سمن بنکمن فراید در نامه مدعی شد هرگز قصدی برای کشیدن کار به وضعیت کنونی نداشته است. او تقصیر اصلی خود را عدم توجه (به خاطر ناآگاهی) به خطرات معاملات مارجین و عواقب ناشی از سقوط همزمان بازارهای مالی عنوان کرد. به عقیده خودش «بی‌توجهی» و «بی‌پروا رفتار کردن در معاملات مارجین» دلیل اصلی ورشکستگی FTX بوده است. SBF معتقد است باید از قبل جوانب احتیاط را رعایت و خود را برای بدترین سناریوهای ممکن آماده می‌کرد. بر اساس صحبت‌های سم بنکمن فراید، او می‌خواهد دل کارکنان عصبانی را دوباره به دست آورد.

فکر می‌کنم یک ماه پیش، FTX یک بیزینس پررونق، سودآور و نوآورانه بود. این یعنی FTX هنوز ارزشمند است و می‌توان از این ارزش برای جبران خسارت‌ها استفاده کرد. ما می‌توانستیم مقدار قابل توجهی سرمایه جذب کنیم؛ فقط چند دقیقه بعد از ثبت درخواست ورشکستگی برای FTX توسط من، پیشنهادات زیادی برای کمک‌های میلیارد دلاری دریافت کردم.

سم بنکمن فراید با وجود طی شدن روند ورشکستگی اف تی ایکس در حال حاضر، در نامه‌اش به کارکنان این صرافی از شانس نجات شرکت صحبت کرد. او مدعی است افرادی مایل به کمک‌های میلیارد دلاری هستند، مبلغی که می‌تواند پول همه طلبکاران را به آن‌ها برگرداند. با این حال، به همکاران سابق خود هیچ قولی نداد، چرا که می‌داند اکنون قدرتی برای تصمیم‌گیری ندارد؛ اکنون جان ری مدیرعامل FTX Group است.

در یکی از بخش‌های قبلی این مقاله گفتیم SBF از ثبت درخواست ورشکستگی برای اف تی ایکس به شدت پشیمان است، به طوری که با وجود اشتباهات متعددی که داشته، آن را بدترین اشتباه عمر خود می‌داند! اکنون می‌توانیم دلیل این اظهار نظر را درک کنیم؛ او تا قبل از ثبت درخواست فصل 11، نمی‌دانست قادر به جمع‌آوری چقدر کمک مالی برای نجات صرافی خواهد بود، اما وقتی سرمایه‌گذاران زیادی حمایت خود را اعلام کردند، دیگر دیر شده بود.

بازار ارز دیجیتال به خاک و خون کشیده شد

در حالی که بیت کوین مدت‌ها برای نگه داشتن خود بالای مرز 20 هزار دلار تقلا می‌کرد، با سر به زمین خورد و سایر آلت کوین‌ها را نیز با خود برد. برخی آلت کوین‌ها نظیر سولانا ریزشی سهمگین را تجربه کردند، چرا که اف تی ایکس و آلامدا ریسرچ سرمایه گذاری زیادی در آن‌ها داشتند. علت سقوط اخیر بازار ارز دیجیتال بحران صرافی FTX بوده است.

بعد از انتشار خبر توقف برداشت‌ها در اف تی ایکس و تصمیم بایننس برای عدم خرید این صرافی، بیت کوین تا 15,600 دلار سقوط کرد، قیمتی که طی چند سال اخیر بی‌سابقه بوده است. برخی تحلیلگران ضمن هشدار درباره احتمال زیاد ریزش بیشتر BTC، کف بازار را حوالی 12,000 دلار اعلام کرده‌اند.

در مقاله «تحلیل چرخه‌‌های صعودی – نزولی تاریخ بیت کوین» گفتیم بازار نخستین رمز ارز دنیا تا کنون سه چرخه صعودی – نزولی را کامل کرده و اکنون، بعد از اتمام چهارمین روند صعودی، در چهارمین روند نزولی خود قرار دارد. در این تحلیل مشخص شد در سه روند اصلاحی قبل که بعد از ثبت سقف‌های تاریخی جدید آغاز شده بودند، BTC از بیشینه قیمت خود به ترتیب 93 درصد، 87 درصد و 84 درصد فاصله گرفته است. اگر قرار به تکرار تاریخ و حداقل 80 درصد افت از سقف تاریخی کنونی بیت کوین (69,000 دلار) باشد، ارزش هر واحد BTC به زیر 14,000 دلار سقوط خواهد کرد.

تاثیر مثبت رسوایی FTX برای بیت کوین در طولانی مدت

شاید برای افراد تازه‌وارد به بازار ارزهای دیجیتال، اتفاقی که برای صرافی اف تی ایکس رخ داد کمر بیت کوین و آلت کوین‌های برتر را شکست و آن‌ها دیگر سرپا نخواهند شد، اما فعالان قدیمی می‌دانند که BTC تا کنون از سقوط چند صرافی بزرگ، بازارهای نزولی سهمگین و ممنوعیت‌های شدید جان سالم به در برده است. مشابه زمان‌های قبلی وقوع اتفاقاتی تلخ در سطحی وسیع، دوباره عبارت «بیت کوین مرده است» در رسانه‌های مختلف دیده می‌شود. این رسانه‌ها مجددا در حال انداختن تقصیر گردن دارایی‌های مسروقه هستند، به جای این که سارق را شماتت کنند! به عبارتی آن‌ها دوباره اصل و اساس رمز ارزها را زیر سوال برده‌اند، در حالی که واقعیت چیز دیگری است؛ با نگاه از چند زاویه متفاوت می‌توان فهمید اگرچه سقوط FTX در کوتاه مدت ضربه بدی به بازار ارزهای دیجیتال وارد می‌کند، اما در بلند مدت به نفع آن تمام خواهد شد.

قدیمی‌های این بازار می‌دانند این نخستین مرتبه‌ای نیست که برای بیت کوین اعلامیه ترحیم صادر می‌شود؛ تا کنون بیت کوین بیش از 450 مرتبه توسط رسانه‌های مختلف «مرده» خطاب شده است، اما هر مرتبه، طلای دیجیتال بعد از سقوطی شدید از جا بلند شده و سقف‌های قیمت جدیدی به ثبت رسانده است.

