میزان مصرف برق ماینر استخراج بیت کوین چقدر است؟

میزان مصرف برق ماینر استخراج بیت کوین موضوعی است که منتقدان زیادی دارد. به باور برخی از افراد، میزان گازهای گلخانه‌ای منتشرشده به سبب ماینینگ BTC می‌تواند مقدار CO2 زیادی را منتشر کند. در این مطلب، به بررسی مزایا و معایب مصرف برق ماینرهای بیت کوین و توزیع میزان مصرف انرژی آن در ایران و سایر کشورهای جهان می‌پردازیم.

به نظر ارزهای دیجیتال، مخصوصا اولین و محبوب‌ترین آن یعنی رمز ارز بیت کوین، به خاطر مجازی بودن، به سادگی و خیلی ارزان ایجاد می‌شوند؛ کافی است یک دکمه را فشرده و مقداری زیادی BTC به شبکه تزریق کنید! اما این تصور کاملا اشتباه است! فرآیند استخراج بیت کوین بسیار پیچیده، سنگین و نیازمند منابع پردازشی فراوان است، به همین دلیل برق زیادی مصرف می‌کند. بررسی‌ها نشان می‌دهد مصرف برق ماینرهای استخراج بیت کوین حتی در مقایسه با کل میزان انرژی الکتریکی استفاده شده توسط مردم برخی کشورها بیشتر است! ابزار جدیدی از دانشگاه کمبریج نشان می‌دهد که بیت ‌کوین به اندازه کل سوئیس انرژی مصرف می‌کند.

بر اساس یک گواهی کتبی ارائه شده به کمیته انرژی و منابع طبیعی مجلس سنای ایالات متحده آمریکا، میزان برق مورد نیاز استخراج بیت کوین در سراسر دنیا، برابر 1 درصد کل انرژی الکتریکی جهان است! این مقدار وحشتناک و بسیار بالا است، پس جای تعجب نیست برخی BitCoin را دشمن طبیعت خطاب کنند!

ماینرها به معنی واقعی کلمه برق را می‌بلعند! اگر تعدادی از آن‌ها را در خانه، با برق شهری عادی، راه‌اندازی کنید، احتمال پریدن فیوز بالا است، چرا که برق شهری پاسخگوی عطش این دستگاه‌ها برای انرژی الکتریکی نیست.

میزان مصرف برق ماینرهای استخراج بیت کوین

مرکز کمبریج برای منابع مالی جایگزین (Cambridge’s Centre for Alternative Finances) تخمین زده مصرف برق سالانه ماینرهای بیت کوین بالای 115 تراوات بر ساعت (TWH) شناور است. با این حال، شاخص به دقت ردیابی شده Digiconomist، رقمی پایین‌تر، حدود 80 تراوات بر ساعت در هر سال، را نشان می‌دهد. طبق شاخص آن، در حال حاضر میزان مصرف برق سالانه حدود 86 تراوات بر ساعت است. در وب سایت digiconomist.net می‌توانید به اطلاعات بیشتری در این رابطه دست پیدا کنید.

حجم انتشار گازهای گلخانه‌ای در فرایند استخراج بیت کوین در سال 2020 و 2021

تحقیقات اخیر Digiconomist در اسفند 1399 نشان داد شبکه بیت کوین، به اندازه کل دیتاسنترهای واقع در سراسر دنیا برق مصرف می‌کند! ردپای کربن شبکه محبوب‌ترین رمز ارز بازار با ردپای کربن شهر شلوغ و بزرگی همچون لندن برابری می‌کند.

بر اساس مطالعات وب سایت Digiconomist، به ثمر رساندن یک تراکنش ساده بیت کوین، مساوی با انجام 680 هزار تراکنش در پلتفرم ویزا (Visa) رد پای کربن از خود به جا می‌گذارد. طبق شاخص آن، یک تراکنش حدود 778 کیلووات ساعت برق مصرف می‌کند! برق مصرف شده برای پردازشی یک تراکنش بیت کوین مساوی انرژی الکتریکی مورد نیاز به منظور 51 هزار ساعت تماشای ویدیو در یوتیوب است!

با توجه به میانگین ضریب انتشار ۵۵۷.۷۶ gCO2/kWh و تقاضای برق مورد نیاز به میزان ۱۳.۳۹ گیگاوات برای شبکه بیت کوین تا اوت ۲۰۲۱، به نظر می‌رسد استخراج بیت کوین به طور بالقوه می‌تواند چیزی سالانه حدود ۶۵.۴ مگاتن CO2 در هوا منتشر کند. تصویر زیر، ردپای تقریبی کربن تولید شده در جهان به وسیله استخراج بیت کوین را نشان می‌دهد. جالب است بدانید این میزان، مشابه انتشار گاز CO2 در کشوری مانند یونان در سال ۲۰۱۹ (سال ۱۳۹۸) است.

به عنوان مثال، Greenidge LLC، یک نیروگاه گاز طبیعی در ایالت نیویورک، به طور تقریبی سالانه ۸۸,۴۴۰ تن CO2-eq را در حین انجام استخراج بیت کوین تولید می‌کند. اگر نیروگاه ۱۰۰ درصد ظرفیت تولید خود را به استخراج بیت کوین اختصاص دهد، انتشار سالانه در مجموع به ۶۵۶,۹۸۳ تن دی‌اکسید کربن می‌رسد. بنابراین چنین رقمی می‌تواند در شرایط گرم شدن زمین و ایجاد مشکلات زیست محیطی مؤثر باشد.

