توکن های غیر مثلی، تعویض ناپذیر یا ان اف تی (NFT) به لطف کاربرد و ارزش بالای خود از مدت‌ها پیش به بخشی جدایی ناپذیر در صنعت امور مالی غیر متمرکز و بازی های بلاک چین تبدیل شده‌اند و نقش پلی میان دنیای واقعی و دیجیتال را بازی می‌کنند. همانطور که از نام آن‌ها پیداست، توکن‌های غیر مثلی قابل تعویض با دیگر توکن‌ها نیستند و در حقیقت سند مالکیت تغییرناپذیر صاحبان آن به شمار می‌روند. همین موضوع از عوامل تعیین کننده ارزش NFT و به بیان دیگر، نحوه قیمت گذاری آن به حساب می‌آید.
ان اف تی به عنوان گونه‌ای از دارایی‌های دیجیتال که قابل اتصال و ردگیری قیمت آثار هنری، ابزارهای کاربردی یا کارت‌های کلکسیونی را دارد، در بازار ارز دیجیتال بسیار محبوب شده است. حتی پروژه‌های متاورسی محبوب از این تکنولوژی برای مدیریت دارایی‌های کاربران استفاده می‌کنند و این امکان را در اختیار بازیکنان قرار می‌دهند تا با خرید و نگهداری انواع مختلف NFT با ارزش های گوناگون، جامعه کاربری خود را داشته باشند. در این مطلب قصد داریم بررسی کنیم که شیوه قیمت گذاری توکن غیر مثلی چیست و ارزش این دارایی‌های دیجیتال چگونه و بر اساس چه معیارهایی تعیین میشود.
نحوه ارزش گذاری یک توکن غیر مثلی
هیچ قانون مشخص و معینی درباره روش ارزش گذاری و تعیین قیمت برای توکن های غیر مثلی یا NFT وجود ندارد. مقیاس‌ها و معیارهایی که برای ارزشگذاری شرکت‌های خصوصی یا وسایل و ابزارهای سرمایه گذاری معمول مثل سهام استفاده می‌کنیم، به هیچ وجه برای تعیین ارزش NFT کافی نیستند. معمولا آخرین قیمتی که یک خریدار حاضر به پرداخت برای هر وسیله‌ای شده، قیمت آن را تعیین می‌کند. اما برای خرید و فروش NFT تنها تصمیم خریدار و قیمت پیشنهادی او ارزش را تعیین نمی‌کند و عوامل تعیین کننده بسیاری در این امر دخیل هستند.
بسیاری از خریداران توانایی تعیین ارزش حقیقی NFT را ندارند و بدون دانستن عوامل تاثیر گذار، تنها با حدس و تخمین ان اف تی ها را ارزشگذاری می‌کنند. برای فروشندگان نیز فهمیدن اینکه از توکن‌های غیر مثلی در مالکیت خود چه مقدار درآمد نصیب‌شان خواهد شد، سخت است. د بلند مدت، ارزش یک NFT می‌تواند از عواملی تاثیر بپذیرد که شناسایی و درک آن هم برای خریداران و هم فروشندگان سخت است.
یک مثال در این مورد می‌تواند به واضح شدن ماجرا کمک کند. ممکن است یک NFT هنری در بازه زمانی خاصی طرفداران زیادی داشته باشد و خریداران به فرض منحصر به فرد و کمیاب بودن و بالا رفتن قیمت آن در آینده نزدیک، برای خریدنش با همدیگر رقابت کنند. اما بعد ناگهان مشخص شود همان NFT در اینترنت به صورت رایگان وجود دارد و هر کسی می‌تواند آن را داشته باشد. در نتیجه به سرعت خریداران میدان را خالی می‌کنند و ارزش NFT مذکور کم میشود.
عوامل موثر در قیمت گذاری یک توکن NFT
آثار هنری مرتبط با هنرمندان معروف و مشخص و همچنین توکن‌های مرتبط با دارایی‌های ملموس و واقعی در برخی موارد قیمت معین و ثابتی دارند. اما در بیشتر موارد دیگر، سرمایه گذاران و تریدرها در ارزشگذاری و تشخیص عوامل تعیین کننده ارزش ان اف تی به مشکل می‌خورند. در ادامه چند مشخصه ان اف تی ها را بررسی می‌کنیم که در تعیین قیمت آن‌ها اثر گذار هستند.