نمونه‌هایی از مدعیان مرگ بیت کوین، از سال 2011 تا 2022

سقوط و ورشکستگی صرافی FTX تقریبا مشابه اتفاقی است که برای صرافی بزرگ مت‌گوکس در سال 2014 رخ داد؛ صرافی نام برده در آن زمان بالای 70 درصد معاملات BTC را در مشت خود داشت، اما وقوع یک هک بسیار بزرگ این صرافی را نابود کرد و بازار رمز ارزها را به خاک و خون کشید. بعد از گذشت هشت سال، عده زیادی از قربانیان این حادثه هنوز پول خود را پس نگرفته‌اند.

اما نکته اینجاست؛ مشکلی که برای مت‌گوکس یا اف تی ایکس رخ داد ناشی از ساختار «متمرکز» آن‌ها بود، چیزی که بیت کوین، به عنوان پولی «غیر متمرکز»، برای مبارزه با آن آمده است. متاسفانه دنیای رمز ارزها، مخصوصا بیت کوین، از مسیری که ساتوشی ناکاموتو برای آن‌ها متصور بود خارج شده است. به عنوان مثال اکنون شاهد انجام معاملات رمز ارزی بر بسترهای متمرکز هستیم که سبب وجود نوعی کنترل روی آن‌ها شده است.

سقوط امپراطوری اف تی ایکس باید به توسعه دیفای، مخصوصا صرافی های غیر متمرکز و راهکارهای غیر حضانتی ذخیره‌سازی، سرعت بدهد.

صرافی اف تی ایکس بیت کوینی برای فروش ندارد!

سرمایه گذاران بعد از انتشار اخبار مربوط به رسوایی صرافی FTX خیلی زود دارایی‌های خود را از صرافی‌های متمرکز بیرون آوردند. در ابتدای ماه نوامبر تعداد کل بیت کوین‌های ذخیره در صرافی‌ها برابر 2.29 میلیون عدد بود، اما این مقدار تا 17 نوامبر به 2.07 میلیون عدد رسید. بیشترین خروج سرمایه از پلتفرم‌های آمریکایی بود، به طوری که کاربران طی آخرین هفته ماه نوامبر 1.5 میلیارد دلار BTC از آن‌ها خارج کردند.

نمودار ذخیره بیت کوین صرافی‌های متمرکز – آبان 1401

در روز 9 نوامبر (18 آبان) اف تی ایکس برداشت همه ارزهای دیجیتال شامل بیت کوین را متوقف کرد. این اتفاق نگرانی‌ها درباره بحران نقدینگی این صرافی را افزایش داد، به طوری که کاربران خیلی زود متوجه شدند احتمالا FTX ذخیره کافی برای برآورده کردن همه تقاضاها ندارد. خیلی زود، با انتشار ترازنامه FTX، مشخص شد با وجود بدهی 1.4 میلیارد دلاری این صرافی به هولدرهای BTC، هیچ مقدار از این رمز ارز در اختیار ندارد! این یعنی کاربران مدت‌ها در حال معامله بیت کوین‌هایی بودند که اصلا وجود ندارند!

در چنین شرایطی، عرضه بیت کوین در کوتاه مدت به طور مصنوعی زیاد می‌شود و از افزایش قیمت جلوگیری می‌کند. البته این تعداد بیت کوین‌ها واقعی نیستند، اما تا زمانی که صرافی‌ها وجودشان را ادعا می‌کنند، همه چیز عادی به نظر خواهد رسید. اما چرا این اتفاق می‌تواند در بلند مدت به نفع پادشاه رمز ارزها تمام شود؟

اکنون می‌دانیم صرافی FTX در حال طی کردن روند ورشکستگی است و تا گردن در بدهی قرار دارد. این شرکت به عنوان قلب هلدینگ FTX Group برای پس دادن بدهی طلبکاران همه دارایی‌های خود را خواهد فروخت، دارایی‌هایی که BTC در آن‌ها جایی ندارد. در نتیجه قرار نیست ارز دیجیتال بیت کوین با یک فشار فروش میلیارد دلاری مواجه شود.

از طرفی دیگر، افتادن ترس به دل فعالان بازار احتمالا آن‌ها را به خارج کردن پول‌های خود از سایر صرافی‌های ارز دیجیتال وادار می‌کند. حال می‌دانیم خروج بیت کوین و در کل ارزهای دیجیتال از صرافی‌ها یک عامل صعودی محسوب می‌شود، چرا که دارایی‌های کمتری در معرض فروش قرار خواهند داشت.

موسس FTX مخالف بیت کوین بود!

این ادعا درباره فردی موسس یکی از بزرگترین صرافی‌های ارز دیحیتال دنیا عجیب به نظر می‌رسد، اما واقعیت دارد. در حالی که حوزه کریپتو چندان با قانون‌گذاری میانه خوبی ندارد، و در کل برای دور ماندن از شر تصمیمات اشتباه بانک‌های مرکزی به وجود آمده است، او همکاری زیادی با قانون‌گذاران ایالات متحده و رسانه‌های خبری داشت، و در این میان تا توانست با بیت کوین دشمنی کرد؛ سم بنکمن فراید از مدت‌ها قبل کارایی بیت کوین به عنوان یک سیستم پرداخت بین‌المللی را زیرسوال برده بود.

SBF در انتخابات میان دوره‌ای اخیر ایالات متحده، دومین حامی بزرگ دموکرات‌ها بود، به طوری که 45 میلیون دلار در این راه هزینه کرد تا در نهایت از افراد پیروز برای لابی کردن در قوانین کریپتو، طوری که به نفع شرکت خودش تمام شود، استفاده کند.

سناتور الیزابت وارن (Senator Elizabeth Warren) را به عنوان فردی مخالف بیت کوین و رمز ارزها می‌شناسند. این پدر سم بنکمن، آقای جوزف بنکمن، بود که در سال 2016 به الیزابت وارن برای تهیه پیش‌نویس قانون مالیات کمک کرد. البته صرف این کار نمی‌توان پسر را مسئول کار پدر دانست، اما با نگاهی به تاریخ متوجه می‌شویم SBF راه پدرش را پیش گرفته است.

