آنچه در این مقاله خواهید خواند
اندیکاتور شاخص قدرت نسبی (Relative Strength Index) یا RSI یکی از پراستفادهترین اسیلاتورهای مومنتم (Momentum Oscillator) است که بدون شک هنگام آموزش و یادگیری تحلیل تکنیکال با آن مواجه خواهید شد. اسیلاتورهای مومنتم گروهی از اندیکاتورها هستند که در یک بازه مشخص بالا و پایین (0 – 100) نوسان کرده و دیدی از منطقه اشباع خرید (Overbought) و اشباع فروش (Oversold) به شما میدهند. استفاده از RSI در تمام بازارهای مالی از جمله ارزهای دیجیتال رایج است و از آن برای تعیین استراتژیهای ترید و معامله استفاده میشود.
آموزش اندیکاتور RSI ؛ شاخص قدرت نسبی چیست؟
اندیکاتور RSI یک اسیلاتور مومنتم در تحلیل تکنیکال (Technical Analysis) است که در سال 1978 توسط جی. ولز وایلدر (j. Welles Wilder) ساخته شد و بهخاطر تاثیر خود در نشان دادن فاز بازار در حالت اشباع فروش یا اشباع خرید، محبوبیت پیدا کرد. از جمله مشخصههای شاخص قدرت نسبی عبارتند از:
- شاخص RSI مومنتم را اندازه گرفته و بین 1 تا 100 نوسان میکند.
- محاسبه مقدار این اندیکاتور بر اساس 14 دوره است و هر کندل یک دوره را نشان میدهد.
- معمولا مقدار بالای 70 شاخص قدرت نسبی به معنای ورود بازار به ناحیه اشباع خرید و زیر 30 اشباع فروش است.
- یکی از قویترین خروجیهای RSI، همگرایی (Convergence) یا واگرایی (Divergence) است که میتواند صعودی (مثبت) یا نزولی (منفی) تلقی شود.
- RSI در بازارهای رِنج و سایدوی (خنثی) بهتر و در بازارهای رونددار (Trending) ضعیفتر عمل میکند.
تنظیمات و فرمول محاسبه شاخص RSI
فرمول محاسبه شاخص قدرت نسبی بسیار ساده است. البته بهتر است بدانید که شما برای استفاده از این اندیکاتور در تحلیل چارتها و نمودارهای ارزهای دیجیتال، نیازی به محاسبه دستی این فرمول ندارید و با زدن تنها یک دکمه در پلتفرمهای معاملاتی نظیر بایننس، تریدینگ ویو و دیگر موارد، این شاخص روی چارت مورد نظر اعمال میشود. با این وجود، مطالعه نحوه محاسبه RSI خالی از لطف نیست و باعث درک بهتر نحوه کار این اندیکاتور میشود. فرمول محاسبه این شاخص به صورت زیر است:
RSI = 100 – 100 / (1 + RS)
میانگین ضرر / میانگین سود = RS
میانگین سود = جمع سود 14 دوره تقسیم بر زمان
میانگین ضرر = جمع ضرر 14 دوره تقسیم بر زمان
با توجه به این فرمول، میتوان نتیجه گرفت که تغییرات قیمت پایه و اساس شاخص قدرت نسبی است. در واقع RSI میزان قدرت تحرکات صعودی و نزولی را نسبت به یکدیگر در بازه زمانی مشخصشده اندازه میگیرد. بازه زمانی استاندارد این ایندکس 14 دوره است و بهتر است همین تنظیمات برای استفاده در تحلیل تکنیکال استفاده شود.
کاربرد RSI
اکثر اوقات، سیگنال شاخص قدرت نسبی در بازارهای رنج و خنثی بهتر عمل میکند. رنج (Range) یعنی زمانی که قیمت ارزهای دیجیتال در یک محدوده مشخص بالا و پایین شده و حمایت و مقاومت در این ناحیه میسازند. بنابراین وقتی قیمتها در حال رنج هستند، یعنی بازار سایدوی (Sideway) یا همان خنثی است و هیچ حرکت رو به بالا یا پایینی وجود ندارد.
