آنچه در این مقاله خواهید خواند
قرارداد هوشمند یا اسمارت کانترکت (Smart Contract) از مهم‌ترین عوامل پیش‌برد نسل سوم اینترنت یا وب 3 (Web3) محسوب می‌شود که در ساخت اپلیکیشن های غیر متمرکز (dApps) بر بستر شبکه بلاک چین نیز نقشی بسیار اساسی دارد. در حقیقت میتوان گفت با ارائه مفهومی به نام قرارداد هوشمند در فناوری بلاک چین، توسعه‌دهندگان برای اولین بار توانستند خلاقیت خود را در صنعت امور مالی غیر متمرکز یا دیفای (DeFi) به خوبی به کار بگیرند و موجب رشد این حوزه شوند. اما هر کسی از مراحل ساخت قرار داد هوشمند بر بستر بلاک چین مطلع نیست، به همین خاطر قصد داریم در این مطلب نحوه نوشتن و ساخت و راه اندازی قرارداد هوشمند را بر بستر بلاک چین های اتریوم (Ethereum)، بایننس اسمارت چین (Binance Smart Chain)، سولانا (Solana) و کاردانو (Cardano) آموزش دهیم.
قرارداد هوشمند یا اسمارت کانترکت (Smart Contract) چیست؟
قرارداد هوشمند به بیان ساده یک نرم افزار است که می‌تواند روی هر کدام از شبکه‌های بلاک چین با قابلیت پشتیبانی از آن، اجرا شود. از سوی دیگر میتوان ساخت قرارداد هوشمند را برقراری یک توافق دو یا چند نفره دانست که با اجرایی شدن تعهدات طرفین، به صورت خودکار اقدامات نوشته شده در کد خود را به مرحله انجام می‌رساند. اسمارت کانترکت‌ها دو بخش جامع و کلی دارند که یکی مجموعه‌ای از کد و دیگری مقداری داده است. بخش کد در حقیقت توابع و عملیات‌های قرارداد هوشمند را در بلاک چین تعیین میکند و داده با نام وضعیت یا استیت (State) شناخته می‌شود.
زبان برنامهنویسی برای نوشتن قرارداد هوشمند
هر شخصی می‌تواند با به دست آوردن دانش کافی، قرارداد هوشمند و سپس برنامه غیر متمرکز مدنظر خود را بنویسد و روی بلاک چین سوار کند. اما مهم‌ترین مرحله در طراحی و نوشتن یک اسمارت کانترکت در حقیقت یادگیری زبان برنامهنویسی مورد نیاز برای آن است. در انتخاب زبان برنامهنویسی، ابتدا باید تصمیم بگیرید قصد ساخت قرارداد هوشمند برای کدام بلاک چین را دارید.
بیشتر شبکه‌هایی که از اجرای اسمارت کانترکت پشتیبانی می‌کنند به تقلید از بلاک چین اتریوم، زبان سالیدیتی (Solidity) را برای نوشتن قرارداد هوشمند استفاده کرده‌اند، اما برخی از شبکه‌ها نیز راه مستقل خود را در این مسیر پیش می‌روند و میتوان با زبان‌های برنامهنویسی دیگری مشغول به فعالیت در آنها شد. از جمله این زبان‌ها میتوان به راست (Rust) در بلاک چین سولانا و هسکل (Haskell)، مارلو (Marlowe) و پلوتوس (Plutos) در شبکه کاردانو نام برد. به طور کلی در شبکه‌هایی که سازگار با ماشین مجازی اتریوم هستند، میتوان از زبان سالیدیتی استفاده کرد.