تقریباً ۷۹ درصد از کل انتشار گازهای گلخانه‌ای از تولید الکتریسیته سرچشمه می‌گیرد که آن را به عامل اصلی تبدیل می‌کند. گرم شدن زمین، تغییر شرایط اقلیمی و بحث درباره موضوع استخراج بیت کوین تنها معطوف به انتشار گازهایی مانند CO2 نیست. تا ماه می‌ ۲۰۲۱ (اردیبهشت ۱۴۰۰)، استخراج بیت کوین سالانه چیزی حدود ۳۱ هزار تن زباله الکترونیکی تولید کرده است. این رقم تا ژوئن ۲۰۲۲ (خرداد ۱۴۰۱) به ۳۵ هزار تن در سال رسید که معادل تولید سالانه زباله الکترونیکی کشوری مانند هلند است.

بررسی مصرف انرژی الکتریکی یک ماینر

انت ماینر اس 9 جی (Antminer S9J) یکی از محبوب‌ترین و پرفروش‌ترین دستگاه‌های استخراج‌کننده در دنیا به شمار می‌رود. هش ریت آن برابر 14 تراهش است. این دستگاه در هر روز حدود 36 کیلووات ساعت برق مصرف می‌کند. این برابر 1080 کیلووات ساعت در یک ماه است. اگر آن را ضربدر 480 تومان هزینه کف تعرفه برق استخراج بیت کوین در ایران کنیم، چیزی حدود 500 هزار تومان خواهد شد. این در حالی است که تجربه کاربران در کشورمان نشان داده با در نظر گرفتن سختی کنونی شبکه و قیمت حدود 60 هزار دلاری BitCoin، دستگاه انت ماینر اس 9 جی در هر ماه حدود 3 الی 4 میلیون تومان BTC استخراج می‌کند. از این مبلغ باید حدود 500 تومان هزینه انرژی الکتریکی را کسر کرد.

حین خرید یک دستگاه ماینر، فقط به قدرت آن توجه نکنید. ممکن است یک دستگاه 30، 38 یا حتی بیشتر هش ریت داشته باشد، اما برق مصرفی آن به نسبت افزایش قدرت، بسیار بالاتر باشد.

توزیع جهانی مصرف برق ماینینگ بیت کوین

انتقال نیروی ماینینگ از چین، توزیع و معادلات جهانی ماینینگ و بهترین کشورها برای استخراج بیت کوین را تغییر داد در نتیجه، سایر کشورها یعنی قزاقستان و روسیه به مهم‌ترین بازیگران حوزه استخراج بیت کوین بر اساس نرخ هش تبدیل شده‌اند. بر اساس داده‌های ارائه شده توسط World Population Review، نرخ هش فعلی کشورهای پیشرو در استخراج بیت کوین، تا سال ۲۰۲۳، به شرح زیر است:

• ایالات متحده: ۳۵.۴٪
• قزاقستان: ۱۸.۱٪
• روسیه: ۱۱.۲۳٪
• کانادا: ۹.۵۵٪
• ایرلند: ۴.۶۸٪
• مالزی: ۴.۵۸٪
• آلمان: ۴.۴۸٪
• ایران: ۳.۱٪

بسیاری از ماینرهای چینی بیت کوین پس از ممنوعیت، به دلیل نزدیکی و در عین حال فراوانی سوخت‌های فسیلی، فعالیت‌های خود را به قزاقستان منتقل کردند. در سال ۲۰۱۹، سوخت‌های فسیلی ۸۴ درصد از تولید برق قزاقستان را تشکیل می‌دادند، در حالی که انرژی آبی ۱۲ درصد و تأسیسات خورشیدی و بادی کمتر از ۲ درصد سهم داشتند. زغال سنگ که عمدتاً از مناطق شمالی این کشور تامین می‌شود، بیش از ۷۰ درصد برق تولیدی کشور را تامین می‌کند.

برق قزاقستان توسط ۱۵۵ نیروگاه تحت مالکیت مختلف تولید می‌شود. از اول ژانویه ۲۰۲۲ (دی ۱۴۰۰)، مجموع ظرفیت نیروگاه‌ها در قزاقستان به ۲۳,۹۵۷ مگاوات با ظرفیت موجود ۱۹,۰۰۴ مگاوات رسید. بین سپتامبر ۲۰۱۹ (شهریور ۱۳۹۸) و سپتامبر ۲۰۲۱ (شهریور ۱۴۰۰)، قزاقستان افزایش قابل توجهی در سهم استخراج بیت کوین خود در سراسر جهان داشت. میزان استخراج بیت کوین در این کشور از ۱.۳ درصد به ۲۴.۳ درصد افزایش یافت.

کسب و کار استخراج بیت کوین در این کشور آسیایی به دلیل مقرون به صرفه بودن قیمت زغال سنگ و بهره‌وری انرژی رونق فراوانی پیدا کرد. علاوه بر این، استخراج‌کنندگان بیت‌کوین در قزاقستان از یک برنامه دقیق پیروی می‌کنند و در شیفت‌های ۱۲ساعته به‌طور مداوم برای یک دوره دو هفته‌ای کار می‌کنند.

با این حال، طبق گزارش رسانه روسی کومرسانت در آوریل ۲۰۲۳، روسیه پس از ایالات متحده به عنوان دومین استخراج کننده بزرگ بیت کوین در سطح جهان ظاهر شده است. Bitriver، برترین شرکت استخراج ارزهای دیجیتال روسیه، مراکز داده خود را توسط شرکت نفت گازپروم، سومین تولیدکننده بزرگ نفت این کشور، تامین می‌کند. برای پاسخگویی به تقاضای برق برای تولید ارز دیجیتال، گاز به عنوان منبع انرژی، مورد استفاده قرار گرفته است.