حدود چند ماه قبل از سقوط امپراطوری FTX و ثبت ورشکستگی برای آن، اصرارهای بی‌امان SBF به قانون‌‌گذاری صرافی‌ها صدای همه را در آورده بود. او ادعا می‌کرد بزرگان عرصه نباید منتظر دستگاه‌های نظارتی و دولت‌ها بمانند و باید خودشان برای قانون‌گذاری کاری کنند. این در حالی است که می‌دانیم در همان زمان‌‌ها، او مشغول سواستفاده از دارایی کاربران صرافی اف تی ایکس برای سرمایه گذاری و مخصوصا انجام معاملات مارجین بوده است! گویا سم بنکمن فراید تلاش می‌کرد با این رویکرد، خود را فردی کار-درست نشان بدهد و نگاه‌های مشکوک را از کسب و کارش دور کند!

مقصر اصلی موجودیت‌های متمرکز بوده‌اند

سقوط‌های قبلی بازار رمز ارز در شکست بازیگران متمرکز و الت کوین‌های کلاهبرداری و پانزی، ریشه دارد. به عنوان جدیدترین نمونه باید به FTT، توکن بومی صرافی FTX، اشاره کنیم. دو پروژه دیگری که امسال سقوطشان ضربه بدی بر پیکره BTC و در کل مارکت ارزهای دیجیتال وارد کرد، بلاک چین ترا (و ارز LUNA) و پلتفرم سلسیوس نتورک (و ارز CEL) بودند.

نجیب ابوکیله (Nayib Bukele) رئیس جمهور السالوادور، کشوری که نخستین مرتبه بیت کوین را پول رسمی و قانونی شناخت، با انتشار یک توییت به نکته مهمی در این رابطه اشاره کرد:

اف تی ایکس مخالف (مفهوم) بیت کوین است. پروتکل این ارز دیجیتال متولد شد تا با طرح‌های پانزی و سواستفاده بانک‌های سنتی از پول مردم مقابله کند!

توکن‌هایی مشابه FTT توسط موجودیت‌هایی کاملا متمرکز ایجاد می‌شوند، و عرضه و قیمتشان کاملا مستعد دستکاری شدن هستند. بخش زیادی از عرضه قبل از توزیع در صرافی‌های ارز دیجیتال به عده‌ای خاص اختصاص پیدا می‌کند و افرادی مطلع آن‌ها را پامپ و دامپ می‌کنند. سازندگان صرف استفاده از بلاک چین آن‌ها را غیر متمرکز خطاب می‌کنند، اما در حقیقت کاملا متمرکز هستند. البته الان می‌بینیم که «بار کج به منزل نمی‌رسد» ؛ صرافی FTX و سایر پروژه‌های نام برده در بالا به ورشکستگی رسیدند و کاملا سقوط کردند. انتظار داریم در آینده‌ای دور یا نزدیک سایر پروژه‌های مشابه به سرنوشتی مشابه دچار شوند. در این میان فقط بیت کوین و سایر آلت کوین‌های واقعا غیر متمرکز زنده خواهند ماند.

حال تصور کنید وقتی از چنین ارزهای بی‌ارزشی به عنوان وثیقه استفاده شود، چه فاجعه‌ای رخ خواهد داد. شروع بحران اف تی ایکس نیز از همینجا بود، وقتی که مشخص شد بخش زیادی از ترازنامه مالی آلامدا ریسرچ شامل توکن اف تی تی است. افراد تازه‌وارد، با وقوع بحران‌هایی این چنینی، قید کل بازار ارزهایی دیجیتال را می‌زنند و از آن، حتی با ضررهای سنگین، خارج می‌شوند. این دلیل سقوط مارکت در کوتاه مدت است. اما بازیکنان قدیمی، و در کل افرادی که با نگاهی عمیق به بازارهای مالی نگاه می‌کنند، به جای ناامید شدن، امید و اعتقاد قوی‌تری به بیت کوین پیدا می‌کنند.

واقعیت این است که عده زیادی با سواستفاده از نام «رمز ارز» در حال اجرای طرح پانزی خود هستند. یعنی پروژه آن‌ها از اساس پانزی است، با این تفاوت که برای جلب توجه سرمایه گذارانی که در مقایسه با چند دهه قبل آگاهی بیشتری به دست آورده‌اند، خود را به بیت کوین و کریپتو چسبانده است، در حالی که هیچ سنخیتی با آن ندارد!

بر اساس گزارشی که کوین شیرز مدتی قبل منتشر کرد، صندوق‌های سرمایه گذاری مبتنی بر بیت کوین شاهد ورود سرمایه‌های جدید بوده‌‌اند؛ آن‌ها در اولین هفته ماه نوامبر 18.8 میلیون دلار جذب سرمایه داشتند، به طوری که میزان ورودی از ابتدای سال 2022 تا کنون به 316.50 میلیون دلار رسید.

میزان ورود سرمایه به محصولات بیت کوین و دیگر ارزها در سال 2022

تحلیل آن چین نشان می‌دهد در مقایسه با روند نزولی سال 2018، در بازار خرسی کنونی تقاضا برای بیت کوین کاهش نیافته است. شاید به همین دلیل با وجود سقوط حداقل 80 درصدی BTC نسبت به سقف تاریخی قبلی خود در روندهای نزولی پیشین، پادشاه رمز ارزها این مرتبه احتمالا بعد از کاهشی 75 درصدی نسبت به سقف 69,000 دلاری کنونی کف‌سازی خواهد کرد.

با وجود کاهش قیمت‌ها مخصوصا بعد از ورشکستگی و سقوط صرافی بزرگ FTX، تعداد آدرس‌های بیت کوین دارای موجودی، روز به روز بیشتر می‌شود.

تعداد آدرس‌های بیت کوین دارای موجودی از ابتدا تا کنون – آذر 1401

این در حالی است که سال 2018، در روند نزولی که دامن‌گیر بازار ارزهای دیجیتال شده بود، تعداد آدرس‌های دارای موجودی کاهشی شد. این نشان می‌دهد سرمایه گذاران اکنون به بازگشت قیمت‌ها و شروع یک رالی صعودی دیگر ایمان بیشتری پیدا کرده‌اند.

حقایق تلخ و باورنکردنی درباره صرافی FTX

شکست یک کسب و کار بدون دلیل نیست. اگرچه بسیاری از شرکت‌های کریپتویی ورشکسته طی چند ماه اخیر، تاوان زمستان بسیار سرد و بی‌رحم بازار رمز ارزها را دادند،‌ اما نباید و نمی‌توان از اشتباهات خودشان چشم‌پوشی کرد. این موضوع مخصوصا درباره ماجرای سقوط و ورشکستگی صرافی FTX صادق است؛ SBF رسما به اشتباهات خود اعتراف کرده است و جایی برای بحث باقی نمی‌ماند.

