آموزش الگوی کف دوقلو (کف دوگانه) در تحلیل تکنیکال ارزهای دیجیتال

الگوی کف دوقلو یا کف دوگانه (Double Bottom) که به آن دو دره، دره دوگانه یا W نیز می‌گویند، یک پترن نموداری معروف در تحلیل تکنیکال است که در بازارهای مختلف از جمله ارز دیجیتال کاربرد دارد. در این مطلب ضمن بررسی نحوه تشخیص و شناسایی کف دو قلو، محاسبه هدف قیمت، اعتبار و محدودیت‌های استفاده، به آموزش معامله با الگوی دابل باتم می‌پردازیم.

کف دوقلو چیست؟

کف دوقلو یا کف دوگانه (Double Bottom) که جزو مشهورترین پترن‌ها در تحلیل تکنیکال قیمت ارزهای دیجیتال است، یک الگوی نموداری بازگشتی و ریورسال صعودی محسوب می‌شود که پس از شکست یک روند نزولی، با معکوس کردن قیمت، حرکت رو به بالا را در پیش می‌گیرد.

همانطور که از نامش پیداست، کف دوقلو از دو کف قیمتی متوالی تقریبا برابر به‌همراه یک سقف قیمت میانی کوتاه‌تر که به آن خط گردن یا نِک لاین (Neckline) نیز می‌گویند و نقش مقاومت را در معکوس کردن روند ایفا می‌کند، شبیه به شکل حرف W تشکیل می‌شود.

پیش از پرداختن به معرفی این پترن، باید اشاره کنیم که کف دو قلو یا کف دوگانه در چهار حالت تشکیل می‌شود که هر کدام اسامی مختلفی دارند. این چهار حالت از نظر عملکرد در تغییر روند میان یا بلند مدت تفاوتی با هم ندارند، اما از نظر شکل ظاهری متفاوت هستند. علاوه بر این، بسیاری از بازگشت‌های الگوی دابل باتم طی یک روند نزولی شکل می‌گیرد، اما تا زمان شکست یک سطح مقاومت کلیدی نمی‌توان ریورسال روند را تایید کرد.

در ادامه، به بررسی 4 شکل پترن دابل باتم و همچنین مشخصه‌های آن جهت تشخیص درست در نمودار می‌پردازیم.

انواع شکل الگوی کف دوگانه

حالتی را تصور کنید که قیمت در یک روند یا موج نزولی قرار گرفته است و در انتهای آن، به یک حمایت می‌رسد و نهایتا کاهش قیمت متوقف می‌شود. حال قیمت کمی بالا می‌رود و مجددا به همان سطح حمایت بازگردد. در این حالت، دو کف قیمتی در یک سطح (سطح حمایتی) ایجاد می‌شود و چون دو کف قیمتی در یک سطح یکسان تشکیل شده‌اند، به آن کف دوقلو می‌گویند. حال بسته به شکل ظاهری کف‌های ایجاد شده، چهار حالت با اسامی مختلف برای این الگو به‌وجود خواهد آمد:

حالت اول: آدم – آدم: در این حالت، هر دو کف‌ قیمتی دارای ظاهری نوک تیز و شبیه به حرف V داشته و با یک یا دو کندل حمایت را لمس کرده و سپس به طرف بالا پرتاب خواهند شد.

حالت دوم: آدم – حوا: در این حالت، کف اول آدم و کف دوم حوا نامیده می‌شود. کف اول یا کف آدم، مشابه حالت اول و به شکل V است، ولی کف دوم ظاهری متفاوت دارد. کف دوم حالتی گرد و عریض داشته و مشابه حرف U است.

حالت سوم: حوا – آدم: در این حالت کف اول حوا و کف دوم آدم بوده که دقیقا برعکس حالت دوم است.

حالت چهارم: حوا – حوا: و در آخر، در این حالت هر دو کف قیمتی از نوع حوا هستند.

حالا که با چهار حالت مختلف این الگو آشنا شدید، به راحتی می‌توانید این الگو را در نمودارها شناسایی کنید. همانطور که گفتیم، عملکرد این 4 حالت یکسان بوده و از نظر معکوس کردن روند نزولی تفاوتی با یکدیگر ندارند.

