وب هاستینگ (میزبانی وب) همچون سایر مفاهیم اینترنتی به واسطه فناوری بلاکچین و شبکه‌های توزیع‌شده دستخوش تغییر شده است. فناوری بلاک چین نهادهای واحد و مرکزی را از میان برداشته تا تعاملات در شبکه‌های همتابه‌همتا انجام شوند. در این میان، وب هاستینگ متمرکز هم اندک اندک جای خود را به وب هاستینگ غیر متمرکز می‌دهد تا وبسایتها دیگر متکی به یک سرور مرکزی نباشند. وب هاستینگ غیرمتمرکز ایمن‌تر، منعطف‌تر، خصوصی‌تر و مقاوم‌تر از میزبانی متمرکز و سنتی وبسایتها عمل میکند.
در واقع، وب هاستینگ غیرمتمرکز می‌تواند انقلابی در میزبانی وب و دادههای شبکه جهانی اینترنت به راه بیندازد. از این رو، ما هم این مقاله را به بررسی مفهوم میزبانی وب سایت های غیر متمرکز اختصاص می‌دهیم و با ویژگی‌ها، مزایا و معایب هاست غیرمتمرکز وب سایت آشنا می‌شویم. همچنین، روش گام‌به‌گام هاستینگ یک وبسایت غیرمتمرکز را توضیح می‌دهیم و مقایسه‌ای بین وب‌هاستینگ متمرکز با وب هاستینگ غیر متمرکز خواهیم داشت. اگر روش نوظهور میزبانی وب غیرمتمرکز و هاستینگ وب۳ برایتان جالب به نظر می‌رسد، مطالعه ادامه این مقاله را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
وب هاستینگ غیر متمرکز چیست؟
میزبانی وب سایت های غیرمتمرکز یا وب هاستینگ غیر متمرکز (Decentralized Web Hosting)، به معنای میزبانی از فایلهای داده وبسایتها به‌صورت غیرمتمرکز و توزیع‌شده است. اما، برای درک چگونگی عملکرد میزبانی وب غیرمتمرکز، ابتدا باید چشم‌انداز فعلی اینترنت را بررسی کنیم.
اینترنت شبکه وسیعی از کامپیوترهای به‌هم پیوسته است که امکان دسترسی جهانی و به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات را فراهم میکند. با این حال، در حال حاضر و در وب‌سایت‌های متمرکز وب۲، بسیاری از این داده‌ها روی سرورهای متمرکز متعلق به شرکت‌های بزرگ و نهادهای دولتی ذخیره می‌شوند که تأثیر قابل‌توجهی بر نوع اطلاعات در دسترس کاربران دارند.
در واقع، در هر شبکه استاندارد برای هاستینگ وب‌سایت‌های وب۲، یک سرور واحد کار توزیع فایلهای وبسایت بین کلاینت‌ها را بر عهده می‌گیرد. این مسئله به دولت‌ها و سازمان‌های بزرگ اجازه می‌دهد در محتوایی که ارائه میشود، دخالت کنند و در مورد عرضه آن تصمیم بگیرند. سرورهای مرکزی به‌راحتی راه را برای سانسور اطلاعات، دستکاری داده‌ها و آسیب‌پذیری‌های امنیتی باز می‌کنند.
چنین شرایطی، یکی از اصول و آرمان‌های اصلی شبکه جهانی اینترنت، یعنی آزادی را از کاربران می‌گیرد. اما، وب هاستینگ غیر متمرکز می‌تواند به رفع این چالش کمک کند.
میزبانی وب۳
وب هاستینگ غیر متمرکز به دنبال رفع مشکلات ناشی از سرورهای متمرکز است. میزبانی وب غیرمتمرکز که همراه با وب‌سایت‌های غیرمتمرکز وب۳ معرفی شد، کنترل کاربران و مالکان وبسایتها را روی داده‌ها بیشتر میکند و امنیت و حریم خصوصی افراد را در اولویت قرار می‌دهد.
