آشنایی با انواع مختلف اندیکاتور‌ها، مزایا و معایب هرکدام در کنار یادگیری چگونگی استفاده از آن‌ها از جمله مهم‌ترین مواردی است که به شما برای تحلیل تکنیکال بهتر و دقیق‌تر کمک می‌کند. با به‌کارگیری حرفه‌ای‌تر تحلیل تکنیکال، نتایج معاملاتی بهتری نیز می‌گیرید و احتمال کسب سود از خریدوفروش ارز‌های دیجیتال و دارایی‌های پرنوسان بلاک‌چینی افزایش پیدا می‌کند. یکی از شاخص‌هایی که در راستای این هدف به شما کمک می‌کند، اندیکاتور زیگزاگ نام دارد که در ادامه این مقاله قصد داریم تا به طور کامل ماهیت و آموزش استفاده از آن را توضیح دهیم.
اندیکاتور زیگزاگ چیست؟
زیگزاگ (ZigZag) یک اندیکاتور یا شاخص تحلیل تکنیکال است که به کمک خطوط مستقیم، نقاط سقف و کف قیمتی (Swing Highs and Lows) را نشان میدهد. این اندیکاتور نوسانات قیمتی کوچک و کم‌اهمیت (نویز) را نادیده می‌گیرد و تنها تغییرات قابل‌توجه قیمتی را نمایش میدهد. این ویژگی باعث می‌شود تا بتوانید به‌راحتی روند‌های بزرگ و مهم بازار را شناسایی کنید و تحلیل ساده‌تری داشته باشید.
لازم به ذکر است که اندیکاتور زیگزاگ در کنار دیگر ابزار‌ها مانند فیبوناچی اصلاحی (Fibonacci Retracement) قابل‌استفاده و ترکیب است که میتواند تحلیل و بررسی دقیق‌تری را برای شما به همراه داشته باشد. به‌عنوان‌مثال، وقتی ZigZag نقاط سقف و کف مهم را مشخص می‌کند، شما میتوانید با کمک فیبوناچی، این نقاط را تحلیل کرده تا سطوحی را که قیمت احتمالاً به آن واکنش نشان میدهد، پیدا کنید.
بنابراین، در بازار ارز‌های دیجیتال، شاخص ZigZag میتواند به طور خودکار نقاط سقف و کف کلیدی قیمت را پیدا کرده و آن‌ها را در نمودار نمایش دهد که برای شناسایی روند‌های صعودی (Bullish) یا نزولی (Bearish) کاربرد دارند.
توجه داشته باشید که این اندیکاتور به‌جای پیش‌بینی روند آینده، بازتابی از شرایط فعلی بازار را نشان میدهد؛ بنابراین شاخص زیگزاگ برای تحلیل روند و مانیتورینگ قیمت کاربرد دارد و نباید به‌عنوان ابزار پیش‌بینی استفاده شود. هدف اصلی ZigZag، شفاف‌تر کردن روند‌های قیمتی است تا با ترکیب آن با دیگر شاخص و ابزار‌ها، تصمیم‌گیری‌های معاملاتی بهتری در زمان خرید بیت کوین و دیگر رمزارزها داشته باشید.
آموزش کامل اندیکاتور زیگزاگ
اگر قبلاً از اندیکاتور‌های تحلیل تکنیکال مانند باند بولینگر (Bollinger Bands) استفاده کرده باشید، به‌خوبی می‌دانید که تنظیمات مرتبط با این شاخص‌ها از اهمیت بسیار زیادی برخوردار هستند. در زمان تنظیم و استفاده از اندیکاتور زیگزاگ نیز با تنظیمات مختلفی مواجه هستید که آشنایی و یادگیری چگونگی استفاده از آن‌ها میتواند به نتایج بهتر در زمان تحلیل و بررسی منجر شود.
اندیکاتور زیگزاگ در تریدینگ ویو
پس از اضافه‌کردن اندیکاتور زیگزاگ به چارت قیمتی سایت تریدینگ ویو (TradingView)، شما به دو تنظیمات و پارامتر کلیدی به نام انحراف (Deviation) و لگ‌های پیوت (Pivot legs) دسترسی دارید که هرکدام را در ادامه بررسی می‌کنیم.