نحوه تشخیص و شناسایی الگوی کف دو قلو در چارت قیمت ارزهای دیجیتال

برای تشخیص و شناسایی الگوی دابل باتم در چارت قیمت رمز ارزها، باید مشخصه‌های تعریف‌کننده آن را بشناسید. این مشخصه‌ها به‌صورت زیر هستند:

• روند: مشابه هر پترن بازگشتی دیگری، باید یک خط روند مشخص از قبل وجود داشته باشد. حال از آنجایی که کف دوگانه یک پترن ریورسال صعودی است، وجود یک روند نزولی چند ماهه ضروری اهمیت بالایی دارد.
• کف (دره) اول: کف قیمت اول باید پایین‌ترین نقطه در روند فعلی ما باشد.
• سقف (قله) مابین: در الگوی دابل باتم، پس از تشکیل کف اول، عموما صعود قیمتی 10 تا 20 درصدی خواهیم داشت. حجم طی صعود از کف اول بی‌اهمیت است، اما افزایش آن می‌تواند سیگنالی از ورود به فاز انباشت (Accumulation) باشد. نوک این سقف قیمت گاهی اوقات گرد یا به‌خاطر تردید تریدرها در نزول قیمت، کمی تیز است. این تردید نشان‌دهنده افزایش تقاضاست، اما به‌قدری قوی نیست که باعث شکست روند نزولی شود.
• کف (دره) دوم: کاهش قیمت دوم از این سقف واکنشی معمولا با حجم پایین معاملات رخ داده و به سطح حمایت کف قبلی می‌رسد. علاوه بر این، وجود حمایت روی کف قبلی انتظار می‌رود. با این حال، حتی پس از تشکیل این حمایت، صرفا احتمال شکل‌گیری الگوی کف دوقلو وجود دارد و به تایید آن نیاز داریم. علاوه بر این، همانطور که گفتیم، کف اول و دوم باید تقریبا یکسان باشند. بنابراین اختلاف 3 درصدی کف دوم نسبت به کف پیش از خود همچنان معتبر است.
• بازه زمانی: بازه زمانی بین کف‌ها می‌تواند بین چند هفته تا چند ماه متغیر باشد، اما این مدت زمان به‌طور متوسط بین 1 تا 3 ماه است.
• حجم: حجم در الگوی دابل باتم اهمیت بیشتری نسبت به سقف دو قلو دارد و باید گواه مشخصی از افزایش حجم و فشار خرید ارز دیجیتال طی صعود از کف دوم وجود داشته باشد.
• صعود از کف دوم: با افزایش حجم طی صعود از کف دوم، رشد قیمت نشان‌دهنده تغییر احساسات در بازار است.
• شکست مقاومت خط گردن: پس از تشکیل کف دوم و صعود از آن، قیمت باید مقاومت روی خط گردن معادل سقف قیمتی مابین دو کف را بشکند تا ریورسال این پترن تایید شود. همانطور که گفتیم، این صعود قیمت باید به‌صورت شارپی و با افزایش حجم همراه باشد. دقت داشته باشید که خط گردن لزوما همیشه افقی نیست و در صورتی که بیش از یک سقف میانی بین دو کف این پترن داشته باشیم، می‌تواند به‌صورت مورب نیز رسم شود.
• تبدیل مقاومت به حمایت: یکی از مهمترین جنبه‌های تحلیل تکنیکال، تبدیل سطوح حمایت و مقاومت به یکدیگر است. شکست مقاومت خط گردن که در صورت معتبر بودن به حمایت تبدیل خواهد شد، گاهی اوقات با اولین اصلاح قیمت، با تست مجدد همراه است. چنین بازگشتی می‌تواند یک شانس دوم برای گرفتن پوزیشن لانگ و کسب سود فراهم کند.
• قیمت هدف: برای محاسبه قیمت هدف در الگوی کف دوقلو باید فاصله بین خط گردن تا کف‌ها را اندازه گرفته و آن را به سطح شکست اضافه کنید.