در هاست وب غیرمتمرکز، وبسایتها بهجای سرور واحد، روی شبکهای از صدها یا هزاران کامپیوتر توزیع‌شده به‌نام نود میزبانی می‌شوند. در این شبکه، نودها اطلاعات را به‌صورت جمعی و در شبکهای همتابه‌همتا ذخیره و نگهداری می‌کنند. هر نود می‌تواند ظرفیت ذخیرهسازی و قدرت محاسباتی میزبانی وب غیرمتمرکز را افزایش دهد.
در وب هاستینگ غیر متمرکز، داده‌ها به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم و رمزگذاری می‌شوند. سپس، این قطعات داده کوچک و رمزگذاری‌شده بین نودها توزیع می‌شوند. هنگامی‌که کاربر داده خاصی را درخواست میکند، شبکه آن را از نزدیک‌ترین نود بازیابی و به کاربر عرضه میکند.
این شبکه‌های همتابه‌همتا و یکپارچه از بلاک چین و فناوری‌های رمزنگاری پیشرفته استفاده می‌کنند. ازاین‌رو، امنیت و قابلیت بازیابی فایلها افزایش پیدا میکند و ریسک سانسور شخص ثالث از میان برداشته میشود.
علاوه‌براین، افزونگی (Redundancy) شبکه هم بیشتر میشود. افزونگی نوعی استراتژی کپی‌کردن داده‌ها برای ایجاد نسخه‌های پشتیبان است. به‌عبارت دیگر، کپی‌شدن اطلاعات و توزیع آنها در یک شبکه رمزنگاری‌شده باعث میشود که اگر بخشی از سیستم از کار بیفتد یا دچار اختلال شود، داده‌ها هنوز هم دسترس‌پذیر باشند و آسیب غیرقابل جبرانی به آنها وارد نشود.
به‌عنوان مثال، وبسایت اوپن‌بازار (OpenBazaar) نمونه برجسته‌ای از یک وبسایت و پلتفرم غیرمتمرکز است که از وب هاستینگ غیر متمرکز بهره می‌برد. این وبسایت در زمینه تجارت الکترونیک فعالیت میکند و به کاربرانش اجازه می‌دهد تا کالاها و خدمات مختلف را به‌صورت مستقیم با یکدیگر مبادله کنند. سایت OpenBazaar از بلاک چین بیت کوین برای امنیت تراکنش‌ها و از سیستم فایل بین سیاره ای (IPFS) برای ذخیرهسازی و به‌اشتراک‌گذاری داده‌ها استفاده میکند.
وب هاستینگ غیر متمرکز چه تفاوتی با وب‌هاستینگ متمرکز دارد؟
وب سایت های غیر متمرکز ویژگی‌های متمایزی نسبت به وب‌سایت‌های سنتی دارند که در ادامه، برخی از آنها را توضیح می‌دهیم.
ابزارهای ساخت و پشتیبانی وبسایت
ابزارها و فناوری‌های ساخت و پشتیبانی از وب‌سایت‌های غیرمتمرکز وب۳ با فناوری‌های موردنیاز برای وب۲ تفاوت دارند. به‌عنوان مثال، توسعه‌دهندگان باید با ابزارهایی همچون IPFS و Swarm برای تقسیم و توزیع فایلها در شبکه کار کنند.
همچنین، تسلط به زبان‌های برنامه‌نویسی مانند راست (Rust) و سالیدیتی (Solidity) برای بک‌اند و جاوااسکریپت (JavaScript) و تایپ‌اسکریپت (TypeScript) هم برای فرانت‌اند توصیه میشود.
نوع ثبت دامنه
توسعه‌دهندگان اغلب از سیستم‌های نام‌گذاری غیرمتمرکز و بلاک چینی مثل سیستم نام اتریوم برای ثبت نام دامنه وبسایت استفاده می‌کنند. این نام دامنه روی بلاک چین ثبت و محفوظ میشود تا از دستکاری، سرقت یا فروش غیرمجاز نام دامنه جلوگیری شود.
