فرق میکر و تیکر در معاملات ارز دیجیتال چیست؟ چرا کارمزد آن‌ها تفاوت دارد؟

میکر و تیکر دو حالت بازارساز یا سفارش گذار و سفارش بردار در بازار بیت کوین و ارز دیجیتال هستند. اما علت تفاوت کارمزد Maker و Taker در چیست؟

بازار از میکرها (Maker) یا سفارش گذارها و تیکرها (Taker) یا سفارش بردارها تشکیل شده است. میکر که به آن بازار ساز نیز گفته می‌شود، سفارشات خرید و فروشی که در لحظه انجام نمی‌شوند را می‌سازد. مثلا زمانی بیت کوین خود را می‌فروشد که قیمت به 30,000 دلار برسد. این امر لیکوییدیتی یا قدرت نقدشوندگی را ایجاد می‌کند، به این معنی که در صورت تحقق شرایط، خرید یا فروش رمز ارز BTC برای دیگران راحت‌تر می‌شود. حال به افرادی که در لحظه و به صورت آنی خرید یا فروش ارز دیجیتال خود را انجام می‌دهند، تیکر یا سفارش بردار می‌گویند. به عبارت دیگر، تیکرها سفارشات ایجاد شده توسط میکرها را تکمیل می‌کنند.

در هر بازار (فارکس، سهام و ارز دیجیتال)، فروشندگان با خریداران تطبیق داده می‌شوند. بدون وجود این تطبیق‌ها، مثلا برای ترید بیت کوین با اتریوم، باید در رسانه‌های اجتماعی و به امید پیدا کردن طرف علاقه‌مند به معامله، تبلیغ کنید!

در این مقاله، درباره مفاهیم Maker و Taker صحبت خواهیم کرد. تمام افراد فعال در بازار حداقل در یکی از این گروه‌ها دسته‌بندی می‌شوند. البته به‌عنوان یک تریدر، در برخی مواقع حتی شاید در هر دوی این گروه‌ها قرار بگیرید. میکرها و تیکرها نیروی حیاتی بسیاری از پلتفرم‌های معاملاتی هستند و حضور یا عدم حضور آن‌ها، صرافی‌های قوی را از ضعیف جدا می‌کند.

لیکوییدیتی یا قدرت نقدشوندگی چیست؟

پیش از پرداختن به مبحث میکر و تیکر بهتر است کمی با لیکوییدیتی آشنا شوید. وقتی فردی می‌گوید یک دارایی لیکویید یا غیر لیکوئید است، یعنی تا چه اندازه می‌توان آن دارایی را به راحتی فروخت. یک اونس طلا به جهت معامله راحت آن با پول نقد در زمان کوتاه، یک دارایی بسیار نقدشونده است. اما مثلا یک مجسمه 10 متری مدیر عامل صرافی بایننس سوار بر یک گاو وحشی، یک دارایی فوق‌العاده غیر لیکویید است. با اینکه شاید این مجسمه در حیاط منزل کسی قشنگ به‌نظر برسد، اما حقیقت امر این است که هر کسی علاقه‌مند به خرید چنین دارایی نیست؛ به سختی می‌توان آن را تبدیل به پول کرد.

یک مفهوم مرتبط (البته کمی متفاوت) با این ایده، نقدینگی بازار (Market Liquidity) است. یک بازار لیکویید بازاری است که شما قادر به خرید و فروش دارایی‌ها با قیمت منصفانه هستید. در این نوع بازار، تقاضا و عرضه بالایی از سوی خریداران و عرضه‌کنندگان یک دارایی وجود دارد.

بسته به میزان فعالیت، تمایل خریداران و فروشندگان به معامله در قیمت میانه است. یعنی پایین‌ترین قیمت فروش (یا قیمت اسک – Ask)، به بالاترین قیمت خرید (یا قیمت بید – Bid) نزدیک خواهد بود. در نتیجه، تفاوت میان بیشترین قیمت بید و کمترین قیمت اسک، کم یا ناچیز است. به این تفاوت، اسپرد بید و اسک (Bid-Ask Spread) گفته می‌شود.

در طرف مقابل، یک بازار غیر لیکوئید بازاری است که هیچکدام از مشخصه‌های بالا را ندارد. در این بازار اگر خواهان فروش یک دارایی باشید، به جهت نبود تقاضای بالا، برای فروش با قیمت منصفانه دچار مشکل خواهید شد. در نتیجه، در بازارهای غیر لیکویید عموما اسپرد بید و اسک بالاتر است.

حال که با مفهموم قدرت نقدشوندگی و بازار لیکویید آشنا شدید، درک میکر و تیکر ساده‌تر می‌شود.

تفاوت مارکت میکر و مارکت تیکر چیست؟

همانطور که پیشتر گفتیم، در بازارهای مالی از جمله ارز دیجیتال، تریدرها در حالت Maker یا Taker عمل می‌کنند. اما تفاوت این دو چیست و چرا باید کارمزدهای متفاوتی پرداخت کنند؟

حالت Maker

صرافی‌ها عموما ارزش بازاری یک دارایی را از طریق اوردر بوک (Order Book) یا همان دفتر سفارش محاسبه می‌کنند. دفتر سفارش، تمام سفارشات خرید و فروش کاربران را جمع می‌کند. مثلا ممکن است سفارش به این شکل باشد: خرید 800 واحد BTC در قیمت 20,000 دلار. این سفارش به اوردر بوک افزوده شده و زمانی که قیمت بیت کوین به 20,000 دلار برسد، تکمیل می‌شود.