10 برابر بودن بدهی صرافی اف تی ایکس نسبت به دارایی‌های نقدی

روز 14 نوامبر (23 آبان)، انتشار اسنادی جدید نشان داد قبل از سقوط اف تی ایکس و اعلام رسمی ورشکستگی آن، این صرافی 10 برابر مجموع دارایی‌های نقدی در اختیارش بدهی داشت. بر اساس گزارشی که توسط فایننشال تایمز (Financial Times) منتشر شد، ترازنامه FTX میزان بدهی معوق این صرافی ارز دیجیتال را نشان می‌دهد.

طبق بررسی‌های Financial Times، یک روز قبل از اعلام رسمی ورشکستگی صرافی FTX، میزان بدهی آن 9 میلیارد دلار برآورد شد، در حالی که حدود 900 میلیون دلار دارایی با قدرت نقدشوندگی بالا در اختیار داشت. البته مدیرعامل جدید گروه اف تی ایکس آقای جان ری (John Ray)، ادعا می‌کند این هلدینگ دیگر دارایی‌های باارزشی نیز در اختیار دارد تا با فروش آن‌ها جبران خسارت کاربران را به حداکثر برساند. اما حتی در صورت حقیقت داشتن این موضوع، استفاده از واژه «حداکثر» نشان می‌دهد همه خسارت‌ها جبران نمی‌شوند!

بخش زیادی از دارایی‌های نقدی که به آن‌ها اشاره کردیم، مربوط به سهام شرکت بزرگ رابین هود است که یکی از غول‌های ترید دنیا به شمار می‌رود. طبق گزارش فایننشال تایمز، مجموع سهم‌های رابین هود که SBF خریداری کرده بود حدود 470 میلیون دلار ارزش دارد. این مقدار را می‌توان «نقد» در نظر گرفت، اما مابقی دارایی‌های صرافی چنین وضعیتی ندارند.

این گزارش نشان می‌دهد صرافی FTX اقدام به لیست کردن حدود 9.6 میلیارد دلار دارایی کرده است، اما مشخص نیست چطور می‌خواهد با نقد کردن آن‌ها بدهی‌ها را پرداخت کند. Financial Times مدعی است از دارایی‌های لیست شده توسط اف تی ایکس، حدود 5.5 میلیارد دلار به رمز ارزهای با توان نقدشوندگی پایین نظیر توکن صرافی غیر متمرکز سروم (SRM) تعلق دارد؛ FTX حدود 2.2 میلیارد دلار از این توکن در اختیار دارد، در حالی که مارکت کپ رمز ارز SRM حدود 72 میلیون دلار است! اف تی ایکس همچنین 3.2 میلیارد دلار سرمایه گذاری در یک سری شرکت خصوصی داشته که به راحتی نقد نمی‌شوند؛ بیشتر آن‌ها شرکت‌های در حال ورشکستگی بودند که FTX تا قبل از افتادن به وضعیتی مشابه، با پول مردم خریداری کرده بود!

در فهرست دارایی‌های اف تی ایکس، بیت کوین دیده نمی‌شود، در حالی که از 9 میلیارد دلار بدهی آن حدود 1.4 میلیارد دلار مربوط به BTC است. در ترازنامه شرکت 8 میلیارد دلار ورودی منفی دیده می‌شود که در گزارش فایننشال تایمز یک حساب فیات فاقد موجودی کافی ذکر شده است. بر اساس توضیحات SBF به Financial Times، این 8 میلیارد دلار مربوط به پول‌هایی است که سهوا به آلامدا ریسرچ ارسال شده بودند.

مفقود یا سرقت شدن بخش زیادی از دارایی‌های FTX

بر اساس گفته‌های جیمز براملی (James Bromley)، یکی از شرکای شرکت حقوقی Sullivan & Cromwell که وکالت عده‌ای از طلبکاران صرافی اف تی ایکس را بر عهده گرفته است، اموال مفقود یا سرقت شده متعلق به این مجموعه به رمز ارزها، پول نقد و دارایی‌های فیزیکی محدود نمی‌شوند، بلکه بخش زیادی از اطلاعات مهم نیز دیگر وجود ندارند. به عقیده وی، در شرایط حساسی مثل الان، اطلاعات بسیار ارزشمند هستند و دست کمی از سایر دارایی‌های باارزش ندارند، چرا که کمک می‌کنند تا طلبکاران به پول خود برسند. به عنوان مثال اسناد مربوط به خرید 19 خانه به ارزش 121 میلیون دلار در باهاما را در نظر بگیرید (کمی پایین‌تر درباره آن صحبت کرده‌ایم). با فروش این خانه‌ها می‌توان بخشی از طلب‌ها را صاف کرد، اما اگر اطلاعاتی از وجود آن‌ها در دسترس نبود، در تملک SBF می‌ماندند!

جیمز براملی عقیده دارد دارایی‌های اف تی ایکس گروپ مخصوصا رمز ارزهای باقی‌مانده در خطر هک و حملات سایبری قرار دارند و باید زودتر برای محافظت از آن‌ها کاری کرد، چرا که در صورت مفقود شدن، پس‌دادن پول طلبکاران سخت‌تر و سخت‌تر خواهد شد. البته بر اساس گفته‌های یکی از وکلای اف تی ایکس گروپ تعداد از کارکنان بخش صرافی این مجموعه همچنان به کار خود ادامه می‌دهند تا از امن باقی ماندن دارایی‌ها و سوابق مطمئن شوند. با این حال می‌دانیم از زمان ثبت ورشکستگی FTX Group، هکرها چند صد میلیون دلار رمز ارز از پلتفرم مبادله آن خارج کرده‌اند. جیمز براملی گفت FTX با چند شرکت تحلیل بلاک چین، امنیتی و حقوقی مشغول همکاری است. به عنوان یکی از شناخته‌شده‌ترین‌ها باید به چینالیسیس (Chainalysis) اشاره کرد، اما نام بقیه شرکت‌ها برای جلوگیری از سواستفاده هکرها مخفی باقی مانده‌اند.