دسترسی به وبسایت
برای دسترسی به وب سایت های غیرمتمرکز به مرورگرهایی مثل Brave احتیاج داریم که با وب۳ سازگار باشند. این مرورگرها می‌توانند در صورت نیاز به بازیابی فایلهای صفحه وب، آن را از شبکه درخواست کنند.
بازیابی فایل
فرایند بازیابی، پیداکردن و ارسال فایلها به مرورگر در وب هاستینگ غیرمتمرکز در شبکهای توزیع‌شده از نودها انجام میشود. از آنجا که فایلها در مکان‌های مختلف نگهداری می‌شوند، فرایند بازیابی فایل روند سریع و موثری دارد و دچار تأخیر نمی‌شود.
درواقع در وب سایت های غیر متمرکز، نیاز شبکه به انتظار برای پاسخ‌گویی سرور مرکزی رفع میشود. بازیابی فایلها در وب هاستینگ غیر متمرکز معمولا بین ۳ تا ۵ ثانیه طول می‌کشد.
قراردادهای هوشمند
وب۳ معمولا از قراردادهای هوشمند برای مدیریت کارآمد تعاملات کاربران استفاده میکند. قراردادهای هوشمند برنامه‌های کامپیوتری خودکاری هستند که روی بلاک چین پیاده‌سازی و اجرا می‌شوند.
تعاملاتی همچون پرداخت‌ها، رأی‌دهی و ذخیرهسازی داده‌ها برخی از عملیاتی هستند که می‌توان آنها را به‌وسیله قراردادهای هوشمند خودکار کرد. قراردادهای هوشمند چالش نظارت و دستکاری واسطه‌ها و نهادهای شخص ثالث در تعاملات را از بین می‌برند.
عرضه محتوا
در وب سایت های غیر متمرکز، محتوای وبسایت بدون واسطه یا نیاز به سرورهای متمرکز، مستقیما به مرورگر کاربر ارسال میشود. این مسئله ریسک نقض اطلاعات و حملات اینترنتی را به حداقل می‌رساند، زیرا دادههای کاربران در یک سرور واحد نگهداری نمی‌شوند.
مزایای وب هاستینگ غیر متمرکز چیست؟
در مقایسه با هاست متمرکز و سنتی، هاست غیرمتمرکز وب سایت مزایای متعددی دارد. برخی از برجسته‌ترین مزایای میزبانی وب سایت های غیر متمرکز شامل موارد زیر می‌شوند.
بهبود امنیت وبسایت
میزبانی غیرمتمرکز امنیت بیشتری برای کاربران و صاحبان وبسایتها فراهم میکند. فایلهای وبسایت در شبکهای گسترده از نودها توزیع می‌شوند. بنابراین وب هاستینگ غیر متمرکز برخلاف مدل سنتی، دربرابر مشکلاتی همچون احتمال هک‌شدن یا قطعی سرور مقاوم‌تر است.
از آنجا که هیچ نقطه شکست واحدی وجود ندارد، احتمال خطرهای امنیتی مثل نقض و نشتی داده‌ها یا حملات DDoS هم کمتر میشود.
کاهش هزینهها
هاستینگ متمرکز می‌تواند نسبت به هاستینگ غیرمتمرکز گران‌تر تمام شود، زیرا به زیرساخت و نگهداری گران‌قیمت سرورهای واحد احتیاج دارد. کسب‌وکارهای کوچک‌تر و افرادی که به دنبال هاستینگ وب سایت بدون پرداخت پول کلان هستند، می‌توانند از این مزیت وب هاستینگ غیر متمرکز هم برخوردار شوند.
