در سالهای اخیر، پروژه فانتوم توانسته است جایگاه خود را به عنوان جایگزینی برای اتریوم تثبیت کند و دلیل آن هم فراهم آوردن بستری مناسب برای توسعه پروژه‌های دیفای و سایر انواع اپلیکیشن‌های غیر متمرکز بوده است. با توجه به محبوبیت روزافزون این پروژه، خوب است اطلاعاتی راجع به آینده فانتوم به دست آوریم و در مورد خرید یا عدم خرید ارز دیجیتال فانتوم (FTM) تصمیمگیری کنیم.
بدون شک برای پیش‌بینی آینده یک پروژه و ارز دیجیتال شامل فانتوم نیازمند شناخت وضعیت کنونی آن هستیم. بهتر است ابتدا به شناخت کافی از Fantom برسیم و شرایط آن از نظر فاندامنتال را ارزیابی کنیم؛ آیا فانتوم می‌تواند بین این همه پروژه قدرتمند و خلاق، خود را بالا بکشد؟
نیم نگاهی به پروژه فانتوم (Fantom)
فانتوم یک پروژه لایه اول است که از یک لایه مکانیزم اجماع برای حمایت از ساخت چندین زنجیره اجرایی استفاده می‌کند. FTM توکن اصلی روی فانتوم است و برای امور مربوط به پرداخت، حاکمیت و پاداش بلاک‌ها به تأییدکننده‌ها و نماینده‌ها که FTM را استیک کرده‌اند، استفاده می‌شود. لایه مستقل اجماع شبکه، Lachesis نام دارد که توسط بنیاد فانتوم توسعه یافته است و مکانیزم اجماع آن Lachesis Protocol نام دارد. Lachesis می‌تواند برای چندین لایه دیگر نیز تأمین امنیت کند. یکی از این لایه‌ها، زنجیره قرار هوشمند فانتوم به نام Opera است که قابلیت سازگاری با ماشین مجازی اتریوم (EVM) را نیز دارد. هدف پروژه Fantom، میزبانی از یک اکوسیستم از لایه‌های اجرایی است که به آن قابلیت انجام سریع و بهینه تراکنش‌ها را با استفاده از مزایای پروتکل Lachesis Protocol می‌دهد. امکان تعامل با بزرگترین بستر ساخت قراردادهای هوشمند به جای یک نقطه ضعف، به رشد بهتر فانتوم در آینده کمک زیادی می‌کند.
گفتنی است فانتوم به جای بلاک چین از تکنولوژی گراف جهت‌دار غیرمدور (DAG) استفاده می‌کند. بسترهای مبتنی بر این فناوری مقیاس‌پذیری فوق‌العاده‌ای دارند، اما راحت‌تر هک می‌شوند، چرا که به جای 51 درصد (مثل بیت کوین) کسب 33 درصد قدرت شبکه برای کنترل کامل آن کافی است. البته تا کنون چنین اتفاقی برای فانتوم رخ نداده است، اما درباره آینده نمی‌توان با قطعیت نظر داد. البته، تعداد نودهای Fantom به اندازه‌ای است که به راحتی نمی‌توان کنترل 33 درصد آنها را بر عهده گرفت. بر اساس وب سایت explorer.fantom.network در زمان نگارش این مقاله 63 اعتبارسنج در شبکه وجود دارند که از نوع سوپرنود هستند.
در سالهای اخیر شاهد نقایص زیادی در مکانیزم‌های اجماع اثبات سهام و اثبات کار بوده‌ایم، مصرف زیاد انرژی و سرعت پایین انجام تراکنش‌ها تنها بخشی از این عیوب هستند. پروژه فانتوم درصدد حل این مشکلات برآمد و مکانیزم اجماع جدید Lachesis Protocol را به بازار معرفی کرد که این الگوریتم اجماع نقشی کلیدی را در اکوسیستم Fantom بازی می‌کند و یکی از دلایل موفقیت و برگ‌های برنده فانتوم در آینده خواهد بود.