در سفارشات لیمیت (Limit Orders)، مشابه مثال بالا، باید قصدتان از خرید یا فروش را پیش از زمان رسیدن به قیمت مورد نظر در دفتر سفارش ثبت کنید. در این حالت، از آنجایی که بازاری را «ساخته‌اید»، یک Maker محسوب می‌شوید. صرافی همانند یک فروشگاه مواد غذایی است که در ازای قرار دادن محصولات شرکت‌ها در قفسه‌های خود، کارمزدی را دریافت می‌کند. در این حالت نیز شما در حال اضافه کردن درخواست خود به صرافی هستید. تفاوت میکر و تیکر اینجا پررنگ‌تر می‌شود.

بنابراین طبیعی است که تریدرهای بزرگ و موسسات (مانند آن‌هایی که تعداد معاملات بالایی دارند) نقش بازار ساز یا سفارش گذار را به خود بگیرند. از طرف دیگر، معامله‌گران کوچک نیز می‌توانند با ثبت انواع خاص سفارشاتی که سریعا انجام نمی‌شوند، به Maker تبدیل شوند.

حالت Taker

همان داستان فروشگاه را در نظر بگیرید. گفتیم در آن حالت شما به‌عنوان میکر با گذاشتن درخواست خود در قفسه، منتظر خرید آن توسط فرد دیگری هستید. حال این فرد تیکر یا سفارش بردار نام دارد. این فرد به‌جای برداشتن کنسروهای لوبیا از قفسه فروشگاه، نقدینگی ایجاد شده توسط شما را برمی‌دارد.

در واقع با ثبت درخواست در Order Book، شما به جهت ساده‌تر کردن خرید و فروش ارز دیجیتال توسط دیگر کاربران، نقدینگی صرافی را افزایش می‌دهید. در طرف مقابل، Taker بخشی از این نقدینگی ایجاد شده را از طریق سفارش مارکت (Market Order) که خرید و فروش رمز ارز در قیمت حال حاضر بازار انجام می‌شود، برمی‌دارد. در این صورت، سفارشات موجود در اوردر بوک فورا تکمیل می‌شوند.

اگر تا به حال در بایننس یا هر صرافی دیگری سفارش مارکت ثبت کرده باشید، در آن حالت یک تیکر یا سفارش بردار بوده‌اید. البته توجه داشته باشید که با ثبت سفارش لیمیت نیز می‌توان به یک Taker تبدیل شد. در حالت کلی، زمانی که شما سفارش فرد دیگر را تکمیل کنید، یک تیکر هستید.

کارمزد میکر و تیکر

حجم بالایی از درآمد بسیاری از صرافی‌ها، از طریق کارمزدهای دریافتی حاصل از تطبیق کاربران با یکدیگر ایجاد می‌شود. بنابراین هر زمان که سفارشی را ثبت کنید، با تکمیل آن مقداری کارمزد از شما دریافت می‌شود. البته این مقدار در هر صرافی متفاوت است و به بزرگی و نقش شما در معامله بستگی دارد.

در کل، به میکرها به دلیل اضافه کردن نقدینگی به صرافی، نوعی تخفیف ارائه می‌شود. این کار برای کسب و کار یک صرافی خوب است. مثلا کاربران با خودشان می‌گویند «این پلتفرم نقدینگی بالایی دارد، باید اینجا معامله کنم». بنابراین، از آنجایی که در چنین صرافی درخواست تریدرها راحت‌تر انجام می‌شود، تمایلات به آن نیز بیشتر خواهد بود. در بسیاری از موارد، Takerها به جهت عدم ایجاد نقدینگی، کارمز بیشتری نسبت به Makerها پرداخت می‌کنند.

همانطور که گفتیم، ساختار کارمزد میکر و تیکر به پلتفرم معاملاتی بستگی دارد. به‌عنوان مثال، از بخش Fee Schedule می‌توانید مقدار کارمزدهای بازار ساز و سفارش بردارد را در صرافی بایننس مشاهده کنید.

جمع‌بندی

میکر تریدری است که با ایجاد سفارشات، منتظر تکمیل آن توسط فردی دیگری به نام تیکر است. نکته مهم این است که بازار سازها همان تامین‌کنندگان نقدینگی محسوب می‌شوند.

برای صرافی‌هایی که از مدل Maker-Taker استفاده می‌کنند، سفارش گذارها در جذابیت پلتفرم به‌عنوان یک محل معامله حیاتی هستند. در کل، صرافی‌ها با دریافت کارمزد کمتر به میکرها به‌جهت تامین لیکوییدیتی، پاداش می‌دهند. در مقابل، تیکرها با استفاده از نقدینگی ایجاد شده راحت‌تر به خرید و فروش دارایی‌ها پرداخته و عموما هم کارمزد بالاتری پرداخت می‌کنند.

منبع: Academy.Binance