حفظ حریم خصوصی و ضدسانسور
داده‌ها در یک شبکه غیرمتمرکز رمزگذاری و در سرتاسر شبکه نودها توزیع می‌شوند. به‌این‌ترتیب، ردیابی فعالیت‌های کاربر در یک وب سایت غیرمتمرکز که در چنین شبکهای میزبانی شده، دشوار و گران تمام میشود.
همچنین، وب هاستینگ غیر متمرکز به ایجاد و پشتیبانی از پلتفرم‌های غیرمتمرکز رسانه‌های اجتماعی مانند استیمیت (Steemit) و آزادی بیان کاربران اینترنت کمک میکند. از این رو، وب هاستینگ غیرمتمرکز بین افرادی که نگران سانسور و حفظ حریم خصوصی هستند، شهرت و محبوبیت قابل‌ملاحظه‌ای پیدا کرده است.
کنترل داده
میزبانی وب سایت های غیر متمرکز به صاحبان و کاربران وبسایت، کنترل و حریم خصوصی بیشتری ارائه میکند. درواقع، کاربران می‌توانند مستقیماً کنترل دادههای خود را در دست بگیرند.
از آنجا که هیچ نهاد واحدی مسئول شبکه نیست، افراد می‌توانند در مورد به‌اشتراک‌گذاری و استفاده از داده‌هایشان هم خود تصمیم بگیرند. این مسئله از نقض حریم خصوصی مانند داده کاوی (data mining) جلوگیری میکند. داده کاوی فرایند کشف الگوهایی از مجموعه‌های بزرگ داده به کمک روش‌های آماری و یادگیری ماشینی است.
کاهش ریسک خرابی
وب هاستینگ غیر متمرکز به نودهای توزیع‌شده متکی است. بنابراین، درصورت خرابی یا ازکارافتادن یک یا چند نود، نودهای دیگر هنوز می‌توانند به توزیع و تحویل محتوا ادامه دهند. به‌عبارت دیگر، خدمات وب هاستینگ غیر متمرکز بدون اختلال و وقفه انجام میشود.
درآمدزایی
میزبانی وب۳ یا همان میزبانی وب سایت های غیر متمرکز مدل‌های تجاری جدیدی برای درآمدزایی عرضه کرده است. برخی از این مدل‌ها شامل پرداخت‌های خُرد و شبکه‌های غیرمتمرکز توزیع محتوا می‌شوند که ضامن بهبود امنیت و انعطاف‌پذیری هستند و دربرابر سانسور مقاومت بیشتری دارند.
چالش‌ها و معایب وب هاستینگ غیر متمرکز چیست؟
میزبانی وب سایت های غیر متمرکز خالی از ایرادها و چالشهای فنی، زیرساختی و نظارتی نیست. در این بخش، با تعدادی از چالش های وب هاستینگ غیر متمرکز آشنا می‌شویم.
دانش فنی
وب هاستینگ غیر متمرکز به سطح مشخصی از تخصص فنی احتیاج دارد که ممکن است بسیاری از صاحبان وب سایت ها از آن بی‌بهره باشند. معمولاً، راه‌اندازی و به‌روزرسانی وب سایت های غیر متمرکز نسبت به سرویس هاست متمرکز و معمولی با چالش بیشتری همراه است.
محدودیت نودها
وب هاستینگ غیر متمرکز از شبکهای از نودها برای ذخیرهسازی فایلهای وبسایت استفاده میکند. بااین‌حال، این نودها ممکن است دچار محدودیت‌هایی در ظرفیت و عملکرد باشند. این مسئله در مقایسه با وب هاستینگ متمرکز، می‌تواند به کندی سایت و چالشهای مقیاس پذیری منجر شود.
فناوری نوظهور
وب۳ و وب هاستینگ غیر متمرکز، فناوری تازه‌نفسی محسوب میشود که هنوز از پس آزمون زمان برنیامده است. بنابراین، هنوز بهترین روش‌ها و پروتکل‌ها مشخص نشده‌اند.
