برخلاف روزهای آغازین ارزهای دیجیتال که بیت کوین تنها بازیگر مهم این عرصه بود، امروزه شاهد هزاران رمز ارز مختلف در بازار هستیم و نکته جالب اینجاست که هر روز هم بر تعداد این پروژهها افزوده میشود. با آنکه تعدادی از این پروژهها تنها به هدف کلاهبرداری و سوءاستفاده از داراییهای کاربران استارت میخورد و در ظاهری زیبا و معقول عرضه میشوند، اما برخی از پروژهها به معنای واقعی کلمه ارزشمند و قابل اتکا هستند. یکی از رمز ارزهایی که اکنون میتوان به عنوان یک فرصت جذاب و محصولی آیندهدار به آن نگاه کرد، پروژه گیت کوین است.
زمینههایی که اکثر پروژههای ارزهای دیجیتال آغازگر آن هستند اغلب متکی بر ارائه یک نوآوری خاص، تمرکززدایی مالی و ایجاد تحول در سیستمهای پرداخت و انتقال ارزش هستند، البته این موضوع برای همه محصولات حوزه ارزهای دیجیتال صادق نیست و برخی هم صرفاً بر مبنای یک شوخی و ترویج میمی اینترنتی توسعه مییابند. در این میان پلتفرم Gitcoin از جمله پروژههایی است که با سر و صدایی کم به پیش رفته و چشماندازهای قابل قبولی را برای آینده ترسیم کرده است.
گیت کوین Gitcoin یک پروژه ارز دیجیتال است که بخش بزرگی از سرمایه و تمرکز خود را به فناوری اوپن سورس معطوف کرده است. چه نکاتی موجب تمایز پروژه گیت کوین با سایر موارد مشابه میشود؟ اگر شما هم یکی از دوستداران پروژههای اوپن سورس هستید و میخواهید از ارتباط این حوزه با ارز دیجیتال گیت کوین اطلاعات بیشتری به دست آورید به شما توصیه میکنیم این مطلب از بیت ۲۴ را از دست ندهید.
گیت کوین چیست و چه ارتباطی با دنیای اوپن سورس دارد؟
گیت کوین در حقیقت یک سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO) است که توسعهدهندگان را تشویق میکند تا روی پروژههای منبع باز کار کنند. راهاندازی پروژهای که برنامهنویسان و توسعهدهندگان را حمایت کند، مدتها مورد بحث بود تا سرانجام پروژهای با نام گیت کوین و با محوریت این موضوع در نوامبر سال ۲۰۱۷ معرفی و عرضه شد. بسیاری از استارتآپهای نرمافزاری به دلیل مشکلات مالی و کمبود بودجه در نهایت رها میشدند و برنامهنویسانی که ساعتها وقت و انرژی خود را صرف طراحی و توسعه این پروژهها میکردند در نهایت هیچ نتیجهای از کار خود دریافت نمیکردند. فناوری اوپن سورس یکی از ارکان مهم در پیشرفت تکنولوژی بوده و سالانه بیش از 500 میلیارد دلار خروجی اقتصادی ایجاد میکند. با این حال، بین ارزش اقتصادی این عرصه با درآمد توسعهدهندگان تفاوت زیادی وجود دارد.
همین موضوع مهم باعث شد تا بنیانگذاران پروژه گیت کوین به این فکر بیفتند که باید با ایجاد سازوکاری از برنامهنویسان و پروژههای نوپا حمایت کنند. تیم گیت کوین اعتقاد راسخی به استفاده از فناوری اوپن سورس (منبع باز) دارد. این گروه باور دارد که مشکلات مالی و نیمه کار رها شدن پروژهها و عدم امکان توسعه به خصوص در فاز پس انتشار را میتوان با استفاده از نرمافزارهای منبع باز حل کرد. تیم گیت کوین راه برون رفت از این مشکلات را در این میدانند که هر مشتری بتواند آزادانه از نسخههای اولیه نرمافزارها استفاده کرده و آنها را بر اساس نیاز خود اصلاح کند.