کمیابی
تقاضا برای یک ان اف تی رابطه‌ای مستقیم با میزان کمیابی آن دارد، اما چطور می‌توانیم بفهمیم یک NFT تا چه اندازه کمیاب و ارزش آن چقدر است؟ آثار هنری منحصر به فرد از تصویرگران سرشناس مثالی خوب از NFT های کمیاب هستند. از نمونه‌های دیگر می‌توان به NFT های مینت شده توسط سلبریتی‌ها و افراد مشهور اشاره کرد. به عنوان مثال ممکن است آن NFT که امینم مینت کرده است مشخصههای کمیابی خاصی نداشته باشد، اما همین که شخصی به این شهرت آن را ساخته است موجب کمیاب بودنش میشود. برخی از آیتم‌های کمیاب بازی‌های بلاک چینی نیز این مشخصه را دارند. وقتی سلاح‌ها و ابزارهای سطح بالاتر به تعداد کمتر تولید شوند، طبیعتا تقاضا برای آن بالاتر می‌رود و ارزش NFT نیز بیشتر میشود.
یک گواهی اثبات مالکیت غیرقابل حذف و تغییر حس منحصر به فرد و در نتیجه ارزشمند بودن را برای مالک NFT به ارمغان می‌آورد. از جمله معروف‌ترین و کمیاب‌ترین ان اف تی ها در این زمینه می‌توان به NFT های کلکسیون Everydays: The First 5000 Days هنرمندی به نام Beeple و همچنین ان اف تی اولین توییت جک دورسی (Jack Dorsey) اشاره کرد. کمیابی به طور کلی ارزش ذاتی NFT ها را بالا می‌برد.
کاربرد
یکی از مهم‌ترین پارامترها و عوامل مهم تعیین کننده ارزش پروژه‌های ان اف تی (NFT)، کاربرد و روش استفاده از آن‌ها در پلتفرم یا کلوب‌های مرتبط است. یک NFT برای آنکه با قیمتی خوب ارزشگذاری شود، باید استفاده‌ای واقعی داشته باشد. به عنوان مثال از توکن‌های غیر مثلی می‌توان برای توکنیزه کردن املاک، فلزهای ارزشمند و حتی سهام کارخانه‌ها استفاده کرد و به این شیوه، دارایی‌های دنیای واقعی را به شکل زمین‌های مجازی و ابزارهای بازی در آورد. دنیای NFT هنوز در دوران نوزادی و طفولیت خود به سر می‌برد و با پیشرفت و پخته‌تر شدن آن، مسلما تکنولوژی‌ها و خلاقیت‌های جدیدی در این حوزه دیده خواهد شد.
ارزش یک NFT بلافاصله پس از مینت به مشخصههای ذاتی‌اش بستگی دارد. اما در طول زمان، بر اساس کاربرد آن و همچنین قدرت و بزرگی جامعه کاربری پشت پروژه، قیمت و ارزش ذاتی ان اف تی مذکور نیز تغییر می‌کند. یکی از بهترین مثال‌ها برای این تغییر ارزش بر اساس کاربرد، توکن‌های غیر مثلی زمین در بازی متاورسی دیسنترالند است.
ملموس بودن
ان اف تی هایی که با اشیا دنیای واقعی در ارتباط ارزشی باشند، یک المان یا مشخصه به نام ملموس بودن دارند که عاملی مهم و تعیین کننده در ارزش NFT محسوب میشود. ثبت گواهی مالکیت بی چون و چرای ان اف تی در بلاک چین ارزشی ذاتی و همیشگی درباره ملموس بودن این اثر دیجیتال در ارتباط با دارایی واقعی متصل به آن ایجاد می‌کند. با استفاده از NFT به سادگی می‌توان مالکیت حقیقی را اثبات و از کلاهبرداری جلوگیری کرد. استفاده کاربری ان اف تی ها در پروژه‌های مرتبط با آن‌ها، در تعیین ارزش NFT نقشی مهم دارد.
توکن‌های غیر مثلی ملموس یکی از بهترین گزینه‌ها برای سرمایه گذاری کوتاه مدت و حتی بلند مدت هستند. برخی ان اف تی‌ها، مثلا بلیت‌های نمایشی، تاریخ انقضا دارند و برخی دیگر مثل توکن های غیر مثلی املاک و مستقلات، با گذر زمان ارزشمندتر می‌شوند.