خالق فانتوم مدل جدیدی از مکانیزم اجماع به نام موتور اجماع Lachesis یا همان Lachesis Protocol را معرفی کرد که در مقایسه با روش‌های متداول رسیدن به اجماع در بلاک چین‌های دیگر نظیر اثبات کار (PoW) و اثبات سهام (PoS) کاملا متفاوت است و یک مکانیزم کاملا اختصاصی به شمار می‌رود. این مکانیزم به جای استفاده از بلاک چین، از گراف جهت‌دار غیرمدور (DAG) استفاده می‌کند. لایه مستقل اجماع شبکه، Lachesis، چهار ویژگی دارد.
- نامتقارن: شرکت کننده‌ها حق پردازش دستور در هر زمان را دارند.
- بدون رهبر: هیچ شرکت کننده‌ای دارای نقشی ویژه در ساخت بلاک‌ها نیست.
- تحمل خطای بیزانس: یک سوم گره‌های معیوب را پشتیبانی می‌کند.
- ثبت آنی تراکنش؛ تراکنش‌ها طی 1 الی 2 ثانیه تایید می‌شوند.
بیشتر بخوانید: تحلیل قیمت فانتوم
تاریخچه فانتوم
پروژه فانتوم که در سال 2018 بنیان نهاده شد، یک پلتفرم لایه اول با قابلیت قراردادهای هوشمند است که هدف آن کاهش هزینه‌ها و افزایش سرعت تراکنش‌ها در عین امنیت است. بنیاد فانتوم که در جزایر کیمن واقع شده است، شرکت مسئول توسعه Fantom بوده و از گذشته تا آینده عهده‌دار مسائل مربوط به فانتوم بوده است. فانتوم توسط دکتر دکتر آن بایونگ ایک (Dr. Ahn Byung Ik) معرفی شد و در حال حاضر مدیر عامل Fantom Foundation، مایکل کونگ (Michael Kong) است. مأموریت اصلی مسئول پروژه برای آینده فانتوم ساخت بستری قابل دسترس و مقیاس‌پذیر برای کاربران بوده است، بستری که مشکلات و نقاط ضعف بلاک چین‌های کنونی مخصوصا از نظر مقیاس‌پذیری ضعیف را نداشته باشد.
لایه اجماع Lachesis که در بالا درباره آن صحبت کردیم، می‌تواند به لایه‌های اضافی در سیستم گسترش پیدا کند. اکوسیستم Fantom در نهایت ممکن است به چند بلاک چین تقسیم و تعداد زیادی شبکه را شامل شود، که Lachesis در هسته قرار دارد. اولین لایه اضافی که به Fantom افزوده شد Opera بود که پلتفرمی منطبق با EVM برای اجرای قراردادهای هوشمند است. این پلتفرم در دسامبر 2019 (دی 1398) راه‌اندازی شد. Opera یک لایه اثبات سهام است که مجموعه اعتبارسنج‌های آن از Lachesis برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها و ایجاد بلاک‌های جدید استفاده می‌کنند. تعداد زیادی اپلیکیشن غیر متمرکز در حوزه دیفای روی آن ایجاد شده‌اند که به عنوان برخی از محبوب‌ترین‌ها باید به سوشی سواپ (SushiSwap ) و کرو (Curve) اشاره کنیم.
در می 2019 (اردیبهشت 1398)، بنیاد فانتوم از یک همکاری آینده ساز خبر داد؛ این پروژه تصمیم به همکاری با بایننس گرفت تا به وسیله برقراری ارتباط با بایننس چین، قابلیت همکاری را از طریق ایجاد یک اکوسیستم مبتنی بر چند دارایی و چند زنجیره، بهبود بدهد. ایده ایجاد اکوسیستمی «مبتنی بر چند دارایی» مبتکرانه بود و استانداردهای توکن جدیدی را به فانتوم معرفی کرد که کاربردی‌ترین آنها نسخه‌های اختصاصی ERC-20 اتریوم و BEP-2 زنجیره بایننس بودند. این اتفاق زمینه‌ای شد تا در اوایل سال 2021، پلتفرم Opera موفق به ادغام با اپلیکیشن‌های غیر متمرکز اتریوم شود.
