بررسی پروژه سولانا ؛ شبکه بلاک چین سولانا چه ویژگی‌هایی دارد؟

سولانا (Solana) یک شبکه بلاک چین متمرکز بر تراکنش‌های سریع و توان عملیاتی بالاست. این شبکه از یک روش منحصربه‌فرد به نام اثبات تاریخچه (Proof of History) برای تایید تراکنش‌ها و افزایش سرعت آن‌ها بهره می‌برد. کاربران نیز می‌توانند برای تعامل با قراردادهای هوشمند و پرداخت کارمزد تراکنش‌ها، از کوین بومی شبکه به نام SOL استفاده کنند. در این مطلب درباره تاریخچه، خالق، نحوه کار الگوریتم اثبات سهام Tower BFT و اثبات تاریخچه، امکان یا عدم امکان استخراج، کیف پول‌ها، و رقبای سولانا صحبت می‌کنیم.

بررسی تاریخچه و معرفی پروژه سولانا

پیش از پرداختن به نحوه رشد قیمت و خرید و فروش ارز سولانا، اجازه دهید کمی به مبحث فناوری بلاک چین بپردازیم. مقیاس پذیری یکی از بزرگترین چالش‌های این حوزه است. چندین پروژه در فضای دیفای نیز برای تبدیل شدن به اولین بلاک چین مقیاس پذیر در سطح وب و ارائه بهترین تجربه به کاربران از طریق رفع اینگونه مشکلات، با یکدیگر در حال رقابت هستند. یکی از این پروژه‌ها در فضای امور مالی غیر متمرکز، سولانا است. این شبکه بدون به خطر انداختن امنیت یا تمرکززدایی، غلبه بر این محدودیت‌ها را هدف قرار داده است.

آناتولی یاکوونکو (Anatoly Yakovenko) مهمترین چهره پشت پروژه سولانا است. حرفه آقای یاکوونکو از شرکت Qualcomm آغاز شد و وی توانست به سرعت به مقام مدیریت ارشد مهندسان این شرکت در سال 2015 برسد. پس از آن، مسیر حرفه‌ای وی تغییر کرد و آقای یاکوونکو به عنوان مهندس نرم‌افزار در شرکت Dropbox مشغول به کار شد.

در سال 2017، یاکوونکو کار خود را روی پروژه‌ای آغاز کرد که مدتی بعد سولانا نام گرفت. وی با یکی از همکاران خود در شرکت Qualcomm به نام گرگ فیتزجرالد (Gerg Fitzgerald) تیمی را تشکیل داد و این دو به کمک یکدیگر شرکت سولانا لبز (Solana Labs) را تاسیس و وایت پیپر سولانا را منتشر کردند. پس از جذب چندین تن دیگر از همکاران آقای یاکوونکو در شرکت Qualcomm، پروتکل سولانا و کوین Sol در سال 2020 برای عموم عرضه شد.

سولانا در جمع راه‌حل‌های لایه اول انگشت‌شماری قرار دارد که بدون پیاده‌سازی لایه‌های دوم یا برون زنجیره‌ای، قادر به پشتیبانی از هزاران تراکنش در ثانیه هستند. بنابراین این شبکه یک پروتکل غیر متمرکز برای ساخت برنامه‌های غیر متمرکزی است که به لطف سیستم محاسباتی توزیع‌شده خود، دارای توان عملیاتی بالای 50,000 تراکنش در ثانیه (TPS) است.

پروژه سولانا با اجرای یک عرضه اولیه سکه (ICO) در مارس 2020 (اسفند 98)، بیش از 25.6 میلیون دلار سرمایه جمع‌آوری کرد. در ژوئن 2021 (خرداد 1400) نیز این پروژه 314 میلیون دلار دیگر برای توسه‌های آتی خود سرمایه جذب کرد. از آن زمان تا کنون، پروژه Solana به یکی از پررونق‌ترین پروتکل‌های فضای دیفای تبدیل شده است. در سال 2021، این پروتکل توجه بازار را به خود جلب کرد که باعث انفجار قیمت ارز SOL شد.

چرا شبکه سولانا منحصربه‌فرد است؟

در زمان خلقت بیت کوین حدود یک دهه پیش، این شبکه یک مشکل مهم را حل کرد، اینکه چگونه افراد غریبه می‌توانند در هر جای جهان، تراکنش‌های مالی را از طریق اینترنت و بدون نیاز به یک واسط پرداخت مانند ویزا یا پی‌پل انجام بدهند.

