آیا اتریوم روزی جایگزین بیت کوین و پادشاه ارزهای دیجیتال خواهد شد؟

بیت کوین تا به امروز رمز ارز مسلط بر بازار کریپتوکارنسی‌ها بوده است. با این حال، رقبای جدیدی برای پادشاه ارزهای دیجیتال ظهور کرده‌اند که یکی از آن‌ها، اتریوم 2.0 است. آیا این بلاک چین با ساز و کار جدید نهایتا جایگزین بیت کوین خواهد شد؟ اگرچه پروژه‌های کریپتویی متعددی، فاقد مشکلات بیت کوین و دارای قابلیت‌های بیشتر نسبت به آن، تا امروز متولد شده‌اند، اما ارزش بازار آن‌ها از BTC فاصله بسیار زیادی دارد. فقط اتریوم می‌تواند در آینده نزدیک جایگزین بیت کوین شود.

بیت کوین چیست؟

بیت کوین که امروزه با عنوان طلای دیجیتال شناخته می‌شود، بلاک چینی غیر متمرکز برای انتقال ارزش بین افراد در سراسر جهان بدون محدودیت جغرافیایی و به دور از دخالت دولت‌هاست.

در روش سنتی، شما برای انتقال پول به یکی از دوستانتان در کشوری دیگر، به یک واسط متمرکز مانند بانک نیاز دارید. از محدودیت‌های حواله بانکی کارمزدهای بالا، زمان انتظار طولانی برای نشستن پول به حساب و از همه مهمتر، تحریم‌هاست که این کار را برای شهروندان کشورهایی نظیر ایران بسیار دشوار کرده است. اما چنین چیزی به‌هنگام خرید و فروش بیت کوین وجود ندارد.

اما بلاک چین بیت کوین برای تایید تراکنش‌ها از شبکه‌ای از نودهای غیر متمرکز استفاده می‌کند که باعث افزایش سرعت و کاهش هزینه نقل و انتقالات شده است. با این حال، مکانیزم اجماع اثبات کار (PoW) این شبکه برای رسیدن به توافق نسبت به درستی تراکنش‌ها به دستگاه‌های گران‌قیمت نیاز دارد. علاوه بر هزینه، این دستگاه‌ها مصرف برق بالایی دارند که به اعتقاد برخی از منتقدان، باعث آسیب به محیط زیست می‌شود.

همه این موارد، نیاز به مکانیزم اجماعی مقرون‌به‌صرفه‌تر را در ذهن توسعه‌دهندگان ایجاد کرده بود. به همین خاطر، شبکه‌هایی با الگوریتم اثبات سهام (PoS) ظهور کردند. اتریوم 2 نیز با هدف غلبه بر اینگونه ناکارآمدی‌ها و جایگزینی برای بیت کوین معرفی شده است.

اتریوم ۲ چیست؟

شبکه اتریوم بلاک چینی غیر متمرکز برای اجرای قراردادهای هوشمند و تسهیل خرید و فروش ارز ETH است. این برنامه‌ها دقیقا بر اساس کدهای برنامه‌نویسی‌شده بدون هیچ‌گونه جایی برای تقلب یا دخالت اشخاص ثالث اجرا می‌شوند. این ویژگی، یکی از مزایای پلتفرم‌های آنلاین در مقایسه با نوع سنتی‌شان است.

مثلا، شما می‌توانید وام خود را به صورت آنلاین از طریق پلتفرم‌های وام‌دهی دیجیتالی نظیر GetCash تقسیط کنید. این پلتفرم‌ها به وام‌دهندگان معتبری که با وام‌گیرندگان دارای امتیازات اعتباری و پیشینه‌های مختلف کار می‌کنند، دسترسی دارند. ارسال درخواست وام نیز امروزه به صورت آنلاین قابل انجام است که نیاز به مراجعه حضوری به بانک یا موسسات مالی را از بین می‌برد.