بررسی تاریخچه و وضعیت قیمت ارز دیجیتال فانتوم (FTM)
تاریخچه قیمتی توکن Fantom ترکیبی از حرکت‌های مختلف بوده است. این توکن در اوایل سال 2022 به طور دیوانه‌واری بالا رفت و کمی مانده بود که یک سقف تاریخی جدید را ثبت کند. لازم به ذکر است که این حرکت FTM در حالی بود که بقیه ارزهای دیجیتال در حالت رنج زدن و حتی ریزش بودند، چرا که روند نزولی کل بازار ارز دیجیتال از مدتی قبل شروع شده بود.
سقف قیمت ارز FTM به مبلغ 3.48 دلار در اکتبر 2021 (آبان 1400) به دست آمده بود. تا زمان نگارش این مقاله در اواخر سال 2022، این رقم همچنان سقف تاریخی ارز دیجیتال فانتوم محسوب می‌شود و در آینده مشخص نیست که شکسته شود یا نه. در مقاله «بررسی 9 ارز دیجیتال برتر که هرگز مجددا به سقف قیمت قبلی خود نرسیدند» متوجه شدیم یک کوین یا توکن، حتی اگر مربوط به پروژه‌‌ای قوی باشد و یک روند صعودی بسیار قوی کل بازار را فرا بگیرد، لزوما دوباره به سقف تاریخی خود نخواهد رسید. این موضوع درباره آینده فانتوم نیز صدق می‌کند. البته منظور از این حرف از بین بردن یک باور غلط بود، وگرنه در صورت پیشرفت درست یک پروژه قطعا این اتفاق رخ خواهد داد. آینده برای پروژه Fantom و ارز دیجیتال FTM تا حد زیادی روشن به نظر می‌رسد، اما قطعیتی وجود ندارد.
در حال حاضر (اواخر سال 2022) رمز ارز FTM درگیر یک روند نزولی فرسایشی شده و با سقف تاریخی خود فاصله زیادی دارد. در زمان نگارش این مقاله خرید و فروش ارز فانتوم در حوالی قیمت 0.24 دلار انجام می‌شود که نشان‌دهنده اختلافی 93 درصدی از سقف 3.48 دلاری است. اما قبل از اینکه از این توکن ناامید شوید، باید بگوییم که بر اساس تحلیل‌های بنیادی که تحلیلگران ارائه کرده‌اند، پروژه Fantom هنوز هم دارای پتانسیلهای زیادی برای رشد است.
برای شروع، تمام توکن‌هایی که به تیم این پروژه و سرمایه گذاران اولیه تعلق گرفته‌اند در اواخر سال 2020 آزاد شدند و احتمالا بخش بزرگی از این توکن‌ها تا به حال فروخته شده‌اند. این می‌تواند خبر خوبی باشد چرا که آنها دیگر توکن FTM بیشتری برای فروش در آینده نخواهند داشت و بنابر این نمی‌توانند فشار فروش سنگینی را ایجاد کنند.
یکی از مهمترین معیارها برای بررسی فاندامنتال پروژه‌های کریپتویی، ارزش کل قفل شده (TVL) آنها است. متاسفانه شبکه از این نظر وضعیت خوبی ندارد و برای ارزیابی آینده فانتوم باید آن را به دقت زیر نظر داشته باشیم. TVL در اسفند 1400، برابر 8.1 میلیارد دلار بود، اما این مقدار در آذر 1401 به زیر 450 میلیون دلار رسید.
بررسی اقتصاد توکنی فانتوم
FTM کوین اصلی روی شبکه فانتوم است، از کاربرد‌های آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پرداخت هزینه‌های تراکنش شبکه
- سهام‌گذاری (استیکینگ)
- حاکمیت
- پرداخت پاداش تأییدکننده‌ها و نماینده‌ها
- ضامن دریافت استیبل کوین پروژه (FUSD)
کوین فانتوم در استاندارد ERC20 روی اتریوم، در استاندارد BEP2 روی بی‌ان‌بی بیکن چین و در استاندارد BEP20 روی بی‌ان‌بی اسمارت چین موجود است. بخشی از عرضه آن نیز در شبکه سولانا (استاندارد SOL) قرار دارد.