درصد خطای الگوی دابل باتم

الگوی نموداری کف دو قلو در بین سایر پترن‌ها درصد خطای نسبتا پایینی دارد. در میان 281 الگوی کف دو قلو که توسط آقای بولکوفسکی بررسی شده‌، تنها در 5 درصد موارد خطا داشته و در 95 درصد مواقع، عملکرد مورد انتظار از آن برآورده شده است.

همچنین احتمال رسیدن قیمت به هدف الگو 60 درصد است که خیلی امیدوار کننده نیست. لذا همواره توصیه می‌شود که برای تعیین میزان تارگت پترن دابل باتم، بیشتر به مقاومت‌های بالای آن توجه کنید.

قیمت هدف الگوی کف دو قلو

پیش از اندازه‌گیری تارگت پترن کف دوقلو توجه داشته باشید که احتمال رسیدن قیمت هدف اندازه‌گیری‌شده، 60 درصد است. پس صرفا نمی‌توان به این مقدار بسنده کرد و بهتر است پس از شکست خط گردن، تارگت را در نزدیک‌ترین نقطه به سطح مقاومت قرار دهید.

با این حال، همانطور که پیشتر گفتیم، برای اندازه‌گیری هدف الگوی کف دوگانه باید فاصله بین دره تا خط گردن (سقف میانی) را به نقطه شکست اضافه کنید. عدد به‌دست آمده، تارگت احتمالی این پترن خواهد بود.

از آنجایی که خط حمایت افقی رسم می‌شود، در صورتی که کف‌ها دقیقا هم‌اندازه نبوده و کمی بالاتر و پایین‌تر از یکدیگر (تا حداکثر 5 درصد اختلاف) قرار بگیرند، برای محاسبه هدف باید کف پایین‌تر را به‌عنوان سطح حمایت در نظر گرفته و فاصه از خط گردن را به نقطه شکست اضافه کنید.

اعتبار الگوی Double Bottom

همانطور که در بخش شناسایی الگوی دابل باتم نیز اشاره کردیم، اعتبار این پترن نموداری به موارد مختلفی از جمله اختلاف قیمتی بین دره‌ها، اختلاف کف‌ها با سقف میانی (خط گردن) و همچنین حجم معاملات بستگی دارد.

فاصله کف‌ها با خط گردن

اولین معیار برای تایید اعتبار الگوی کف دوگانه، فاصله میان دره‌ها با سقف میانی (خط گردن) است که نباید کمتر از 10 درصد باشد. بنابراین، اختلاف کم بین سقف و کف‌های الگوی کف دو قلو، اعتبار آن را کاهش می‌دهد.

فاصله زمانی و اختلاف قیمتی بین کف‌ها

بین دو دره قیمتی تشکیل شده در الگوی دابل باتم نباید اختلاف زیادی وجود داشته باشد. همانطور که گفتیم، اختلاف 3 درصدی همچنان باعث اعتبار الگو می‌شود، اما برخی اختلاف تا کمتر از 5 درصد را نیز قبول دارند. بنابراین هرچه اختلاف قیمت بیشتر شود، اعتبار الگوی کف دوقلو کاهش می‌یابد.

از نظر بازه زمانی باید بگوییم که شکل‌گیری الگوی کف دوگانه یک اتفاق چند روزه نیست و در میان‌مدت تا بلندمدت اتفاق می‌افتد. با اینکه شکل‌گیری این پترن در چند هفته نیز ممکن است، اما بهتر است حداقل 4 هفته بین کف‌های قیمت فاصله وجود داشته باشد.