با آنکه ایالات متحده با ظرفیت استخراج ۳ تا ۴ گیگاوات پیشتازی قابل توجهی دارد، ظرفیت تولید روسیه در ژانویه تا مارس ۲۰۲۳ به ۱ گیگاوات رسید. این تغییر در رتبه‌بندی برای روسیه همزمان است با اجرای اقدامات مالیاتی و نظارتی ایالات متحده روی استخراج کریپتو در سطوح ایالتی و فدرال. در عین حال به نظر می‌رسد شرایط این کشور به سمت و سویی می‌رود که استخراج کنندگان مانند گذشته شرایط چندان مساعدی نخواهند داشت.

آیا مصرف انرژی برای استخراج بیت کوین مزایایی هم دارد؟

برای مقابله با اثرات نامطلوب استخراج بیت کوین، شورای ماینینگ بیت کوین (BMC)، انجمنی جهانی و متشکل از شرکت‌های ماینینگ که ۴۸.۴ درصد از شبکه جهانی استخراج بیت کوین را نمایندگی می‌کنند، چندی پیش فاش کرد که منابع انرژی تجدیدپذیر ۵۸.۹ درصد از برق مصرفی در استخراج بیت کوین را تشکیل می‌دهند.

این یک افزایش قابل توجه از ۳۶.۸ درصد گزارش شده در سه ماهه اول ۲۰۲۱ است. علاوه بر این، یک مقاله تحقیقاتی منتشر شده توسط Bitcoin Clean Energy Initiative گزارش داد که انرژی‌های تجدیدپذیر و فناوری‌های پیرامون آن مکملی ایدئال برای استخراج کنندگان بیت کوین هستند.

در این مقاله مهم که بحث‌های فراوانی به پا کرد به دو مزیت مهم در استخراج بیت کوین تاکید زیادی شده است. این دو مورد عبارت‌اند از:

• استخراج بیت کوین می‌تواند جایگزینی انرژی‌های تجدیدپذیر به جای سوخت‌های فسیلی را تسریع کند.
• استخراج بیت کوین می‌تواند سرمایه‌گذاری در سیستم‌های خورشیدی را به طور بالقوه افزایش دهد.

علت مصرف برق بالای دستگاه‌های استخراج بیت کوین چیست؟

ماینینگ، فرآیند اضافه کردن سوابق تراکنش‌ها به دفتر کل بیت کوین یا همان پایگاه داده آن است. این عمل به خاطر دشوار بودن، به استخراج مواد ارزشمندی نظیر طلا از زمین تشبیه شده است. درست شبیه طلا، مقدار معینی BTC وجود دارد. از طرفی با پیش رفتن در زمان و نزدیک شدن به حد نهایی، استخراج دشوارتر می‌شود. قرار است در نهایت فقط 21 میلیون واحد BitCoin در شبکه این رمز ارز عرضه شود. اگرچه تا امروز بالای 18.5 میلیون ماین شده، اما عرضه حدود 2.5 میلیون مابقی تا سال 2140 زمان خواهد برد!

شبکه رمز ارزهای نوینی مثل بیت کوین و اتریوم غیر متمرکز است، به این معنی که یک سرور متمرکز وجود نداشته و سازمان و نهادی خاص برای اداره وجود ندارد. شبکه آن، از دست به دست دادن هزاران کامپیوتر واقع در سراسر دنیا تشکیل می‌شود. هر یک از این کامپیوترها یک گره یا نود خطاب می‌شوند. به طور کلی سه نوع گره فول، لایت و ماینینگ وجود دارد. گره‌های از نوع سوم، مسئولیت استخراج را بر عهده دارند. آن‌ها به وسیله تایید کردن تمامی تراکنش‌ها و اطمینان از مشروع بودن آن‌ها، به جامعه این رمز ارز خدمت می‌کنند.

همانطور که تا اینجا بحث کردیم، ماینینگ به خاطر سنگین بودن پردازش‌های آن برق زیادی مصرف می‌کند. از طرفی ایجاد یک ریگ ماینینگ نیز هزینه زیادی دارد. حال یک فرد به چه دلیل باید یک نود ماینینگ راه‌اندازی کند؟ رمز ارزهای جدید BTC در اختیار گره‌هایی قرار می‌گیرد که بتوانند یک بلاک را با موفقیت استخراج کنند. به عبارتی روند عرضه واحدهای جدید در شبکه این گونه است که آن‌ها به گره‌های موفق در ماین کردن یک بلاک اهدا می‌شوند.

استخراج سکه یا بلاک؟

برخلاف تصور، تشبیه استخراج (مجازی و دیجیتالی) سکه‌های BitCoin درست نیست. آن چه استخراج‌کنندگان در عمل ماین می‌کنند، بلاک‌های حاوی تراکنش‌ها است.

بلاک چین به عنوان پایگاه داده رمز ارزها، خاص و متفاوت است. در اینجا داده، در دسته‌بندی‌هایی به نام بلاک به دیتابیس اضافه می‌شوند. نکته بسیار مهم اینجاست که محتوای هر بلاک به قبلی وابسته است. حتی اگر یکی از میلیون‌ها بلاک موجودی در یک پایگاه داده بلاک چینی را دست‌کاری کنید، از آن جایی که تغییر مثل دومینو در سرتاسر دیتابیس پخش می‌شود، اتفاق خیلی سریع خودنمایی می‌کند. این یکی از ویژگی‌های بی‌نظیر بلاک چین است و آن را برای سرویس‌های مالی تبدیل به گزینه‌ای ایده‌آل می‌کند.