ارز دیجیتال فانتوم دارای حداکثر عرضه 3,175,000,000 واحد است که از این تعداد تا کنون بیش از 2.5 میلیارد واحد عرضه شده است. این موضوع در آینده قیمت فانتوم تاثیرگذار است، چرا که به خاطر محدودیت در تعداد کوین‌های موجود، از تورمی شدن رمز ارز نام برده جلوگیری خواهد کرد. با در نظر گرفتن قیمت هر واحد و تعداد کوین‌های عرضه شده در اواخر سال 2022، کوین FTM دارای مارکت کپ حوالی 620 میلیون دلار است. حجم معاملات روزانه حدود 62.55 میلیون دلار است.
تمامی کوین‌ها در زمان اجرای شبکه اصلی مینت شدند و از این میزان 40 درصد طی سه دوره به سرمایه گذاران خصوصی فروخته شد. 15 درصد این کوین‌ها طی یک فروش عمومی به حراج گذاشته شد. بنیان‌گذاران، تیم پروژه و مشاور‌ها به طور حدودی 20 درصد از کل عرضه رمز ارز FTM را دریافت کردند. ارز دیجیتال نام برده دارای میزان عرضه ثابت است و در حال حاضر بخشی از این کوین‌ها در حال گذراندن دوره آزادسازی خود هستند و پس از اتمام این دوره، عرضه خواهند شد.
کاربران به طور دائم تشویق می‌شوند که کوین‌های خودشان را مستقیما سهام‌گذاری یا سهام‌گذاری نمایندگی شده کنند، چرا که این‌کار باعث افزایش امنیت شبکه می‌شود و همچنین امکان کسب درآمد منفعل به وسیله استیکینگ را نیز برای آنها فراهم می‌کند. اقتصاد توکن پروژه فانتوم به گونه‌ای طراحی شده است که نرخ تورم طی گذر زمان کاهش یابد. در زمان نگارش این مقاله نرخ تورم رمز ارز این پروژه بین 4 الی 14 درصد است که این بستگی به میزان کوین سهام‌گذاری شده دارد.
افزایش یا کاهش میزان عرضه FTM تنها با رأی و اجماع دارندگان هولدرهای آن امکان‌پذیر است و تنها در موارد نادری امکان کاهش عرضه رمز ارز بومی شبکه فانتوم وجود دارد.
نحوه تخصیص ارز FTM
ارزیابی آینده فانتوم طبق چالش‌های کنونی و نقشه راه پروژه
آینده فانتوم مانند هر پروژه دیگری به برنامه‌های آینده آن بستگی دارد. اگرچه فانتوم دارای نقشه راه مشخصی نیست، اما می‌توان اهداف آینده‌‌اش را از مصاحبه‌های تیم توسعه‌دهنده دریافت.
در مصاحبه‌ای در ماه نوامبر 2022 (آذر 1401)، مدیر عامل بنیاد فانتوم مایکل کونگ، اعلام کرد که فانتوم به دنبال یک راه‌حل برای ذخیره تاریخچه تراکنش‌های شبکه است. از جمله این راه حل‌ها می‌توان به همکاری با آرویو (Arweave) که یک بستر ذخیره اطلاعات برای مدت طولانی است، و فایل کوین (Filecoin) که یک پروژه برای ذخیره اطلاعات برای مدت محدود است، اشاره کرد.
همچنین مایکل کونگ در ماه فوریه اعلام کرد که بخشی از تمرکز تیم این پروژه روی افزایش سرعت تراکنش‌هایی که در ارتباط با ماشین مجازی اتریوم هستند، خواهد بود و ممکن است آنها بخواهند ابعاد بلاک‌های فانتوم را برای افزایش تعداد تراکنش‌های هر بلاک تغییر بدهند. به این ترتیب در آینده شاهد افزایش بیشتر مقیاس‌پذیری فانتوم خواهیم بود. در حال حاضر TPS این شبکه به 20,000 تراکنش بر ثانیه می‌رسد، هر چند مقیاس‌پذیری بالا هزینه‌ای داشته است؛ ویژگی عدم تمرکز به شدت فدا شده است، به طوری که در زمان نگارش این مقاله در اواخر سال 2022 بستر فانتوم فقط 63 اعتبارسنج دارد. برخی از آنها توسط بنیاد فانتوم اجرا می‌شوند که این باعث متمرکز شدن نسبی شبکه می‌شود. از طرفی دیگر به دلیل اینکه Fantom برای قراردادهای هوشمند از ماشین مجازی Ethereum استفاده می‌کند، سرعت انجام تراکنش‌های پیچیده روی آن به چند صد تراکنش بر ثانیه کاهش پیدا می‌کند.