سازگاری با پلتفرم‌های مختلف
یک فاکتور بسیار مهم در ارزشگذاری NFT، عنصر سازگاری آن با پلتفرم‌ها و پروژه‌های متفاوت است، به این معنی که بتوان از ان اف تی مذکور در پروژه‌های مختلف استفاده کرد. به عنوان مثال اگر یک سلاح در چندین بازی قابل استفاده باشد، احتمال اینکه در گذر زمان ارزش آن بالاتر برود بیشتر است. همچنین استفاده از توکن های غیر مثلی در بلاک چین‌های مختلف تراکنش‌ها را ساده‌تر خواهد کرد.
رسیدن به مفهوم سازگاری در بلاک چین‌های مختلف اندکی سخت است، چرا که توسعه دهندگان برای بهتر پیش بردن این روش، باید شبکه‌ای در هم پیچیده از اپلیکیشن‌های غیر متمرکز را طراحی کنند و بسازند. یک استراتژی دیگر برای توسعه دهندگان این است که با توسعه دهندگان پروژه‌های دیگر شریک شوند و قابلیت‌ها و مزایای جدید برای کاربران و دارندگان قدیمی توکن‌های غیر مثلی به ارمغان بیاورند.
مقبولیت اجتماعی
مقبولیت اجتماعی پروژه‌های کلکسیون ان اف تی (NFT) از عوامل بسیار مهم و تعیین کننده در ارزش این توکن‌ها است. در صورتی که در این باره نامطمئن بودید، می‌توانید صفحه‌های شبکه اجتماعی آن‌ها را در توییتر و اینستاگرام مشاهده کنید و مقبولیت آن‌ها را میان جامعه کاربری حوزه NFT بسنجید. اگر آمار و ارقام خبر از نامحبوب بودن پروژه‌ای می‌دهند، مشخص میشود این پروژه هنوز نتوانسته جای پای خود را در این جامعه باز کند.
در زمان مواجه شدن با افراد یا پروژه‌های جدید، طبیعی است که به اطرافیان و دارندگان قبلی این توکن‌ها دقت کنید. مقبولیت اجتماعی نشان می‌دهد که عموم مردم درباره ارز آن کلکسیون NFT چه فکری می‌کنند.
تاریخچه مالکیت
هویت سازنده و همچنین مالکان قبلی یک NFT تاثیر نزولی روی ارزش آن دارد. توکن‌هایی که شخصی مهم یا سازمان‌های بزرگ سازنده‌شان باشند، از مزیت تاریخچه مالکیت ارزشمند بهره می‌برند. برای افزایش ارزش NFTهای خود، می‌توانید با افرادی همکاری کنید که هویت برندینگ شناخته شده و مشهوری دارند.
دوباره فروختن ان اف تی هایی که قبلا در مالکیت اشخاص مهم بوده است نیز راهی دیگر برای جلب توجه به کلکسیون NFT و افزایش قیمت آن است. بازارهای معاملاتی و فروشندگان با ارائه یک رابط کاربری ساده برای دنبال کردن تاریخچه خرید و فروش ان اف تی می‌توانند به خریداران در شناخت مالکان قبلی توکن غیر مثلی کمک کنند. همچنین مشخص کردن آدرس سرمایه گذارانی که سود زیادی از معامله NFT داشته‌اند، به خریداران اعتماد به نفس کافی برای وارد شدن به معامله را می‌دهد.
نقدینگی کلکسیون
کلکسیون‌های NFT که نقدینگی بالایی دارند و خرید و فروش توکن‌های آن رونق داشته باشد، ارزش معامله بیشتری برای خریداران خواهند داشت. بازارهای معاملاتی ثانویه این امکان را ایجاد می‌کنند که معامله گران توکن های غیر مثلی با استاندارد BSC یا ERC را بدون لحظه‌ای اتلاف وقت خرید و فروش کنند و به این صورت خریداران بلافاصله به دارایی خود دسترسی خواهند داشت. تریدرها نیز ترجیح می‌دهند پول و سرمایه خود را بیشتر وارد پروژه‌هایی کنند که نقدینگی بالایی دارند، چرا که پروسه ارزشگذاری و فروش NFT در این شرایط برایشان آسان‌تر خواهد بود. یک NFT با نقدینگی کلکسیون بالا حتی در شرایطی که پلتفرم مرتبط با آن بسته شود هم احتمالا ارزش خود را حفظ خواهد کرد.