انحراف (Deviation)
تنظیم انحراف به‌صورت درصد انجام می‌شود و مشخص می‌کند که برای رسم یک خط جدید در اندیکاتور، قیمت باید حداقل چند درصد تغییر کند. مقدار پیش‌فرض این پارامتر معمولاً ۵ درصد است، این بدان معناست که هر تغییر قیمتی که کمتر از ۵ درصد باشد در نظر گرفته نمی‌شود و اگر بیشتر از این مقدار باشد، زیگزاگ آن را در محاسبات خود اعمال کرده و یک خط جدید رسم می‌کند.
بااین‌حال همه معامله‌گران از ۵ درصد استفاده نمی‌کنند و شما باید متناسب با سرعت و شدت نوسانات قیمتی این درصد را تنظیم کنید. اگر این درصد خیلی پایین باشد (مثلاً ۲ درصد)، زیگزاگ خطوط زیادی را ترسیم می‌کند که باعث شلوغی نمودار و گیج شدن شما می‌شود. در سمت مقابل، اگر درصد را بسیار بالا تنظیم کنید (مثلاً ۲۰ درصد)، ممکن است که زیگزاگ برخی از تغییرات قیمتی مهم را نادیده بگیرد.
بنابراین، مقدار انحراف مناسب به نوع ارز دیجیتال و تایم فریم معاملاتی بستگی دارد. به‌عنوان‌مثال، برای ارز‌های دیجیتالی که نوسانات قیمتی زیادی دارند، بهتر است از درصد بیشتری استفاده کنید تا در نتیجه تغییرات کوچک و مداوم، خط‌های بسیاری روی چارت قیمتی رسم نشوند. درحالیکه برای ارز‌های دیجیتال کم‌نوسان، تنظیم درصد کمتر بهتر است تا بتوانید تغییرات مهم قیمتی را رصد کنید.
پس دقت کنید که این پارامتر به شما کمک می‌کند تا تعادلی بین نادیده‌گرفتن نوسانات بی‌اهمیت و حفظ تغییرات مهم برقرار کنید.
لگ‌های پیوت (Pivot legs)
پارامتر دوم Pivot Legs نام دارد که وظیفه تنظیم حساسیت اندیکاتور را بر اساس میزان بازگشت قیمت در بین پیوت‌های ماژور و مینور برعهده دارد.
پیوت بهطورکلی تغییر مسیر در قیمت ارز دیجیتال را نمایش میدهد و در تحلیل تکنیکال کاربرد دارد. پیوت‌های ماژور نقاط بازگشت بزرگ در نمودار‌های قیمتی هستند که تغییر روند را نشان می‌دهند. این نقاط معمولاً در تغییرات بلندمدت کاربرد دارند و در سطوح حمایتی و مقاومتی مهم شکل می‌گیرند. در سمت مقابل، پیوت‌های مینور نقاط بازگشت کوتاه‌مدت و کوچک در روند قیمتی ارز‌های دیجیتال هستند که تغییرات جزئی قیمت‌ها را نشان می‌دهند. این نقاط در نمایش و بررسی تغییرات کوتاه‌مدت اهمیت دارند و به شما کمک می‌کنند تا اصلاحات قیمتی را شناسایی کنید.
بنابراین، با تنظیم پارامتر لگ‌های پیوت میتوانید تغییرات قیمتی را در بازه زمانی مدنظر خود بررسی کنید. در دید بلندمدت و تایم فریم‌های بزرگ، بهتر است که عدد این پارامتر را افزایش دهید و در زمانی که قصد دارید تا حساسیت و نوسانات بیشتری را بررسی کنید، عدد آن را کاهش دهید.
دیگر تنظیمات اندیکاتور زیگزاگ
لازم به ذکر است که دو پارامتر انحراف و لگ‌های پیوت در اندیکاتور زیگزاگ وب‌سایت تریدینگ ویو (TradingView) قرار دارند و میتوانید تنظیمات آن را نسبت به استراتژی سرمایهگذاری و برنامه معاملاتی خود تغییر دهید. دراین‌بین برخی اندیکاتور‌های زیگزاگ علاوه بر انحراف (Deviation)، از دو پارامتر دیگر به نام‌های عمق (Depth) و بک استپ (Backstep) نیز پشتیبانی می‌کنند که آن‌ها را در ادامه بررسی می‌کنیم.