اما زمانی که قیمتها رونددار هستند، یعنی سقفهای و کفهای جدید در حال تشکیل است، RSI نیز قابلیت اطمینان پایینتری دارد. چرا؟ چون مثلا زمانی که بازار سقفهای جدید ایجاد میکند، دیگر نمیتوانیم از این اندیکاتور برای پیشبینی توقف روند استفاده کنیم. در مثال بالا، شاهد همسو شدن RSI با پرایس اکشن بیت کوین هستید. این چارت یک نمونه خوب از بازار سایدوی است که میتوان از آن برای تفسیر نواحی اشباع خرید و اشباع فروش برای کسب سیگنالهای خرید و فروش استفاده کرد.
نحوه خواندن و استفاده از سیگنال های RSI در تحلیل تکنیکال
خواندن RSI نیازمند تمرین است و همانند اکثر اندیکاتورها میتواند سیگنالهای اشتباه بههمراه داشته باشد. بنابراین شناسایی نشانههای صعودی و نزولی بسیار مهم است. برای استفاده موفق از شاخص قدرت نسبی باید سیگنالهای آن را با دیگر اندیکاتورها ترکیب کنید. پس از یادگیری نحوه استفاده از RSI در بازار ارز دیجیتال، حتی میتوانید آن را در بازارهای مالی دیگر نیز استفاده نمایید.
معنای بازه صفر و صد ؛ اشباع خرید و اشباع فروش
به باور آقای وایلدر، زمانی که قیمتها سریعا افزایش پیدا میکنند و مومنتم نیز به قدر کافی بالاست، دارایی مورد نظر در حالت اشباع فروش قرار میگیرد و فرصت فروش فرا میرسد. در طرف مقابل، با کاهش سریع قیمتها و پایین بودن مومنتم، دارایی مربوطه در حالت اشباع خرید گرفته و فرصت خرید مهیا میشود.
همانطور که گفیتم، شاخص قدرت نسبی بین 0 و 100 نوسان میکند و در این بازه یک سری اعداد ثابت برای ما مهم هستند. در پلتفرمهای معاملاتی، با فعالسازی تنظیمات RSI، نقاط تشکلشده توسط این اندیکاتور به یک دیگر متصل و یک محنی در پایین نمودار قیمت ظاهر میشود. به گفته آقای وایلدر، هر عددی بالای 70 اشباع خرید و زیر 30 اشباع فروش، بین 30 تا 70 خنثی و در نزدیکی 50 «بدون روند» محسوب میشود.
در واقع:
هر چقدر عدد شاخص RSI به 100 نزدیکتر باشد، نشاندهنده این است که در 14 کندل قبل، معاملهگران کمتر ضرر کردهاند. در مقابل هر چه این عدد به صفر نزدیکتر باشد، نشاندهنده این است که در 14 کندل قبل معاملهگران کمتر سود کردهاند.
برخی از تریدرها معتقدند که محدودههای اشباع خرید و فروش آقای وایلدر زیادی بزرگ است و به دلخواه خودشان این اعداد را تغییر میدهند. مثلا، برخی بالای 80 را اشباع خرید و زیر 20 را اشباع فروش در نظر میگیرند. این تنظیمات کاملا به صلاحدید خود معاملهگران بستگی دارد.
انواع واگرایی و همگرایی در اندیکاتور RSI
همگرایی (Convergence) و واگرایی (Divergence) از جمله مهمترین سیگنالهای شاخص قدرت نسبی هستند. برخی از تریدرها دائما به دنبال واگراییها میگردند. برای درک نحوه کار، به تصویر زیر نگاه کنید:
واگرایی و همگرایی منعکسکننده حرکت جهتدار قیمت و شاخص قدرت نسبی هستند. زمانی که قیمت و RSI در یک جهت حرکت میکنند، در حال «همگرایی» و زمانی که این حرکت در خلاف جهت یکدیگر باشد، در حال «واگرایی» هستند:
- واگرایی یا دایورجنس زمانی است که قیمت سقف بالاتر یا کف بالاتر و RSI سقف پایینتر یا کف پایینتر میسازد.
- همگرایی یا کانورجنس زمانی است که قیمت سقف پایینتر یا کف پایینتر و RSI سقف بالاتر یا کف بالاتر میسازد.
حالا فرض کنید بازار در حال تشکیل یک سقف است و پس از اصلاح جزئی، قیمت دوباره یک سقف جدید ایجاد میکند، اما RSI قدرت کمتری از خود نشان میدهد که به معنای تمایل کمتر افراد به خرید در قیمت بالاتر است. بنابراین احتمال کاهش قیمت وجود دارد.