تعدادی از تراکنش‌های منتظر بررسی (در صف انتظار) داخل یک بلاک قرار گرفته و آماده اضافه شدن به پایگاه داده می‌شوند. در اینجا یک رقابت برقرار است. هر دستگاه ماینری که بتواند زودتر این کار را انجام بدهد، پاداش را از آن خود خواهد کرد. به طور ساده، منظور از استخراج یک بلاک، وارد کردن آن (مجموعه داده) داخل یک تابع ریاضی و دریافت خروجی است. از آن جایی که هر مقداری به عنوان خروجی قابل قبول نیست، استخراج‌کننده باید عملیات را چندین مرتبه تکرار کند تا در نهایت به جوابی قابل قبول برسد. هر دستگاهی که زودتر جوابی قابل قبول پیدا کند و بلاک را به پایگاه داده اضافه کند، جایزه متعلق به آن است.

مصرف انرژی استخراج بیت کوین در مقابل طلا

از بیت کوین اغلب به طلای دیجیتال یاد می‌شود، بنابراین بد نیست مقایسه‌ای میان این دو طلا و هزینه‌های استخراج آن‌ها داشته باشیم. سالانه تقریباً ۳,۵۳۱ تن طلا استخراج می‌شود که مجموع انتشار ۸۱ میلیون تن CO2 را تولید می‌کند. هنگامی که شدت کربن استخراج بیت کوین را با شدت استخراج طلای فیزیکی مقایسه می‌کنیم، آشکار می‌شود که اولی از دومی به مراتب آلایندگی بالاتری دارد.

بر خلاف استخراج بیت کوین، استخراج طلا برای مدت‌های طولانی وجود داشته است. در واقع، تصور می‌شود که استخراج طلا از ۷۰۰۰ سال قبل از میلاد در مصر باستان و سومری آغاز شده باشد. در قرن‌ اخیر، با پیشرفت تکنولوژی، صنعت معدن طلا تبدیل به غول عظیم شده است و به گفته نشریه Business Wire، در سال ۲۰۲۱ (سال ۱۴۰۰) این صنعت بیش از ۲۴۰ میلیارد دلار ارزش داشته است. پیش‌بینی می‌شود که این رقم تا سال ۲۰۲۶ به بیش از ۲۴۹ میلیارد دلار افزایش یابد.

با این حال، استخراج طلا یک فرآیند ساده و بدون مشکلات زیست محیطی نیست. از آنجا که استخراج طلا شامل حفر فیزیکی و استخراج از لایه‌های زمین است، می‌تواند محیط‌های طبیعی را کاملاً ویران کند. به عنوان مثال، جنگل‌های بارانی سیاره ما از استخراج طلا آسیب زیادی دیده‌اند. طبق گزارش بنیاد Amazon Aid، با از بین رفتن جنگل‌های بارانی آمازون در سال ۲۰۱۷ بیش از یک میلیون تن کربن معادل انتشار گازهای گلخانه‌ای حدود ۲۵۰ هزار خودرو  وارد هوا شده است.

اما همه چیز به همین جا ختم نمی‌شود. استخراج طلا همچنین حجم عظیمی از زباله‌های سمی حاوی فلزات سنگین و سیانید کشنده را ایجاد می‌کند. تحقیقات انجام شده توسط مؤسسه Brilliant Earth نشان می‌دهد که تنها یک حلقه طلای ۳۳ اونسی، ۲۰ تن زباله سمی ایجاد می‌کند.

از آنجا که این زباله‌ها اغلب به منابع آب طبیعی ریخته می‌شوند، زیستگاه اطراف یک معدن طلا می‌تواند به شدت از اثرات محصولات جانبی به آسیب ببیند. علاوه بر این، تخلیه این زباله‌ها می‌تواند تأثیر مخربی بر زندگی موجودات دریایی داشته باشد.

از آنجا که استخراج طلا شامل چندین فرآیند پیچیده است، نیاز به برق در آن نیز به طرز شگفت‌انگیزی بالاست. در واقع، استخراج طلا سالانه ۱۳۱.۹ تراوات ساعت انرژی مصرف می‌کند. برای درک این موضوع، تراوات برابر با یک تریلیون وات است و تراوات ساعت (TWh) واحدی است که برای نشان دادن استفاده از یک تریلیون وات در یک ساعت استفاده می‌شود. بزرگترین نیروگاه برق آبی در ایالات متحده، سد گرند کولی، سالانه تنها از دو گیگاوات انرژی برای تامین برق خانه‌های هشت میلیون نفر استفاده می‌کند.

مقدار عظیم انرژی مورد نیاز برای استخراج طلا نیز آن را به یک مسئله زیست محیطی تبدیل کرده است. زهکشی اسیدی و آلودگی‌های مبتنی بر جیوه تنها بخش کوچکی از لیستی مشکلاتی است که استخراج این فلز گران‌بها برای سیاره ما به وجود آورده است.

هزینه‌های انرژی استخراج مواد بسته به ماده خاص و روش استخراج می‌تواند به طور قابل توجهی متفاوت باشد. مثلا:

طبق گزارش سازمان زمین‌شناسی ایالات متحده (USGS)، مصرف انرژی برای استخراج مس از ۰.۲ تا ۱.۵ گیگاژول به ازای هر تن (GJ/t) مس تولید شده متغیر است. در عین حال انرژی الکتریکی مورد نیاز مس حدود سه چهارم کل مصرف مس را تشکیل می‌دهد. برای تولید یک تن آلومینیوم تقریباً ۱۷ هزار کیلووات ساعت برق مورد نیاز است. انرژی الکتریکی مورد نیاز برای تولید آلومینیوم معمولاً از نیروگاه‌های حرارتی تأمین می‌شود.

در سال ۲۰۲۱ (سال ۱۴۰۰)، شرکت‌های برق ایالات متحده و تولیدکنندگان مستقل برق از مقادیر متوسط سالانه ذغال سنگ، گاز طبیعی و سوخت‌های نفتی برای تولید یک کیلووات ساعت (کیلووات ساعت) برق استفاده کردند.