عمق (Depth)
تنظیم Depth در اندیکاتور زیگزاگ حداقل تعداد کندل‌هایی را که اندیکاتور برای شناسایی یک نقطه در پایین (کف)، بالا (سقف) یا پیوت در نمودار نیاز دارد، مشخص می‌کند. عدد این پارامتر معمولاً به طور پیش‌فرض روی ۱۲ تنظیم شده است.
اگر این تنظیمات را به عدد کمتری تغییر دهید، اندیکاتور حساس‌تر می‌شود و نوسانات کوچک‌تر و تغییرات زودهنگام روند را شناسایی می‌کند. این تنظیمات ممکن است به شناسایی نوسانات غیرضروری یا زودهنگام منجر شود.
اگر عدد پارامتر عمق را در رقم بالاتری تنظیم کنید، اندیکاتور تمرکز بیشتری روی نوسانات بزرگ‌تر خواهد داشت و نوسانات کوچک‌تر را نادیده می‌گیرد. این تنظیمات باعث می‌شود تا اندیکاتور روند‌های بزرگ‌تر را بهتر شناسایی کند؛ اما ممکن است که برخی روند‌های کوچک‌تر و مهم را از دست بدهد.
بک استپ (Backstep)
در پارامتر بک استپ، حداقل تعداد کندل‌ها برای تعیین یک نقطه سقف یا کف جدید تعیین می‌شود. این پارامتر معمولاً به طور پیش‌فرض روی عدد سه قرار دارد و به نادیده‌گرفتن نوسانات قیمتی کوچک کمک می‌کند. عدد سه در این پارامتر نشان میدهد که برای تأیید یک سقف یا کف جدید، باید حداقل سه کندل ثبت شده باشد.
هر چه مقدار بک استپ را بیشتر تنظیم کنید، لازم است تغییرات قیمتی بیشتری برای تأیید یک سقف یا کف جدید ثبت شوند که میتواند سیگنال‌های کاذب را کاهش دهد؛ بنابراین با تنظیم صحیح مقدار این پارامتر، میتوانید اطمینان حاصل کنید که داده‌های دقیق‌تری را بررسی می‌کنید و نوسانات قیمتی کم‌اهمیت را نادیده می‌گیرید.
ترسیم و بهترین تنظیمات اندیکاتور زیگزاگ
برای محاسبه یا ترسیم اندیکاتور زیگزاگ، ابتدا باید یک نقطه شروع انتخاب کنید. به‌عنوان‌مثال، قیمت حال حاضر بیت‌کوین را ۶۷۲۳۲ دلار در نظر گرفته و آن را نقطه شروع و سطح بالا انتخاب کنید. حال میتوانید تنظیمات را اعمال کرده و خطوط رو مشاهده کنید.
به عنوان مثال اگر انحراف را ۱۰ درصد انتخاب کنید، تا زمانی که قیمت بیت‌کوین ۱۰ درصد از ۶۷۲۳۲ دلار کاهش پیدا نکند، کف مشخص نمی‌شود. به همین دلیل تا زمانی که کف مشخص نشود، خط از نقطه شروع به حرکت خود ادامه میدهد.
همچنین لازم به ذکر است که شاخص زیگزاگ یک شاخص تأخیری (Legging) است، تنها روند را ثبت می‌کند و ماهیت پیش‌بینی ندارد. علاوه‌برآن، بررسی این اندیکاتور بهتر است همیشه همراه با برخی اندیکاتور‌های دیگر مانند الگوهای نموداری، سطوح فیبوناچی اصلاحی و دیگر موارد انجام شود تا اطلاعاتی قابل‌استفاده و مفید در اختیار شما قرار دهد.