به عقیده بسیار از کارشناسان نرمافزارهای منبع باز سنگ بنای توسعه برنامهها و محاسبات مدرن بوده و به همین علت توسعهدهندگان گیت کوین نیز به دنبال راهی برای تقویت همکاری در پروژههای نرم افزاری منبع باز و گسترش این مفهوم هستند. این همکاری از راههای مختلفی مانند تشویق توسعهدهندگان برای انجام پروژهها و پرداختهای پاداش و کمکهای بلاعوض ممکن شده است. از آنجا که بسیاری از دولوپرهایی که در پروژههای منبع باز مشارکت میکنند، این کار را بدون پرداخت هزینه انجام میدهند، Gitcoin با هدف جبران خسارت آنها ایجاد شده است.
پلتفرم Gitcoin بر تأمین مالی پروژههای کالاهای عمومی (Public Good) متمرکز است. منظور از کالاهای عمومی، محصولاتی هستند که بدون رقابت با محصولی خاص و تنها با هدف بهبود کیفیت زندگی مردم و منفعت آنها طراحی و عرضه میشوند. نکته جالب توجه در ارتباط با گیت کوین این است که بیشتر پروژههای پابلیک گود که توسط این پلتفرم تأمی مالی میشوند، به محصولات مرتبط با اکوسیستم اتریوم و فناوری بلاک چین مرتبط است. به عنوان نمونه در حال حاضر پروژههای در حال انجامی برای ترجمه منابع اتریوم به زبانهای مختلف وجود دارد.
گیت کوین با ارائه انگیزه مالی برای شرکت به دنبال تشویق توسعهدهندگان با استعداد برای پیوستن به این پلتفرم هستند، بنابراین افرادی که به فکر راهاندازی یک محصول خاص هستند و میخواهند روی آن کار کنند، میتوانند آن را در پلتفرم Gitcoin ارسال کرده و منابع مالی را مستقیماً از سایر مشارکتکنندگان به دست آورند.
ویژگی مهم فناوری اوپن سورس این است که به شرکتهای در حال توسعه اجازه میدهد تا از راهحلهای ظریف و نوآورانه برای حل مسائلی استفاده کنند که ممکن است به دلیل مشکلات مالی و نیروی انسانی زمان پرداختن به آنها محدود و دشوار باشد. در عین حال این قابلیت بزرگ به شرکتها امکان میدهد تا درک بهتری از نیازهای مشتریان خود داشته باشند و برنامهها را منطبق بر خواست آنها توسعه دهند.
سرویسهای اوپن سورس محور روی پلتفرم گیت کوین
در این میان گیت کوین برای ترویج و گسترش مفهوم اوپن سورس و توسعه برنامههای جدید در این حیطه از چندین سازوکار مختلف و سرویسهای گوناگون برای تعامل بیشتر میان توسعه دهندگان نرمافزار و تشویق آنها استفاده میکند. برخی از این سرویسها عبارتاند از:
- هکاتونها: هکاتونها (Hackathon) رویدادهایی هستند که توسط گیت کوین سازماندهی شده و در آن برنامهنویسان گرد هم میآیند تا در یک بازه زمانی محدود یک پروژه نرم افزاری کاربردی را از ابتدا ایجاد و به مرحله نهایی برسانند. به طور کلی این رویدادها صرفاً برای تمرین انگیزش برنامهنویسان است. آنها برای محک زدن میزان تواناییها و سرعت عمل خود در این رویدادهای شرکت میکنند. از مهمترین دستاوردهای این رویداد میتوان به خلق محصولات جدید و کاربردی، تعامل بیشتر توسعهدهندگان، جذب سرمایه برای پروژههای خاص و در نهایت اعتمادسازی بیشتر اشاره کرد.
- پاداشها: پاداشها (Bounties) جوایزی نقدی هستند که به یک توسعهدهنده نرمافزار یا تیمی برای تلاشی که روی پروژهای اوپن سورس انجام دادهاند از سوی گیت کوین تعلق میگیرد. این پروژه و کار انجام شده میتواند از ساخت یک مرورگر وب تا یک ابزار کاربردی برای انجام کارهای روزمره یا حتی یک پخشکننده چند رسانهای باشد. تقریباً هر برنامهای که به شکل کدنویسی و مبتنی بر فناوری اوپن سورس باشد میتواند شامل این جوایز شود. کاربران میتوانند در GitHub درخواستهای مالی خود را ایجاد کنند، جزئیات پروژه و جدول زمانی را مشخص کرده و مشارکتکنندگان بر حسب نوع پروژه و پاداشهای تعیین شده میتوانند علاقه خود را برای تکمیل آن اعلام کنند. برنامهنویسان میتوانند از پروژههای لیست شده گزینه مورد نظر خود را انتخاب کرده و بسته به شرایط، بازه زمانی و نوع پاداش کار خود را آغاز کنند. نرخ پاداشها هم نیز بر اساس مهارتها و زبانهای برنامه نویسی مورد نیاز و نوع و سختی پروژه میتواند متفاوت باشد. در ادامه بیشتر به این موضوع میپردازیم.