میزان برق مصرفی بیت کوین در مقابل استخراج آلومینیوم

تحقیقات اخیر نشان داده است که استخراج بیت کوین (BTC) ۷ برابر کمتر از استخراج آلومینیوم انرژی مصرف می‌کند. به طور خاص، برای تولید ۱ دلار آلومینیوم نسبت به بیت کوین به ارزش ۱ دلار، ۷ برابر انرژی مصرف می‌شود. علاوه بر این، این مطالعه هزینه‌های استخراج اتریوم (ETH)، لایت کوین (LTC) و مونرو (XMR) را با طلا، پلاتین، مس و اکسید خاکی کمیاب مقایسه کرد.

در کمی‌سازی هزینه‌های انرژی و کربن برای استخراج ارزهای دیجیتال، محققان میانگین مقدار انرژی مورد نیاز برای استخراج فلزات پرکاربرد و برخی ارز‌های دیجیتال قابل استخراج را با هم مقایسه کرده‌اند. داده‌های استخراج ارزهای دیجیتال از اول ژانویه ۲۰۱۶ (دی ماه ۱۳۹۴) تا ۳۰ ژوئن ۲۰۱۸ (خرداد ۱۳۹۷) جمع‌آوری کرده‌اند که به ترتیب زیر است.

انرژی مورد نیاز برای استخراج ۱ دلار ارز دیجیتال:

• مونرو (XMR): ۱۴ مگاژول
• اتریوم (ETH): ۷ مگاژول
• لایت کوین (LTC): ۷ مگاژول

اکنون انرژی مورد نیاز برای استخراج فلزات به ارزش ۱ دلار را با یکدیگر مقایسه می‌کنیم تا ببینیم کدام فلز انرژی بیشتری را برای استخراج و آماده‌سازی طلب می‌کند:

• آلومینیوم: ۱۲۲ مگاژول
• اکسیدهای خاکی کمیاب: ۹ مگاژول
• پلاتین: ۷ مگاژول
• طلا: ۵ مگاژول
• مس: ۴ مگاژول

بر کسی پوشیده نیست که استخراج بیت کوین به انرژی زیادی نیاز دارد. البته بر اساس این ارزیابی‌ها آلومینیوم هم نسبت به اکسیدهای خاکی کمیاب، مس، طلا و پلاتین به انرژی بیتشری نیاز دارد. با کمی حساب و کتاب و بررسی‌های اعداد و ارقام می‌توان فهمید که آلومینیوم در واقع حدود هفت برابر بیشتر از استخراج بیت کوین انرژی مصرف می‌کند.

چرا استخراج آلومینیوم انرژی بالایی مصرف می‌کند؟

همان‌‌طور که در مطالعات جدید نیز نشان داده شده است، ساخت آلومینیوم یک فرآیند انرژی‌بر است. اما آنچه که این استخراج را چه از نظر اقتصاد و چه از نظر انرژی پر هزینه کرده است، به ترکیب شیمیایی آلومینیوم باز می‌گردد. پیوند بین آلومینیوم و اکسیژن بسیار قوی‌تر از سایر فلزات خام است. این بدان معناست که استخراج بلوک‌های ساختمانی خام مورد نیاز برای ساخت فلز آلومینیوم، انرژی و تلاش زیادی می‌طلبد.

اما حتی پس از اینکه سنگ معدن نیز استخراج و آماده‌ شد، هنوز راه زیادی تا کاربردی شدن این فلز وجود دارد. در مرحله بعدی کارخانه‌های آلومینیوم، سنگ معدن را در فرآیندی به نام ذوب قرار می‌دهند تا زمانی که سنگ از حالت طبیعی خود خارج و به شکلی قابل استفاده تبدیل شود. همین فرایند به ظاهر ساده مصرف انرژی فوق‌العاده‌ای را طلب می‌کند تا حدی که این میزان بسیار بیشتر از استخراج انواع دیگر فلزات و ارزهای دیجیتال است.

بازار استخراج بیت کوین و میزان درآمد آن

استخراج بیت کوین که به فرآیند اعتبارسنجی تراکنش‌ها و ایمن‌سازی شبکه اطلاق می‌شود، به صنعتی رقابتی تبدیل شده است. در نتیجه، اندازه بازار و سود استخراج بیت کوین هم به شکل تصاعدی رشد کرده است.،

این بازار با آنکه عمر چندانی ندارد و با شرکت کنندگان متعدد در سراسر جهان شامل ماینرهای فردی و در مقیاس بزرگ، توانسته به صنعتی پول‌ساز تبدیل شود. بیت کوین با افزایش قیمت، در نوامبر ۲۰۲۱ (آبان ۱۴۰۰) به سطوح جدیدی رسید و از ۶۵,۰۰۰ دلار گذشت و تا به امروز بالاترین قیمت را برای این ارز دیجیتال به ثبت رسیده است.

این افزایش قیمت قابل توجه، به ارزش بازار بیت کوین و رسیدن آن به ارزش ۵۹۷.۸ میلیارد دلار تا ژوئن ۲۰۲۳ (خرداد ۱۴۰۲) کمک شایانی کرد. محدودیت در تعداد بیت کوین در حقیقت یک جنبه اساس و مهم در سازوکار این ارز دیجیتال بوده و باعث شده است تا این دارایی به دور از تورم روندی افزایشی را در طول زمان داشته باشد.