این فناوری که بلاک چین نام دارد، تمرکززدایی تراکنش‌ها را ممکن ساخت و دنیای رمز ارزهای امروزی را به وجود آورد. اما بلاک چین‌ها در مقایسه با شبکه‌های متمرکزی که مثلا شرکت‌های ارائه‌دهنده کارت‌های اعتباری استفاده می‌کنند، غالبا یک ضعف بزرگ دارند: کند هستند. تا اوت 2020 (مرداد 99)، اتریوم در مقایسه با پردازش ده‌ها هزار تراکنش توسط شبکه ویزا، معمولا کمتر از 15 تراکنش را در ثانیه پردازش می‌کند.

اما سولانا یکی از راه‌حل‌های کریپتویی است که افزایش سرعت و مقیاس پذیری شبکه‌های کریپتویی را هدف قرار داده است. Solana از مجموعه فناوری‌های هوشمندی مانند روش بدیع اثبات تاریخچه استفاده می‌کند.

نحوه کار اثبات تاریخچه و مکانیزم اجماع Tower در شبکه سولانا

سولانا از یک الگوریتم اثبات سهام مبتنی بر مکانیزم تحمل خطای بیزانس (BFT) به نام اجماع تاور (Tower Consensus) یا به طور کلی Tower BFT استفاده می‌کند. الگوریتم Tower BFT پیش از دستیابی به اجماع، برای کاهش مدت زمان تاخیر از اثبات تاریخچه (PoH) به عنوان یک منبع جهانی کمک می‌گیرد. این الگوریتم در واقع شبیه یه یک ابزار اضافی برای تایید تراکنش‌هاست.

حالا اثبات تاریخچه در قلب خود، یک «تابع تاخیر قابل تایید» (Verifiable Delay Function) یا به طور خلاصه VDF است. VDF یک تابع سه‌گانه (تنظیم، ارزیابی، تایید) برای تولید یک خروجی منحصربه‌فرد و معتمد است. این تابع با اثبات منتظر ماندن تولیدکنندگان بلاک برای یک مدت مشخص، نظم و ترتیب در شبکه را حفظ می‌کند تا شبکه بتواند به کار خودش ادامه دهد.

PoH دنباله‌ای از محاسبات است که یک سابقه دیجیتال را برای اثبات رخ دادن یک رویداد در شبکه در هر زمانی فراهم می‌کند. اثبات تاریخچه را می‌توانید شبیه به یک ساعت رمزنگاری در نظر بگیرید که در کنار ایجاد ساختار داده، به هر تراکنش در شبکه یک تایم‌استمپ یا مهر زمانی (Timestamp) اختصاص می‌دهد.

حالا در شبکه سولانا، رویدادها و تراکنش‌ها همگی با استفاده از یک تابع هش SHA256 (مشابه بیت کوین) هش‌گذاری می‌شوند. این تابع یک ورودی را گرفته و خروجی منحصربه‌فردی که پیش‌بینی آن دشوار است را تولید می‌کند. این شبکه سپس خروجی یک تراکنش را گرفته و به عنوان ورودی برای هش بعدی استفاده می‌کند. همانطور که مشخص است، ترتیب تراکنش‌ها درون این خروجی هش‌گذاری‌شده قرار گرفته‌اند.

این فرآیند هشینگ، زنجیره‌ای بلند و غیرگسسته از تراکنش‌های هش‌شده را تشکیل می‌دهد. این ویژگی، ترتیبی شفاف و قابل تایید از تراکنش‌ها را می‌سازد که یک ولیدیتور بدون نیاز به یک مهر زمانی مرسوم، به یک بلاک اضافه می‌کند. البته خود فرایند هشینگ نیازمند صرف مقدار زمان مشخصی برای تکمیل شدن است، به این معنا که ولیدیتورها قادر به تایید مدت زمان صرف‌شده هستند.

ویژگی‌های شبکه بلاک چین سولانا

به استناد بلاگ Solana، تیم این شبکه هشت ویژگی فنی محوری را برای کمک به انطباق این بلاک چین با قابلیت‌های یک سیستم متمرکز توسعه داده است. اثبات تاریخچه مهمترین ویژگی شبکه ارز دیجیتال سولانا است، از جمله مهمترین فناوری های سولانا می‌توان موارد زیر را نام برد.