- کمکهای مالی توسعهدهنده: کمکهای مالی توسعهدهنده نوعی سرمایهگذاری است که معمولاً توسط یک شرکت یا دولت انجام میشود. از آنجا که این شرکتها یا دولتها نمیخواهند به طور مستقیم پروژه مورد نظر خود را بخرند یا با سرمایهگذاری هنگفت آن را تحت رثیر خود قرار دهند، به شکل کمکهای مالی توسعه دهنده در این مشارکت میکنند. این کمکها که اغلب بلاعوض هستند بر اساس یک توافق نامه و با شرایط خاصی ارائه و در نهایت اجرا میشوند.
- تأمین مالی درجه دوم : تأمین مالی درجه دوم (Quadratic funding) اساساً یک نسخه دموکراتیزه از فرایند تأمین مالی به شکل سنتی است، تأمین مالی درجه دوم مکانیسمی است که از اعضای یک جامعه مشخص برای اهدای کمک های مالی (بزرگ یا کوچک) دعوت میکند و از این روش بودجه جمعاوری شده را تقویت میکند. تأمین مالی درجه دوم معمولاً برای کالاهای عمومی استفاده میشود. با آنکه این سیستم تأمین بودجه سازوکاری نسبتاً جدید دارد و سرمایههای متنوعی برای برخی پروژهها از این طریق جمعاوری شده است، اما چنین رویکردی به ویژه در فضای رمزنگاری، چندان معمول و مرسوم نبوده و همین موضوع باعث میشود گیت کوین از رقبای خود در این عرصه متمایز باشد.
گیت کوین تاکنون بیش از ۵۰ میلیون دلار بودجه برای پروژههای منبع باز جمعاوری کرده است و با بیش از ۵۰ هزار سرمایهگذار به ۲۵۰ هزار توسعهدهنده کمک کرده است تا پروژه های خود را عملی کنند. به همین دلیل است که گیت کوین در جامعه رمز ارزها فعال و محبوب بوده و بیش از ۳۰۰ هزار توسعهدهنده به صورت ماهانه از دامنه وبسایت گیت کوین بازدید میکنند.
تاریخچه گیت کوین
همانطور که اشاره کردیم، پروژه Gitcoin در سال ۲۰۱۷ راهاندازی شد و در حال حاضر دفتر مرکزی آن در شرکت دنور قرار دارد. این مجموعه توسط کوین اووکی (Kevin Owocki)، اسکات مور (Scott Moore) و ویوک سینگ (Vivek Singh) تأسیس شده است. Owocki یکی از افراد مطرح گیت کوین است که سابقه طولانی در عرصه پروژههای معتبر اوپن سورس دارد این در حالی است که مور، همبنیانگذار دیگر این پلتفرم در امور مالی مبتنی بر بلاک چین مشغول کار بود و در همین زمان علاقه او به اکوسیستم اتریوم آغاز شد، بنابراین میتوان گفت یکی از دلایلی ارتباط میان گیت کوین و پروژههای اتریومی همین علاقه و تمایل بنیانگذاران آن بوده است.
علاوه بر این موارد زمانی که گیت کوین معرفی و عرضه شد در بدو ورود به عرصه رمز ارزها به مجموعه ConsenSys یکی از سازمانهای مطرح در حوزه کریپتو پیوست. این سازمان سابقه طولانی در کمک به پروژههای نوپا ارز دیجیتال به ویژه موارد مرتبط با اکوسیستم اتریوم دارد. این شرکت توانست با کمک شرکت Paradigm در آوریل سال ۲۰۲۱ حدود ۱۱.۳ میلیون دلار جمعاوری کند و به پروژهای مستقل تبدیل شود.