برای اعمال تنظیمات مناسب اندیکاتور زیگزاگ میتوانید از جدول زیر به‌عنوان راهنما و همچنین آزمایش استفاده کرده تا به‌مرورزمان بهترین فرمول اندیکاتور زیگزاگ و تنظیمات موردنیاز خود را پیدا کنید.
| نوع معامله | تنظیمات زیگزاگ | اندیکاتور‌های مکمل | تایم‌فریم پیشنهادی |
| اسکالپ تریدینگ | انحراف: ۰.۵-۱ درصد عمق: ۵-۱۰ بک استپ: ۳ | استوکاستیک قدرت نسبی | ۱ تا ۱۵ دقیقه |
| ترید روزانه | انحراف: ۲-۵ درصد عمق: ۱۲-۲۴ بک استپ: ۳ | مکدی حجم میانگینهای متحرک | ۵ تا ۳۰ دقیقه |
| سوئینگ تریدینگ | انحراف: ۵-۱۰ درصد عمق: ۲۴-۴۸ بک استپ: ۵ | مکدی قدرت نسبی فیبوناچی اصلاحی | ۱ ساعت تا روزانه |
| ترید بلندمدت | انحراف: ۱۰-۱۵ درصد عمق: ۶۰-۱۲۰ بک استپ: ۸ | میانگینهای متحرک (۵۰ و ۲۰۰ روز) مکدی | روزانه تا هفتگی |
استراتژی اندیکاتور زیگزاگ
در نگاه اول اندیکاتور زیگزاگ بسیار ساده به نظر می‌رسد؛ زیرا تنها تغییرات قیمتی قابل‌توجه را دنبال می‌کند. بااین‌حال، اگر بهدرستی از این اندیکاتور استفاده کنید و تنظیمات مناسبی برای آن اعمال کنید، زیگزاگ میتواند به‌خوبی در شناسایی روند‌های قیمتی به شما کمک کرده و به بخشی از استراتژی معاملاتی شما در بازار ارز‌های دیجیتال تبدیل شود. در ادامه برخی از استراتژی‌های معاملاتی را که میتوانید با استفاده از اندیکاتور زیگزاگ اجرا کنید، بررسی می‌کنیم.
شناسایی معکوس شدن روندها
در این استراتژی ساده و کاربردی، میتوانید از اندیکاتور زیگزاگ برای شناسایی تغییر روند در بازار ارز‌های دیجیتال و ثبت به‌موقع معاملات استفاده کنید.
در زمان روند صعودی به کمک اندیکاتور ZigZag اگر سقف‌های پایین‌تر (Lower Highs) را مشاهده کنید، نشان میدهد که قدرت خریداران کم شده و احتمال شکل‌گیری روند نزولی وجود دارد. در روند نزولی نیز اگر کف‌های بالاتر (Higher Lows) دیده شود، میتواند نشانگر افزایش تقاضا و احتمال شکل‌گیری روند صعودی باشد.
به عنوان مثال در دسامبر ۲۰۱۷، بیت‌کوین موفق شد تا به بالای محدوده ۲۰ هزار دلار برسد. اما پس از آن تا ۶۰۰۰ دلار کاهش یافت و نوسانات قابل‌توجهی در بازار رقم زد. در ادامه، سقف بعدی پایین‌تر از سقف قبلی رقم خورد که کاهش قدرت روند صعودی را نشان داد. کف بعدی نیز پایین‌تر از کف قبلی قرار گرفت که حاکی از روند نزولی قوی‌تر بود؛ بنابراین همان‌طور که اندیکاتور زیگزاگ به معامله‌گران نشان داده بود، روند نزولی رخ داد و تا دسامبر ۲۰۱۸، قیمت بیت‌کوین به تقریباً ۳۰۰۰ دلار کاهش یافت.
استفاده از خطوط حمایت و مقاومت
اندیکاتور ZigZag همچنین میتواند به شما کمک کند تا سطوح حمایت و مقاومت روند گذشته قیمتی را شناسایی کنید. به‌عنوان‌مثال، کف قیمت بیت‌کوین در دسامبر ۲۰۱۸ به‌عنوان یک محدوده حمایتی قدرتمند عمل کرد و در سایر روند‌های نزولی نیز این حمایت پابرجا باقی ماند.
همچنین زمانی که بیت‌کوین موفق شد تا از محدوده‌های مقاومتی ایجاد شده در سال ۲۰۱۸ عبور کند، روند صعودی شکل گرفت و قیمت BTC در سال ۲۰۱۹ تا ۱۴۰۰۰ دلار افزایش یافت.