حجم معاملات در الگوی کف دوقلو

مانند تمام الگوهای نموداری دیگر، حجم معاملات یکی از پارامترهای مهم برای بررسی اعتبار پترن Double Bottom. در مورد الگوی کف دوگانه بایستی حجم معاملات در کف دوم پایین‌تر از حجم معاملات در کف اول باشد. همچنین شکست الگو بهتر است با حجم معاملات بالا رخ دهد. این مقایسه را در تصویر زیر مشاهده می‌کنید:

تفاوت کف دوقلو با سقف دو قلو

الگوی دابل باتم و دابل تاپ (Double top) هر دو از پترن‌های بازگشتی هستند، اما از جمله تفاوت‌های آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• شکل ظاهری: بارزترین تفاوت این دو الگوی نموداری، مربوط به شکل ظاهری آن‌هاست. در الگوی سقف دوقلو، دو سقف قیمتی به‌همراه یک کف میانی داریم که خط گردن ما را تشکیل می‌دهد و شکلی شبیه به حرف M دارد.
• ریورسال صعودی و نزولی: کف دوگانه ریورسالی از روند نزولی به صعودی و سقف دوگانه ریورسالی از روند صعودی به نزولی است.
• اهمیت حجم: حجم در کف دو قلو بیشتر از سقف دوقلو اهمیت دارد.
• پوزیشن: با شکست صحیح خط گردن، در پترن دابل باتم باید پوزیشن لانگ و در دابل تاپ باید پوزیشن شورت بگیرید.

محدودیت های الگوی دابل باتم در تحلیل تکنیکال

از جمله محدودیت‌های تحلیل تکنیکال با الگوی کف دو قلو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بارزترین محدودیت این پترن نموداری مانند هر الگوی دیگر، دشواری شناسایی، تایید و اجرای ترید واقعی بر اساس آن‌هاست.
• همانطور که گفتیم، در الگوی کف دوگانه احتمال رسیدن به هدف قیمت تنها 60 درصد است که مقدار بالایی محسوب نمی‌شود. بنابراین احتمال شکست‌های کاذب و ناموفق در آن وجود دارد. مثلا، بریک‌اوت کاذب در خط گردن می‌تواند به بازگشت قیمت از سطح مقاومت و ادامه روند نزولی منجر شود. به همین خاطر، انتظار برای تست مجدد خط گردن حتی در ازای از دست دادن فرصت معامله اولیه ایده خوبی است.
• با اینکه تشخیص این الگو پس از شکل‌گیری کامل راحت است، اما نقاط سقف و دره‌ها و خط گردن به همین راحتی‌ها خودشان را نشان نمی‌دهند که می‌تواند به شناسایی نامناسب روند منتهی شود.
• در برخی مواقع تریدرها زودتر از زمان موعد و پیش از تکمیل الگو، جایی بین خط گردن و بالاترین نقطه قیمت، اقدام به خرید رمز ارز مورد نظر خود می‌کنند که می‌تواند خطرناک باشد.
• از آنجایی که این پترن از نوع بازگشتی صعودی است، بنابراین استفاده از آن به‌تنهایی کارایی چندانی ندارد و بهتر است در ترکیب با دیگر اندیکاتورهای تکنیکال نظیر جریان پولی چیکن (Chaikin Money Flow)، انباشت/توزیع (Accumulation/Distribustion) و اندیکاتور OBV برای شناسایی فشار خرید استفاده شود.

چگونه بر اساس الگوی کف دوقلو معامله کنیم؟

مشابه بسیاری دیگر از پترن‌های نموداری، دو روش کلی برای ترید با الگوی کف دو قلو وجود دارد: یکی معامله شکست خط گردن و دیگری ترید هنگام ری‌تست و بازگشت قیمت به خط گردن. البته پیش از پرداختن به این استراتژی‌های معامله ارز دیجیتال، به ذکر مجدد مهمترین نکات هنگام ترید با الگوی کف دوگانه می‌پردازیم:

• بازه زمانی: از آنجایی که بازه زمانی تشکیل پترن دابل باتم به‌طور متوسط بین 1 تا 3 ماه است، باید از تانم‌فریم‌های میان‌مدت تا بلندمدت برای تحلیل‌های خود استفاده کنید. بنابراین استفاده از چارت‌های هفتگی یا روزانه مناسب‌تر است.
• اخلاف زمانی بین کف‌ها: همانطور که در قسمت بررسی اعتبار الگوی دابل باتم گفتیم، کف‌ها باید با فاصله قیمتی مناسبی (حداکثر 5 درصد) از یکدیگر قرار بگیرند. از نظر اختلاف زمانی نیز باید مدت زمان کافی از تشکیل کف‌ها گذشته باشد تا اعتبار آن افزایش یابد.
• حجم معاملات: مشابه قبل، طی تشکیل کف دوم و صعود به سمت خط گردن، باید حجم معاملات افزایش یابد که نشان‌دهنده افزایش فشار خرید و تقاضا و در نتیجه, احتمال موفقیت آن است. پس از تشکیل دره اول نیز عموما صعود قیمت 10 تا 20 درصدی به سمت خط گردن خواهیم داشت.