در طول فعالیت گیت کوین شرکتها و پروژههای گوناگونی توانستند با کمک این پلتفرم مسیری هموارتر پیدا کنند و در عرصه رمز ارزها خودی نشان دهند. یرن فایننس، یونی سواپ و وان اینچ از جمله این پروژهها بودند که با کمک و همکاری گیت کوین توانستند به پروژههای مطرح تبدیل شوند.
به طور کلی بنیانگذاران گیت کوین با بهرهگیری از پیشینه خود در صنعت و ابتکارات قابل توجه توانستند به سرعت متحدان قدرتمندی در فضای ارزهای دیجیتال به دست آورند. یکی از مهمترین این افراد که نام آن برای همگان آشناست، ویتالیک بوترین جوان نابغهای است که بارها و بارها از گیتکوین و مبتکران آن حمایت کرده است. جالب است بدانید این حمایت تنها کلامی نبوده و ویتالیک حدود ۵ میلیون دلار در قالب ارز AKITA (یک میم کوین) به این شرکت اهدا کرد. البته گیت کوین پس از دریافت این پول آن را از طریق سرویسها و خدماتی که به توسعهدهندگان ارائه میدهد، توزیع کرد.
جایگاه گیت کوین در میان صاحبنظران
اشاره کردیم که شناخته شدهترین حامی گیت کوین، ویتالیک بوترین، بنیانگذار اتریوم است که چندین بار با کمکهای مالی و از طریق بیانیههای عمومی از این پروژه حمایت کرده است. بوترین علاوه بر تشویق دیگران به حمایت مالی از Gitcoin در حساب توییتر خود، بارها مکانیسم تأمین مالی درجه دوم را در وبلاگ خود مورد تحسین قرار داده و اظهار داشته که این سازوکار میتواند به اندازه ظهور بازارهای آزاد، مفهوم دموکراسی و ایجاد قانون اساسی اتفاقی متحول کننده باشد.
در گذشته هم بوترین بر جایگاه و اهمیت پروژههایی مانند گیتکوین که به تکامل چشمانداز سازمانهای غیرمتمرکز مستقل و بهبود کالاهای عمومی دیجیتال کمک میکنند، تاکید کرده بود. جالب است بدانید علاوه بر بوترین بزرگان دیگری در صنعت ارزهای دیجیتال مانند سرج کنز (Sergej Kunz)، آستین گریفی (Austin Griffith) و … حمایت خود را از پروژه گیت کوین ابراز کردهاند.
آشنایی با سازوکار گیت کوین
گیت کوین ساختن نرمافزارهای اوپن سورس را به روشهای مختلف تقویت میکند. یکی از برنامههای شاخص گیت کوین دورهای با نام Kernel Fellowship است. کرنل فلوشیپ یک سمینار هشت هفتهای است که تنها به وسیله دعوتنامه میتوان به آن پیوست و در آن به توسعه دهندگان و پروژههای وب ۳ امکان ایجاد ارتباطات جدید و ساخت محصولات تازه داده میشود. در در این برنامه آموزشی، یادگیری مشارکتی نقش اصلی را ایفا میکند، در عین حال در کرنل فلوشیپ به توسعه دهندگان فضایی رایگان و منبع باز ارائه میشود تا بتوانند تا پایگاه دانش خود را برای شروع در وب ۳ ایجاد کنند. به طور کلی گیت کوین در نظر دارد زیرساختهای دیجیتال را با فراهم آوردن منابع آموزشی، فناوریها، ابزارها و شرایطی مناسب، تقویت کند.
مکانیسم کلیدی دیگر برنامه پاداش یا Bounty Gitcoin است که پیشتر نیز به آن اشاره کردیم. در این برنامه توسعهدهندگان و برنامهنویسان میتوانند پروژههای درخواستی و لیست شده در گیت هاب را بررسی و با توجه به میزان پاداشها و مدت زمان هر کدام، طرح مورد نظر را آغاز کنند. در Bounty Gitcoin، یک سری چالشهای مبتنی بر فناوری ارائه میشوند که هر کدام مشکلات، محدودیتهای زمانی و پاداشهای مالی مختص به خود را دارند.