یکی دیگر از مشکلاتی که تیم توسعه‌دهنده در حال دست و پنجه نرم کردن با آن است و به شدت می‌خواهد آن را در آیند نزدیک در شبکه فانتوم حل کند، سیاست پولی و اقتصاد ارز FTM است. قرار است اخرین کوین FTM در سپتامبر 2023 (شهریور 1402) آزاد شود، و از آن به بعد تنها انگیزه اعتبارسنج‌ها برای سهام‌گذاری در شبکه، دریافت هزینه‌های تراکنش هر بلاک خواهد بود که تنها شامل 20 درصد از پاداش بلاک‌ها است. امنیت فانتوم توسط تأییدکننده‌ها و نماینده‌ها تأمین می‌شود و هر تأییدکننده اصلی (سوپر نود) باید حداقل میزان 500,000 توکن فانتوم را استیک کند (به نمایندگی گذاشتن کوین‌ها با حداقل 1 کوین امکان‌پذیر است). این یعنی در قیمت 0.24 دلاری FTM که دارای فاصله‌ای 93 درصدی از اوج تاریخی است، هر سوپرنود حدود 120 هزار دلار سرمایه وثیقه می‌کند، پس باید سود خوبی داشته باشد، وگرنه شبکه را ترک خواهد کرد که به شدت به ضرر آینده فانتوم است. این اکوسیستم همین الان نیز بسیار متمرکز به نظر می‌رسد و با ترک تعدادی از اعتبارسنج‌های اصلی وضعیت بدتر خواهد شد.
نگرانی‌ها درباره آینده فانتوم
اولین نگرانی ما در مورد آینده فانتوم به سیاست پولی و اقتصاد توکنی Fantom بر‌می‌گردد. آخرین کوین FTM در سپتامبر سال 2023 (شهریور 1402) آزاد خواهد شد و این باعث از بین رفتن انگیزه‌های مورد نیاز تأییدکنندگان می‌شود. با این تفاسیر، فانتوم تنها یک سال فرصت دارد تا به این مشکل رسیدگی کند و اگر چنین نشود، ممکن است اعتبارسنج‌ها شبکه را ترک کرده و ثبات آن به خطر اندازند. به نظر می‌رسد برای حل این مشکل تنها دو راه موجود است:
- افزایش هزینه تراکنش‌های شبکه
- افزایش حداکثر عرضه FTM
هر دوی این روش‌ها باعث آسیب رساندن به اکوسیستم فانتوم خواهند شد و ممکن است باعث از بین رفتن اعتماد به آن شوند. داشتن کارمزدهای پایین اکنون یکی از دلایل اصلی استفاده کاربران عادی برای ایجاد تراکنش و توسعه‌دهندگان برای ایجاد اپلیکیشن روی Fantom است.
دومین نگرانی ما مربوط به اندره کرونیه (Andre Cronje)، مشاور تکنیکال سابق پروژه فانتوم می‌شود. اگرچه بسیار واضح است که از مدتها قبل ترک پروژه این شخص نقش مهمی در آینده فانتوم نداشته است، اما مطمئنا فقدان این شخص برای اکوسیستم Fantom عواقبی خواهد داشت. اگر این واقعیت را که اندره کرونیه در شغل خود به عنوان مشاور تکنیکال بسیار فعال بوده است را کنار بگذاریم، با اطمینان حضور این شخص توانسته ده‌ها و چه بسا هزاران نفر را به سمت فانتوم جذب کند که این اتفاق باعث به وجود آمدن تقاضا برای کوین FTM نیز شده است. فراموش نکنید بعد از انتشار خبر خداحافظی اندره کرونیه که سبب شد وی 25 پروژه کریپتویی شامل یرن فایننس را تعطیل کند، علاوه بر رمز ارز یرن فایننس (YFI)، کوین بومی فانتوم نیز افت شدیدی را تجربه کرد که نشان‌دهنده اهمیت این شخص برای Fantom است.