استفاده از دارایی کاربران صرافی FTX برای حمایت از آلامدا ریسرچ

بر اساس گزارشی که توسط رویترز منتشر شده، بعد از این که شرکت آلامدا ریسرچ در چند معامله خود با ضرر مواجه شد، هلدینگ اف تی ایکس از موجودی کاربران در صرافی تحت نظر خود برای جبران هزینه‌ها استفاده کرد. به عنوان نمونه می‌توان به ضرر 500 میلیون دلاری آن‌ها به خاطر بستن یک قرارداد وام با وویجر دیجیتال (Voyager Digital) اشاره کرد، شرکتی که مدتی قبل به خاطر ورشکستگی به طور کامل منحل شد. گفتنی است در شهریور ماه 1401، FTX در یک حراجی 1.4 میلیارد دلار به منظور خرید دارایی‌های وویجر دیجیتال پرداخت کرد، که به نظر این پول نیز از سرمایه کاربران صرافی بوده است!

بر اساس گزارش اخیر، موسس و مدیر عامل مجموعه یعنی سم بنکمن فراید، 4 میلیارد دلار از وجوه تضمین شده با دارایی‌هایی نظیر توکن FTT و سهام شرکت رابین هود را نیز برای حمایت از آلامدا ریسرچ منتقل کرده بود. بر اساس ادعای دو نفر، SBF از ترس افشای ماجرا، اقدامات خود در حمایت از آلامدا ریسرچ با سرمایه مردم را از سایر مسئولان اف تی ایکس گروپ مخفی نگه داشته بود. این پنهان‌کاری‌های جوانی خام، در نهایت به ورشکستگی صرافی بزرگ FTX و سقوط بازار ارز دیجیتال در بحبوحه بهبود نسبی منجر شد.

مشکل اصلی، پشتوانه ضعیف آلامدا ریسرچ بود که در ابتدای مقاله به آن اشاره کردیم. قضیه از زمان مشخص شدن سهم زیاد توکن FTT در ترازنامه آلامدا ریسرچ شعله‌ور شد. بر اساس گزارشی که در ابتدا وب سایت CoinDesk منتشر کرد، بخش اعظم دارایی‌های این شرکت را ارز دیجیتال اف تی تی تشکیل می‌دهد. مدیر عامل Alameda Research خانم کارولاین الیسون (Caroline Ellison) بعد از این افشاگری مدعی شد ترازنامه لو رفته فقط بخشی از دارایی‌های آن‌ها را نشان می‌دهد و 10 میلیارد دلار سرمایه دیگر به جز آن‌ها وجود دارد.

برداشت 300 میلیون دلار از سرمایه جمع‌آوری شده برای FTX توسط SBF

بر اساس گزارشی که وال استریت ژورنال در 18 نوامبر 2022 (27 آبان 1401) منتشر کرد، موسس و مدیرعامل سابق صرافی اف تی ایکس، حدود 300 میلیون دلار از 420 میلیون دلار سرمایه‌ای که در سال 2021 برای حمایت از FTX جمع‌آوری شده بود را شخصا برداشت کرد! این گزارش به تعدد سرمایه گذاران مشارکت‌کننده در حمایت مالی از این پلتفرم خرید و فروش ارزهای دیجیتال طی اکتبر 2021 (مهر 1400) اشاره کرد. سخنگوی اف تی ایکس خطاب به سرمایه گذاران ادعا کرده بود مبالغ جمع‌آوری شده صرف گسترش بیزینس این مجموعه خواهد شد. این ادعا علنا دروغ بود، و تکرار رفتارهای این چنینی FTX را به ورشکستگی کشاند.

طبق گزارش WSJ که از روی سوابق مالی اف تی ایکس به دست آمده است، سم بنکمن فراید در سال 2021 حدود 300 میلیون دلار به جیب زد. SBF در آن زمان ادعا کرد مبلغ یاد شده مربوط به بازپرداخت جزئی پولی است که وی به منظور خرید سهم بایننس در اف تی ایکس پرداخته بود. این گزارش وال استریت ژورنال را باید مدرکی جدید در تایید شواهد قبلی دانست که کنترل بخش زیادی از سرمایه FTX توسط شخص SBF را نشان می‌دهند.

البته، سه ماه قبل از شروع دور تامین مالی FTX در سال 2021، سم بنکمن فراید حدود 15 درصد سهم رقیب از صرافی خود را خریداری کرده بود. CZ تقریبا جزو اولین سرمایه گذاران خارجی برای FTX بود و SBF حدود 2.1 میلیارد دلار به موسس و مدیرعامل بزرگترین صرافی ارز دیجیتال دنیا پرداخت کرد.

سرنوشت 300 میلیون دلاری که این گزارش WSJ به آن اشاره کرده نامشخص است. در صورت‌مالی سال 2021 اف تی ایکس فقط به حفظ مبلغ توسط صرافی برای استفاده در روز مبادا اشاره شده است.

دریافت 1 میلیارد دلار وام شخصی از آلامدا ریسرچ توسط SBF

جان ری مدیر عامل جدید FTX در حال برملا کردن حقایق جدید و شوکه‌کننده‌ای درباره این صرافی است. بر اساس اسناد به دست آمده، سم بنکمن فراید از یک شرکت تحت نظر اف تی ایکس گروپ، که ریشه ورشکستگی کل مجموعه محسوب می‌شود، 1 میلیارد دلار وام شخصی دریافت کرده بود! این موضوع، مسئله عدم مدیریت و سواستفاده SBF از سرمایه مردم را تشدید می‌کند.

بررسی‌های جان ری در اسناد شرکت نشان می‌دهند آلامدا ریسرچ علاوه بر این که 1 میلیارد دلار وام مستقیما به سم بنکمن فراید پرداخت کرد، 543 میلیون دلار وام نیز در اختیار مدیر بخش مهندسی مجموعه یعنی نیشاد سینگ (Nishad Singh) قرار داد.

جان ری طی روزهای اخیر به طور مرتب پرونده ورشکستگی FTX را بدترین وضعیتی که طی 40 سال دوران خدمتش مشاهده کرده است خطاب می‌کند! به عقیده وی، عدم وجود اطلاعات مالی قابل اعتماد در اسناد اف تی ایکس گروپ، موج می‌زند.

زمانی ما در مقالات خود، SBF را دومین فرد ثروتمند دنیای کریپتو خطاب می‌کردیم. او حتی تا قبل از مشخص شدن ثروت واقعی CZ موسس و مدیرعامل بایننس، تا مدت‌ها ثروتمندترین فعال حوزه رمز ارزها تصور می‌شد. اما اکنون که صرافی FTX به ورشکستگی رسیده و سقوط کرده است، می‌دانیم این ثروت چطور به دست آمده بود.