هر پاداش در این طرح دارای جزئیات خاص، جدول زمانی برای تکمیل و اطلاعات مورد نیاز است. شرکتکنندگان میتوانند جوایز و پاداشهای بزرگتر را انتخاب کنند، البته کاملاً واضح است که انتخاب یک پروژه با جوایز ۵۰۰۰ دلاری چالشها و مهارتهای کمتری نسبت به یک برنامه ۵۰ هزار دلاری طلب میکند. نکته مهم در ارتباط با سرویس Bounty گیت کوین این است که این سازوکار باعث تعالی و گسترش جمعسپاری مسائل فنی میشود.
چه چیزی گیت کوین را متمایز کرده است؟
گیت کوین روش خاصی برای تامین مالی پروژهها دارد که به آن تأمین مالی درجه دوم گفته میشود و پیشتر نیز به آن اشارات داشتیم. اما نحوه ای تأمین بودجه با آنچه تا به امروز دیدیم و به شکل مرسوم سر و کار داشتیم، متفاوت است. شیوه کار این تأمین مالی بدین شکل این که وقتی مردم به یک پروژه پول اهدا میکنند، کمکهای مالی آنها با پول اهداکنندگان بزرگتر همتراز یا Matching میشود، اما منظور ما یک تطابق یک به یک نیست.
به طور کلی پروژههایی که حامیان بیشتری دارند در اولویت قرار میگیرند. برای اینکه این موضوع برایتان روشن شود به این مثال توجه کنید. فرض کنید که ۳ پروژه وجود دارد که به هر کدام ۱۰۰۰ دلار اختصاص دادهایم و هر کدام به ترتیب ۲، ۵ و ۲۰ مشارکتکننده و حامی دارند. پروژهای که ۲ مشارکتکننده دارد هر کدام ۵۰۰ دلار سرمایهگذاری کردهاند، پروژهای با ۵ مشارکتکننده هر کدام با ۲۰۰ دلار و در نهایت پروژهای با ۲۰ مشارکت کننده هر کدام ۵۰ دلار برای راهاندازی پروژه مورد نظر خود اختصاص دادهاند. اکنون بر اساس فرمول و چهارچوبهای تأمین مالی درجه دوم پروژهای انتخاب میشود که بیشترین تعداد حامی و مشارکتکننده را دارا باشد. بنابراین تفاوتی نمیکند که فردی ۵۰۰ دلار داده یا ۵۰ دلار، مهم تعداد طرفداران و حامیانی است که از یک پروژه مشخص دفاع میکنند و آن را ارزشمند میدانند.
هدف این رویکرد تضمین این موضوع است که پروژههایی که از حمایت گستردهتری بهرهمند هستند به رسمیت شناخته شوند و در اولویت قرار گیرند. این روش نشان میدهد که ارزش یک پروژه فراتر از مقدار پول جمعآوریشده بوده و پروژههایی که از حمایت قوی جامعه برخوردار هستند باید در اولویت تخصیص منابع مالی بیشتر باشند. با انجام این کار، گیت کوین فراگیر بودن را ترویج میکند و حمایت از پروژههایی را تشویق میکند که ممکن است پشتوانه مالی بزرگ نداشته باشند، اما در عوض گروهی متعهد و پرشور از حامیان و طرفداران را دارند که معتقدند این پروژه ارزش بیشتری دارد.
توکنومیکس ارز GTC
در ماه می سال ۲۰۲۱ سرانجام بحث از حدس و گمانهای مختلف سرانجام ارز دیجیتال بومی گیت کوین با نام GTC عرضه شد، بر اساس گفته سازندگان این توکن در راستای کنترل بیشتر جامعه گیت کوین روی توسعه پروژهها و غیرمتمرکز شدن هر چه بیشتر این پروژه عرضه شده است. ارز GTC که به عنوان توکن حاکمیت گیت کوین هم شناخته میشود، یک توکن با استاندارد ERC-20 است و از فورک یونی سواپ و کامپاند شکل گرفته و برای مدیریت جامعه طراحی و توسعه داده شده است. بر اساس توکنومیکس پروژه، در مجموع شاهد عرضه ۱۰۰ میلیون واحد از توکنهای GTC خواهیم بود که این تعداد بر اساس چهارچوبی مشخص میان بخشهای مختلف پلتفرم گیت کوین توزیع شده است.
