ریپل ارز دیجیتالی است که باهدف تسهیل تراکنش‌های برون‌مرزی و به‌عنوان جایگزینی برای ارزهای سنتی به وجود آمده است. یکی از مهم‌ترین نوآوری‌های این ارز، مکانیسم اجماع خاص آن است که به‌جای اثبات کار یا اثبات سهام، تراکنش‌ها توسط نودهای معتبر شبکه تأیید و به بلاک‌چین اضافه می‌شوند. در نتیجه این موضوع، سرعت تراکنش‌های شبکه ریپل بالاتر از دیگر بلاک‌چین‌های مشابه است و پرداخت‌های بین‌المللی را مقرون‌به‌صرفه‌تر انجام می‌دهد. پیش از اینکه این مقاله را بخوانید، اگر هیچ اطلاعاتی درباره این پروژه ندارید، ابتدا مقاله ریپل چیست را بخوانید؛ چون در این مطلب تنها قصد داریم وایت پیپر این رمزارز مهم را بررسی کنیم.
چرا بررسی وایت پیپر ریپل مهم است؟
اهمیت وایت پیپر ریپل در این است که برای شناخت یک روش پرداخت نوآورانه در دنیایی که فناوری‌های مالی دائما در حال تکامل هستند، به ما کمک می‌کند. این سند، پایه نظری مکانیسم اجماع ریپل را می‌گذارد که با روش‌های اجماع بیت‌کوین و اتریوم تفاوت زیادی دارد. البته این تفاوت فقط در ویژگی‌های فنی نیست؛ بلکه در فلسفه وجودی این ارز نیز دیده می‌شود. ریپل برای این به وجود آمده که با سیستم‌های مالی موجود در هم بیامیزد، نه اینکه کاملاً مستقل از آن‌ها عمل کند.
این سفید نامه نگاه جدیدی به مفهوم دفترکل توزیع شده انداخته است و به دنبال کارایی و قابل‌پیاده‌سازی بودن آن در سیستم مالی سنتی است. این رویکرد باعث شده وایت پیپر ریپل تبدیل به منبعی موثق برای درک چگونگی کارایی یک رمزارز در دنیای مالی کنونی شود.
در وضعیت کنونی سیستم‌های مالی، ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDCs) و استیبل‌کوین‌ها جایگاه مورد توجهی دارند و مفاهیم اولیه ریپل اهمیت خود را در همین‌جا نشان می‌دهد. دوراندیشی سازندگان این ارز در نوع فرایند اجماع، نشانه توجه آن‌ها به چالش مقیاس‌پذیری است. شناخت بخش‌های مختلف این سند به سرمایه‌گذاران و مؤسسات مالی کمک می‌کند نحوه کار این پروژه را درک کرده و بتوانند تحلیل ریپل برای آینده را به‌درستی انجام دهند. این مفاهیم مسیر توسعه ریپل و جایگاه آن در صنعت پرداخت‌های فرامرزی را به‌خوبی نشان می‌دهند.
تحلیل و تفسیر بخش‌های اصلی وایت پیپر ریپل
برای آشنایی با وایت پیپر ریپل بیایید قدم‌به‌قدم جلو برویم. ما در این مقاله، قسمت‌های مختلف آن را به طور خلاصه شرح داده و در نهایت تحلیلی از کلیت این سند ارائه کرده‌ایم.
مقدمه
این سند با مطرح‌کردن یک چالش اصلی در سیستم پرداخت غیرمتمرکز شروع می‌شود؛ اینکه چگونه بین امنیت و سرعت یک تراکنش توازن برقرار شود. مکانیسم اجماعی مثل اثبات کار، نیازمند برقراری ارتباط هم زمان بین نودهای شبکه است که موجب تأخیر زیادی در ثبت تراکنش‌ها می‌شود و این سیستم را برای عملیات مالی هرروزه نامناسب می‌کند. مکانیسم اجماع ریپل اما به نحوی طراحی شده که هم‌زمان با تأمین امنیت، سرعت بیشتری دارد. در مورد این سیستم اجماع در قسمت‌های بعدی مفصل توضیح خواهیم داد.
