طی چندین سال گذشته شرکت‌های بزرگ فناوری آمریکا مانند مایکروسافت، متا، گوگل و اوپن ای‌ آی سعی کردند به ما ثابت کنند که پیشرفت و توسعه این فناوری تنها با استفاده از تراشه‌های قدرتمند شرکت‌هایی مانند انویدیا، اینتل و AMD و صرف هزینه‌های سرسام‌آور چند‌صد میلیون دلاری امکان‌پذیر است؛ اما عرضه رایگان مدل هوش مصنوعی دیپ سیک توسط یک شرکت ناشناس چینی تمام نقشه‌های آنها را بر باد داد.

به گزارش کوین تلگراف، مهندسان دیپ سیک علی‌رغم تحریم فروش تراشه‌های پیشرفته به شرکت‌های چینی از سوی دولت آمریکا، موفق شدند با استفاده از حدود ۲٬۰۰۰ کارت گرافیک قدیمی شرکت انویدیا و صرف هزینه‌ای معادل تنها ۶ میلیارد دلار مدلی را ارائه دهند که در بسیاری از آزمون‌ها و بنچمارک‌های مهم از همتایان آمریکایی خود بهتر عمل می‎کند.

نگرانی دولت‌ها در مورد امنیت داده‌های کاربران دیپ سیک

بعد از فرونشستن طوفانی که دیپ سیک در صنعت هوش مصنوعی و همچنین بازارهای سهام آمریکا به پا کرده بود، کارشناسان امنیت و قانون‌گذاری آمریکا بلافاصله دست‌به‌کار شدند و هشدار داده‌اند که رواج اپ‌های هوش مصنوعی کشور چین در میان کاربران امنیت ملی را به خطر خواهد انداخت.

بعد از آمریکا نوبت به ایتالیا، سومین اقتصاد بزرگ اتحادیه اروپا رسید که با انتقاد از شیوه جمع‌آوری داده‌ها و «ناکارآمد» اعلام‌کردن تدابیر امنیتی دیپ سیک، استفاده از آن در این کشور را ممنوع اعلام کند. البته این نگرانی به قاره‌های دیگر هم سرایت کرده است و دولت‌های کره جنوبی و استرالیا هم به شهروندان خود هشدار داده‌اند که در هنگام استفاده از این هوش مصنوعی، نکات امنیتی را رعایت کنند.

البته نگرانی دولت‌ها در مورد درجه امنیت و حفظ حریم خصوصی اپ‌های کشور چین چیز جدیدی نیست. همان‌طور که می‌دانیم وزارت دادگستری آمریکا در همین اواخر ارائه خدمات و دسترسی شهروندان این کشور به اپلیکیشن بسیار محبوب تیک‌تاک (TikTok) را به همین بهانه، ممنوع اعلام کرد. دونالد ترامپ رئیس‌جمهور جدید آمریکا بلافاصله بعد از مراسم تحلیف، احتمالاً باهدف ترغیب مدیران تیک‌تاک به فروش این رسانه اجتماعی به یک شرکت آمریکایی، اجرای این حکم را به‌مدت ۹۰ روز به تأخیر انداخت.

دیپ سیک هم در این میان بیکار ننشسته است و به نظر می‌رسد که محققان این شرکت به طور مداوم در حال برطرف‌کردن ضعف‌های این نرم‌افزار هستند. ظاهراً پژوهش‌گران شرکت امنیت ابری «ویز» (Wiz) حفره‌ای را در این اپلیکیشن کشف کرده‌اند که امکان دسترسی هکرها به اطلاعات مهمی مانند تاریخچه گفتگوها و کلیدهای رابط برنامه‌نویسی (API) آن را فراهم می‌کند. البته کارشناسان شرکت ویز در ادامه تأکید کردند که دیپ سیک این حفره امنیتی را «به‌سرعت و به طور کامل» برطرف کرده است.