- تخصیص ۱۵٪ به صورت رترواکتیو (Retroactive) ایردراپ به کاربران و استفادهکنندگان پلتفرم Gitcoin
- تخصیص ۳۵٪ به ذینفعان و سهامداران
- تخصیص ۵۰٪ به سازمان خودگردان غیرمتمرکز گیت کوین
هدف از توزیع توکن GTC ایجاد مشوق و پاداشی برای مشارکتکنندگان قدیمی و آتی پلتفرم بود. گیت کوین ۱۵٪ از توکنهای GTC را به کاربران اولیه پلتفرم از طریق مدلی ایر دارپ با نام رترواکتیو اختصاص داد. کاربرانی که در فعالیتهایی مانند باونتی، مشارکتهای مالی و پروژههای مرتبط با گیت کوین همکاری داشتهاند، واجد دریافت توکنهای این ایردراپ بودند. توجه داشته باشید به توزیع توکنها و تخصیص آنها از طریق یک رویداد ایردراپ به افرادی که قبلاً با یک پروتکل یا پلتفرم بلاک چین خاص تعامل داشتند، رترواکتیو ایردارپ گفته میشود.
۳۵ درصد از توکنهای GTC تخصیص یافته به سهامداران بین تیم مؤسسان، سرمایهگذاران، کارمندان و شرکای استراتژیک داده شد. در ابتدای توزیع توکنها، نیمی از ۱۰۰ میلیون واحد به طور یکجا در اختیار Gitcoin DAO قرار گرفت. این سازمان خودگردان غیرمتمرکز که تحت رهبری جامعه گیت کوین اداره میشود بر اساس یک سازوکار برنامهریزی متعهد شد تا تمامی این ۵۰ میلیون واحد توکن را به شکل ماهانه عرضه کند. در حال حاضر بیش از ۶۶ میلیون واحد از کل توکنهای GTC در گردش بوده و میان کاربران و صرافیهای ارز دیجیتال مبادله میشود.
اشاره کردیم که گیت کوین تحت یک ساختار حاکمیتی غیرمتمرکز عمل میکند و کاربران میتوانند با استفاده از توکنهای GTC خود در پیشنهادات و رأیگیریهای مختلف، در مدیریت پلتفرم شرکت کنند. با این حال این پلتفرم به ویژه در ۲ سال اخیر تمرکز ویژهای در این خصوص داشته و هدف نهایی گیت کوین رسیدن به تمرکززدایی کامل است. فرآیند حاکمیتی در گیت کوین بر پایه جریانهای کاری (Workstream) خاص و مشخصی استوار بوده و شامل تأمین مالی کالاهای عمومی، ایجاد نمونههای اولیه از کالاهای عمومی، ساخت برنامههای محافظتی برای مقابله با حملات سیبل به پلتفرم گیت کوین و تمرکززدایی مترقی است.
سخن پایانی
گیت کوین با ارائه یک پلتفرم برای جامعهای برنامهنویسان و توسعه دهندگان توانسته فضایی را ایجاد کند تا علاوه بر اینکه صاحبان مشاغل و شرکتها بتوانند بر چالشها و مشکلات فنی و نرمافزاری خود فائق بیایند، دولوپرها هم بتوانند پاداش ساعتها کار و تلاش خود را دریافت کنند.
نکته مهمی که باید درباره گیت کوین به آن اشاره کنیم، اهتمام بنیانگذاران این پلتفرم به گسترش آموزش و دانش است. از آنجا که فناوری اوپن سورس یکی از کلیدیترین ارکان توسعه نرمافزارها بوده، افزایش دانش و آگاهی در این راستا میتواند به تولید محصولاتی ارزشمند و برون رفت از مشکلات و پیچیدگیها کمک فراوانی کند. اینکه افراد مطرحی مانند ویتالیک بوترین و برخی از بزرگان صنعت کریپتو از گیت کوین حمایت مادی و معنوی کردهاند، نشان از این دارد که ما با یک پروژه ارزشمند روبهرو هستیم.
تهیه شده در بیت ۲۴