استراتژی اول: ترید شکست خط گردن

اولین روش، معامله ارز دیجیتال مورد نظر در هنگام شکست خط گردن یا همان مقاومت الگوی دابل باتم است. با توجه به تصویر زیر، برای تعیین نقطه ورود، هدف قیمت و حد ضرر باید به این ترتیب عمل کنید:

• خط آبی: ورود به پوزیشن لانگ پس از شکست خط گردن
• خط قرمز: تعیین استاپ لاس دقیقا زیر کف‌های الگو
• خط سبز: تعیین هدف قیمت با استفاده از محاسبه ارتفاع کف‌ها تا خط گردن و افزودن آن به نقطه شکست

استراتژی دوم: ترید بازگشت به خط گردن پس از شکست

راه دوم که برای آموزش تحلیل تکنیکال ارزهای دیجیتال توسط الگوی کف دوقلو کاربرد دارد، انتظار برای مشاهده نحوه واکنش روند به شکست قیمت و ورود به پوزیشن لانگ پس از بازگشت به آن است.

در وهله اول، باید منتظر شکست مقاومت خط گردن بمانید. پس از آن، با ری‌تیست این سطح که اکنون به حمایت تبدیل شده است، سفاش خریدتان را روی نقطه تست مجدد قرار داده و استاپ لاس را هم زیر سطح حمایت قرار می‌دهیم. هدف قیمتی نیز مشابه قبل قابل محاسبه است.

در مثال زیر، نقطه ورود، حد ضرر و قیمت هدف عبارتند از:

• خط آبی: نقطه ورود پس از ری‌تست خط گردن (ناحیه صورتی)
• خط قرمز: تعیین حد ضرر زیر سطح حمایت (که می‌تواند در میانه خود الگو بین کف‌ها و سقف قرار بگیرد)
• خط سبز: هدف قیمتی محاسبه‌شده با اضافه کردن ارتفاع الگو به نقطه ورود

مثالی کامل از نحوه ترید با کف دوقلو

در تصویر زیر، شاهد تشکیل الگوی کف دوگانه و شکست مقاومت به‌همراه افزایش حجم در نمودار روزانه یک دارایی هستیم. قیمت دارایی مورد نظر از سقف نزدیک به 50 دلاری در ماه آوریل سال گذشته (ابتدای نمودار از سمت چپ – مشخص‌شده با خط روند نزولی آبی رنگ)، اولین بار در ماه دسامبر همان سال به 30 دلار رسیده است که یک کف 52 هفته‌ای محسوب می‌شود.

سپس قیمت از این کف با رشد 20 دلاری، یک سقف واکنشی در محدوده 37.5 دلاری تشکیل داده است. در عین حال حجم نیز افزایش یافته و رشد قیمت روز 13 ژانویه (فلش سبز رنگ)، به‌همراه بالاترین حجم معاملات از 5 نوامبر سال گذشته رخ داده است.

پس از یک پولبک نزولی، تلاش دیگری برای شکست مقاومت صورت گرفته (فلش قرمز رنگ)، اما ناموفق بوده است. حتی حجم معاملات در روزهای صعود قیمت بیشتر از روزهای نزول قیمت بوده است. توانایی دارایی مورد نظر در پایداری در محدوده بالای 30 دلار برای مدت طولانی نیز نشان‌دهنده تقویت تقاضاست.