احتمالا دلیل اصلی افزایش قیمت کوین FTM در پاییز سال قبل این بوده که اندره برای سومین بار به این پروژه بازگشت (قبل از خداحافظی در اسفند همان سال) و اعلام کرد که در حال کار با توسعه‌دهنده یک پروتکل دیفای روی فانتوم است. این موضوع که اندره دوباره به کار خود بازگردد، بسیار محتمل است، اما اگر شک ما مبنی بر وجود اتفاقات بزرگ‌تر در پشت صحنه خروج او درست باشد، این دفعه دیگه احتمال بازگشت او وجود ندارد. اما تمام اینها به دلیل اصلی خروج او از پروژه فانتوم بستگی دارد.
اندره کرونیه ملقب به پدرخوانده دیفای
به طور قطع از طرف Fantom Foundation، پیدا کردن شخص یا حتی تیمی که بتواند فقدان Andre Cronje را پر کند بسیار سخت است، اما این پروژه توانسته و احتمالا می‌تواند این‌کار را انجام بدهد.
قیمت ارز فانتوم در سال ۲۰۲۲ روند صعودی داشت یا نزولی؟
مانند هر آلت کوین دیگر، روند ارز فانتوم نیز به شرایط بیت کوین و همچنین وضعیت کلی بازار بستگی دارد. همانطور که کمی بالاتر گفتیم، ابتدای سال 2022 قیمت ارز دیجیتال فانتوم یک رشد شارپ داشت به طوری که به لمس سقف تاریخی خود نزدیک شد، اما از آنجا به پایین سقوط کرد. طبق چارت پایین که مربوط به عملکرد FTM دز ابتدای تا انتهای 2022 است، این رمز ارز در سال نام برده وضعیت خوبی نداشته و درگیر روند نزولی بوده است.
اگر مارکت سرانجام بتواند از بازار خرسی نجات پیدا کند و وارد یک روند صعودی شود، با تکیه بر بنیاد قوی فانتوم، می‌توان به آینده پروژه فانتوم و رشد قیمت FTM علاوه بر افزایش TVL اکوسیستم امیدوار بود. اما نباید فراموش کنیم فانتوم چالش‌های بزرگی از جمله اقتصاد توکنی را پیش روی خود دارد. اگر بتواند این چالش‌ها را با موفقیت از سر راه بردارد، شاید بتوان در آینده FTM را بین 10 کوین برتر بازار ارزهای دیجیتال دید.
سخن پایانی ؛ آیا فانتوم ارز مناسبی برای سرمایه گذاری است؟
چالش‌های متعددی بر سر راه این پروژه قرار دارند که آینده فانتوم را زیر سوال برده‌اند. از جمله این چالش‌ها، اقتصاد توکنی فانتوم است؛ تنها یکسال یه اتمام پاداش‌های بلاک برای تأییدکننده‌ها مانده است. تنها راه حلی که به ذهن ما می‌رسد، افزایش حداکثر عرضه این توکن یا افزایش هزینه‌های تراکنش شبکه است که هر دوی این روش‌ها تأثیرات مخربی روی Fantom خواهند داشت.
خروج پدرخوانده دیفای، آندره کرونیه، می‌تواند در آینده به ضرر فانتوم تمام شود، چون افرادی که تنها به خاطر حضور او به Fantom امید داشتند دلسرد خواهند شد. عدم شفافیت در نحوه مدیریت و میزان دارایی‌های تیم این پروژه نیز می‌تواند وضعیت مبهم کنونی را بدتر کند؛ عدم مشخص بودن کیف پول‌های مربوط به تیم توسعه‌دهنده و Fantom Foundation باعث به وجود آمدن نگرانی‌هایی از نظر شفافیت در عملکرد شده است.
اکوسیستم فانتوم دارای پتانسیلهای زیادی است که می‌تواند بر قیمت FTM تأثیرات مثبتی داشته باشد، اما باید خاطر نشان کنیم که رفتار و وقایع بازار به طور دقیق قابل پیش‌بینی نیست. به همین دلیل باید قبل از خرید ارزهای دیجیتال همه جوانب را در نظر بگیرید و مدیریت سرمایه را فراموش نکنید.
تهیه شده در بیت 24