برای درک بهتر، این مثال را در نظر بگیرید. فرض کنید در یک بازار فیزیکی، فردی در حال فروش سیب است و قیمت را هم دائما افزایش میدهد. اما هرچه این قیمت افزایش مییابد، افراد کمتری مایل به خرید هستند. در نتیجه، فروشنده برای پیدا کردن خریدران جدید باید قیمت را کاهش دهد.
تحلیل تکنیکال هم دقیقا همین است؛ جستجوی نشانههای تغییر قیمت و محاسبه تغییرات مورد انتظار. با این وجود، این دو علم دقیقا یکسان نیستند و باید مراقب احتمال اشتباه شدن سیگنالها باشید. در حالت ایدهآل، باید تا میتوانید برای تقویت نظر و تحلیلتان نشانه بیابید. مثلا، در هنگام معامله با استفاده از RSI، بهتر است دقیقا زمانی که مقدار این اندیکاتور به زیر 30 میرسد واگرایی پیدا کنید. با ترکیب این نشانهها، میتوانید از احتمال تغییر روند قیمت مطمئنتر شوید.
بنابراین، مشاهده این سقفها و کفها کلید شناسایی همگرایی یا واگرایی است. اجازه دهید نگاهی به چارت شاخص قدرت نسبی بیت کوین بیندازیم:
واگرایی نزولی زمانی اتفاق میافتد که قیمت سقفهای بالاتر ایجاد کند، اما RSI در منطقه اشباع خرید باشد و سقف پایینتر بسازد. در چارت بالا نیز شاهد ایجاد سقف بالاتر برای قیمت (فلش آبیرنگ) هستیم، در حالی که RSI یک سقف پایینتر ایجاد کرده است. همچنین قیمت برای مدتی در حالت سایدوی بوده و در نهایت به دلیل بیش از حد پایین بودن قدرت خرید، قیمت کاهش یافته است.
در نمودار پایین نیز نمونهای از همگرایی صعودی را داریم:
نمونهای از همگرایی صعودی را در چارت بالا شاهد هستیم: قیمت کفهای پایینتر ایجاد کرده است و اندیکاتور RSI کفهای بالاتر. این اتفاق را میتوان جور دیگری نیز تعبیر کرد. با اینکه قیمت در حال کاهش است، اما به نظر میرسد که با افزایش RSI قدرت خرید بیشتر شده است. این یعنی احتمالا افت قیمت با حمایت مواجه خواهد شد و دوباره پس از آن ارزش ارز دیجیتال ما افزایش خواهد یافت.
پس: وقتی در هر دوی قیمت و شاخص قدرت نسبی شاهد همگرایی یا واگرایی در سقفها هستیم، یعنی سیگنال فروش داریم. مشاهده همگرایی یا واگرایی در کفهای قیمت و RSI نیز به معنای سیگنال خرید ارز دیجیتال است.
علاوه بر این، همانطور که گفیتم، دوره زمانی شاخص قدرت نسبی 14 است. سیگنالهای ایجادشده در تایمفریمهای بالاتر نیز نسبت به بازههای کوتاهتر قویترند. این امر به این خاطر مهم است که مثلا شاید در تایمفریم 15 دقیقهای شاهد واگرایی نزولی باشیم، اما در نمودار یک ساعته چنین چیزی وجود نداشته باشد. یا مثلا دیدن یک واگرایی نزولی در بازه زمانی روزانه بیشتر از تایمفریم 5 دقیقهای اعتبار دارد.
تایید روند کاردوِل ؛ بازگشت و ریورسال مثبت و منفی
اندرو کاردول (Andrew Cardwell) یکی از افرادی است که تفاسیر RSI وایلدر را توسعه داده است. تلاشهای آقای کاردول نه تنها به ابزاری عالی برای پیشبینی تغییرات روند یا همان بازگشت و ریورسال (Reversal) تبدیل شده، بلکه تایید روندها را نیز در پی داشته است.
بر اساس مطالعات آقای کاردول روی شاخص قدرت نسبی:
- واگرایی صعودی در یک روند نزولی رخ میدهد.
- واگرایی نزولی در یک روند صعودی رخ میدهد.
بنابراین، واگرایی چیزی است که باید برای تایید روند از آن استفاده شود نه لزوما پیشبینی تغییر و معکوس شدن روند.