افت قیمت از 37.5 دلار به سمت 30 دلار (از فلش قرمز به خط قرمز رنگ) نیز شارپی و سریع بوده، اما در این بازه زمانی حجم معاملات افزایش نداشته است. البته طی این بازه نزولی در دو روز حجم معاملات از میانگین متحرک ساده 60 روزه بیشتر شده و اندیکاتور حجم Chaikin Money Flow دو بار نزدیک به 10 درصد کاهش داشته است. با این وجود، جریان پولی با قرارگیری بالای صفر به‌همراه افزایش‌های متناوب بالای 10 درصدی، فاز انباشت را طی کل این نزول قیمت نشان می‌دهد.

کف دوم (خط قرمز رنگ) نیز دقیقا روی 30 دلار مشابه کف قبلی تشکیل شده است و حدود 2 ماه بین این کف‌ها فاصله وجود دارد.

حالا شاهد صعود از کف دوم با سرعت بالا و افزایش حجم معاملات هستیم. علاوه بر این، طی 5 روز از 6 روز صعود قیمت پس از کف دوم 30 دلاری، حجم تریدها بالای میانگین متحرک ساده 60 روزه قرار دارد. در اندیکاتور Chaikin Money Flow همچنان تضعیفی دیده نمی‌شود و طی این 6 روز بالای 20 درصد حرکت داشته است.

نهایتا مقاومت ناحیه 37.5 دلاری با یک کندل صعودی و افزایش حجم معاملات صورت گرفته است. با رشد قیمت از 30 دلار تا 40 دلار طی چند هفته، دارایی دوباره یک پولبک به سطح مقاومت 37.5 دلاری زده است که اکنون به‌عنوان حمایت عمل می‌کند. اگر دقیقا پس از شکست موفق به گرفتن پوزیشن نشده باشید، این پولبک و تست مجدد خط گردن شانس دومی برای ورود به بازار فراهم می‌کند. پس از آن نیز قیمت سریعا هدف 45 دلاری را رد کرده است.

شکست ناموفق در الگوی کف دوگانه

حتی با اینکه الگوهای نموداری مختلف به انجام معاملات سودآور کمک می‌کنند، اما این اتفاق تنها در صورت شناسایی صحیح روندها رخ می‌دهد. یکی از مهمترین نکات معامله با الگوی دابل باتم نیز شکست ناموفق آن است که طی آن، جهت مورد انتظار حرکت قیمت محقق نمی‌شود.

در تصویر زیر، انتظار ما از عملکرد الگوی کف دو قلو شکست خط گردن و رسیدن به هدف صعودی است. اما این اتفاق نیفتاده و در واقعیت روند نزولی ادامه یافته است:

پس همانطور که مشخص است، گاهی اوقات الگوی کف دو قلو می‌تواند ناکام مانده و باعث ضرردهی معامله ما شود. بنابراین باید علاوه بر مشاهده شکست و صعود به بالای خط گردن در این پترن نموداری، آن را با دیگر نشانه‌های تحلیل تکنیکال نظیر حجم، فاصله بین کف‌ها و دیگر مواردی که در این مطلب به آن‌ها اشاره کردیم، تایید نمایید.

شایان ذکر است که هیچ تضمین 100 درصدی برای موفقت الگوهای نموداری وجود ندارد. البته با اینکه عدم موفقیت در دستیابی به هدف در الگوی Double Bottom می‌تواند باعث ضرردهی شود، اما از طرف دیگر فرصت ترید منحصربه‌فردی به‌همراه خواهد داشت. مثلا در صورتی که شکست ناموفق را در این پترن مشاهده کردید، می‌توانید در همان مسیر نزولی پوزیشن شورت گرفته و به کسب سود بپردازید.

سخن پایانی

الگوی کف دوقلو یا دوگانه یکی از پترن‌های نموداری در تحلیل تکیکال است که مشابه تمامی دیگر الگوها، تضمین 100 درصدی برای رسیدن به هدف قیمتی آن وجود ندارد. الگوی دابل باتم از دو کف و یک سقف میانی به‌نام خط گردن که نشان‌دهنده مقاومت است، تشکیل می‌شود. برای تایید الگوی کف دو قلو به سیگنال‌های دیگری نظیر حجم معاملات، فاصله دره‌ها از همدیگر و دیگر موارد نیاز است.

تهیه شده در بیت 24