الگوریتم Tower BFT

Tower BFT یک نسخه بهینه‌شده از پروتکل تحمل خطای عملی بیزانس (Practical Byzantine Fault Tolerance) است که باعث حفظ امنیت و اجرای شبکه می‌شود. این الگوریتم، مکانیزم اصلی اجماع در سولانا است که ساعت رمزنگاری اثبات تاریخچه (PoH) را به کار می‌گیرد.

پروتکل Tower BFT به مشکلات خاصی نظیر هزینه بازیابی مجدد پایگاه داده، سرعت مختلف دستگاه‌های ASIC بین نودها یا ریسک موجود در رای‌دهی‌های پاداش‌محور می‌پردازد.

پیش از نهایی شدن وضعیت دفتر کل سولانا، ولیدیتورها به نسخه‌ای از دفتر کل که درست است، رای می‌دهند. سپس رای آن‌ها قفل می‌شود. این یعنی اعتبارسنج‌ها قادر به رای‌دهی متفاوت روی نسخه آتی از بلاک چین که رای فعلی‌شان در سابقه آن وجود ندارد، نیستند.

توربین (Turbine)

توربین یک پروتکل انتشار بلاک است که با شکستن داده‌ها به بسته‌های توزیع‌شده توسط مصرف کم پهنای باند، شبکه را بهبود داده و امکان عملکرد بهتر نودها از طریق مصرف کمتر انرژی را فراهم می‌کند.

گالف استریم (Gulf Stream)

سولانا با ساده کردن فرآیند تایید بلاک، قادر به دستیابی به توان عملیاتی 50,000 تراکنش در ثانیه (65,000 TPS بر اساس ادعاها) است. گالف استریم در واقع نام پروتکل مم‌پول‌های سولانا است. مم‌پول (Mempool) یک مکانیزم نود است که برای ذخیره‌سازی تراکنش‌های تاییدنشده پیش از اضافه‌شدن به بلاک چین استفاده می‌شود. یعنی گالف استریم فرآیند دریافت و انتقال تراکنش‌ها را حتی پیش از نهایی شدن مجموعه بلاک‌های در انتظار تایید، تسهیل می‌کند.

پایپ‌لاینینگ (Piplining)

پایپ‌لاینینگ یک واحد پردازنده تراکنش چندگانه است که برای هر CPU سطوح مختلفی را می‌سازد تا وظیفه‌شان را به اتمام برسانند.

در این حالت، مجموعه‌ای از بلاک‌ها که حاوی اطلاعات تراکنش هستند به سرعت اعتبارسنجی شده و در تمام نودهای شبکه تکرار می‌شوند. سولانا این کار را با تخصیص جریانی از داده‌های ورودی به سخت‌افزارهای مختلف که مسئول هر یک از آن‌ها هستند، انجام می‌دهد.

سی‌لول (Sealevel)

هزاران قرارداد هوشمند به صورت موازی با یکدیگر اجرا می شوند تا زمان اجرای کارآمدتری برای شبکه بلاک چین سولانا حاصل شود. تراکنش‌هایی که دارای وضعیت یکسان در بلاک چین هستند، قابلیت اجرای همزمان را دارند.

کلاودبرک (Cloudbreak)

سولانا با سازماندهی پایگاه داده‌ای که ورودی تراکنش‌ها را به‌طور همزمان می‌خواند و می‌نویسد، بدون ریسک شاردینگ به مقیاس پذیری دست می‌یابد. کلاودبرک ساختار داده‌ای را ایجاد می‌کند که در آن تراکنش‌ها درون نرم‌افزاری که از تمام سخت‌افزارهای مسئول ایندکس کردن داده بهره می‌برد، پردازش می‌شوند.

آرکایورها یا آرشیوگرها (Achivers)

شبکه سولانا به تمام نودها اجازه می‌دهد تا طبق فضای موجود روی سخت‌افزار خود، اطلاعات را از روی بلاک چین تکرار کنند. آرشیوگرها داده‌های مربوطه خود را از ولیدیتورها دانلود کرده و این داده‌ها برای شبکه قابل دسترسی هستند.