مقدمه وایت پیپر ریپل به توضیح نارسایی‌های بیت‌کوین در تراکنش‌های روزمره یا بین‌مرزی و چرایی نیاز به یک سیستم سریع‌تر با امنیت مشابه، پرداخته است. در مکانیسم اجماع ریپل، راه‌حل جلب‌اعتماد در یک شبکه، استفاده از شبکه‌های فرعی با اعتماد جمعی معرفی شده است. در واقع این راه‌حل، یک جواب متفاوت برای معمای قدیمی حوزه علوم کامپیوتر، مسئله ژنرال‌های بیزانسی است که در آن سؤال این است که چطور می‌شود در یک سیستم که ممکن است بعضی از اعضا آن خرابکار باشند، به اجماع صحیح رسید؟
این مقدمه روی کاربردپذیری ریپل تأکید زیادی گذاشته است و آن را رمزارزی معرفی کرده است که قرار است به سیستم پرداخت سنتی ملحق شود تا تراکنش‌های امن و سریع به وجود بیاورد.
مفاهیم، تعاریف و دستاوردهای پیشین
وایت پیپر ریپل در این قسمت مفاهیم کلیدی شبکه XRP و فرمول اجماع را تعریف کرده و سپس به مکانیسم‌های اجماع سابق نظری داشته است:
اجزا اصلی پروتکل ریپل عبارت‌اند از:
- سرور: هر موجودیتی که نرم‌افزار سرور ریپل را اجرا کند و در فرایند توافق شرکت داشته باشد.
- دفترکل: بایگانی از موجودی حساب کاربران و وضعیت کلی شبکه که دائماً به‌روزرسانی می‌شود.
- آخرین دفتر بسته شده (Last-Closed Ledger): آخرین دفترکلی که توسط شبکه تأیید شده و نشانگر وضعیت کنونی آن است.
- دفترکل باز (Open Ledger): وضعیت فعلی هر نود که هنوز نهایی نشده است. تراکنش‌ها ابتدا در این دفتر ثبت می‌شوند و سپس مورد توافق شبکه قرار می‌گیرند.
- لیست نودهای منحصربه‌فرد (Unique Node List – UNL): هر سرور یک لیست از نودهای مورد اعتماد دارد که باتکیه‌بر نظر آن‌ها، در فرایند اجماع شرکت می‌کند.
- پیشنهاددهنده (Proposer): هر سرور می‌تواند ؟برای تا در لیست شبکه، تراکنش‌هایی ارسال کند؛ اما تنها پیشنهادهای نودهایی قبول می‌شوند که در لیست UNL باشند.
سه اصل در اجماع ریپل وجود دارد:
- همه نودهای سالم باید در یک‌زمان محدود به نتیجه برسند.
- همه نودهای سالم باید روی یک نتیجه توافق کنند.
- هم امکان رد تراکنش وجود دارد و هم تایید آن.
الگوریتم‌های اجماع سابق مانند Byzantine Fault Tolerance (BFT) و Paxos توانایی مقابله با نودهای مخرب را داشتند؛ اما زمان طولانی برای اجرای آن‌ها لازم بود و نکته مهم الگوریتم ریپل در همین سرعت بالای آن است.
الگوریتم ریپل
مکانیسم اجماع ریپل هرچند ثانیه یک‌بار، توافق نودها را بر سر درستی تراکنش‌ها به دست می‌آورد و در شبکه ثبت می‌کند. زمانی که اجماع برقرار می‌شود، دفترکل به آخرین دفترکل بسته شده تبدیل می‌شود و همین روند دوباره ازسرگرفته می‌شود. در انتها باید همه نودهای شبکه دفترکل یکسانی داشته باشند.
مراحل این الگوریتم به‌صورت زیر است:
- هر سرور (نود) همه تراکنش‌های معتبری را که دیده؛ ولی هنوز در دفترکل ثبت نشده در یک لیست عمومی به نمایش می‌گذارد. این تراکنش‌ها هم شامل موارد جدید و هم شامل آن‌هایی می‌شود که از دور قبل جا مانده‌اند.
- هر نود تراکنش‌های سرورهای لیست UNL خود را چک می‌کند و روی اعتبار آن‌ها رای می‌دهد.
- تراکنش‌هایی که حداقل رأی مثبت را بگیرند، کاندید ثبت در دفتر کل می‌شوند.
- تراکنش‌هایی که رأی نیاورند یا حذف می‌شوند یا به دور بعد اجماع می‌روند تا دوباره بررسی شوند.
- در این دور از اجماع باید یک تراکنش حداقل ۸۰٪ رأی نودهای UNL را بگیرد تا در دفترکل ثبت شود.
اگر ۸۰ درصد نودها درستکار باشند، تقلب در اجماع تقریباً ناممکن است. حتی در حالتی که بیش از ۲۰٪ نودها هم متقلب باشند، فرآیند اجماع ممکن است شکست بخورد؛ اما باز هم تراکنش نادرست وارد دفترکل نمی‌شود. در بهترین حالت باید ۴۰٪ نودها خرابکار باشند تا تراکنش جعلی تأیید شود که این از نظر احتمالات بعید است. همان‌طور که می‌بینید سیستم اجماع ریپل بسیار دقیق بوده؛ در عین اینکه به‌اندازه اثبات کار وقت‌گیر نیست.
