باوجوداینکه صندوق‌های قابل‌معامله در بورس (ETF) نقش مهمی در جریان ورود سرمایه به بازار بیت‌کوین ایفا می‌کنند، اما بسیاری از تحلیل‌گران هشدار می‌دهند که رشد این ابزارهای مالی مدرن، ممکن است با ماهیت «خودحضانتی و ضد تمرکز» بیت کوین در تضاد باشد. نشریه «کوین تلگراف» گزارش امروز خود را به بررسی تقابل میان صندوق‌های قابل‌معامله اسپات و اصول آزادی و استقلال مالی در دنیای رمزارزها اختصاص داده است.

بسیاری از کارشناسان بر این باورند که صندوق‌های «ETF» و سایر محصولات سازمانی مرتبط با این ارز دیجیتال، یکی از ویژگی‌های بنیادین موردنظر ساتوشی ناکاموتو را به چالش کشیده‌اند. داده‌های آنچین هم نشان می‌دهد که تعداد آدرس‌های خودحضانتی بیت‌کوین از ماه ژانویه ۲۰۲۴، یعنی درست از همان ماهی که صندوق‌های «ETF» اسپات بیت‌کوین تأیید شدند، به‌صورت مداوم کاهش یافته است.

به‌این‌ترتیب می‌توان گفت که روند ایجاد آدرس‌های جدید بیت‌کوین با ظهور این صندوق‌ها و پس از نزدیک به ۱۵ سال رشد مداوم، کند شده است. همچنین، تعداد آدرس‌های فعال این شبکه نیز از حدود یک میلیون آدرس در ژانویه ۲۰۲۴ به حدود ۶۵۰ هزار در اواخر ژوئن ۲۰۲۵ رسیده است؛ سطحی که از سال ۲۰۱۹ تاکنون مشاهده نشده بود.

ویلی وو (Willy Woo)، تحلیل‌گر و سرمایه‌گذار معروف شبکه اجتماعی ایکس هم ضمن تأیید این آمارها می‌گوید: «از زمانی که صندوق‌های اسپات بیت‌کوین عرضه شدند، نرخ رشد کاربران خودحضانتی در حال کاهش بوده است». این آمارها نشان می‌دهد که اکثر سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند که به‌جای مدیریت کیف پول‌های خصوصی، از ابزارهای ذخیره سازمانی بیت کوین، مانند صندوق‌های اسپات، استفاده کنند.

نمودار تاریخی تعداد آدرس‌های جدید شبکه بیت کوین- منبع: Glassnode

بعضی از کاربران این روند را بخشی از فرایند طبیعی ادغام بیت‌کوین در نظام مالی سنتی دنیا می‌دانند و معتقدند که با این کار سرمایه‌گذاران سنتی و سرمایه بیشتری وارد فضای کریپتو می‌شود؛ اما برای برخی دیگر، این تغییر به معنای فاصله‌گرفتن بیت کوین از یکی از اصل اولیه آن، یعنی حفظ استقلال مالی کاربران، است.

یکی از اعضای جامعه کریپتو در شبکه ایکس در واکنش به این آمارها نوشت: «صندوق‌های ETF کاربران خود را از دل کیف پول‌های سرد بیرون نکشیدند… بلکه دروازه بازار را به روی کسانی گشودند که تا به امروز پشت دیوارهای مقررات دست‌وپاگیر نظارتی، گیر افتاده بودند.»

عرضه صندوق‌های قابل‌معامله بیت‌کوین توسط بزرگ‌ترین شرکت‌های سرمایه‌گذاری آمریکا، مانند بلک‌راک، فیدلیتی و گری‌اسکیل، نقطه‌عطفی مهم در تاریخ بیت‌کوین به شمار می‌رود. این صندوق‌ها به سرمایه‌گذاران سنتی اجازه دادند که بدون نیاز به مدیریت کیف پول‌های دیجیتال، استفاده از صرافی‌ها یا نگهداری کلیدهای خصوصی و از طریق پلتفرم‌های کارگزاری سنتی، در بازار بیت‌کوین مشارکت داشته باشند.

صندوق‌های اسپات بیت‌کوین در همان ۱۸ ماه اول موفق شدند در حدود ۵۰ میلیارد دلار سرمایه خالص جذب کنند که در این میان، صندوق بیت کوین شرکت بلک‌راک (IBIT) با جذب ۵۳ میلیارد دلار، پیشتاز بود. آمارها نشان می‌دهد که دارایی‌های تحت مدیریت این صندوق در طی تنها ۲۰۰ روز معاملاتی سه برابر شده است و به رقم ۸۳ میلیارد دلار رسیده است.

این صندوق در حال حاضر مالک بیش از ۷۰۰ هزار بیت‌کوین است و بعد از ساتوشی ناکاموتو، خالق ناشناس بیت کوین که با حدود ۱ میلیون کوین هنوز هم ثروتمندترین مالک این ارز دیجیتال در جهان است؛ بزرگ‌ترین مالک بیت کوین در جهان به شمار می‌رود. رتبه بعدی این فهرست به شرکت «استراتژی» با حدود ۶۰۱ هزار بیت کوین تعلق دارد.

به گفته اریک بالکوناس (Eric Balchunas)، تحلیل‌گر شبکه بلومبرگ، صندوق «IBIT» بلک‌راک موفق شد در طی تنها ۳۸۴ روز، ارزش دارایی‌های تحت مدیریت (AUM) خود را به رقم ۸۰ میلیارد دلار برساند و رکورد قبلی این بازار که توسط صندوق ETF شرکت ونگارد (VOO) و در طی ۱٬۸۱۴ روز به دست آمده بود را بشکند.

شرکت‌های خزانه‌داری هم این روزها در کنار صندوق‌های ETF به یکی از دروازه‌های سنتی ورود به بازار بیت کوین تبدیل شده‌اند. این شرکت‌ها که بیت‌کوین را به‌عنوان یک دارایی ذخیره راهبردی در ترازنامه خود انباشت می‌کنند، دیگر محدود به یک یا دو شرکت بزرگ مانند «استراتژی» و «تسلا» نیستند.

تعداد شرکت‌های سهامی عام خزانه‌داری بیت‌کوین در پایان سه‌ماهه دوم سال ۲۰۲۵، با ۵۸ درصد رشد نسبت به سه‌ماهه قبل، به ۱۲۵ شرکت افزایش یافت. گزارش‌های بعدی نشان می‌دهد که تعداد شرکت‌های عمومی، خصوصی، صندوق‌های ETF و صندوق‌های بازنشستگی که از مدل خزانه‌داری بیت کوین استفاده می‌کنند تا میانه سال ۲۰۲۵ به ۲۵۰ شرکت رسیده است.

این تحول عظیم نشان می‌دهد که اگرچه بیت‌کوین امروز بیش از هر زمان دیگری به ساختارهای مالی سنتی بازار نزدیک شده است، اما این نزدیکی بدون هزینه نبوده است. درست است که روزبه‌روز سرمایه‌گذاران و سرمایه‌هایی بیشتری به بازار بیت کوین وارد می‌شوند، اما دغدغه‌ اصلی جامعه کاربران بیت‌کوین حفظ ماهیت غیرمتمرکز و جلوگیری از تضعیف ویژگی‌های بنیادین و قدرتمند این ارز دیجیتال است.