آنچه در این مقاله خواهید خواند
قرارداد هوشمند یا اسمارت کانترکت (Smart Contract) در شبکه کاردانو (Cardano) مزیتی مهم است که یادگیری و آموزش آن می‌تواند برای هر توسعه دهنده بلاک چین که قصد فعالیت در این شبکه را دارد، مفید واقع شود. شبکه کاردانو (Cardano) از محبوب‌ترین بلاک چین‌های لایه 1 حوزه کریپتو محسوب می‌شود که به کمک جامعه کاربری بزرگ خود توانسته به خوبی جایگاهی بالا در دنیای ارز دیجیتال برای خود باز کند. البته کاردانو در ابتدا تنها استفاده‌های اجتماعی و گاورننس داشت، اما اندکی بعد امکان ساخت و نوشتن قرارداد هوشمند را به بلاک چین خود اضافه کرد. در حقیقت میتوان گفت هارد فورک آلونزو (Alonzo) که قرارداد های هوشمند را به این شبکه اضافه کرد، در روند پیشرفت بلاک چین کاردانو نقطه عطفی مهم محسوب می‌شود.
حال که به لطف این آپدیت مزیت‌های متعددی به کاردانو اضافه شده است، شاید بد نباشد که توسعه قرارداد هوشمند (Smart Contract) را در این پلتفرم آموزش دهیم. برای شروع، بیایید تعریف پایه قراردادهای هوشمند را بخوانیم.
قرارداد هوشمند (Smart Contract) چیست؟
قرارداد هوشمند به بیان ساده، توافق‌هایی دیجیتال، خودکار و از پیش تعیین شده هستند که پس از راه‌اندازی و سوار شدن بر بستر بلاک چین، دیگر نمیتوان آن‌ها را تغییر داد و به صورت خودکار به فعالیت ادامه می‌دهند. یکی از مراحل اولیه آموزش قرارداد هوشمند در بلاک چین، درک این موضوع است که در اجرای اسمارت کانترکت به هیچ واسطه و دلالی نیست و تمام کارها به صورت دیجیتالی و رمزنگاری شده انجام می‌شوند. یکی از پلتفرم‌هایی که امکان ساخت و اجرای قرارداد هوشمند را به کاربران خود می‌دهد، بلاک چین کاردانو است که در این مطلب قصد آموزش نحوه آن را داریم.
قراردادهای هوشمند به صورت کلی به دو بخش قابل تقسیم هستند:
در یک سناریو میخواهید داده‌ای ارزشمند را از یک بازیگر (یا چند بازیگر) به بازیگر یا بازیگران دیگر منتقل کنید. بنابراین باید نماد و همچنین قوانین و شرایطی برای آن ارزش تعیین کنید. به علاوه باید رویدادی برای فعال کردن این انتقال ترتیب دهید. به این ترتیب فرآیند یک قراردادِ مالی می‌گویند و بهتر است با یک زبان مختص یک حوزه اجرا شود.
در سناریوی بعدی میخواهید یک برنامه و اپلیکیشن توسعه دهید. این اپلیکیشن از سه مفهوم کلی تشکیل شده است:
- کلاینت اپلیکیشن همان نرم افزاری است که روی کامپیوتر شما اجرا می‌شود.
- سرور همان بخشی است که روی کامپیوتر یا کامپیوترهای اشخاص دیگر به عنوان سرور اجرا می‌شود.
- قرارداد هوشمند همان کد است که اجازه می‌دهد عملیات‌های غیر متمرکز اجرا شوند.