آقای کاردول همچنین تغییر روند مثبت و منفی را تعریف کرده است. ریورسالهای مثبت و منفی غالبا عکس واگرایی هستند:
- بازگشت مثبت زمانی رخ میدهد که قیمت یک کف بالاتر و RSI یک کف پایینتر ایجاد کند. در این حالت قیمت بالاتر میرود. ریورسالهای مثبت تنها در روندهای صعودی اتفاق میافتند.
- بازگشت نزولی زمانی رخ میدهد که قیمت یک سقف پایینتر و RSI یک سقف بالاتر ایجاد کند. در این حالت قیمت کاهش مییابد. ریورسالهای منفی تنها در روندهای نزولی اتفاق میافتند.
نوسان ناقص شاخص قدرت نسبی
نوسان ناقص (Failure Swing) یا فیلیر سوئینگ یکی دیگر از اتفاقاتی است که به نظر آقای وایلدر احتمال معکوس شدن و تغییر روند قیمت را افزیش میدهد. یکی از نکات مربوط به نوسان ناقص این است که این سیگنال کاملا از قیمت مستقل است و تنها به خود RSI بستگی دارد. نوسانات ناقص شامل 4 «گام» هستند و صعودی (فرصت خرید) یا نزولی (فرصت فروش) محسوب میشوند:
نوسان ناقص صعودی شامل 4 گام زیر است:
- RSI به زیر 30 میرسد (اشباع فروش)
- RSI دوباره به بالای 30 میرود
- RSI پولبک میزند اما بالای 30 میماند
- RSI سقف قبلی خود را میشکند و به بالای آن میرسد
نوسان ناقص نزولی شامل 4 گام زیر است
- RSI به بالای 70 میرسد (اشباع خرید)
- RSI دوباره به زیر 70 میرود
- RSI دوباره افزایش مییابد اما زیر 70 باقی میماند
- RSI به زیر کف قبلی خود میشکند
شکست اندیکاتور RSI
از شاخص قدرت نسبی برای تحلیل روند و ساخت ترند لاین (Trendline) نیز استفاده میشود. خط روند یک خط صاف است که قیمت دو بار یا بیشتر آن را لمس کند. لمسهای بیشتر به معنای قدرت و اعتبار بیشتر است. زمانی که شاخص قدرت نسبی یک خط روند خاص را بشکند، آن را شکست اندیکاتور RSI مینامیم. در مثال زیر، نحوه شکست RSI از یک روند نزولی، تست مجدد خط روند و سپس صعود را مشاهده میکنید:
آموزش نحوه ترید و ایجاد استراتژی معاملاتی طبق اندیکاتور RSI
شاخص قدرت نسبی یکی از مهمترین اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال است. همانطور که گفتیم، از این ایندکس میتوان برای تصمیمگیریهای ترید و معامله ارزهای دیجیتال استفاده کرد. در این بخش، نحوه ترید بر اساس RSI را آموزش میدهیم.
سیگنال های اشباع خرید و فروش در یک بازار خنثی
همانطور که در بخشهای قبل اشاره کردیم، یکی از روشها، جستجوی سیگنالهای اشباع خرید و اشباع فروش در یک بازار خنثی است. البته هیچ تضمینی هم برای یافتن سقف یا کف مطلق وجود ندارد و مثلا خرید صرف بر اساس یک سیگنال اشباع فروش، کار خطرناکی است. در این حالت، استفاده از RSI به تنهایی کافی نیست و نباید با تکیه مجرد بر آن استراتژی معاملاتیتان را بچینید.
با این وجود، استفاده از این حالت به شما دید میدهد و به تصمیمگیری کمک میکند. شما میتوانید با ترکیب این سیگنالها با اندیکاتور میانگین متحرک و باندهای بولینگر (Bollinger Bands)، سیگنال مورد نظر را تایید کنید.
معامله بر اساس واگرایی و همگرایی نزولی یا صعودی در شاخص قدرت نسبی
روش دوم، ترید بر اساس واگرایی است. زمانی که مثلا شاهد تست مجدد یک کف یا سقف توسط قیمت هستید، بهتر است به دنبال واگرایی در RSI بگردید. مثلا هنگامی که دو تا سقف نشاندهنده واگرایی نزولی باشند، وقت فروش و زمانی که دو کف نشاندهنده واگرایی صعودی باشند، زمان خرید است. از آنجایی که این تحلیل بر اساس پیشبینی عدم ایجاد کف جدید است، حد ضرر (استاپ لاس) نیز باید زیر کف قبلی تعیین شود که اگر کف جدیدی ایجاد شد، یعنی تحلیل شما اشتباه بوده و استاپ لاس فعال شود.