شبکه اتریوم اولین بار در سال 2013 توسط ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin) معرفی شد و نسخه اصلی آن در سال 2015 کار خود را آغاز کرد. با این حال، مقیاس‌پذیری پایین این سیستم نیز عدم توانایی انجام تعداد بالای تراکنش‌ها در ثانیه را نشان می‌داد. بنابراین، مشکل عدم مقرون‌به‌صرفه بودن انرژی در اتریوم هم وجود داشت.

اتریوم ۲ وعده پرداختن به مشکلات این چنینی در نسخه اول خود را داده است. این شبکه به جای اثبات کار، از الگوریتم اجماع اثبات سهام استفاده می‌کند که باعث افزایش تعداد تراکنش‌های قابل پردازش در ثانیه و مقیاس‌پذیری بیشتر بلاک چین می‌شود. مهاجرت به PoS همچنین کاهش 99.95 درصدی مصرف انرژی برق و کارمزد گس تراکنش‌ها را به دنبال خواهد داشت. این شبکه در روز 24 شهریور 1401 متولد شد.

نظر متخصصان نسبت به جایگزینی بیت کوین توسط اتریوم

یکی از محققان اتریوم به نام ویوک رامان (Vivek Raman)، اظهار داشته است که سیستم اثبات سهامی اتریوم ۲ این شبکه را جایگزین بیت کوین خواهد کرد. وی گفته:

اتریوم 2 از نظر اقتصادی و به‌خاطر تاثیر شوک عرضه، شانس گرفتن جایگاه بیت کوین را دارد.

آپگرید مرج (Merge) که مرحله مهاجرت از سیستم اثبات کار به اثبات سهام در اتریوم را نهایی می‌کند، باعث تحول در سیاست پولی این شبکه و در نتیجه، پایداری محیط زیستی و کاهش عرضه رمز ارزهای ETH خواهد شد. به گفته آقای رامان:

پس از به‌روزرسانی مرج، نرخ تورم قیمت اتریوم نسبت به بیت کوین کمتر خواهد شد. خصوصا با توجه به مکانیزم کارمزد سوزی، این ارز دیجیتال ضدتورمی‌تر می‌شود، در حالی که بیت کوین برای همیشه تورمی خواهد ماند. با این حال، این نرخ تورم در بیت کوین با هر رویداد هاوینگ کاهش می‌یابد.

به گفته آقای رامان، با اینکه بیت کوین همچنان عملکرد طلای دیجیتال خود را حفظ خواهد کرد، اما اتریوم ۲ «فضای پذیرش بزرگتری» به‌عنوان لایه پایه‌ای اقتصاد امور مالی غیر متمرکز خواهد داشت.

با این حال، بر اساس تحلیل‌ها آپگرید مرج باعث کاهش کارمزد بالای تراکنش‌های اتریوم که همچنان مانع اصلی مقیاس‌پذیری آن است، نخواهد شد. اما آقای رامان اظهار داشته است که این مورد مشکلی برای اتریوم نیست و این بلاک چین از راه‌حل‌های لایه دوم برای پشتیبانی از فعالیت کاربران استفاده خواهد کرد:

کاربران باید یاد بگیرند که فعالیت‌هایشان را روی لایه 2 اتریوم انجام دهند و این لایه‌ها برای تسویه تراکنش‌ها و تامین امنیت و تمرکززدایی، نهایتا از اتریوم به‌عنوان لایه 1 استفاده خواهند کرد.

هم‌بنیان‌گذار پالیگان (Polygon)، سندیپ نیوال (Sandeep Naiwal)، نیز گفته است که «دیر یا زود، اتریوم سرانجام جایگزین بیت کوین و به استاندارد جهانی کریپتو تبدیل خواهد شد». به باور آقای نیوال، اتریوم نهایتا به «لایه تسویه غایی» برای فضای دیفای تبدیل می‌شود و بلاک چین پالیگان به‌وسیله راه‌حل بهبودمقیاس‌پذیری خود، نقش پررنگ‌تری در موفقیت بلند مدت اتریوم بازی خواهد کرد. به گفته وی، علی‌رغم افزایش رقابت از سوی دیگر پروتکل‌های لایه یک نظیر سولانا، هنوز صحبت درباره یک «قاتل اتریوم» زود است:

زنجیره اتریوم به‌خاطر فاندامنتال‌ها، امنیت، میزان تمرکززدایی و جامعه و اعتماد ساخته‌شده آن در طول زمان، ورای دسترسی دیگر زنجیره‌هاست.