آیا دیپ سیک ابزار جاسوسی دولت چین است؟

همان‌طور که می‌دانیم دو دولت چین و آمریکا چندین دهه هست که در چند جبهه متفاوت، از جمله برای تسلط بر حوزه هوش مصنوعی، با یکدیگر رقابت می‌کنند. تا همین چند روز پیش تصور همه این بود که کشور چین در حوزه هوش مصنوعی حداقل شش ماه عقب‌تر از آمریکا است؛ اما صعود غافلگیرکننده اپلیکیشن دیپ سیک (DeepSeek) به صدر اپلیکیشن‌های برتر فروشگاه اپ‌استور (App Store) تمام این پیش‌فرض‌ها را باطل کرد.

شرکت امنیت سایبری پریوادو (Privado) در جریان تحقیقات خود از دیپ سیک متوجه شده است که این اپلیکیشن اطلاعات حساسی مانند شناسه، زبان و موقعیت جغرافیایی کاربران، تجهیزات مورداستفاده و تاریخچه گفتگوهای آنها با این ربات را ذخیره کرده و با شرکت بایت‌دنس (ByteDance)، شرکت توسعه‌دهنده اپلیکیشن تیک‌تاک (TikTok) و همچنین شرکت گوگل، به اشتراک می‌گذارد.

ارسال اطلاعات حساس کاربران توسط دیپ سیک به شرکت‌های بایت‌دنس و گوگل؛ منبع: Privado

طبق این گزارش، دیپ سیک برای پیاده‌سازی نرم‌افزار خود از کیت‌های توسعه نرم‌افزاری (SDKs) شرکت‌های چینی بایت‌دنس (ByteDance)، تنسنت (Tencent) و همچنین گوگل استفاده کرده است.

شرکت پریوادو در ادامه ضمن اشاره به تضاد بین سیاست حفظ حریم خصوصی این شرکت و شیوه جمع‌آوری اطلاعات کاربران اعتراف کرد که میزان داده‌هایی که توسط این اپلیکیشن ذخیره می‌شود کمتر از آن چیزی است که رسماً اعلام شده است. پریوادو در پایان گفت که «بااین‌وجود، بخشی از این داده‌ها به‌طورقطع به چین ارسال می‌شوند».

شان اوبرایان (Sean O’Brien)، مؤسس آزمایشگاه حریم خصوصی دانشگاه ییل (Yale Privacy Lab)، معتقد است که دیپ سیک تنها اطلاعات خام شبکه و داده‌های پروفایل دستگاه‌های کاربران را برای بایت‌دنس و دیگر شرکت‌های واسط ارسال می‌کند.

اطلاعات ارسالی دیپ سینک به شرکت‌های واسط؛ منبع: Sean O’Brien

«شان» در ادامه گفت:

اگر بخواهیم روراست باشیم، اپلیکیشن‌های دیپ سیک و چت‌ جی‌پی‌تی هر دو از نظر حریم خصوصی ضعیف هستند. البته مشخص است که میزان تهدید این نرم‌افزارها بیش از هر چیز به کاربرد و محتوای مورداستفاده شما بستگی دارد. تقریباً همه اپلیکیشن‌های محبوب بازار از نظر حریم خصوصی ضعیف هستند.

دولت چین چگونه به داده‌های دیپ سیک دسترسی خواهد داشت؟

«شو زی چو» (Shou Zi Chew)، مدیرعامل اهل سنگاپور تیک‌تاک، در ماه مارس سال ۲۰۲۳ (اسفند ۱۴۰۱) با حضور در صحن علنی کنگره آمریکا به نگرانی‌ها و سؤالات نمایندگان در مورد حفظ حریم خصوصی کاربران و ارتباط این شرکت با دولت چین پاسخ داد.

«آرون بروگان» (Aaron Brogan)، بنیان‌گذار مؤسسه حقوقی «بروگان لا» (Aaron Brogan) در گفتگو با سایت کوین تلگراف گفت که دیپ سیک هم در آینده نزدیک به سرنوشت تیک‌تاک دچار خواهد شد.