در مارس ۲۰۲۳ (اسفند ماه ۱۴۰۱)، تعداد بیت کوین‌های استخراج شده از ۱۹ میلیون واحد فراتر رفت و تقریباً ۲ میلیون بیت کوین هم هنوز استخراج نشده است. پس از رسیدن به این آستانه، هیچ بیت کوین اضافی ایجاد نخواهد شد، که به معنای تکمیل کل عرضه موجود است. این محدودیت در تعداد زیربنای کل سرمایه بازار استخراج بیت کوین است که در حال حاضر ۸.۱۱ میلیارد دلار برآورد می‌شود.

نگاهی به قانون استخراج BitCoin در ایران

ماین کردن رمز ارزها، مخصوصا بیت کوین، در کشورمان منع قانونی ندارد، به این شرط که از وزارت صنعت، معدن و تجارت مجوز رسمی دریافت کرده باشید. نکته مهم دیگر، دریافت مجوز از وزارت نیرو است تا هزینه برق استخراج بیت کوین با ماینر برای شما بر اساس تعرفه صادراتی محاسبه شود.

حتی اگر از روش‌های دیگر نظیر استفاده از موتور برق، و بدون استفاده از انرژی الکتریکی تولید شده توسط ژنراتورهای وزارت نیرو، اقدام به استخراج کنید، همچنان به دریافت مجوز از وزارت صنعت، معدن و تجارت نیازمند هستید.

ادعای مدیر عامل توانیر درباره مصرف برق استخراج بیت کوین در سال 99

مدیر عامل شرکت توانیر ابتدای اسفند ماه 1399 مدعی شد برق مورد نیاز برای استخراج یک BitCoin، برابر با مصرف 47 سال یک واحد مسکونی است! محمدحسن متولی‌زاده گفت از ابتدای شروع طرح مقابله با مراکز ماینینگ رمز ارز غیر مجاز تا امروز، حدود هفتاد هزار ماینر شناسایی و جمع‌آوری شده است. مدیر عامل توانیر مدعی شد فقط میزان برق مصرف شده توسط دستگاه‌های غیر مجاز که آن‌ها جمع‌آوری کرده‌اند، حدود 300 مگاوات است که با نیاز برق یک شهر بزرگ برابری می‌کند!

محمدحسن متولی‌زاده در ادامه صحبت‌های خود، ضمن اشاره به برابر بودن انرژی الکتریکی مورد نیاز ماین کردن یک BTC با برق مصرفی 47 سال یک خانه، از استخراج‌کنندگان رمز ارز‌ها درخواست کرد برای استفاده از برق مجاز اقدام کنند. این مقام مسئول گفت شرکت توانیر برای ارائه مجوز و تسهیلات به متقاضیان استخراج رمز ارز آماده است. آقای متولی‌زاده به امضای قرارداد و ارائه مجوز به برخی از این مراکز تا امروز تاکید کرد. او از این که عده‌ای با وجود فراهم بودن امکان استخراج قانونی، به قیمت متضرر شدن سایر مردم کشور همچنان به ماین کردن به شکل غیر مجاز ادامه می‌دهند، ابزار تاسف کرد.

هشدار به مراکز استخراج غیر مجاز و فاقد مجوز

مدیر عامل شرکت توانیر اعلام کرد آن‌ها از سه روش بررسی میزان مصرف برق، بازرسی‌ مستمر و اطلاع‌رسانی‌‌های مردمی، مراکز غیر مجاز را شناسایی و جریمه می‌کنند. او به متولیان این مراکز غیر قانونی استخراج بیت کوین با تعرفه برق عادی هشدار داد با توجه به تعیین جریمه‌های سنگین علاوه بر جمع‌آوری دستگاه‌های آن‌ها در صورت شناسایی، برای جلوگیری از این زیان نسبت به دریافت مجوز اقدام کنند.

در نظر داشته باشید سیاست جمهوری اسلامی ایران این است که انرژی را با یارانه به مردم ارائه کند. به همین دلیل بهای برق در کشورمان در مقایسه با بسیاری از کشورهای دنیا بسیار پایین‌تر است. این تصمیم برای رفاه حال مردم اتخاذ شده و سواستفاده از آن برای کسب سود فراوان مجاز نیست. طبق تصمیمات دولت، فعالان صنعت استخراج کریپتوکارنسی یارانه‌ای برای انرژی دریافت نخواهند کرد. به عبارتی تعرفه برق استخراج بیت کوین متفاوت است.

در بخش دیگر همین مطلب، به بررسی تعرفه برق ماین کردن بیت کوین در ایران علاوه بر کل هزینه‌ها در یک ماه برای یک دستگاه استخراج‌کننده اشاره خواهیم کرد. پس این مطلب را تا انتها دنبال کنید.

میزان مصرف برق ماینرهای بیت کوین در ایران در سال 1400

آقای رجبی مشهدی سخنگوی صنعت برق در برنامه گفتگوی ساعت 18:30 شبکه خبر در روز 6 خرداد 1400، ضمن اشاره به ممنوعیت استخراج ارز دیجیتال در ایران به دستور رئیس جمهور گفت حدود 320 مگاوات از شبکه برق سراسر ایران به دست ماینرهای مجاز مصرف می‌شود. پیش از این، فعالیت این مراکز مجاز تنها در ساعات اوج مصرف متوقف می‌شد، اما با توجه به جدی‌تر شدن بحث بحران آب و کمبود انرژی الکتریکی در سال جاری، دولت تصمیم گرفت جلوی فعالیت آن‌ها را تا انتهای تابستان بگیرد. در هر صورت مصرف برق استخراج بیت کوین بالا است و اتخاذ چنین تصمیم‌هایی به نظر درست می‌رسد، اما واقعیت چیز دیگری است.