بنابراین، با شناسایی کف و سقف‌های قیمتی به کمک ZigZag، میتوانید برخی از مهم‌ترین محدوده‌های حمایتی و مقاومتی را شناسایی کرده و از این اطلاعات برای ثبت استاپ‌لاس و تیک پرافیت استفاده کنید.
استفاده از امواج الیوت
امواج الیوت (Impulse Waves) شامل پنج موج هستند که یک روند اصلی (صعودی یا نزولی) را نمایش می‌دهند. خطوط اندیکاتور ZigZag نیز با این امواج هماهنگ هستند و این مورد در مثال آورده‌شده در زیر نیز نمایان است.
بهطورکلی شاخص زیگزاگ میتواند به درک بهتر ساختار امواج الیوت کمک کند و با ترکیب اطلاعات امواج اصلی (۱-۲-۳-۴-۵) و اصلاح سه موجی (A-B-C)، در شناسایی روند کلی و اصلاحات قیمتی موقت کاربرد داشته باشد.
بااین‌حال برای درک بهتر این موضوع و چگونگی استفاده دقیق و کاربردی، لازم است که شرایط و دستورالعمل استفاده از امواج الیوت را به‌خوبی بدانید. همچنین باوجود برخی قوانین و دستورالعمل‌های کلی، همیشه استثنا نیز وجود دارد؛ بنابراین در کنار امواج الیوت توصیه می‌شود از برخی موارد دیگر مانند تحلیل حجم (Volume Analysis) نیز استفاده کنید.
استفاده از فیبوناچی اصلاحی
ترکیب اندیکاتور زیگزاگ با فیبوناچی اصلاحی نیز امکانپذیر است و به کمک این ترکیب میتوانید سطوح حمایت و مقاومت بیشتری را شناسایی کنید. استفاده از این استراتژی پیچیدگی زیادی ندارد و برای شروع باید یک سقف (Swing High) و یک کف (Swing Low) نوسانات قیمتی را پیدا کنید. سپس با استفاده از ابزار فیبوناچی، این نقاط را به هم متصل کنید.
این کار به شما سطوح مختلف فیبوناچی (مانند ۲۳.۶٪، ۳۸.۲٪، ۵۰٪، ۶۱.۸٪) را نشان میدهد که معمولاً به‌عنوان سطوح حمایت یا مقاومت عمل می‌کنند.
اگر قیمت به یکی از این سطوح نزدیک شود و واکنش بازگشتی (افزایش یا کاهش قیمت) را نشان دهد، ممکن است نشانه‌ای برای خرید یا فروش باشد. اگر قیمت یکی از این سطوح را بشکند، ممکن است نشانه‌ای از ادامه روند صعودی یا نزولی باشد.
به عنوان مثال در بالا نمودار قیمتی BTC را با نشانگر فیبوناچی اصلاحی را میتوانید مشاهده کنید که اوج ۷۲۷۹۷ دلار و کف ۵۹۶۰۰ دلار را به هم متصل می‌کند. با استفاده از ابزار فیبوناچی، سطح ۶۱.۸٪ در قیمت ۶۶۸۳۸ دلار به‌عنوان حمایت مشخص شده است. این سطح از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا سطوح فیبوناچی (به‌ویژه ۶۱.۸٪) اغلب نقاط کلیدی برای بازگشت یا ادامه روند هستند.
اگر قیمت از این سطح عبور می‌کرد (شکست یا Breakout) و سپس بازگشتی (Rebound) را نشان می‌داد، نشانه‌ای از تأیید این سطح به‌عنوان یک حمایت کلیدی بود. در ادامه، یک شکست مجدد (Breakout دوم) این سطح می‌توانست تأییدی باشد بر این که بیت‌کوین در مسیر یک روند صعودی قرار گرفته است.
اما در این مثال، قیمت نتوانست از این سطح عبور کند و روند صعودی مورد انتظار رخ نداد.
استفاده از الگوهای نمودار
اندیکاتور زیگزاگ در نمودار به‌صورت خطوط مستقیم نمایش داده می‌شود؛ بنابراین میتوانید از آن‌ها برای شناسایی الگوهای شناخته شده نمودار مانند دو سقف (Double Top)، سر و شانه (Head and Shoulder)، مثلث (Triangle) و موارد دیگر استفاده کنید.