کمک مالی سنگین SBF به دموکرات‌ها و احتمال فرار از محاکمه به لطف آن

از مدت‌ها قبل می‌دانستیم سم بنکمن فراید به دموکرات‌ها برای پیروزی در انتخابات اخیر مجلس کمک کرده است. بعد از رسوایی صرافی اف تی ایکس، کاربران زیادی عصبانی شدند، چرا که فهمیدند این کمک‌ها از جیب آن‌ها بوده است! اخیرا شایعه‌ای مبنی بر احتمال بی‌گناه شناخته شده SBF در آمریکا به کمک دموکرات‌های حمایت شده، در حال پخش شدن است.

عده زیادی از فعالان، تحلیلگران و سرمایه گذاران فضای کریپتو، رسانه‌های خبری و افراد سرشناسی نظیر ایلان ماسک را به خاطر کوچک شمردن اقدامات سم بنکمن فراید مقصر می‌دانند، به طوری که در حال سرپوش گذاشتن روی اشتباهات وی هستند. این در حالی است که ایلان ماسک بعد از خرید توییتر مدعی شد این شبکه اجتماعی را به دقیق‌ترین منبع اطلاعات در دنیا تبدیل خواهد کرد.

بازار ارز دیجیتال مشغول هضم کردن فاجعه‌ای است که برای FTX یکی از بزرگترین صرافی‌های دنیا رخ داد. اخیرا مدیر عامل ScienceIO (یک پلتفرم مربوط به جمع‌آوری و ذخیره داده‌های مراقبت‌های بهداشتی) آقای ویل مانیدیس (Will Manidis)، ادعای جالبی مطرح کرده است. به عقیده وی، SBF یکی از پربازده‌ترین سرمایه گذاری‌های تاریخ را انجام داده است؛ کمک 40 میلیون دلاری او به دموکرات‌ها احتمالا به فرار از محاکمه بابت سواستفاده از 10 میلیارد دلار سرمایه کاربران، منجر خواهد شد!

ایلان ماسک در پاسخ به این توییت، مدعی شد 40 میلیون دلار عددی است که برای دور کردن ذهن عموم مردم از واقعیت مطرح شده است. به ادعای ثروتمندترین فرد دنیا، سم بنکمن فراید در انتخابات اخیر 1 میلیارد دلار به دموکرات‌ها کمک کرده، اما مشخص نیست پول دقیقا کجا رفته است!

سم بنکمن فراید برای به دست آوردن دل هر دو حزب مطرح ایالات متحده تلاش می‌کرد، گویا می‌دانست بعد از سقوط و ورشکستگی صرافی FTX به کمک افراد قدرتمند نیاز خواهد داشت! او مدتی قبل به کمک‌های مالی خود به حزب جمهوری‌خواه اعتراف کرده بود. با این حال مکسین واترز (Maxine Waters) رئیس کمیته سرویس‌های مالی در مجلس نمایندگان آمریکا (یک دموکرات) و پاتریک مک‌هنری (Patrick McHenry) به عنوان یکی از اعضای ارشد مجلس سنا (یک جمهوری‌خواه) برنامه‌ای برای حضور SBF در یک جلسه استماع به منظور پاسخ به سوالات آن‌ها تنظیم کرده‌اند. قرار است این جلسه در روز 13 دسامبر (22 آذر) اجرا شود. مکسین واترز در اولین روزهای ماه دسامبر، با انتشار یک توییت خطاب به موسس و مدیر عامل سابق FTX گفت:

از این که در گفتگوهای خود درباره آن چه برای صرافی اف تی ایکس رخ داده است صادقانه رفتار می‌کنید، متشکریم. نشان دادن اشتیاق برای صحبت با عموم مردم، به مشتریان، سرمایه گذاران و سایر افراد درگیر در ماجرای (سقوط) FTX کمک زیادی می‌کند. در همین راستا، از شما می‌خواهیم تا در روز 13 دسامبر در جلسه استماع حضور پیدا کنید.

این توییت مشابه همان صحبت‌هایی است که به عقیده بسیاری، اقدامات سم بنکمن فراید را کوچک نشان می‌دهند و حتی به نوعی در حال تبرئه کردن وی هستند. مدیر عامل پالیگان رایان وایت (Ryan Wyatt) به صحبت مکسین واترز واکنش نشان داد و ضمن ادعای مجرم بودن SBF از نحوه رفتار اعضای مجلس سنای آمریکا در قبال افتضاحی که برای صرافی FTX رخ داد، اظهار تعجب کرد!

اداره آلامدا ریسرچ توسط فردی بی‌تجربه

مدیر عامل Alameda Research خانمی جوان به نام کارولاین الیسون (Caroline Ellison) است. یا بهتر بگوییم، بود! شواهدی دال بر انجام رفتارهایی خلاف قانون توسط وی وجود ندارند، پس همانطور که در بالا گفته شد، به نظر سم بنکمن فراید نحوه تامین مالی آلامدا ریسرچ را حتی از مدیر عامل این شرکت نیز مخفی نگه داشته بود.

مشکل اینجاست که وی سابقه و تجربه کافی برای گرداندن شرکتی با استراتژی‌های تهاجمی در معاملات، که مخصوصا با چند میلیارد دلار پول سر و کار دارد، نداشته است. او قبل از پیوستن به شرکت آلامدا ریسرچ به عنوان یک تریدر در سال فروردین 1397، حدود 19 ماه در شرکت ترید Jane Street کارآموزی کرده بود. قبل از آن، در رشته ریاضی محض در دانشگاه استنفورد مشغول تحصیل بود.

دو سال قبل، مدت‌ها قبل از ورشکستگی FTX و زمانی که این هلدینگ در حال اوج‌گیری بود، او در یک مصاحبه گفت که فعالیت در شرکت Jane Street اولین شغل وی بعد از فارغ‌التحصیلی بوده است. کارولاین الیسون به عنوان یک شیفته ریاضی و همچنین مجموعه هری‌پاتر، که از پدر و مادری اقتصاددان متولد شده است، در گفتگوی سال 2020 خود از عدم تصمیم اولیه برای ورود به دنیای ترید صحبت کرد، اما نداشتن هدفی مشخص برای آینده، وی را به این سمت کشانده است.