داد و ستدهای اقتصادی در یک پروژه تعامل کاربران را افزایش می‌دهد و در نتیجه آن، نقدینگی ارزش NFT را بالا می‌برد. با بزرگ‌تر شدن بازار معاملات ان اف تی، بدون شک سیستم‌هایی ایجاد خواهند شد که نقدینگی دارایی‌ها را نیز بررسی کنند.
سفته بازی
گاهی وقت‌ها سفته بازی سرمایه گذاران و تریدرها به یکی از عوامل اصلی تعیین کننده ارزش NFT تبدیل میشود. به عنوان مثال قیمت ان اف تی شماره 18 کریپتوکیتی (CryptoKitty) در ماه دسامبر 2017 از 9 اتریوم به 253 اتریوم رسید. هر چند که تفکر منطقی به ما می‌گوید سفته بازی دلیل خوبی برای سرمایه گذاری در دنیای ارز دیجیتال و به خصوص NFT نیست، اما طمع انگیزه‌ای بسیار قوی میان کاربران این حوزه محسوب میشود و نمی‌توان آن را نادیده گرفت.
حتی در سیستم‌های مالی سنتی و معمول نیز می‌توان بازارهایی را پیدا کرد که صرفا بر اساس سفته بازی ساخته شده‌اند. به همین دلیل، عجیب نیست که سفته بازی به یکی از بخش‌های غیرضروری اکوسیستم ان اف تی تبدیل شده است. از عوامل موثر در بحث سفته بازی و تغییر ارزش NFT می‌توان به نمودار عملکرد قیمتی آن‌ها، تغییرات دارایی‌های تحت کنترل پروژه و حتی رویدادهای نه چندان مرتبط با آن اشاره کرد.
سخن پایانی ؛ تاثیر تغییرات مستمر حوزه NFT بر ارزش آن‌ها
مبحث توکن غیر مثلی یا ان اف تی از جوان‌ترین حوزه‌های دنیای ارز دیجیتال و هر روز شاهد تغییرات و پیشرفت است. فاکتورهای مختلفی روی ارزش NFT ها تاثیر دارند و پیوسته نیز در حال تکامل و بهبود هست، بنابراین برای درک کامل این ماجرا باید همه‌شان را مد نظر قرار دهید. همچنین ارزش مالی یک ان اف تی به طور کلی مفهومی وابسته است، هر چند که ممکن است خیال کنید تنها ویژگی‌های ذاتی یک توکن غیر مثلی بر قیمت آن تاثیر می‌گذارند. ارزش یک دارایی منحصر به فرد تا حد زیادی به شخص خریدار بستگی دارد، اما ارزش ذاتی یک NFT در هر صورت تابع تعدادی از فاکتورهای مهم است.
از آنجا که توکن‌های غیر مثلی در عمل یک نوع دارایی با احتمالات بی‌پایان محسوب می‌شوند، به احتمال زیاد استفاده از آن‌ها روز به روز بیشتر میشود و در زمینه‌های مختلف حضور NFT را مشاهده خواهیم کرد. در سال‌های اخیر استفاده از توکن غیر مثلی به طور پیوسته رو به افزایش بوده است. اکنون حتی در اپلیکیشن‌هایی مثل توزیع بلیت برای رای دادن نیز از تکنولوژی NFT استفاده میشود.
در زمان تلاش برای ارزشگذاری روی یک NFT و تشخیص عوامل تعیین کننده قیمت آن، توجه داشته باشید که هر چه بدرخشد الماس نیست! بنابراین صبور باشید و تمام فاکتورهای مهم را مد نظر قرار دهید. در دورانی که بازارهای معاملاتی NFT مثل اوپن سی (OpenSea) و رریبل (Rarible) از چپ و راست ساخته و محبوب می‌شوند، انجام تحقیقات مناسب پیش از سرمایه گذاری روی هر دارایی دیجیتال از جمله توکن‌های غیر مثلی از مهم‌ترین مراحل خرید و فروش محسوب میشود.
تهیه شده در بیت 24