این مسئله می‌تواند صاحبان وبسایتها را درخصوص نیازهایشان سردرگم کند و چالش‌هایی در انتخاب بهترین سرویس وب هاستینگ غیر متمرکز به وجود بیاورد. همچنین، از مسئله کمبود ابزارها، چارچوب‌ها و منابع جامع برای توسعه اپلیکیشن‌ها، وبسایتها و شبکه‌های غیرمتمرکز هم نباید غافل شویم.
چالشهای قانونی
درحال‌حاضر، چارچوب‌های نظارتی مشخص و تدوین‌شده‌ای برای وب هاستینگ غیر متمرکز وجود ندارد. این مسئله می‌تواند مشکلات قانونی و انطباق با چارچوب‌ها، چالشهای حل اختلاف و حتی نگرانی‌های اخلاقی به‌ویژه برای سازمان‌ها و کسب‌وکارهای بزرگ‌تر به همراه داشته باشد.
مقایسه میزبانی متمرکز و غیرمتمرکز وب
در جدول زیر، یک جمع‌بندی کلی از تفاوت‌های دو نوع متمرکز و غیرمتمرکز هاستینگ را ارائه می‌کنیم.
| وب هاستینگ متمرکز | وب هاستینگ غیرمتمرکز | |
| کنترل | مالک وبسایت معمولاً کنترل کمتری روی سرور و زیرساخت دارد. | مالک وبسایت مستقیماً دادههای وبسایت خود را تحت کنترل دارد. |
| مالکیت | ارائه‌دهنده خدمات هاستینگ، مالک اصلی زیرساخت‌ها است. | زیرساخت هاست در اختیار شبکهای توزیع‌شده از مشارکت‌کنندگان در شبکه قرار می‌گیرد. |
| نقطه شکست واحد | تکیه هاستینگ متمرکز روی سرور واحد، آن را نسبت به اختلال یا قطعی سرور آسیب‌پذیر میکند. | با توزیع فایلهای وبسایت بین نودهای مختلف در سرتاسر شبکه، ریسک ازکارافتادگی به‌علت یک نقطه ضعف واحد کاهش پیدا میکند. |
| امنیت | درمقابل هک و نقض اطلاعات آسیب‌پذیرتر است. | از طریق فناوری رمزنگاری و توزیع داده‌ها می‌تواند امنیت بیشتری ارائه دهد. |
| هزینه | اغلب از هاستینگ غیرمتمرکز مقرون‌به‌صرفه‌تر است. | به‌علت نیاز به زیرساخت تخصصی و دانش فنی ویژه، ممکن است گران‌قیمت‌تر باشد. |
| مقیاس‌پذیری | راحت‌تر با نیازهای مقیاس‌پذیری سازگار میشود. | اغلب به زیرساخت پیچیده‌تری برای افزایش مقیاس‌پذیری احتیاج دارد. |
به‌طور کلی، معمولا وب‌سایت‌های بزرگ‌تر با الزامات امنیتی و مقیاس‌پذیری پیچیده‌تر به‌دنبال میزبانی وب سایت های غیر متمرکز هستند. میزبانی متمرکز بیشتر برای وب‌سایت‌های کوچک‌تری ترجیح داده میشود که به سطح بالایی از حفاظت یا کنترل احتیاج ندارند.
آموزش مراحل وب هاستینگ غیر متمرکز
برای میزبانی وب غیرمتمرکز، باید فایلهای وبسایت را در شبکهای غیرمتمرکز از نودها ایجاد و توزیع کنیم. این کار علاوه بر دانش تخصصی، به فناوری‌ها و ابزارهای مختلفی احتیاج دارد. در ادامه، به برخی از مراحل ایجاد هاست غیرمتمرکز وب سایت اشاره می‌کنیم.