البته بر اساس متن صریح قانون اساسی، دولت چین در برخی شرایط خاص اجازه دسترسی به اطلاعات کاربران را دارد. به‌عنوان مثال «ماده ۳۷ قانون امنیت سایبری» چین حکم می‌کند که تمام داده‌های خصوصی جمع‌آوری‌شده توسط شرکت‌های چینی باید در خاک همین کشور ذخیره و نگهداری شود. قوانین دیگری نیز وجود دارند که در این‌جا به آن‌ها اشاره نمی‌کنیم. برای مطالعه این مفاد، می‌توانید به متن اصلی خبر که بالاتر به آن اشاره کرده‌ایم، مراجعه کنید.

وجود این قوانین به این معناست که حکومت چین می‌تواند به بهانه تهدید امنیت ملی یا عدم تبعیت از قانون به تمام اطلاعات خصوصی شهروندان و شرکت‌های این کشور دسترسی داشته باشد. البته سخنگوی وزارت خارجه چین در یکی از آخرین کنفرانس‌های مطبوعاتی خود این شایعه را که شرکت‌های چینی مجبور به جمع‌آوری غیرقانونی اطلاعات کاربران و تحویل آنها به دولت هستند، تکذیب کرد.

عملکرد ضعیف دیپ سیک و دیگر مدل‌ها در تشخیص اخبار جعلی

پلتفرم نیوزگارد (NewsGuard) که در زمینه تأیید اعتبار رسانه‌های خبری فعالیت می‌کند، بعد از بررسی ربات دیپ سیک به این نتیجه رسیده است که این ربات در ۸۳ درصد موارد نمی‌تواند به سؤالات مربوط به اخبار روز جهان پاسخ درستی بدهد. طبق این گزارش دیپ سیک حتی در مواجهه با ادعاهایی که نادرستی آنها به‌راحتی قابل‌تشخیص بوده است هم تنها نادرستی ۱۷ درصد از آنها را تشخیص داده است.

 این عملکرد بسیار ضعیف باعث شد که شرکت نیوزگارد دیپ سیک را در رتبه دهم جدول یازده‌تایی بات‌های هوش مصنوعی قرار دهد که در این گزارش مورد بررسی قرار داده است.

نهادهای معتبری مانند اداره امنیت ملی آمریکا، اداره تحقیقات فدرال (FBI) و اتحادیه اروپا ضمن تأکید بر نقش رسانه‌های دولتی روسیه و شبکه‌های اجتماعی در انتشار اخبار جعلی، انتشار اطلاعات نادرست (Misinformation) در رده تهدیدی برای امنیت ملی طبقه‌بندی کرده‌اند.

ابراز تردید شرکت‌های آمریکایی به موفقیت دیپ سیک

موفقیت بی‌نظیر دیپ سیک در استفاده از تعداد بسیار کمتری از تراشه‌های قدیمی انویدیا برای تمرین این مدل، علاوه بر این که منجر به خروج تقریباً ۶۰۰ میلیارد دلار سرمایه از بازار سهام وال‌استریت شد، باعث شد که تکیه بیش از حد صنعت هوش مصنوعی به تراشه‌های قدرتمند و گران‌قیمت انویدیا هم زیر سؤال برود.

 بسیاری از کارشناسان این حوزه نسبت به امکان تمرین‌دادن این مدل هوش مصنوعی با استفاده از تنها ۵/۵ میلیون دلار سرمایه و ۲ هزار کارت گرافیک قدیمی، ابراز تردید کرده‌اند. دولت آمریکا هم در روزهای اخیر به نهادهای امنیتی دستور داده است که در مورد امکان دسترسی شرکت دیپ سیک به آخرین تراشه‌های گرافیکی شرکت انویدیا تحقیق کنند.

دو شرکت مایکروسافت و اوپن ای آی هم معتقدند که شرکت دیپ سیک یا گروه‌ها یا افراد منتسب به این شرکت با دسترسی غیرمجاز به رابط برنامه‌نویسی (API) این پلتفرم، بخش عظیمی از داده‌های تمرینی اولیه چت جی‌پی‌تی را استخراج و از آن برای تمرینات اولیه دیپ سیک استفاده کرده‌اند.