این ویژگی‌ها باعث شده تا بر اساس ادعای سولانا، توان عملیاتی این شبکه به 65,000 TPS، متوسط زمان بلاک به 400 میلی‌ثانیه و متوسط کارمزد تراکنش‌ها به 0.000005 واحد SOL برسد. برای درک این اعداد و ارقام، باید بدانید که زمان بلاک بیت کوین تقریبا 10 دقیقه و اتریوم 15 ثانیه است.

چالش‌ها و ضعف‌های سولانا

با وجود همه این ویژگی‌ها، شبکه Solana ضعف‌هایی هم دارد. با اینکه این پروتکل قادر به رقابت با پروژه‌های بلاک چینی قدرتمند است، اما به خاطر نداشتن تعداد ولیدیتورهای بالا در بلاک چین خود، در معرض آسیب‌پذیری و تمرکزگرایی قرار دارد. این ضعفی است که به‌خاطرش سولانا را مورد انتقاد قرار داده‌اند: هر کسی توانایی تبدیل شدن به یک اعتبارسنج در این شبکه را دارد، اما انجام این کار به خاطر نیازمندی‌های محاسباتی بالا، چالش‌برانگیز است.

به همین دلیل، سولانا همچنان خودش را یک شبکه اصلی بتا نامیده است، یعنی یک سری باگ‌ها، کدها و تاخیر‌ها همچنان وجود دارند. با این وجود، پروژه‌ها و توسعه‌دهندگانی مانند Solstarter ,Serum Swaw یا Raydium هنوز هم علاقه‌مند به این شبکه هستند.

علاوه بر این‌ها، Solana در ماه سپتامبر (شهریور) دو بار با قطعی شبکه مواجه شد. دومین قطعی برای چند ساعت، تا زمانی که تعداد کافی از ولیدیتورها نسخه بلاک چین خود را به‌روزرسانی کردند، به طول انجامید.

کوین بومی SOL در شبکه سولانا چیست؟

SOL سکه محلی شبکه سولانا است که به عنوان یک توکن کاربردی عمل می‌کند. کاربران برای پرداخت کارمزد تراکنش‌ها و تعامل با قراردادهای هوشمند به این توکن نیاز دارند. شبکه Solana نیز به عنوان بخشی از مدل ضدتورمی خود، کوین‌های SOL را می‌سوزاند. هولدرهای توکن سول همچنین می‌توانند به ولیدیتور در شبکه تبدیل شوند. مشابه اتریوم، سولانا اجازه ساخت اسمارت کانترکت‌ها و پروژه‌های مبتنی بر بلاک چین خود را به توسعه‌دهندگان می‌دهد.

SOL از پروتکل SLP استفاده می‌کند. SLP مشابه ERC20 در اتریوم، یک استاندارد توکن در بلاک چین سولانا است. بنابراین، توکن‌های سول دارای دو کاربر اصلی هستند:

• پرداخت کارمزد تراکنش‌ها هنگام استفاده از شبکه یا تعامل با قراردادهای هوشمند
• استیکینگ رمز ارز SOL به عنوان بخشی از مکانیزم اثبات سهام این شبکه

اپلیکیشن‌های غیر متمرکز ساخته‌شده روی شبکه Solana نیز باعث افزایش کاربردهای توکن سول شده‌اند. مثلا، پروژه Chainvote در حال ساخت یک اپلیکیشن رای‌دهی دیفای با استفاده از SOL برای حاکمیت شرکت‌هاست.

عرضه کل توکن‌های سول 508,586,598 واحد است و در حال حاضر 302,648,626.87 واحد آن در گردش هستند. سولانا امروز 19 آبان 1400، با قیمت 242 دلار معامله می‌شود و با مارکت کپ 73 میلیارد دلاری، هم‌اکنون جایگاه ششم ارزهای دیجیتال برتر بازار را به خود اختصاص داده است.

ارز SOL با قیمت 0.4 دلار در دور اولیه فروش خود در 5 آوریل 2018 (16 فروردین 97) به فروش رسید. با توجه به سقف تاریخی 260 دلاری این توکن در 6 نوامبر 2021 (15 آبان 1400)، این ارز دیجیتال رشد 650 برابری را طی این 3 سال تجربه کرده است.