بر اساس اظهارات آقای نیوال، اتریوم به‌لطف کاربردهای بیشتر نهایتا برتری خود را بر بیت کوین ثابت خواهد کرد. به باور وی، در صورت عدم گسترش کاربرد بیت کوین به چیزی بیشتر از صرفا یک سیستم پولی، احتمال عدم بقای آن در بلند مدت به‌عنوان یک پروتکل لایه یک وجود دارد:

شاید 10 سال دیگر طول بکشد، اما دنیایی برای حضور چندین پروتکل لایه یک متصور نیستم.

مقایسه بیت کوین و اتریوم 2

در مقاله تفاوت بیت کوین و اتریوم به بررسی کامل ارزهای BTC و ETH در نسخه اول شبکه اتریوم پرداختیم. از منظر مارکت کپ، بیت کوین هنوز پادشاه این صنعت است. رمز ارز BTC بیشترین ارزش بازار را دارد و شناخته‌شده‌ترین ارز دیجیتال محسوب می‌شود. اما اتر که با اختلاف دومین کریپتوکارنسی از منظر مارکت کپ است، مزایای بیشتری نسبت به بیت کوین دارد. مثلا، مقرون‌به‌صرفگی آن بیشتر است. مصرف انرژی بیت کوین یکی از نقاط ضعف آن بوده و بر اساس تخمین‌ها، بیشتر از کل یک کشور نظیر آرژانتین برق مصرف می‌کند. اما سیستم اثبات سهام اتریوم ۲ باعث کاهش چشم‌گیر مصرف انرژی این شبکه خواهد شد.

سیستم شاردینگ (Sharding) اتریوم نیز یکی دیگر از مزایای آن نسبت به بیت کوین است. شاردینگ راهی برای تقسیم شبکه به چند شبکه کوچک‌تر به‌نام شارد (Shard) است که امکان پردازش موازی تراکنش‌ها در هر شارد را فراهم می‌کند که در نتیجه، افزایش سرعت و مقیاس‌پذیری را به همراه دارد.

یکی دیگر از مزای اتریوم نسبت به بیت کوین، انعطاف‌پذیری بیشتر آن از نظر کاربرد به‌عنوان بلاک چینی برای توسعه طیف گسترده‌ای از برنامه‌ها توسط قابلیت قرارداد هوشمند است. اما از بیت کوین بیشتر به‌عنوان راهی جهت ذخیره ارزش و یک سیستم پولی استفاده می‌شود.

در طرف مقابل، برخی از دولت‌ها بیت کوین را به‌عنوان راهی جهت پرداخت هزینه محصولات و خدمات پذیرفته‌اند. مثلا، السالوادور حدود یک سال پیش رمز ارز BTC را پول قانونی این کشور معرفی کرد. با این حال، به‌خاطر نوسانات قیمت بیت کوین، برخی از افراد این قابلیت را زیر سوال برده‌اند.

جمع‌بندی

با اینکه جایگزین شدن بیت کوین توسط اتریوم 2 اتفاق بعیدی نیست، اما به کار و زمان زیادی نیاز دارد. اکنون مارکت کپ بیت کوین چیزی حدود دو برابر اتریوم است؛ نمی‌توان انتظار داشت در یک بازه زمانی کوتاه، مخصوصا الان که در رکورد اقتصادی قرار داریم، حجم بسیار بالایی سرمایه به ناگهان وارد بازار ارز ETH شود. اما اگر شبکه اتریوم 2 بتواند به وعده‌های خود درباره مقیاس‌پذیری و کاهش کارمزدها عمل کند، با توسعه پروژه‌های بیشتر روی آن حتما به سمت پایین کشیدن بیت کوین از تخت پادشاهی حرکت خواهد کرد.