او توسط سم بنکمن فراید به عضویت در آلامدا ریسرچ تشویق شده بود. SBF نیز قبل از تاسیس هلدینگ اف تی ایکس در Jane Street کار می‌کرد. وقتی خانم الیسون محل کار اول خود را ترک کرد، به خاطر زمان کوتاه (از نظر خودش) فعالیت در این شرکت ناراحت شد. البته، این ناراحتی با ورود به Alameda Research ناپدید شد، چرا که فهمید او در مقایسه با سایر معامله‌گران فعال در این شرکت تجربه بسیار بیشتری دارد! این موضوع خود نشان‌دهنده فاجعه است، چرا که نشان می‌دهد شرکت، زیردستان افرادی بدون تجربه بوده است!

کارولاین الیسون خود را درگیر وضعیتی بد خطاب می‌کرد، به طوری که بعد از گذراندن مدتی در یک شرکت به عنوان یک تریدر عادی، وارد موقعیتی درگیر با تصمیم‌گیری‌های متعدد و سخت شد. به عبارتی او بدون داشتن تجربه کافی، بدون این که مرحله به مرحله پیشرفت کند و موقعیت‌های شغلی مختلف، حداقل مدیریت در لایه‌های میانی، را پشت سر بگذارد، یک مرتبه در راس شرکتی با میلیاردها دلار سرمایه قرار گرفت.

خرید توکن‌ها توسط آلامدا ریسرچ قبل اضافه شدن به FTX

داده‌های درون زنجیره‌ای نشان می‌دهند شرکت دست راست صرافی اف تی ایکس حدود یک ماه قبل از اضافه شدن یک توکن به این پلتفرم اقدام به خرید آن می‌کرده است! این گزارش را نخستین مرتبه شرکت تجزیه و تحلیل بلاک چین Argus تهیه و وب سایت وال استریت ژورنال (WSJ) منتشر کرد. بر اساس آن، بین مارس 2021 و 2022 (فروردین 1400 تا 1401) یعنی قبل از ورشکستگی صرافی FTX شرکت آلامدا ریسرچ حدود 60 میلیون دلار در 18 توکن سرمایه گذاری کرد، رمز ارزهایی که مدتی بعد به فهرست ارزهای قابل خرید و فروش در اف تی ایکس اضافه شدند.

بر اساس صحبت‌های عمر امجد (Omar Amjad) یکی از بنیان‌گذاران Argus، حدود یک ماه بعد از این خریدهای شرکت Alameda Research توکن‌ها با رشد قیمت مواجه می‌شدند، گویا چیزی در بازار آن‌ها را از بهترین زمان خرید باخبر می‌کند! در ادامه گزارش این شرکت تجزیه و تحلیل بلاک چین آمده است که سم بنکمن فراید در فوریه 2022 (بهمن 1400) با ارسال یک ایمیل به وال استریت ژورنال به داشتن دسترسی به همان نوع اطلاعات در اختیار بقیه بازارسازها اشاره کرده بود. تاکید SBF در ایملش به WSJ عدم دسترسی ویژه به اطلاعات مشتریان یا داده‌های بازار بود.

این اتفاق جدیدی نیست و متاسفانه در صرافی‌های بزرگ ارز دیجیتال رخ می‌دهد، به طوری که حدس و گمان‌هایی درباره رخ دادن اتفاقی مشابه در بزرگترین صرافی آمریکا یعنی کوین بیس نیز وجود دارد. معمولا بعد از انتشار خبر اضافه شدن یک رمز ارز به یک صرافی بزرگ، حتی تا قبل به وقوع پیوستن آن، قیمت کوین یا توکن مورد نظر افزایش قیمت قابل توجهی را تجربه می‌کند. حال افرادی که قبل از علنی شدن موضوع از آن مطلع هستند، زودتر اقدام به خرید رمز ارزها می‌کنند.

به این کار اینسایدر تریدینگ (Insider Trading) گفته می‌شود که از نظر اغلب دستگاه‌های نظارتی در سراسر دنیا عملی خلاف قانون و به نوعی سواستفاده از قدرت است، اما در هر صورت، توسط کارکنان دارای دسترسی به اطلاعات خاص رخ می‌دهد. چنین تصمیم‌های تاثیرگذاری باید نزد تعداد محدودی از افراد رده‌بالا در یک صرافی باقی بماند. شرکت باید از افشای آن‌ها جلوگیری کند، اما به نظر صرافی FTX قبل از ورشکستگی، خود این اطلاعات را مستقیما در اختیار زیرمجموعه‌اش قرار می‌داده است!

سرمایه گذاری میلیون دلاری SBF و مدیران FTX در املاک باهاما

روز به روز ابعاد جدیدی از پرونده ورشکستگی و سقوط صرافی FTX مشخص می‌شود. بر اساس جدیدترین یافته‌ها، میلیون‌ها دلار ملک در باهاما، محل قرارگیری دفتر اصلی اف تی ایکس، به نام مجموعه خریداری شده بود. سم بنکمن فراید، والدین وی و مدیران ارشد FTX Group طی دو سال اخیر حداقل 19 ملک در این منطقه به ارزش حدود 121 میلیون دلار خریداری کرده‌اند. تا قبل از روشن شدن حقایق درباره SBF و اعمال وی، تصور بر خرید این املاک با سود شرکت بود، اما اکنون می‌دانیم آن‌ها با پول مردم خریداری شده بودند!

بین این خریدها 7 کاندو لوکس دیده می‌شود. در زمان انتشار گزارش توسط رویترز ساکنان این کاندوها هنوز مشخص نشده بودند، اما اسناد مالکیت آن‌ها نشان می‌دهند هدف از خریدشان ایجاد محل سکونت برای کارکنان مهم اف تی ایکس گروپ بوده است. بد نیست بدانید کاندو یا کاندومینیوم یک نوع مالکیت حقوقی خانه است به سبک ساخت و ساز ساختمان ارتباطی ندارد. مالک یک کاندو، صرفا مالک واحد خود است و تصرفی روی زمین ندارد.