کاردانو برای توسعه قرارداد هوشمند از چه زبان برنامه‌نویسی استفاده میکند؟
توسعه اسمارت کانترکت در بلاک چین کاردانو تفاوت زیادی با روند ساخت قرارداد هوشمند در شبکه اتریوم دارد و بر خلاف آن، از زبان سالیدیتی استفاده نمی‌کند. در کاردانو سه زبان برنامه‌نویسی خاص داریم که در ادامه توضیح داده می‌شوند:
مارلو (Marlowe)
- مارلو یک زبان برنامه‌نویسی مختص شبکه کاردانو است که به کاربران آن اجازه می‌دهد اپلیکیشن‌های بلاک چینی با هدف برقراری تراکنش‌های مالی را بنویسند و اجرا کنند. زبان مارلو در مقایسه با زبان‌های تورینگ کامل (Turing-Complete) قابلیت‌های خاص زیر را ارائه می‌دهد:
- امنیت بهتر
- اطمینان تضمین‌شده
- تضمین بستن برنامه
- تضمین بسیار بهتر برای بهبود رفتار اپلیکیشن
مشخصه‌های زیر نیز در هنگام طراحی مارلو تضمین شده‌اند:
- قراردادها یک مدت از پیش تعیین شده دارند و نمیتوان آن‌ها را وارد حلقه و روند تکراری کرد
- در زمان بسته شدن قرارداد، هیچ کدام از دارایی‌های مورد استفاده در آن نگه داشته نمی‌شوند
پلوتوس (Plutos)
پلوتوس در حقیقت پلتفرم اسمارت کانترکت بلاک چین Cardano محسوب می‌شود که برای آموزش ساخت قرارداد هوشمند در این شبکه، ملزم به یادگیری آن هستیم. به کمک پلوتوس توسعه‌دهندگان می‌توانند اپلیکیشن‌های خود را بسازند که در مراحل بعد با بلاک چین کاردانو تعامل خواهند داشت. پلوتوس تنها به کمک یک کتابخانه، اجازه می‌دهد تمام برنامه‌ها با زبان هسکل (Haskell) نوشته شوند. به کمک این پلتفرم، میتوان اپلیکیشن‌های ایمن، دارایی‌های جدید و قراردادهای هوشمند را در واضح‌ترین پیش‌بینی‌پذیرترین محیط توسعه به سرانجام رساند. همچنین توسعه دهندگان نیازی به تست کردن قرارداد هوشمند خود روی یک نود کامل کاردانو نخواهند داشت. با پلوتوس میتوان روند زیر را طی کرد:
- ساخت توکن‌های جدید در محیطی مینیمال و ساده
- ساخت قرارداد هوشمند
- پشتیبانی از اسکریپت‌های چند امضایی
هسکل (Haskell)
هسکل زبان برنامه نویسی اصلی پلوتوس است. این زبان برنامه نویسی در حقیقت برای طراحی و نوشتن قرارداد های هوشمند در کاردانو به کار می‌رود و در روندهای دیگر همچون ساخت قرارداد هوشمند برای شبکه بایننس اسمارت چین جایی ندارد. همچنین وظیفه چهارچوب‌بندی مارلو به عنوان زبانی مختص قراردادهای هوشمند مالی کاردانو برعهده هسکل است. البته هسکل در رتبه بندی گوگل جایگاه بالایی ندارد، اما انتخاب اول کاردانو برای استقرار کد زبان برنامه نویسی است. چرا کاردانو چنین انتخابی کرده است؟
بیایید دلیل اصلی کاردانو را برای انتخاب هسکل بررسی کنیم. بهترین توضیح می‌تواند این باشد که هسکل توانایی و قدرت نوشتن کدهای جامع و بزرگ را دارد. زبان برنامه نویسی هسکل به افتخار ریاضی‌دان معروف آمریکایی، هسکل کری (Haskell Curry)، چنین نامگذاری شده است. کری در زمینه زبان‌های برنامه‌نویسی کاربردی، مثلا میراندا (Miranda)، خبره بود و علاقه‌اش به این زبان‌ها موجب ساخت Haskell در سال 1990 شد.
بنابراین هسکل یک زبان برنامه‌نویسی کاربردی است که کدهای مطمئن و ایمن را با تایید رسمی مراجع مرتبط ایجاد میکند. به لطف همین اطمینان ایجاد شده توسط هسکل، توسعه‌دهندگان کاردانو می‌توانند مطمئن باشند که کد نوشته‌شده توسط آن‌ها قدرت و ماندگاری لازم را دارد.
استفاده قرارداد هوشمند در بلاک چین کاردانو چیست؟
قراردادهای هوشمند نوشته شده برای شبکه Cardano علاوه بر آوردن امنیت شایان توجه هسکل و پلوتوس به این بلاک چین، به توسعه دهندگان اجازه می‌دهند که در پروژه‌های مختلف با محوریت‌های متفاوت فعالیت داشته باشند. از جمله پروژه‌هایی که در اکوسیستم کاردانو یافت می‌شوند میتوان به تامین سرمایه عمومی، بازارهای توکن غیر مثلی یا ان اف تی (NFT) و توسعه اپلیکیشن‌های غیر متمرکز در همه زمینه‌ها اشاره کرد. در ادامه این موارد را یک به یک توضیح می‌دهیم.
تامین سرمایه عمومی (Crowdfunding)
پروسه تامین سرمایه پروژه‌ها از مدت‌ها پیش ساختاری توزیع شده و همگانی برای جمع‌آوری هزینه مورد نیاز استارتاپ‌ها را پیش گرفته است. این هزینه‌های اولیه که معمولا توسط افراد متعدد پرداخت و تجمیع می شوند، اجازه می‌دهند پروژه تا مرحله نهایی و اجرا شدن سرمایه لازم را داشته باشند. زمانی که سرمایه لازم برای پروژه جمع‌آوری شود، توسعه دهندگان کار روی محصول نهایی را آغاز می‌کنند و بعد آن را به تامین‌کنندگان سرمایه اولیه تحویل می‌دهند. اگر محصول سرمایه لازم برای شروع توسعه را به طور کامل دریافت نکند، عملیات توسعه لغو شده و مقدار سرمایه جمع‌آوری شده به حامیان مالی برگردانده می‌شوند. این روشی محبوب در تامین سرمایه است که از مدت‌ها پیش جای شرکت‌های سرمایه گذار بزرگ و وام‌های استارتاپی را گرفته.