چالش‌ها و چشم‌انداز ریپل
موانعی بر سر راه رشد ریپل وجود دارد؛ به‌خصوص در زمینه مقررات نظارتی و رقابت با دارایی‌های دیگر.
پیشنهاد این شرکت برای شفافیت قانونی این بوده است که دارایی‌های رمزارزی به دسته‌هایی تقسیم شوند؛ توکن‌های پرداخت/مبادله، توکن‌های کاربردی و توکن‌های اوراق بهادار و مقررات متناسب با هر نوع از این رمزارزها جداگانه تدوین شود. دیگر پیشنهاد این شرکت رویکردی مبتنی بر ریسک را در ارزهای دیجیتال داده است تا مقررات مربوط به هر ارز با توجه به میزان ریسکی که در معامله با آن وجود دارد، تنظیم شود. مثلا اگر یک رمزارز برای پرداخت مورد استفاده قرار می‌گیرد، از نظر مقررات با آن مثل یک ارز سنتی برخورد شود، اما اگر در دسته اوراق بهادار است، تحت نظر بازار سرمایه باشد.
چالش دیگر ریپل، رقابت با استیبل‌کوین‌ها و ارزهای دیجیتال بانک مرکزی است. ریپل با این وعده پرداخت‌های بین‌مرزی را با سرعت بالا و هزینه کم انجام دهد و این ارزهای دیجیتال نیز همین ویژگی را ارائه می‌کنند. از طرف دیگر استیبل‌کوین‌هایی مثل تتر، پشتوانه ارز فیاتی مثل دلار را دارند و نوسان‌های قیمتی شدید ریپل را تجربه نمی‌کنند.
با ساخته‌شدن راهکارهای لایه دوم و بلاک‌چین‌های جدید، ریپل دیگر پیشتاز سرعت در دنیای رمزارزها نیست و برای اینکه جایگاه خود را در بازار حفظ کند، نیاز دارد تکنولوژی و مقیاس‌پذیری خود را دائم بهبود ببخشد.
عوامل اقتصاد کلان مثل نرخ بهره، تورم و روند کلی بازار نیز این ارز را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند. اما با همه این چالش‌ها ریپل با افزایش همکاری‌های خود با بانک‌ها و سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌های بلاک‌چینی سعی می‌کند مقبولیت خود را بیشتر کند و جامعه کاربری بزرگ‌تری به دست بیاورد. برای به‌روز ماندن نسبت به تغییر و تحولات این ارز صفحه اخبار ریپل را دنبال کنید.
نتیجه‌گیری و تحلیل نهایی وایت پیپر ریپل
وایت پیپر ریپل یک نگاه جدید به مکانیسم اجماع توزیع شده ارائه داده است که تأکید آن بیشتر بر کارایی عملی برای تراکنش‌های مالی بود تا متعهد ماندن بر تمرکززدایی. این دیدگاه سازندگان ریپل آن را به ارزی کارآمد برای ادغام با سیستم مالی موجود تبدیل کرده است. نوآوری آن به‌ویژه با لیست نودهای منتخب و اجماع مضاعف باعث می‌شود به امنیت و سرعت به طور هم‌زمان توجه داشته باشد.
این ارز همچنان به رشد خود ادامه می‌دهد و سفید نامه آن به‌عنوان سندی بنیادین هویت آن را در تکنولوژی و استراتژی توسعه تعیین کرده است. تمرکز این پروتکل بر پرداخت‌های بین‌مرزی سریع و ارزان، به یک نیاز واقعی در صنعت مالی پاسخ می‌دهد؛ جایی که سیستم مالی سنتی پرداخت‌ها را زمان‌بر و غیرشفاف می‌کند. اما ریپل نمی‌تواند این موفقیت را حفظ کند مگر اینکه به فکر ادغام بیشتر با مؤسسات مالی و بانک‌ها و ارائه مزیت‌های بیشتر نسبت به استیبل‌کوین‌ها و ارزهای دیجیتال بانک‌های مرکزی باشد.
در نهایت، اگر این ویژگی‌ها و جایگاه این رمزارز در سیستم مالی شما را به سرمایه‌گذاری در آن علاقه‌مند کرده است، می‌توانید از صرافی‌های معتبری مثل بیت ۲۴، برای خرید ریپل اقدام کنید.