آموزش قرارداد هوشمند بر بستر شبکه اتریوم (Ethereum)
اولین و معروف‌ترین بلاک چینی که از ساخت و اجرای قرارداد هوشمند یا اسمارت کانترکت پشتیبانی کرد، شبکه اتریوم بود. در حقیقت ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin) و دیگر بنیان‌گذاران اتریوم با ساخت این شبکه دنیای بلاک چین و امور مالی غیر متمرکز را وارد مرحله‌ای جدید کردند. شبکه اتریوم پیشرو صنعت ساخت قرارداد هوشمند و همچنین اپلیکیشن‌های غیر متمرکز بود و با اینکه تا مدت‌ها از الگوریتم اثبات کار استفاده می‌کرد و حتی هنوز هم هزینه و ازدحام بالای شبکه آن موجب نارضایتی زیاد توسعه‌دهندگان و کاربران است، همچنان جایگاه خاص خود را در این حوزه دارد و بسیاری آن را سردمدار پلتفرم‌های توسعه قرارداد هوشمند می‌دانند. در صورت یادگیری آموزش سالیدیتی دید وسیع‌تری نسبت به اسمارت کانترکت‌ها پیدا خواهید کرد. در صورتی که تمایل دارید آموزش جامع نوشتن و ساخت قرارداد هوشمند بر پایه بلاک چین اتریوم را مطالعه کنید، روی لینک زیر کلیک کنید:
آموزش نوشتن قرارداد هوشمند بر بستر شبکه سولانا (Solana)
پس از بلاک چین اتریوم، بیشترین تعداد قراردادهای هوشمند و اپلیکیشن‌های غیر متمرکز و همچنین کلکسیون‌های ان اف تی (NFT) بر پایه شبکه سولانا ساخته می‌شود. سولانا از جمله بلاک چین‌هایی است که با ماشین مجازی اتریوم سازگاری ندارد و راه مستقل خود را پیش گرفته است. در این شبکه برای نوشتن قرارداد هوشمند و ساخت اپلیکیشن های غیر متمرکز از زبان برنامهنویسی راست (Rust) استفاده می‌شود که استک‌محور و کارآمدتر از زبانی مثل سالیدیتی و در عین حال سخت‌تر است. اگر دوست دارید نحوه ساخت قرارداد هوشمند را در شبکه سولانا یاد بگیرید، می‌توانید سری به مطلب آموزش ساخت اسمارت کانترکت در Solana بزنید:
آموزش ساخت اسمارت کانترکت بر بستر شبکه بایننس اسمارت چین (BSC)
زنجیره هوشمند بایننس از معروف‌ترین شبکه‌های بلاک چینی است که از ماشین مجازی اتریوم پشتیبانی میکند. سازگار بودن با EVM در ساخت قرارداد هوشمند و اپلیکیشن غیر متمرکز به این معنی است که اگر زبان برنامهنویسی سالیدیتی و راهکار اجرای اسمارت کانترکت را در بلاک چین اتریوم بدانید، به راحتی می‌توانید با انتخاب شبکه بایننس اسمارت چین، قرارداد هوشمند خود را روی آن سوار و اجرا کنید. شبکه بایننس اسمارت چین به لطف هزینه تراکنش بسیار پایین خود، به خصوص برای ساخت توکن‌های جدید محبوبیت بالایی میان کاربران این حوزه دارد. در مطلب زیر ما نحوه نوشتن قرارداد هوشمند و ساخت یک توکن با استاندارد BEP-20 را بر بستر شبکه بایننس اسمارت چین آموزش دادهایم:
آموزش طراحی قرارداد هوشمند بر بستر شبکه کاردانو (Cardano)
شبکه کاردانو از توزیع‌شده‌ترین بلاک چین‌های حال حاضر دنیای کریپتو است که به لطف حمایت اشخاص مهم همچون چارلز هاسکینسون (Charles Hoskinson)، بنیان‌گذار کاردانو، و همچنین سلبریتی‌های متعدد، جایگاه مناسبی میان طرفداران اپلیکیشن‌های غیر متمرکز به دست آورده است. البته گفتنی است که کاردانو در بحث ساخت و اجرای قرارداد هوشمند برای رسیدن به دیگر شبکه‌های ذکر شده در این لیست راهی طویل در پیش دارد و هنوز محصولی پر استفاده و کارآمد بر پایه آن راه اندازی نشده است. به هر حال اگر تمایل دارید بیشتر با مفاهیم مرتبط با نوشتن و توسعه قرارداد هوشمند بر پایه شبکه کاردانو آشنا شوید، توصیه می‌کنیم مطلب زیر را مطالعه کنید:
سخن پایانی
قرارداد های هوشمند بدون شک در دنیای کریپتو جایگاه و ارزشی حائز اهمیت دارند. پس از بیت کوین که بیشتر نقش یک رابط پرداختی نظیر به نظیر میان کاربران را ایفا میکند، اتریوم و پس از آن دیگر بلاک چین‌های محبوب توانستند با استفاده از اسمارت کانترکت، اپلیکیشن‌های غیر متمرکز را به وب 3 اهدا کنند و موجب توسعه هر چه سریع‌تر آن شوند. اما با وجود اهمیت بسیار بالای مبحث توسعه امور مالی و اپلیکیشن های غیر متمرکز، هنوز بسیاری از کاربران فعال این حوزه نیز آشنایی خاصی با نوشتن و ساخت قرارداد هوشمند بر بستر بلاک چین ندارند و تنها از آنها برای انجام امور خود استفاده می‌کنند.
مطمئنا در گذر زمان و با توسعه بیشتر حوزه Web3، استفاده از قراردادهای هوشمند و اپلیکیشن‌های غیر متمرکز نیز بیشتر خواهد شد. بنابراین کسب دانش و آموزش دیدن در زمینه ساخت قرارداد هوشمند بر بستر بلاک چین می‌تواند مفید واقع شود و حتی منبع درآمدی در آینده باشد.
تهیه شده در بیت 24