یک قرارداد هوشمند ساخته شده در شبکه کاردانو را میتوان در کمپین‌های تامین سرمایه به شکلی استفاده کرد که شفافیت و اطمینان از بازگشت مبلغ جمع‌شده در صورت نرسیدن توسعه‌دهندگان به اهداف مشخص را کاملا به اطلاع سرمایه گذاران برساند. در تمام این مراحل، قرارداد تحت تاثیر زمان (مدت زمان محدود برای تامین سرمایه) و رفتار بقیه (مقدار سرمایه ارسالی هر شخص) قرار خواهد داشت. اگر پروژه در زمان تعیین شده به اهداف خود نرسد، سرمایه به حامیان برمی‌گردد. همچنین اگر مقدار سرمایه تجمیع‌شده به مقدار مشخصی برسد، پروسه تامین سرمایه به پایان می‌رسد و مبلغ برای توسعه دهندگان ارسال می‌شود.
بازار توکن غیر مثلی یا ان اف تی (NFT Marketplace)
با آپدیت‌های جدید پلتفرم کاردانو، اکنون می‌توانید بازارهای ان اف تی خود را نیز در این بلاک چین طراحی و اجرا کنید. بازارهای ساخته شده با قرارداد هوشمند در بلاک چین کاردانو امنیت و کارایی و تعداد بالای تراکش در هر ثانیه را به کاربران ارائه می‌دهند. به علاوه هر شخص می‌تواند بازار ان اف تی اختصاصی خود را به کمک یک قرارداد هوشمند متفاوت در بلاک چین Cardano بسازد. کاردانو بر اساس قواعد کاربرمحور طراحی شده است که این موضوع موجب سازگاری و تعامل‌پذیری هر چه بیشتر بازارهای ان اف تی و استفاده راحت‌تر کاربران در معامله و خرید و فروش NFT از آن‌ها می‌شود.
گفتنی است که خرید و انجام معامله بر بستر شبکه کاردانو نیازمند رمز ارز بومی این شبکه است که با نماد ADA معامله می‌شود. برای خرید و فروش کاردانو می‌توانید از اکثر صرافی‌های معتبر اقدام کنید.
توسعه اپلیکیشن غیر متمرکز (dApp Development)
یکی از استفاده‌های واقعی و کارآمد از بلاک چین کاردانو، اپلیکیشن‌های غیر متمرکز طراحی شده در آن است. البته اکوسیستم اپلیکیشن غیر متمرکز کاردانو به اندازه بلاک چین سولانا توسعه نیافته است و ساخت قرارداد هوشمند در شبکه سولانا برای مدیریت دپ‌ها محبوبیت بیشتری دارد. اپلیکیشن های غیر متمرکز کاردانو زمینه‌های مختلفی دارند که از این دسته میتوان به حوزه دیفای، رای‌گیری حاکمیتی، مدیریت هویت و بازی‌های بلاک چینی اشاره کرد. اپلیکیشن‌های کاردانو از قرارداد های هوشمند قدرت می‌گیرند که کد آن‌ها با زبان برنامه نویسی هسکل نوشته شده است. زبان برنامه‌نویسی هسکل و پلوتوس به توسعه دهندگان در ساخت قراردادهای هوشمند کاردانو و اپلیکیشن‌های غیر متمرکز ایمن و سریع کمک می‌کنند. این اپلیکشن‌ها یک رابط کاربری تعامل‌پذیر با بلاک چین کاردانو دارند و بدون نیاز به واسطه می‌توانند تراکنش‌ها را اجرا کنند.
سخن پایانی آموزش قرارداد هوشمند کاردانو
قراردادها و توافق‌های ارزش‌محور تاثیری شایان بر محیط مالی اطراف ما دارند. قراردادهای هوشمند کاردانو پلتفرم دیجیتالی بسیار موثری برای الگوسازی و اجرای قراردادهای دنیای واقعی ایجاد می‌کنند. این اسمارت کانترکت‌ها پس از سوار شدن بر بستر شبکه کاردانو، در عین ایمن و خودکار بودن، برای تمام شرکت‌کنندگان در قرارداد شفافیت حداکثری را به ارمغان می‌آورند. توسعه دهندگان می‌توانند با استفاده از پلتفرم پلوتوس روش‌هایی موثر برای انتقال ایمن دارایی‌ها و ارائه خدمات به اشخاص در سراسر دنیا خلق کنند.
با بیشتر شدن فعالیت قراردادهای هوشمند بر بستر شبکه کاردانو، ارزش اکوسیستم آن و سرمایه کل قفل شده نیز بیبشتر می‌شود و این موضوع میتوان روی قیمت ارز کاردانو تاثیر گذار باشد. به طور کلی توسعه هر چه بیشتر بلاک چین تاثیری بزرگ روی ساختار اکوسیستم کاردانو و ارزشمندی آن و همچنین گسترش جامعه کاربری‌اش خواهد داشت.
تهیه شده در بیت 24