استفاده از واگرایی
واگرایی (Divergence) به حالتی در تحلیل تکنیکال اشاره دارد که قیمت یک دارایی در نمودار قیمتی، برخلاف اندیکاتور عمل کند؛ بنابراین با استفاده از تفاوت بین حرکت قیمت و اندیکاتور‌های مومنتوم، میتوانید تغییرات بالقوه در روند قیمتی بازار را شناسایی کنید. دراین‌بین شاخص زیگزاگ نیز کاربرد دارد و اطلاعات مهمی در اختیار شما قرار میدهد.
به عنوان مثال در این استراتژی، اگر مشاهده کنید که نقطه پایین (Swing Low) اندیکاتور زیگزاگ با اوج RSI هم‌زمان است، نشان‌دهنده ضعف فروشندگان است و احتمال می‌رود که قیمت‌ها به‌زودی افزایش پیدا کنند. برعکس، اگر نقطه اوج (Swing High) اندیکاتور زیگزاگ با کف RSI هم‌زمان باشد، نشان‌دهنده ضعف خریداران است و میتوان انتظار داشت که قیمت‌ها کاهش یابند.
بنابراین، تفاوت یا Divergence بین قیمت و اندیکاتور‌های مومنتوم میتواند به شما در شناسایی نقاط برگشت قیمت کمک کند.
لازم به ذکر است که برای ثبت معاملات موفق، علاوه بر استراتژی‌های ذکرشده و بررسی شاخصهای معاملاتی، باید به اصول فاندامنتال (Fundamental analysis) نیز توجه داشته باشید. درک ارزش ذاتی یک پروژه به شما کمک می‌کند تا سیگنال‌های معتبر و منطقی را بهتر شناسایی کرده و ریسک معاملات خود را کاهش دهید.
آیا شاخص زیگزاگ دقیق است؟
بهطورکلی اندیکاتور ZigZag یکی از قابل‌اعتمادترین شاخصهای معاملات ارز‌های دیجیتال به شمار می‌رود. این اندیکاتور نوسانات جزئی قیمت را نادیده می‌گیرد تا به طور دقیق سقف و کف‌های قیمتی را نشان دهد که آن را به ابزاری قدرتمند در برابر نوسانات همیشگی بازار رمزارز تبدیل می‌کند. علاوه بر اینکه در بازه‌های زمانی مختلف کاربرد دارد، همچنین ترکیب آن با اکثر شاخص‌ها و ابزارهای تجزیه‌وتحلیل نموداری نیز امکانپذیر است که باعث می‌شود تا یکی از انعطاف‌پذیرترین شاخصهای معاملاتی ارز‌های دیجیتال باشد.
در مجموع ZigZag نسبتاً دقیق است و اطلاعات قابل‌اعتمادی را ارائه میدهد که برای معامله‌گران کوتاه و همچنین بلندمدت بازار دارایی‌های غیرمتمرکز میتواند کاربرد‌های مختلفی داشته باشد. برای کسب نتایج بهتر معاملاتی در زمان استفاده از اندیکاتور زیگزاگ و دیگر شاخص‌ها، میتوانید از ربات معامله‌گر ارز دیجیتال بیت ۲۴ نیز کمک بگیرید تا با استراتژی‌های مختلف اسپات گرید، اینفینیتی گرید، مارتینگل و اسمارت ریبالانس به شما کمک کند.
جمع‌بندی
اندیکاتور زیگزاگ یک ابزار محبوب در تحلیل تکنیکال است که به هدف شناسایی تغییرات قابل‌توجه قیمتی و نادیده‌گرفتن نوسانات جزئی در نمودار‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد. این ابزار در پلتفرم‌های مختلف مانند تریدینگ ویو در دسترس شما قرار دارد و میتوانید از آن استفاده کنید. توجه داشته باشید درحالیکه اندیکاتور زیگزاگ بهتنهایی میتواند اطلاعات بسیار مهمی را در اختیار شما قرار دهد، اما یک ابزار جامع و کامل برای ثبت معاملات موفق در بازار ارز‌های دیجیتال به شمار نمی‌رود و شما باید از دیگر شاخص‌ها و ابزارهای تکنیکال نیز بهره ببرید. نظر شما چیست؟ تابه‌حال از این اندیکاتور استفاده کرده‌اید؟