آیا سولانا قابل استخراج است؟

اثبات تاریخچه از فرآیندی که بیت کوین به عنوان بخشی از مکانیزم اجماع اثبات کار خود استفاده می‌کند، متفاوت است. بلاک‌های بیت کوین گروه بزرگی از تراکنش‌های بدون ترتیب هستند. هر ماینر ارز BTC نیز بر اساس ساعت محلی خود، زمان و تاریخ را به بلاک ماین‌شده خود اضافه می‌کند. حالا این زمان ممکن است در مقایسه با دیگر نودها متفاوت یا حتی غلط باشد. بنابراین نودها باید اعتبار این مهر زمانی را هم مشخص کنند.

اما در شبکه سولانا، ولیدیتورها با مرتب‌سازی تراکنش‌ها در زنجیره‌ای از هش‌ها، اطلاعات کمتری را در هر بلاک پردازش و منتقل می‌کنند. استفاده از یک نسخه هش‌شده از آخرین وضعیت تراکنش‌ها، باعث کاهش شدید زمان تایید بلاک‌های جدید می‌شود.

دقت داشته باشید که اثبات تاریخچه یک مکانیزم اجماع نیست، بلکه روشی برای بهبود مدت زمان صرف‌شده جهت تایید ترتیب تراکنش‌هاست. با ترکیب این روش با الگوریتم اثبات سهام، انتخاب ولیدیتور بعدی برای یک بلاک در شبکه سولانا ساده‌تر می‌شود. نودها نیز نیاز به صرف زمان کمتری برای تایید ترتیب تراکنش‌ها دارند، به این معنا که این شبکه می‌تواند اعتبارسنج‌های جدید را با سرعت بیشتری انتخاب کند.

پس همانطور که مشخص است، به دلیل استفاده از الگوریتم اثبات سهام در شبکه Solana، امکان استخراج آن مشابه بیت کوین و دیگر بلاک چین‌های مبتنی بر الگوی اثبات کار وجود ندارد و اعتبارسنج‌ها با استیک کردن دارایی‌های خود، به ولیدیتور تبدیل شده و برای تایید بلاک‌ها به آن‌ها رای می‌دهند.

از کجا سولانا بخریم؟ کدام صرافی ها از ارز SOL پشتیبانی می‌کنند؟

جفت‌های ارزی متنوعی برای توکن SOL در صرافی های بین‌المللی مانند بایننس، کوین بیس، FTX، هیوبی و بسیاری دیگر وجود دارد.

اما از آنجایی که استفاده از اکثر این صرافی‌ها برای کاربران ایرانی به دلیل تحریم‌ها وجود ندارد، ما استفاده از یک صرافی داخلی معتبر مانند بیت 24 را برای خرید ارز دیجیتال سولانا پیشنهاد می‌کنیم. بیت 24 با ارائه خدمات 24 ساعته در شبانه‌روز، خریدی امن و مطمئن را برای کاربران به ارمغان آورده است.

کیف پول‌های نگهداری و استیک SOL

والت‌های مانند Sollet.io، تراست والت و دیگر ولت های پشتیبان استاندارد SLP، از SOL پشتیبانی می‌کنند. اگر مایل به استیکینگ و شرکت در اعتبارسنجی سولانا هستید، باید از والت های پشتیبان این فرآیند مانند SolFlare استفاده کنید. این والت امکان ساخت حساب استیکینگ و دادن نمایندگی توکن‌های SOL شما به یک ولیدیتور را می‌دهد.

اتمیک والت به عنوان یکی از پراستفاده‌ترین و محبوب‌ترین کیف پول‌ های چند ارزی نیز گزینه بسیار مناسبی برای دریافت، ارسال و مخصوصا استیک کردن سولانا است.

ظهور توکن‌های غیر مثلی (NFT) در سولانا

شبکه Solana در سال 2021 محبوبیت فراوانی کسب کرد. بخش اعظم جهش قیمت SOL این پروژه، به لطف رشد قیمت توکن‌های غیر مثلی (NFT) روی این شبکه بوده است. علت ترجیح کاربران به استفاده از شبکه سولانا به جای اتریوم این بوده است که می‌توانستند با هزینه بسیار جزئی به ساخت توکن NFT بپردازند.