گام اول: فایلهای وبسایت را بسازید
در این مرحله، باید ابزارها و فناوری‌های وب۳ را برای ایجاد فایلهای وبسایت به کار بگیرید. از شبکه‌های همتابه‌همتا برای ذخیرهسازی و به‌اشتراک‌گذاری داده‌ها مانند سیستم ذخیرهسازی بلاک چینی سوارم (Swarm) یا سیستم IPFS استفاده کنید.
گام دوم: یک نام دامنه انتخاب کنید
پس از ساخت فایلهای وبسایت، باید برای وب‌سایتتان یک نام دامنه انتخاب کنید. برای ثبت نام دامنه بلاک چینی، می‌توانید از سیستم‌های نام‌گذاری غیرمتمرکز مثل سرویس نام اتریوم (ENS) بهره ببرید. می‌توانید از گزینه‌های مقرون‌به‌صرفه‌‌تری همچون دامنه‌های بدون‌توقف (Unstoppable Domains) هم استفاده کنید.
گام سوم: فایلها را در شبکه ذخیره کنید
فایل‌هایی را که ساخته‌اید، به قسمت‌های کوچک‌تر تقسیم و آنها را در سرتاسر شبکه توزیع و ذخیرهسازی کنید. توزیع فایلها در مکان‌های مختلف می‌تواند امنیت و انعطاف‌پذیری آنها را افزایش دهد. برای این کار هم می‌توانید از Swarm یا IPFS استفاده کنید.
گام چهارم: نام دامنه را به فایلهای وبسایت مرتبط کنید
نام دامنه شما باید بتواند با فایلهای وب‌سایتتان مرتبط باشد و محتوای ذخیره‌شده را نشان دهد. پس از اینکه فایلهای وبسایت را در شبکه ذخیره کردید، آنها را به نام دامنه مرتبط کنید.
یک سیستم نام دامنه بسازید که نام دامنه را به مکان فایلهای وبسایت در شبکه متصل میکند. این کار براساس ارائه‌دهنده‌ای که انتخاب می‌کنید، ممکن است طول بکشد. پس از اتصال، یک هش یا شناسه منحصربه‌فرد دریافت می‌کنید.
گام نهایی: وبسایت را تست و بررسی کنید
پس از ارتباط نام دامنه به فایلها، وبسایت را آزمایش کنید تا مطمئن شوید که همه‌چیز درست کار میکند. مرورگرهای سازگار با وب۳ مثل بریو (Brave) می‌توانند به شما کمک کنند به وبسایت دسترسی پیدا کنید.
سخن پایانی
علاقه کاربران و توسعه‌دهندگان به قابلیت‌های وب۳ چشم‌انداز آینده اینترنت را بیش‌ازپیش به وب هاستینگ غیر متمرکز گره زده است. وب هاستینگ غیر متمرکز می‌تواند کنترل، حریم خصوصی و دسترسپذیری داده‌ها را بهبود ببخشد و امنیت شبکه را افزایش دهد. پذیرش روزافزون فناوری بلاک چین، شبکه‌های همتابه‌همتا، رشد زیرساخت‌های غیرمتمرکز و توسعه سیستم‌های نام دامنه هم می‌تواند راه را برای میزبانی وب سایت های غیر متمرکز هموارتر کند.
درحال‌حاضر، سرمایه‌گذاری‌های قابل‌توجهی از سوی شرکت‌های بزرگی مانند آی‌بی‌ام (IBM) و متا (Meta) روی زیرساخت وب۳ انجام شده است. هاستینگ یک وبسایت غیرمتمرکز می‌تواند وسیله‌ای برای توسعه اینترنت بازتر و دموکراتیک‌تر باشد. بااین‌حال، هنوز چالشهای نظارتی، قانونی و فنی متعددی بر سر راه وب هاستینگ غیر متمرکز قرار دارد که می‌تواند تحقق ایده اینترنتی آزاد، ایمن و بدون سانسور را تا رفع این چالش‌ها به تعویق بیندازد.
تهیه شده در بیت 24