شاید با توجه به بالا بودن مصرف برق ماینرهای بیت کوین این تصمیم ضروری به نظر می‌رسید، اما آقای محمدرضا پورابراهیمی، رییس کمیسیون اقتصادی مجلس، عقیده دارد این کار به خاطر تلاش دولت برای دور کردن افکار از سو‌ء مدیریت خود در بحث برق بوده است. به گفته رییس کمیسیون اقتصادی مجلس، بردن انگشت اتهام به سمت صنعت ماینینگ رمز ارزها، به خاطر تلاش وزارت نیرو برای دور کردن اذهان عمومی از سو‌ء مدیریت خود در مدیریت برق است. صنعت استخراج حدود 1 درصد انرژی الکتریکی مصرفی کشور را به خود اختصاص می‌دهد، پس چطور می‌توان بخش زیادی از تقصیر مشکل کمبود برق را گردن آن انداخت؟

از طرفی دیگر، طبق گفته‌های سخنگوی صنعت برق، در کشور بین 35 تا 40 مرکز ماینینگ مجاز داریم. وزارت نیرو مشکلی با آن‌ها ندارد، چرا که خود، مصرفشان را مدیریت می‌کنند. معضل اصلی، ماینرهای غیر مجاز است؛ حدود 2 هزار مگاوات برق توسط استخراج‌کنندگان فاقد مجوز مصرف می‌شود. این رقم را با مصرف 320 مگاواتی مراکز مجاز مقایسه کنید! حال می‌دانیم قانون جدید رئیس جمهور فقط جلوی فعالیت مراکز استخراج مجاز را می‌گیرد و کمکی به توقف فعالیت ماینرهای غیر مجاز نظیر دستگاه‌های خانگی نخواهد کرد.

به گفته آقای رجبی مشهدی، مصرف برق بالای دستگاه‌های ماینر بیت کوین به حدی است که ماین کردن یک BTC معادل 100 سال برق مورد نیاز یک خانه انرژی الکتریکی استفاده می‌کند!

هزینه و تعرفه برق استخراج قانونی در ایران

طبق مصوبه وزارت نیرو، هزینه انرژی الکتریکی مزارع استخراج رمز ارزها نظیر بیت کوین در چهار ماه خرداد، تیر، مرداد و شهریور، دو برابر قیمت برق صادراتی یعنی حدود 1930 تومان به ازای هر کیلووات ساعت است. این هزینه در ماه‌های دیگر به مراتب پایین‌تر است، به طوری که در باقی هشت ماه سال به جز چهار ماه نام برده، نصف بهای برق صادراتی یعنی حدود 480 تومان محاسبه می‌شود.

برای مقایسه بد نیست بدانید تعرفه برق پرداختی توسط دیگر صنایع در کشورمان حدود 145 تومان به ازای هر کیلووات ساعت است. هزینه سنگین برق ماینرهای استخراج بیت کوین در چهار ماه خرداد تا شهریور سبب شده فعالانی که به صورتی قانونی در صنعت ماینینگ مشغول به فعالیت هستند، کارشان را متوقف کنند. این در حالی است که تجهیزات به کار گرفته شده در این صنعت باید به صورت مداوم به‌روز شوند. سرمایه‌گذاران به امید بازگشت هزینه، سرمایه‌گذاری سنگینی روی دستگاه‌های ماینر بسیار گران قیمت می‌کنند. حال به خاطر بهای بالای برق، مجبور هستند چهار ماه فعالیت را متوقف کنند. به عقیده امید علوی، عضو هیئت رئیسه کارگروه ماینینگ در انجمن بلاک‌چین ایران، ماینینگ هم یک صنعت است و باید بهای برق مصرفی آن همانند سایر صنایع فعال در کشور محاسبه شود.

برای محاسبه هزینه‌ها، باید بدانید میزان مصرف برق استخراج یک بیت کوین حدود 72 هزار کیلووات ساعت است. اگر 72 هزار را ضربدر هزینه انرژی الکتریکی در هشت ماه دارای تعرفه پایین‌تر، یعنی عدد 480 تومان، کنیم، رقم به دست آمده حدود 35 میلیون تومان می‌شود. این در حالی است که یک بیت کوین در حال حاضر در کشورمان حدود 1 میلیارد و 500 هزار تومان قیمت دارد! به طور کلی، هزینه برق لازم برای استخراج BitCoin بین 20 میلیون تا 200 میلیون تومان متغیر است.

کف تعرفه انرژی الکتریکی را برای فعالان سایر صنایع 145 تومان و برای فعالان حوزه رمز ارزها 480 تومان بیان کردیم. برای مقایسه باید بدانید تعرفه برق خانگی برای شهروندان عادی به صورت پلکانی حساب می‌شود. تا 100 کیلووات بر ساعت در هر ماه، تعرفه 56 تومان است. برای 100 تا 200 کیلووات این رقم به 65 تومان و برای 200 الی 300 کیلووات در هر ماه به 140 تومان افزایش پیدا می‌کند.

افزایش مصرف برق استخراج بیت کوین موازی با جهش قیمت آن

طی نیمه دوم سال 2020 و همچنین نخستین ماه‌های سال میلادی جاری، فقط قیمت بیت کوین (BTC) به صورت انفجاری افزایش پیدا نکرد، بلکه مصرف برق ماینرهای آن نیز شدیدا افزایش یافت. بالا رفتن قیمت برترین رمز ارز بازار سبب شد افراد بیشتری به عنوان ماینر وارد شبکه آن شوند، در نتیجه هش ریت نتورک افزایش یافت و رقابت بسیار بیشتر شد. این موضوع به افزایش شدید مصرف برق سرتاسر شبکه BitCoin دامن زد.