البته فعال شدن حدد ضرر هم نباید برایتان مسئله بزرگی باشد. مدیریت ریسک بخش حیاتی ترید است، خصوصا که با این کار شما گهگاهی به خودتان و استراتژیتان اجازه اشتباه کردن میدهید. بازار یک مکان غیرقابل پیشبینی است، بنابراین باید قابلیت پذیرش هرگونه خروجی را در خودتان تقویت کنید. به همین دلیل، استاپ لاس نباید بیشتر از 1 یا 2 درصد از پروتفوی معاملاتی شما برایتان هزینه داشته باشد. در حالت ایدهآل، باید بدون پول استراتژیتان را آزمایش کرده و پس از اینکه این استراتژی روی کاغذ جواب داد و سودآور شد، میتوانید پول واقعی را وارد معامله نمایید.
آموزش تنظیم فیلتر اندیکاتور RSI در تریدینگ ویو
تریدینگ ویو (TradingView) یک پلتفرم نمودارسازی و شبکه اجتماعی با بیش از 30 میلیون کاربر خرد و نهادی از سراسر جهان برای تحلیل داراییهای مالی است. این داراییها شامل سهام، ارزها، شاخصها، فارکس، فیوچرز، اوراق قرضه و ارزهای دیجیتال هستند.
چارتهای تریدینگ ویو در پایهایترین حالت، برای بررسی اجمالی سطح بالای عملکرد یک دارایی در یک بازه زمانی مشخص کاربرد دارند. این نمودارها شامل کندلهای قیمت باز (Open)، بسته شدن (Close)، سقف و کف هستند. علاوه بر این، این پلفرم زبان برنامهنویسی اختصاص خود به نام Pine Script را توسعه داده است که کاربران با استفاده از آن قادر به شخصیسازی ابزارها هستند.
آنچه که تریدینگ ویو را از دیگر پلتفرمهای رسم نمودار جدا میسازد، جزئیات اجتماعی آن است. مثلا کاربران میتوانند با فالو کردن دیگران از نظرات و تحلیلهای آنها استفاده و چارتهای خود را پست کرده و حتی در برنامههای لایو و زنده تحلیلهای خود را منتشر کنند.
شما میتوانید در تریدینگ ویو با کلیک روی یک گزینه، اندیکاتور RSI را روی نمودار مورد نظر اعمال کنید. برای این کار ابتدا وارد سایت رسمی آن شده و دارایی مورد نظر را در باکس بالای صفحه جستجو نمایید.
سپس با انتخاب دارایی مورد نظر، وارد صفحه چارت آن میشوید.
اکنون کافی است روی تب “Indicators” بالای صفحه کلیک کرده و از لیست مربوط به منوی “Technical” یا با سرچ در باکس جستجو، اندیکاتور RSI را بیابید.
حال با کلیک روی “Relative Strength Index”، شاخص قدرت نسبی فعال و نمودار آن زیر بخش قیمت فعال میشود.
حال شما میتوانید این اندیکاتور را به دلخواه خود شخصیسازی کرده و تنظیمات آن را در وبسایت تریدینگ ویو تغییر دهید. برای این کار، نشانگر موس را به سمت چپ بالای نمودار RSI برده و روی آیکن چرخ دنده (Setting) کلیک کنید تا صفحه تنظیمات مربوط به این اندیکاتور نمایان شود.
هرکدام از تبهای این صفحه دارای المانهای مختلفی هستند که به توضیح هر کدام میپردازیم:
تب Inputs:
- RSI Length: بازه زمانی استفاده شده در محاسبه RSI که به صورت پیش فرض 14 روز است.
- Source: داده مورد استفاده در محاسبات RSI را تعیین میکند که به صورت پیشفرض قیمت بسته شدن (Close) است.
- MA Type: نوع میانگین متحرک اعمال شده در محاسبات شاخص قدرت نسبی را مشخص میکند. باندهای بولینگر دو بخش دیگر را به نمودار اضافه میکنند که دور میانگین متحرک را در بر میگردد.