در سند مالکیت یک خانه لوکس دیگر به ارزش 16.4 میلیون دلار امضای والدین SBF دیده می‌شود. به نظر آن‌ها ملک نام برده را در نیمه اول سال 2022 به عنوان محلی برای سکونت خود در ایام تعطیلات خریداری کرده بودند. پدر و مادر سم بنکمن فراید پاسخی به پرسش خبرنگاران درباره نحوه خرید این خانه لوکس نداده‌اند. یکی دیگر از سوال‌های بسیار مهم از آن‌ها احتمال درگیر بودن سرمایه‌های اف تی ایکس در این خرید بوده است. البته، گزارش رویترز به این موضوع مهم اشاره کرده است که این زوج، قبل از ورشکستگی FTX، تصمیم داشتند ملک لوکس خود را پس بدهند.

مشاهده موارد مشکوک درباره صرافی FTX توسط یک سرمایه گذار

قبل از ورشکستگی صرافی FTX تعدادی به مشکوک بودن سبک بیزینس آن پی برده بودند. به عنوان مثال باید به الکس پک (Alex Pack)، یکی از شرکای شرکت سرمایه گذاری خطرپذیر Hack VC اشاره کنیم. او که در نهایت در این مجموعه سرمایه گذاری نکرد، مدعی است از همان ابتدا، حتی وقتی صرافی به تازگی راه‌اندازی شده بود، درباره آن احساس خطر می‌کرد.

الکس پک در یک مصاحبه با CNBC از ملاقاتش با سم بنکمن فراید در سال 2018 صحبت کرد. در آن زمان SBF هنوز FTX را تاسیس نکرده بود (به ظاهر)، اما تلاش می‌کرد تا برای یکی دیگر از شرکت‌های خود یعنی آلامدا ریسرج سرمایه جذب کند. وقتی سم بنکمن فراید به عنوان فردی ناشناخته، تلاش می‌کرد تا در فضای در حال رشد کریپتو اسم و رسمی برای خود پیدا کند، از الکس پک چند میلیون دلار سهم Dragonfly Capital را تقاضا کرد، شرکتی که این سرمایه گذار یکی از بنیان‌گذارانش بود. در آن زمان، Dragonfly Capital یک صندوق 100 میلیون دلاری برای حمایت از استارتاپ‌های کریپتویی داشت.

هم‌بنیان‌گذار این شرکت گفت در ملاقات اول همه چیز خوب به نظر می‌رسید. الکس پک حتی خود را مجذوب سم بنکمن فراید طی ماه‌های اول ملاقات با وی خطاب کرد. این سرمایه گذار خطرپذیر، SBF را فردی فوق‌العاده باهوش با شخصیتی کاریزماتیک متصور شده بود، تا این که او همه چیز را به آن‌ها نشان داد!

طی یک بازه زمانی پنج الی شش ماهه، Alex Pack به همراه تیمش جلسه‌های متعددی با سم بنکمن فراید برگزار کردند. اما بعد از ارزیابی‌های فراوان، کل تیم به نتیجه یکسانی رسید؛ SBF به اندازه‌ای غیر قابل قبول و فاجعه‌بار ریسک‌پذیر بود:

به نظر ما همکاری با وی ریسک فوق‌العاده بالایی داشت. ما زنگ خطر را کاملا احساس کردیم.

الکس پک حتی در مصاحبه‌اش با CNBC تاریخچه گفتگوهای خود با سم بنکمن فراید داخل پیام‌رسان وی‌چت را نشان داد. بر اساس صحبت‌های وی، ترازنامه آلامدا ریسرچ ضرر هنگفت 10 میلیون دلاری را نشان می‌داد که برای شرکتی تازه تاسیس بسیار زیاد بود. اکنون می‌بینیم که این ضرر تقریبا 100 برابر شده و صرافی FTX و کل زیرمجموعه‌هایش را به ورشکستگی کشانده است. Alex Pack و تیمش از بررسی ترازنامه آلامدا ریسرچ درمانده شده بودند؛ تقلب، ریسک‌پذیری زیاد یا اشتباهاتی از روی بی‌تجربگی، مشخص نبود چه چیزی مسبب این ضرر سنگین شده بود!

یک زنگ خطر دیگر برای هم‌بنیان‌گذار Dragonfly Capital، مخفی کردن وجود صرافی FTX از آن‌ها بود. به نظر SBF در آن زمان صرافی نام برده را تاسیس کرده بود، بدون این که وجودش را علنی کند. تیم مذاکره‌کننده Alex Pack به این نتیجه رسید که آلامدا ریسرچ جریان پول و نقدینگی را برای پرداخت هزینه‌های اف تی ایکس به سمت این صرافی تازه‌تاسیس سرازیر کرده است. وقتی الکس پک درباره ماجرا سوال کرد، وی در پاسخ گفت:

صحبت با شما درباره ایده‌ام برای یک صرافی را به یاد ندارم (من با شما صحبتی در این رابطه نداشته‌ام)! به همین دلیل، من بیشتر وقت خود را صرف آن کرده‌ام، پس ما در این مدت از بیزینس اصلی غافل شده بودیم.

به عقیده الکس پک، هر فردی با بررسی جزئی روند کار SBF به ریسک بسیار بالای فعالیت‌های وی پی می‌برد. او در گفتگو با سرمایه گذاران احتمالی، چیزهای زیادی را مخفی می‌کرد. به عنوان مثال او دفتر سابقه حساب‌های تجاری Alameda Research را به هیچ سرمایه گذاری نشان نمی‌داد، جایی که اتفاقات بد در حال وقوع درونش ثبت می‌شدند! گویا این اتفاقات بد همینطور ادامه پیدا کرد، میزان بدهی به بیش از 9 میلیارد دلار رسید و سبب ورشکستگی صرافی FTX و کل زیرمجموعه‌های آن شامل خود Alameda Research شد.

جالب است بدانید در آگوست 2020 (شهریور 1399)، سم بنکمن فراید با انتشار چند توییت مدعی علاقه زیادی Dragonfly Capital برای سرمایه گذاری در صرافی FTX شد، چرا که آن‌ها کسب و کار وی را به خوبی شناخته بودند. او ادعا کرد تیم وی از انجام نهایی توافق منصرف شده است، در حالی که بر اساس صحبت‌های الکس پک می‌دانیم چنین حرفی حقیقت ندارد.

Alex Pack در ادامه از حضور در هر معامله‌ای که SBF در آن حضور داشت خودداری می‌کرد. او همچنین بدون علنی کردن قضایا در رسانه‌‌های خبری، مدیران سایر شرکت‌های سرمایه گذاری را درباره ماجرایی که با آلامدا ریسرچ و اف تی ایکس داشت مطلع می‌کرد.

تهیه شده در بیت 24