بنیامین جونز (Benjamin Jones)، یک استاد اقتصاد در دانشگاه نیومکزیکو که مدتی است روی تاثیرات بیت کوین بر محیط زیست تحقیقات انجام می‌دهد، چندی پیش در یک گفتگوی خبری با روزنامه گاردین گفت مقدار برق مورد استفاده برای استخراج بیت کوین از نظر تاریخی بیشتر از انرژی الکتریکی سرتاسر برخی کشورها نظیر ایرلند بوده است. او گفت صحبت ما درباره چند ده تراوات مصرف برق در طول یک سال است!

نظر طرفداران BitCoin در این رابطه چیست؟

طرفداران دنیای رمز ارزها، به خصوص بیت کوین، مدعی هستند این روزها بیشتر مزارع استخراج از انرژی‌های تجدیدپذیر برای تامین انرژی الکتریکی خود استفاده می‌کنند، چرا که دسترسی به این نوع انرژی در مقایسه با قبل بسیار راحت‌تر و ارزان‌تر شده است. به عنوان نمونه مزارع ماینینگ زیادی در آمریکا، یک مزرعه خورشیدی نیز راه‌اندازی کرده و بخش قابل توجهی از برق مورد نیازشان را از آن تامین می‌کنند. از راه‌اندازی توربین‌های بادی توسط متولیان مزارع استخراج نباید غافل شد. با این حال، نیاز انرژی الکتریکی چند صد دستگاه ماینر، بسیار بیشتر از توان تولیدی یک مزرعه خورشیدی هر چند بزرگ است!

دوست‌داران ارزهای رمزنگاری شده همچنین انگشت اشاره را به سمت دیگر راه‌های اتلاف انرژی برده و برق مصرفی برای بیت کوین ماینینگ را در برابر آن‌ها ناچیز خوانده‌اند. بد نیست بدانید انرژی اتلاف شده توسط دستگاه‌های خانگی متصل اما غیرفعال (مثلا تلویزیون متصل به برق، اما خاموش) در سرتاسر ایالات متحده آمریکا، بر اساس بررسی شاخص مصرف برق بیت کوین کمبریج (Cambridge Bitcoin Electricity Consumption Index)، مساوی انرژی الکتریکی لازم به منظور استخراج BTC برای 1.8 سال است!

طرفداران رمز ارزها به خصوص BTC عقیده دارند تاثیرات زیست محیطی منفی آن غیر قابل کتمان است، اما این هزینه‌ای است که باید به خاطر تاثیرات (مثبت) گسترده بیت کوین روی جامعه پرداخت کرد. مدیر تحقیقات Fidelity Digital Assets عقیده دارد بیت کوین قادر نیست وظیفه‌اش به عنوان یک سیستم انتقال و ذخیره ارزش جهانی بسیار امن را بدون داشتن هزینه نگهداری بالا انجام بدهد.

تایلر وینکلواس به عنوان یکی از برترین میلیونرهای بیت کوین نیز مدتی قبل ضمن انتشار یک توئیت گفت سیستم‌های کامپیوتری و گوشی‌های هوشمند نیز در مقایسه با دستگاه‌های تایپ و تلگراف قدیمی، ردپای کربن بیشتری دارند. به عقیده او، برخی تکنولوژی‌ها به اندازه‌ای انقلابی و برای جامعه بشری مهم هستند که باید تاثیرات منفی ناشی از آن‌ها را در کنار مزایای بی‌شمارشان پذیرفت.

پاسخ طرفداران محیط زیست چه بوده است؟

طرفداران محیط زیست می‌گویند صنعت BitCoin ماینینگ همچنان یک نگرانی بزرگ است، چرا که ماینرها برای افزایش سود، به هر جایی که برق در آن ارزان‌تر باشد نقل مکان می‌کنند. به همین دلیل مناطق تامین‌کننده برق از طریق سوخت‌های فسیلی ارزانی مثل زغال سنگ برای آن‌ها جذابیت بیشتری دارند.

طبق تحقیقات دانشگاه کمبریج، در حال حاضر در صنعت استخراج بیت کوین چین پیشتاز است. اگرچه این کشور در حال تغییر مسیر به استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر برای تامین انرژی مزارع ماینینگ خود است، اما همچنان نزدیک به دو سوم برق مورد نیازش برای استخراج بیت کوین از زغال زنگ تامین می‌شود. پس، در شرایطی که طرفداران محیط زیست به دنبال راهی برای کاهش آلودگی‌های ناشی از سوخت‌های فسیلی، هستند، BitCoin به این موضوع دامن زده است.

هیچ دولت یا سازمان رسمی برای مدیریت و ردیابی نحوه ماین کردن BTCهای جدید وجود ندارد، به همین دلیل نمی‌توان به طور دقیق، استفاده دستگاه‌های ماینر از سوخت‌های فسیلی یا انرژی‌های تجدیدپذیر را مشخص کرد. در نتیجه، صحت ادعای طرفداران رمز ارزها در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. اگرچه بدون شک برخی مزارع از این نوع انرژی‌های پاک استفاده می‌کنند، اما سهم آن‌ها در کل صنعت مشخص نیست. از طرفی می‌دانیم با توجه به عطش دستگاه‌های استخراج‌کننده برای برق، مزارع خورشیدی حتی بزرگ نیز پاسخگوی یک مزرعه ماینینگ نیست.

ریگ ماینینگ بیت کوین را می‌توان هر زمان که برق ارزان در مکانی یافت شد، جابه‌جا کرد، به همین دلیل ردیابی آن‌ها کار دشواری است. کامیلو مورا (Camilo Mora) استاد جغرافیا و محیط زیست در دانشگاه هاوایی در گفتگو با روزنامه گاردین گفت مکانی که بیت کوین در آن استخراج می‌شود را می‌توان جابه‌جا کرد. این موضوع سبب شده در برخی موارد، نتوان موقعیت جغرافیایی مزارع را مشخص کرد!

تهیه شده در بیت 24