- MA Length: بازه زمانی استفاده شده در محاسبات میانگین متحرک مشخصشده در تب MA Type است.
- BB StdDev: تنها زمانی قابل اعمال است که MA Type روی باندهای بولینگر تنظیم شده باشد. این گزینه، تعداد انحرافهای معیار از میانگین متحرک ساده (SMA) که نشاندهنده میانگینهای بالا و پایین باندهای بولینگر هستند را نشان میدهد. به صورت پیشفرض این مقدار 2 است.
تب Style:
- RSI: میتوان ظاهر شاخص قدرت نسبی و همچنین خط قیمتی که قیمت فعلی واقعی RSI را نشان میدهد، تغییر داد. همچنین میتوان رنگ، ضخامت خط و استایل RSI را نیز عوض کرد.
- RSI-base MA: همانند قبل تنظیمات این خط نیز قابل تغییر است.
- باند بولینگر بالا: تنها زمانی قابل اعمال است که از تب MA Type در بخش Inputs، گزینه باند بولینگر فعال شده باشد. در غیر این صورت، بندها حتی در صورت انتخاب نمایش داده نخواهند شد. مانند قبل، تنظیمات قابل تغییر است.
- باند بولینگر پایین: تنها زمانی قابل اعمال است که از تب MA Type در بخش Inputs، گزینه باند بولینگر فعال شده باشد. در غیر این صورت، باندها حتی در صورت انتخاب نمایش داده نخواهند شد. مانند قبل، تنظیمات قابل تغییر است.
- RSI Upper Band: میتوان ظاهر باند بالایی و همچنین محدوده آن را از مقیاس 0 تا 100 تغییر داد که برای باند بالا به صورت پیش فرض 70 است. رنگ، ضخامت خط و استایل نیز قابل تغییر است.
- RSI Midlle Band: میتوان ظاهر باند میانی و همچنین محدوده آن را از مقیاس 0 تا 100 تغییر داد که برای باند میانی به صورت پیش فرض 50 است. رنگ، ضخامت خط و استایل نیز قابل تغییر است.
- RSI Lower Band: میتوان ظاهر باند پایین و همچنین محدوده آن را از مقیاس 0 تا 100 تغییر داد که برای باند پایین به صورت پیش فرض 30 است. رنگ، ضخامت خط و استایل نیز قابل تغییر است.
- RSI Background Fill: نمایش رنگ پسزمینه در محدوده RSI را تغییر میدهد. با این گزینه همچنین میتوان خود رنگ و شفافیت را نیز تغییر داد.
- Bollinger Band Background Fill: تنها زمانی قابل اعمال است که در بخش MA Types از تب Inputs، باندهای بولینگر انتخاب شده باشد. در غیر این صورت، حتی در صورت انتخاب نیز تغییر ایجاد نخواهد شد. این گزینه رنگ پسزمینه در محدوده باندهای بولینگر را تغییر میدهد. خود رنگ و شفافیت نیز قابل تغییر است.
- Precision: تعداد ارقام اعشاری قابل باقی ماندن پیش از رند کردن مقدار اندیکاتور RSI را مشخص میکند. هرچه این عدد بالاتر باشد، تعداد اعشار بیشتری در مقدار شاخص قدرت نسبی نمایش داده خواهد شد.
سخن پایانی
برای بیش از 4 دهه شاخص قدرت نسبی یکی از ارزشمندترین ابزارها برای تحلیلگران تکنیکال بوده است. فعالیتهای آقای وایلدر در رابطه با مومنتم، زمینه اکتشاف آتی کاربردهای RSI و همبستگی آن با تحرکات قیمت را برای تحلیلگران فراهم کرده است. به باور آقای وایلدر، واگرایی صعودی نشانهای از احتمال رشد بازار است، اما بر اساس مطالعات آقای کاردول چنین واگرایی صرفا باعث اصلاح جزئی قیمت در مسیر روند نزولی اصلی میشود.
بنابراین مشابه تمام اندیکاتورها، تریدرها باید زمانی را برای مطالعه و کسب تجربه به هنگام کار با شاخص قدرت نسبی اختصاص دهند. RSI ثبات کرده است که یک اندیکاتور کلیدی و معیاری قابل اطمینان برای تعیین قیمت، سرعت و عمق بازار است.
تهیه شده در بیت 24