بازار ارز دیجیتال شاهد رشد قارچ‌گونه توکن‌هاست و هر روز تعداد زیادی رمزارز به بازار اضافه می‌شود. بی این کریپتو در این خصوص نوشته است که بیشتر از ۵۰ درصد رمزارزهایی که از سال ۲۰۲۱ راه‌اندازی شده‌اند، اکنون عملا مرده‌اند. اما روند نگران‌کننده‌تر این است که درصد توکن‌های شکست‌خورده‌ای که همین امسال راه‌اندازی شده‌اند، با این آمار برابری می‌کند؛ آن‌هم در شرایطی که پنج ماه از سال ۲۰۲۵ گذشته است.
واضح است که درصد مذکور با ادامه سال، افزایش پیدا می‌کند. سخنگویان بایننس و دون آنالیتیکس در گفتگو با بی این کریپتو گفته‌اند که این شکست‌ها یادآور این هستند که به راه‌اندازی پروژه‌های پایدار و هم‌چنین توکنومیکس قوی و البته جامعه‌ای قدرت‌مند نیاز داریم.
اخیرا کوین گکو (CoinGecko) داده‌هایی را منتشر کرده است که جای تعجب بسیاری دارد. از تقریبا ۷ میلیون رمزارزی که در این پلتفرم از سال ۲۰۲۱ لیست شده‌اند، ۳/۷ میلیون آن‌ها از بین رفته‌اند که می‌شود آماری بالای ۵۰ درصد.
رمزارزی که کاربردها، نقدینگی و تعاملات اجتماعی خود را از دست بدهد، مرده تلقی می‌شود. از معیارهای اصلی چنین رمزارزی می‌توان به نزدیک شدن حجم معاملات به صفر، رها شدن توسعه و عدم ثبت تغییرات در گیت‌هاب برای مدتی بیشتر از شش ماه و هم‌چنین افت قیمت بیش از ۹۹ درصدی از سقف‌های تاریخی ثبت‌شده نام برد. تیم‌های چنین پروژه‌هایی هم معمولا بدون اعلام قبلی ناپدید می‌شوند؛ حساب‌های پروژه در شبکه‌های اجتماعی فعالیت خود را متوقف می‌کنند و حتی دامنه‌های سایت هم منقضی می‌شوند.
السی لیو (Alsie Liu)
۵۳ درصد از رمزارزهای لیست‌شده با شکست مواجه شده‌اند و بیشترین سقوط قیمت‌ها هم در سال‌های ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵ اتفاق افتاده است. بیشتر از ۱/۸۲ میلیون توکن تا این‌جای سال ۲۰۲۵ متوقف شده‌اند؛ این آمار از ۱/۳۸ میلیون شکست توکن‌ها که در کل سال ۲۰۲۴ اتفاق افتاده است، بیشتر است. هنوز هفت ماه از سال باقی مانده است و قطعا این آمار بیشتر هم خواهد شد.
کارشناسان این دارایی‌ها را توکن‌های روح (Ghost Coins) می‌نامند و نرخ شسکت این پروژه‌ها را به عوامل مختلفی از جمله شرایط کلان اقتصادی نسبت می‌دهند. نگرانی‌های اقتصادی مانند ترس از تعرفه‌ها و رکورد اقتصادی از جمله عوامل دیگر شکست این پروژه‌هاست. البته نمی‌توان این مسئله را فقط به وضعیت اقتصاد ربط داد و نباید از جنبه‌های دیگر غافل شد.
ناتوانی در ارتباط و تناسب بین محصول و بازار باعث بی‌علاقه شدن کاربران و سرمایه‌گذاران می‌شود. هم‌چنین تیم‌های این پروژه‌ها بر سفته‌بازی و نوسان‌گیری در مدت کوتاه متمرکز هستند و هیچ نقشه راه بلندمدتی ندارند. راگ‌پول و رها شدن پروژه از جانب توسعه‌دهندگان نیز در شکست آن نقش دارد. مقاصد کلاه‌بردارانه، ضعف در جذب کاربران، هیاهو و هیجان زودگذر، کمبود منابع مالی، پیاده‌سازی ضعیف، رقابت‌های شدید و نواقص امنیتی، دلایل دیگری برای شکست یک پروژه هستند.
سخن‌گوی بایننس
رشد سریع توکن‌های روح با راه‌اندازی تصاعدی بسیاری از پروژه‌ها به‌ویژه از آغاز سال ۲۰۲۴ هم‌زمان شده است. سال گذشته با راه‌اندازی پامپ فان که یک پلتفرم سولانایی است، ایجاد توکن با حداقل هزینه و سرعت بالا امکان‌پذیر شد. در سال ۲۰۲۴، سه میلیون توکن راه‌اندازی شدند که نیمی از این پروژه‌ها عملا از بین رفتند. تا این‌جای سال ۲۰۲۵، به نظر می‌رسد که اوضاع حتی از سال گذشته هم وخیم‌تر است.
اکوسیستم‌هایی که محدودیت‌های کمی برای ساخت توکن دارند، شاهد تعداد بیشتری توکن روح هستند. به‌طور کلی پلتفرم‌هایی که لانچ توکن‌های جدید را ساده‌تر و ارزان‌تر می‌کنند، توکن‌های غیرفعال بیشتری دارند. موج میم کوین‌های سولانا طی همین چرخه هجوم گسترده توکن‌های جدید را در پی داشت. بسیاری از این دارایی‌ها پس از از بین رفتن هیجان اولیه، روند جذب روزانه کاربران خود را از دست دادند.
سخن‌گوی بایننس
حتی محبوبیت بازار میم کوین‌ها هم خدشه‌دار شده است. در تاریخ ۵ مارس (۱۵ اسفند) ارزش بازار میم کوین‌ها کاهش شدیدی تا ۵۴ میلیارد دلار داشت. این رقم افت ۵۶/۸ درصدی را نسبت به بالاترین رقم مارکت کپ آن‌ها یعنی ۱۲۵ میلیارد دلار نشان می‌دهد که در ۵ دسامبر ۲۰۲۴ (۱۵ آذر) ثبت شده بود. رکود مذکور با کاهش شدید حجم فعالیت‌ها همراه بود؛ طوری‌که حجم معاملات تنها در ماه قبلی معادل ۲۶/۲ درصد کاهش پیدا کرد.