برخی از این پروژه‌ها مانند Degenerate Ape Academy، توکن‌های غیر قابل تعویضی را توسعه داده‌اند که در آن زمان به قیمت بالای 1 میلیون دلار به فروش رسیدند. مثلا، یکی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر به نام مون‌راک کپتیال (Moonrock Capital)، سیزدهمین میمون کمیاب این پروژه را به قیمت 5980 SOL خریداری کرد که در آن زمان 1.1 میلیون دلار ارزش داشت.

رقبای سولانا

شبکه بلاک چین سولانا برای تبدیل شدن به رقیب برحق پیشروان این صنعت همچون اتریوم، پولکادات و بایننس اسمارت چین، تلاش بسیاری کرده است. در این قسمت، به مقایسه این شبکه‌ها و بررسی مزایا و معایب هر کدام می‌پردازیم.

سولانا قابلیت دستیابی به سرعت پردازش بالای 50,000 تراکنش در ثانیه را دارد. این ویژگی، شبکه Solana را به یکی از سریع‌ترین بلاک چین‌ها برای رقابت با دیگر پروژه‌های خارج از فضای دیفای تبدیل کرده است.

اما اتریوم، حداکثر 15 TPS دارد. مزایای سولانا نسبت به اتریوم عبارتند از:

• استفاده از یک الگوریتم اجماع متفاوت برای جلوگیری از کاهش سرعت تایید تراکنش‌ها
• توکنامیکس جدید برای کاهش کارمزد
• تجربه کاربری بهتر

با این وجود، اتریوم به خاطر عرضه Ethereum 2.0 در کانون توجهات بوده است. اتریوم 2 یک به‌رزرسانی در این شبکه است که بهبود مقیاس پذیری، کاهش کارمزد و افزایش توان عملیاتی را هدف قرار داده است.

یکی از مهمترین ویژگی‌هایی که باعث جذب توسعه‌دهندگان به شبکه سولانا شده، مکانیزم دوگانه این شبکه یعنی اثبات سهام مبتنی بر تحمل خطای بیزانس و اثبات تاریخچه است که برای رفع مشکلات معمول بلاک چین‌ها نظیر کاهش زمان تایید تراکنش‌ها و بهبود امنیت شبکه به کار گرفته شده است.

کدام برنامه‌ها روی سولانا فعالیت می‌کنند؟

سولانا همانند اتریوم یک پلتفرم محاسباتی با قابلیت تعامل با قراردادهای هوشمند است. اسمارت کانترکت‌ها قدرت‌بخش طیف گسترده‌ای از اپلیکیشن‌ها مانند بازارهای NFT، دیفای، بازی‌ها و لاتاری‌های غیر متمرکز هستند.

تا اوت 2021 (مرداد 1400)، بسیاری از محبوب‌ترین برنامه‌های روی سولانا شامل صرافی‌های غیر متمرکز و اپلیکیشن‌های وام‌دهی هستند. اکوسیستم برنامه‌های روی Solana، از میلیون‌ها دلار دارایی کریپتویی پشتیبانی می‌کند. یکی از دلایل ترجیح کاربران به انتخاب سولانا برای اجرای یک اپلیکیشن به جای مثلا اتریوم، سرعت بالا و ازدحام پایین شبکه آن است که به کارمزدهای بسیار پایین منجر شده است.

بلاک چین Solana همچنین توانایی پشتیبانی از استیبل کوین‌ها و دارایی‌های گره‌خورده به پروژه‌های اصلی را دارد. تا اوت 2021، بیش از 700 میلیون دلار یو اس دی کوین (USD Coin) روی این شبکه صادر شده است.

جمع‌بندی

سولانا به عنوان یک پروژه نسبتا جدید (در مقایسه با رقبای خود)، مزایای زیادی از جمله سرعت و مقیاس پذیری بالا را به ارمغان آورده است. کوین محلی این شبکه به نام SOL نیز طی 3 سال عمر خود عملکرد خوبی داشته است و سودآوری‌های چشم‌گیری را برای سرمایه‌گذاران خود رقم زده است. با این وجود، پذیرش و استفاده از این شبکه همچنان در مراحل اولیه خود به سر می‌برد.

تا زمانی که شاهد ترافیک بالا و استفاده گسترده از سولانا نباشیم، نمی‌توان فهمید که آیا سرعت بالای این شبکه واقعا تفاوتی در دنیای رمز ارزها ایجاد می‌کند یا خیر.

تهیه شده در بیت 24